Vísir - 28.03.1938, Blaðsíða 3

V t S 1 R
F
Hann boöar enn harðari inn>
flutningshömlur
jármálaráðherrann hefir nú opinberlega orðið að kann-
ast við að ástandið í gjaldeyrismálunum sé nú hið
hörmulegasta og landinu til skaða og vansæmdar. —
Það verður að teljast all-
merkilegt að fjármálaráðherr-
ann skyldi játa svo berlega, sem
liann gerði á Alþingi á laugar-
dag, að gjaldeyrishömlurnar
lxefði ekki náð tilgangi sinum,
þvi undanfarið hafa floklcs-
menn hans sungið gjaldeyris-
liömlunum lof og Framsóknar-
flokkurinn beinlínis kent sig við
gjaldeyrishömlurnar og nefnt
sig „flokk innflutningshaft-
anna“.
Svo ilt er ástandið orðið, að
fjármálaráðherrann kvaðst í
þingumræðunum vera knúður
til að gera eftirfarandi ráðstaf-
anir:
Draga úr framkvæmdum,
sem þurfa útlendan gjaldeyri,
fá heimild Alþingis til að full-
nægja lánsþörf ríkisins með
innanlandsláni,
draga úr öllum innflutningi
til stórra muna,
banna innflutning „óþarfa
vara“,
takmarka innflutning á
neysluvörum,
athuga í samráði við bankana
skuldir einstaklinga, ríkis eða
stofnana erlendis.
Eins og kunnugt er, hefir
nefnd starfað að athugun gjald-
eyrismálanna, að tilhlutun ráð-
lierrans og er verkefni hennar
m. a. að athuga hina geigvæn-
legu skuldasöfnun erlendis.
Að því er fjármálaráðherrann
sagði í þinginu mun vera reynt
að útvega einhvem gálgafrest
erlendis með þvi að breyta
slyttri lánum í Iengri lán.
Um ráðstafanir þær, sem ráð-
herrann boðaði, má segja, að í
þeim er fátt nýtt og geta þær
ekki talist annað en áframhald á
þeim hömlum, sem undanfarið
liafa verið í gildi.
Þegar litið er á hvernig á-
standið liefir verið það sem af
er þessu ári, er von menn spyrji
um hvað orðið hafi af hinum
nær 8 miljón króna hagstæða
greiðslujöfnuði, sem talinn var
við síðustu áramót.
Þessi greiðslujöfnuður hefir
verið aðalfjöðx-in i hatti fjái'-
málaráðherrans og flokkurinn
allur benti á þennan jöfnuð sem
dæmi um liina prýðilegu fjár-
málastjórn!
En það hefir komið i ljós, að
þessi „jöfnuðux’“ var falskur —
var pappírsjöfnuður og ástand-
ið í gjaldeyrismálunum aldrei
verið verra en nú.
Þannig fer i fjármálum þess
lands, þar sem reynslu og kunn-
átíulausir menn ráða.
hrots og valt út úr stjórninni.
Þannig útleikinn af Haraldi,
og hans illa anda, Yilmundi,
þorir flokkurinn ekki fyrir sitt
litla líf út i kosningar. Stendur
hann því á hiðilsbuxunum
frammi fyrir þeirri fráskildu.
Og nú er leitað að grundvelli
undir nýjan stjórnarhjúskap.
Morgunfundir eru lialdnir,
kvöldfundir eru haldnir, og
næturfundir eru haldnir. En
það finst enginn grundvöllur,
sexn vogandi sé að sýna kjós-
öndum beggja. Grundvöllur er
að sönnu til, þvi livorir tveggja
stefna að sama marki. rikis-
rekstri og lýðkúgun (sem þeir
kalla skipulagningar). Þann
grundvöll mundu Alþýðuflokks-
menn vilja birta. En Framsókn
þorir það ekki. Matarpólitíkin er
lika sá grunnur, sem báðir ætla
að hyggja á, og á þeim grunni
hefir heimili þeirra staðið alla
þá stund, er þeir hafa haft einn
arinn í löglegri og ólöglegri
sambúð. En það mundi alþýðan
tæplega geta viðurkent viðun-
anlegan málefnagrundvöll.
Já, það er leitað að stjórnar-
samvinnugrundvelli dag og
nott. Framsókn er hálfhrædd
við það að drepa í fjórða sinni
vinnulöggjöf fyrir sjálfstæðis-
mönnum. Sú þjónustusemi
hennar við kommúnismann hef-
ir vakið mikla tortrygni og óá-
nægju í sveitabygðum landsins.
En sósar slcjálfa allir á beinun-
um, ef á vinnulöggjöf er minst.
Þeir óttast samkepnina frá
liendi Héðins og Einars Olgeirs-
sonar.
Það má með sanni segja, að
það sé mesta liunda líf, sem
þessir fyrverandi og tilvonandi
samherjar lifa þessa dagana.
Sósarnir skjálfandi fyrir kosn-
ingalikunum. Þurfa frest fram
yfir Alþýðusamhandsþing, svo
þeir geti séð hvernig heimtist,
hvort flokkurinn er liðinn und-
ir lok, eða lxjarir enn. — Fram-
sókn getur liinsvegar ekki verið
einsömul. Hxxn veit, að biðillinn
til vinstri er af hennar kyni. En
liann er svo dauðans illa til
reika og litilfjörlegui’, að óvíst
er að við hann megi hlita.
Og svo bætist það ofan á alt
Leitað að
X^RÁÐUM á brúðkaup að
halda, bærinn er þönum
á“, orkti Hafstein forðum. Líkt
má segja nú. Nýtt brúðkaup
milli Alþýðuflokksins og Fram- .
sóknar er undirbúið af kappi.
En nú þarf mildls við, þvi
brúðguminn, Alþýðuflokkurinn.
er nýkominn af skipbroti, og
ákaflega illa til reika. Yill hann
með engu móti leggja í kosn-
ingaróður að sinni, og hyggur
sig mundu lijarna við, ef hann
fengi að vera fyrir framan hjá
Framsókn, þó ekki væri nema
eitt ár. Verður þvi elcki neitað,
að liann ber sig heldur vesald-
arlega, og gengur nú eftir drós-
inni með grasið i skónum. Er
risið á makka lians sýnu lægra
en í fyrra hjónabandinu, þvi þá
mátti Framsókn eldd um frjálst
liöfuð strjúka fyrir honum.
Það var enginn timadagur
fyrir Alþýðuflokkinn, þegar
hann setti Harald við stýrið á
stjórnarskútunni. Hefir fleytan
legið undir áföllum alla stund
síðan. Vegsemdin steig þessum
stýrimanni svo til höfuðs, að
liann gat að lokum i hvorugan
grundvelli.
fótinn stigið fyrir ofmetnaði, en
var þó alla þessa stund ginninga-
fífl eins hásetans, Vilmundar
Jónssonar. Óhamingjan liófst
með kappsiglingunni móti
koinmúnistum, sem endaði með
því, að þúsundir kjósanda
gengu úr skiprúmi frá socialist-
um yfir til sjálfstæðismanna, en
kommúnistar sigldu liraðhyri
inn á Alþingi með þrjá rnenn á
kostnað Alþýðuflokksins.
Næst var það, er Vilm. Jóns-
son narraði Harald út i dósents-
málið. Þá var ofmetnaðar-upp-
blástur mannsins orðinn ná-
kvæmlega eins og Vilmundur
þurfti á að halda, til þess að
stæla hann upp í það ófremdar-
verk. Lenti gremja almennings
og fyrirlitning út af þvi máli að
miklu leyti á flokknum.
Þriðja áfallið hlaut flokkur-
inn, er stafnbúa hans, Héðinn,
tók út, og að því er menn
hyggja, meiri hluta hásetanna.
Þannig undii’búinn lenti flokk-
urinn enn í kappsiglingu við
kommúnista út af togaradeil-
unni, og endaði sú sigling með
því, að Haraldur hleypti til
Hér með tilkynnist ættingjum og vinum, að ekkjan,
Maria Gísladóttír,
andaðist að heimili sinu, Grjótagölu 14 B, laugardaginn 26.
þ. m. —
Vilhelmína Jónsdóttir Alfred Þórðarson,
Theódóra Eyjólfsdóttir.
Vegna japðapfarap verðup bank-
inn lokaðup miðvikudaginn 30. maps.
Til athugunap skal það tekið fpam,
að þeip víxlap, sem falla í gjalddaga
28. maps, verða að gpeiðast þpiðju-
daginn 29. maps til þess að komast
hjá afsögn. —
XJtvegsbanki Islands h.f.
M. Jean Haupt,
frakkneski sendikennarinn,
sem hér dvelst í vetur við Há-
slcóla íslands, hefir skrifað
grein um ísland i frakkneska
blaðið „La Bourgogne“ og fylgja
henni þrjár ágætar myndir, ein
af tjörninni og Stúdentagarðin-
um, önnur af dómkirkjunni og
Alþingishúsinu og sú þriðja af
íslenskum hesti. 1 blaðinu seg-
ir, að fyrrverandi kennari M.
Jean Haupt liafi beðið liann að
skrifa sér um ísland. í upphafi
greinar sinnar lýsir M. Haupt
tilfinningum ferðamannsins á
leið til hinnar dularfullu sögu-
eyjar, komunni. til Reykjavik-
ur, bænum sjálfum, hinu gámla
og nýja sem hér þróast hlið við
lilið, hinu frumstæða og liinu
nýjasta á sviði tækninnar. Hann
dáist nijög að sundhöllinni, sem
liann telur vafasamt að eigi
sinn lika í Frakklandi. Þar næst
snýr hann sér að þvi að lýsa Há-
skólanum, sennilega minsta há-
skóla i heimi, Stúdentagarðin-
saman, að enginn grundvöllur
finst, til þess að byggja á hinn
nýja ráðahag.
PRENTMYN DASTOFAN
L E-ÞFTU R
Hafnaritræti 17, (uppi),
býrtil 1. flokks prentmyndir.
Sími 3334
um o. fl. Hann minnist með að-
dáunarorðum á hvernig nátt-
úruöflin verði hagnýtt liér
(hitaveitan), Reykjavílc verði
„reyklausa höfuðborgin“ og hin
nýtískasta allra i þvi tilliti. Þá
drepur hann á tískuna, mót-
setningarnar, er hér geti að
lita: Peysuföt og Parisarmóð!
— Að lokum lýsir hann lit-
skrúði vetrarkvöldsins og þung-
lyndisblæ hins norræna skamm-
degis. (FB.).
Áhöfn af selveiðara bjargað.
Oslo, 26. niars.
Eftirlitsskipið Fridtjof Nan-
sen bjargaði í gær áhöfninni af
selveiðaranum Isfjell, sem ótt-
ast var um, en skipsmenn höfðu
farið yfir í selveiðarana Fur-
enak og Hisö. — Eftirlitsskipið
leitar að selveiðaranum. (NRP.
— FB.).
Fólksflutningar í stórum
stíl frá Evrópu til Suður-
Ameríku byrja bráðlega.
Ráðstefna í Genf um fólksflutningamálin,
sem eru einhver hin vandasömustu úrlausnar
allra þeirra, sem nú er leitast við að finna við-
unandi lausn á.
að er kunnara en frá þurfi að
segja, að á síðari tímum,
liafa ýms ríki, seni áður tóku
árlega við fjölda innflytjenda
frá, Evrópulöndum, lakmarkað
svo mjög tölu innflytjenda, að
heita má, að víða sé um lítinn
sem engan innflutning fólks að
ræða miðað við það, sem áður
var. Ber þar fyrst að nefna
Bandaríkin, sem áður fyrri tóku
við innflytjendum svo tuguin
þúsunda skifti árlega frá sum-
um löndum, t. d. Italíu. En
Bandaríkin eru ekki eina land-
ið, sem hefir takmarkað inn-
flutning fólks. Bresku sjálf-
stjórnarrikin hafa einnig gert
það, og þótt breskir menn og
konur liafi haft betri skilyrði til
þess að fá innflutningsleyfi í
þessum löndum, hefir Bretum
sjálfum þótt takmarkanirnar
bitna alt of hart á sér. En nokk-
uð hefir nú liðkast til í þessum
efnum, a, m. k. að þvi er Ástra-
líu snertir, og er búist við, að
l'ólksflutningar liefjist þangað i
stórum stíl áður langt líður.
Það, liversu ströng fyrirmæli
voru tekin upp i Jiessum efnuin
í löndum, þar sem innfiutningur
fólks var lítt takmarkaður áð-
ur, olli og veldur enn mikluni
erfiðleikum í Evrópu. Þegar
skyndilega stöðvuðust allar út-
flutningsleiðir — jafnframt því,
sem krepputímar skullu á —
komu ótal erfiðleikar til sög-
unnar. Þrengslin lieima fyrir
eru ein meginorsök þeirrar
óánægju, sem þær þjóðir eiga
við að stríða, sem ávalt eru sak-
aðar um ágengni, svo sem ítal-
ir og Japanir. Italir tóku til
sinna ráða og lögðu undir sig
Abessiniu, meðfram af því, að
þeir telja sér lífsnauðsyn að hafa
aðgang að landi, þar sem þeir
geta komið fyrir fólki, sem þeir
vita ekki hvað við á að gera
heima fyrir. Þá hefir það og
aukið vandræði af þessu tagi,
að siðan er einræðisstefnunni
óx fylgi og liún varð ofan á i
mörgum löndum, liafa Gyðinga-
ofsóknir færst í aukana í ýms-
um löndum, Rússlandi, Pól-
landi, Þýskalandi og nú seinast
í Austurríki. Hafa Gyðingar í
tugþxisundatali flúið þessi
lönd. Margir Gyðingar
liafa sest að í Gyðingalandi, að
vísu, en landnám Gyðinga þar
liefir, sem kunnugt er, valdið ó-
eii’ðum og vandræðum, og liefir
því ekki verið hægt að koma
eins niörgum Gyðingum þar
fyrir og upphaflega var ráð-
gert.
ER SUÐUR-AMERÍKA FRAM-
FRAMTÍÐARLANDIÐ?
Þannig spyrja nú margir.
Suður-Ameríka liefir ekki sett
eins þröng skilyrði fyrir inn-
flutningi fólks og i gildi hafa
verið undanfarin ár í Banda-
ríkjum Norður-Ameriku. En
Suður-Ameríkuríkin, sem -vafa-
laust geta enn tekið við miklum
fjölda innflytjenda, vilja ekki
skipulagslausan innflutning.
Þess vegna sendu Suður-Ame-
ríkuríkin fulltrúa á ráðstefnu þá
um fólksflutningamálin, sem
haldin var í Genf, að tilhlutan
Verkalýðsmálaskrifstofu Þjóða-
handalagsins. í ráðstefnunni
tólcu þátt fulltrúar frá sjö Suð-
ur-Ameríku-lýðveldum og átta
ríkjum, sem vilja koma svo ár
sinni fyrir borð, að þau geti sent
landnema i stórum stíl til Suð-
ur-Ameriku. Meðal þessara rikja
er Japan, en i Bandarikjunum
W-
hafa þeim verið settir þrengri
kostir en öðrum þjóðum og það
hefir mjög spilt sambúð Japana
og Bandarikjanna.
Ráðstefnan hafði aðallega
með höndum að athuga hvern-
ig greiða mætti fyrir þeim, sem
vildu nema land i Suður-Ame-
ríku, enda eru það slíkir inn-
flytjendur, sem eftir er sóst.
Hvorttveggja var tekið til ná-
kvæmrar athugunar, skilyrðin
til þess að setja þá niður við
jarðrækt, og hversu greiða
mætti fyrir þeim til þess að
komast til liins nýja lands.
Suður-Ameríkuríkin, sem
þátt taka i ráðstefnunni eru:
Argentina, Bolivia, Brazilia,
Chile, Ecuador, Uruguay og
Venezuela, en „útflytjenda—
ríkin, auk Japans: Austurríki,
Ungverjaland, Pólland, Sviss-
land, Tékkóslóvakia, Jugo-
slavika, Ilolland og Belgía.
Á NÝJUM GRUNDVELLI.
Alþj óðaverklýðsmálaskrif -
stofan leitast við að finna lausn
á þessum málum á nýjum
grundvelli. Sérfræðingar skrif-
stofunnar liafa lengi liaft þessi
mál til athugunar, með það fyrir
augum, að hafist verði handa
um fjárhagslega og „tekniska"
alþjóðasamvinnu til þess að
koma þessum málum i sem best
liorf og svo, að allar hlutaðeig-
andi þjóðir megi sem best við
una.
Vert er að geta þess, að árið
1936, héldu Suður-Ameríku-lýð-
veldin ráðstefnu með sér til þess
að ræða þessi mál. Var sú ráð-
stefna lialdin i Chile (Santiago)
og var þar tekin ákvörðun um,
að fara fram Á það við Verk-
lýðsmálaskrifstofuna, að hún
rannsakaði þetta mál frá rót-
um, frá sjónarmiði þeirra ríkja,
sem þurfa að flytja fólk úr
landi og koma þvi svo fyrir, að
það geti sest að í öðru landi að
fullu og öllu.
MARGRA ÁRA KYRSTAÐA.
Alþ j óðaverklýðsskr if s tof an
liafði áður liaft þessi mál með
liöndum, en vegna erfiðleika af
völdum kreppunnar fékk skrif-
stofan lítið sem ekkert aðhafst.
Kreppan dró mjög úr skilyrð-
unum til alþjóðlegrar samvinnu
í því augnamiði að greiða fyrir
fólksflutningnum (flutningum
verkamanna) landa milli. Hvar-
vetna að kalla var alt gert, sem
unt var til þess að koma i veg
fyrir, að verkalýður flyttist inn
frá öðrum löndum, en Verka-
lýðsskrifstofan liélt þó áfram
athugunum sínum, til þess að
geta verið reiðubúin að hafa á-
hrif á gang þessara mála, þegar
skilyrði voru aftur fyrir liendi
til þess, að fá þjóðirnar til þess
að gera með sér samkomulag
um hvernig þessum málum
skyldi haga.
HIN NÝJA STEFNA.
Á ráðstefnunni í Santiago var
bent á hvaða leiðir skyldi fara í
þessum málum — og m. a. bent
á nauðsyn þess, að athuguð
væri landnámsskilyrðin i hverju
þvi landi, sem gæti tekið við
innflytjendum. Þess vegna var
nefnd manna send vestur um
haf 1936 og fór hún til Braziliu,
Uruguay og Argentinu, og at-
liugaði með aðstoð, sérfróðra
þarlendra manna skilyrðin til
landnáms fyrir innflytjendur
frá Evrópu. Skýrsla þessarar
nefndar var svo send Verklýðs-
málaskrifstofunni. Samkværnr.
þessari skýrslu og síðar all:C'
herjarskýrslu um þessi mál í'rá
Verklýðsmálaskrifstofunni var-
augljóst, að aftur var svo kom-
ið, að nokkur lönd voru reiðu-
búin til þess að taka við inu-
flytjendum í allstórum stil.
Hinsvegar var ekki nema að
litlu leyti gengið frá því hvernig
liaga skyldi landnámi þeirra og
greiða fyrir þeim að flytja til
hins nýja lands og setjast þar
að. Var siðan málið tekið upp
við þær rikisstjórnir, sem vitað
var að höfðu mestan áliuga
fyrir málinu, og eftir árs bréfa-
skriftir og athuganir, hófst svo
ráðstefnan um þessi mál, sem að
framan hefir vcrið um rætt. i
Genf, í Iok febrúarmánaðar.
Það eru taldar miklar iikur
til, að árangurinn af þessari
ráðstefnu verði sá, að skipu-
lagsbundnir fólksflutningar í
allstórum stíl hefjist áður langt
liður frá Evrópu til Suður-Ame-
riku, lýðveldisríkjunum þar og
hinum ýmsu Evrópurikjum tilf
góðs á marga lund.