Vísir - 30.03.1938, Blaðsíða 4

VlSIR
JÓN BALDVINSSON.
Frh. af bls. 3.
kalla hann málsnjallan mann,
en hann kom vel fyrir sig orði.
Málsnild getur verið hættulegur
elginleiki, en framsetning Jóns
og ræður voru altaf rétt bygðar
ár innviðum málanna, en ger-
sneyddar pírumpári þess orð-
skrúðs, sem oft villir fólkið, og
það var því beinlínis hægt að
læra af þeim.
Af sanngirni Jóns leiddi eðli-
lega að hann var samvinnuþýð-
ur og samvinnufús. Hver liöfuð-
kostur það er á hverjum manni,
s'em stendur í stöðugum mála-
reipdrætti er augljóst. Ef sain-
■yinnuþýðleikann vantar fer oft
svo að mál, sem hefðu getað
verið friðsamlega til lykta leidd,
lenda í öngþveiti fullkomins
svarra, og lausn þeirra ferst
fyrir. Það var svo einkennilegt
með Jón, að þó menn væru
honum gersamlega ósammála
um eitthvað og deildu við hann
um það, þá varð skilnaðurinn
altaf í góðu og shkur, að hægt
var að hefja umræður aftur. Eg
sefast ekki um það, að þessi eig-
inleiki Jóns hefir margsinnis af-
síýrt óþægindum.
Jón var réttlátur, og eg hefi
aldrei heyrt hann hafa illmæli
um neinn mann, og er það þó
ekki alveg dæmalaust hér á
landi. Á öllu tali hans skildist
það, að hann vissi ógnarlega vel,
að þeim, sem aðrar skoðanir
hefðu en hann, gengi gott til,
endaþótt liann væri þess full-
viss að þeim rangsýndist. ,SIíkt
Jilýtur að vekja traust, en aldrei
hitt, að trúa blint á fúlmensku
andstæðinganna, og að þeim
geti aldrei gengið gott til. Eg
varð þess stöku sinnum var, að
Jón fyrirliti einstaka mann, en
það kom fram í því, að á hann
vfldi hann ekki minnast, eða þá
.-að hann segði: „Það getur meira
en verið, að hann sé skárri en
hann sýnist.“
Jón var stillingarmaður, og
'er það ekki algengt vor á meðal,
þvi að við erum örir í lund, og
viljum þá að alt gangi undan
‘okkur viðstöðulaust, enda skort-
ír þá stundum elcki frekjuna.
&ón var vafalaust ör eins og við
hinir, en hann réði við sjálfan
sig, og fór ekki lengra en rétt
var. Slík hófsemi vekur líka
traust, því þó að menn flani
sjálfir, skilja menn ógnarvel, að
aðrir eigi ekki að gera það, og
sjá vel breyskleika hinna í því
efni.
Þá er að nefna einn kost,
sein þó er ekki kallaður kostur
alment, heldur var það hjá
Jóni, eins og hann var gerður.
Hugmyndaflug Jóns var ekki
ýkjamikið, og nokkuð minna en
íslendinga alment, því flestir
hafa þeir það mikið og sumir
taumlaust, enda mun það orsök
þess, hve mörg — ólióflega
mörg — „skáld“ eru liér é landi.
Stillingin á ekki verri óvin en
liugmyndaflugið, og er þó liug-
myndaflug í sjálfu sér ekki að
lasta, en menn með mjög auð-
ugu hugmyndaflugi geta liaft
það til að verða stórháskalegir,
eftir þvi sem efni standa til. En
í stað mikils liugmyndaflugs
liafði Jón öðlast trygga rökfestu,
sem leiddi hann örugt örugga
leið.
Jón var fullkomlega fastur
fyrir, er hann þóttist vera kom-
inn að niðurstöðu, sem dugði,
og þá lagðist hann á málin með
seiglu. Það var þétt, rólegt út-
hald. c* -mávann á, en hann
gekk aldrei að málunum með
bæxlagangi. Fyrir þetta þoldist
lionum öfundarlaust og liaturs-
laust að koma fram sínum mál-
um, sem oft er ekki vel þegið.
Jón gat virst vera dulur, og
svo sem erfitt væri að fálijáhon-
um ákveðið svar. Þetta var þó
misskilningur, því að þessa
gætti eingöngu meðan liann var
sjálfur að velta málunum fyrir
sér. Þegar liann var búinn að
komast að niðurstöðu, þá var
liann eklcert dulur, og þá stóð
ekki á svörum. Þetta var gætni
bygð á mannþekkingu, annað
ekki.
Gáfur Jóns voru merkilegar.
Þær voru ákaflega skýrar og
rökfastar, og sérstaklega lagað-
ar til þess, að fella sig að mjög
svo ólíkum viðfangsefnum.
Þetta sýnir allur æfiferill Jóns,
því hann hefir um sína daga
fengist við margt og sundurleitt,
og alt lánast í höndum hans.
Þá var Jón búinn þeirri dygð,
sem fegurst er allra, að hann
var manna tryggastur. Þeir,
sem hann liafði tekið því við
gátu reitt sig á hann út í rauðan
dauðan. Slíkt verður aldrei of-
metið.
Eg geri ekki ráð fyrir því, að
Jón hafi verið gallalaus, frekar
en aðrir menn, en eg hefi aldrei
orðið var við þá, enda getur ekki
liafa verið mikið svigrúm fyrir
þá í jafnfastmótaðri skapgerð
og Jóns var.
Ágæti Jóns var ekki fólgið i
magni livers eins af liinum góðu
eiginleikum hans, heldur í þvi,
hvernig þeir allir stóðu af sér
hver við annan og féllu jafnvægt
saman í .eina ósundraða lieild,
þar sem hvergi var sviklcur á
um samskeytin. Jón var það
sem lcallað er heilsteyptur mað-
ur.
Eg liefi fáuin mönnum kynst,
sem mér hefir fallið eins vel við,
sem eg hefi borið eins mikið
traust til og jafnmikla virðingu
f jrrir og honum, og eg veit líka,
að eg er ekki einn um þetta.
Lið íslenskra stjórnmála-
manna hefir á síðustu árum
goldið mikið afliroð, þar sem
ýmsir hinir lielslu og bestu
þeirra liafa fallið í valinn ein-
mitt á því skeiði, sem mesta
slarfið átti af þeim að standa, og
er Jón Baldvinsson síðaslur
þeirra. Þó að það fari ekki
svo fyrir mér, kynni einhverj-
um að fljúga nú í hug gamait
máltæki:
silfurkerin sökkva í sjó,
en soðbollarnir fljóta.
Þó að skörðin séu mikil,
verður að vona, að einhver silf-
urker séu enn á floti, eða fari á
flot nú þegar mest á ríður.
Guðbr. Jónsson.
EVRÓPUSÁMBAND
GUÐSPEKIFÉLAGSINS
hefir þing í Zagreb í Jugóslaviu
dagana 25.—31. ágúst næst-
komandi. Mun þing þetta verða
háð undir vernd og umsjá Balk-
anþjjðanna (Búlgara, Rúmena,
Júgslava og Grikkja) og verð-
ur síðasti dagur mótsins helgað-
ur þeim og nefndur Balkandag-
ur. Zagreb er einnig nefnd
Agi-am og liggur á mjög fögr-
um stað við rælur skógivaxinna
fjalla. Nánari upplýsingar lætur
forseti Guðspekifélags Islands,
Grétar Fells, í té. (Tilkynning
frá Guðspekifélaginu).
Hitf og þetta,
DRUKNIR MENN í TÍGRIS-
DÝRABÚRUM.
William Kane borgarstjóri í
Wohurn í Massachusett er ein-
ræðisherra í borg sinni. Er liann
piparsveinn og bindindismaður
á vítt, te og tóbak. Honum
blöskrar svo drykkjuskapur
urtgra manna og kvenna í horg
sinni, að hann hefir með stuðn-
ingi bindindismanna ákveðið að
druknum konum og körlum,
ón tillits til aðstöðu eða aldurs,
skuli refsað á þann hátt, að þau
skulu lokuð inni í uppljómuðum
tígrisdýrahúrum, sem síðan
skulu dregin um aðalgötur
borgarinnar ahnenningi til sýn-
is og viðvörunar. Druknir menn
fá ekki lengur húsrúm í „stein-
inum“ og engar sektir.
Þetta hefir vakið ahnenna
gremju í borginni og er búist
við að tilraunir verði gerðar til
að bjarga þessum fórnardýrum
áfengisbölsins út úr búrunum,
þegar lög þessi ganga í gildi.
MILJÓNAMÆRINGAR
í Bandaríkjunum voru árið
1935 41 og 1936 61. Árið 1936
greidu þessir 61 miljónaeigend-
ur 10.856.000 dollara meira í
skatta en 2.237.737 manns, sem
höfðu 5000 dollara eða minna
i laun. IJinsvegar höfðu þessir
sömu menn 5.395.108.000 doll-
urum meiri tekjur en miljóna-
mæringarnir. Milj ónamæring-
arnir töldu fram 107.641.000
dollara og greiddu 77.138.000 d.
í skatta, en hinir — 2.237.737
að tölu — töldu fram 5.502.749.-
000 dollara og greiddu 4.051.-
3991.000 dollara í skatta.
OLÍUBIRGDIR BANDA-
RÍKJANNA.
I byrjun þessa árs voru stein-
olíubirgðir Bandaríkjanna tald-
ar nema 15.507.268.000 — fimt-
án biljónum fimm hundruð og
sjö miljónir og tvö hundruð
sextíu og átta þúsund — tunn-
um og er það 2.443.868.000 tn.
meira en 1. jan. 1937 og 3.330.-
268.000 meira en 1. jan. 1936.
leIcaI
IÐNVINNUSTOFA óskast nú
þegar. Æskileg stærð 6x19
mctrar. Pósthólf 945. (647
FORSTOFUHERBERGI til
leigu strax á Skálholtsstíg 7.
(674
SÓLRÍKT herbergi til leigu,
Bergþórugötu 21, efri liæð. —
(685
BARNLAUS hjón óska eftir
ibúð. Uppl. i síma 2442. (655
2 HERBERGI og eldliús með
þægindum óskast fyrir 14. maí.
Uppl. í síma 1548 frá kl. 6—8 í
kvöld. ____________(677
3 STOFUR til leigu neðarlega
á Skólavörðustíg, hentugar fyrir
skrifstofur lækningastofur eða
saumastofu. Tilboð, merkt: „72“
sendist Vísi. (679
ÓSKA eftir tveim herbergjum
og eldhúsi. Uppl. í sima 2644. —
(680
TVEIR reglusamir piltar óska
eftir herbergi nú strax og til 14.
maí. Fyrirframgreiðsla. Uppl. í
síma 1787 milli 6 og 8 í kvöld.
(682
SÓLRÍK kjallaraíbúð, stór
stofa, lierbergi og eldhús, til
leigu 14. maí á Bergstaðastr. 67.
Einnig til leigu með íbúðinni eða
sérstaklega, stór kjallarastofa.
Uppl. í síma 3220. (686
2—3 STOFUR og eldhús með
öllum þægindum til leigu 14.
maí í vesturbænum. Sími 4878.
(687
tHVINNAl
SAUMA allskonar kjóla, blús-
ur og pils. Vera Ingibergsdóltir,
Hverfisgötu 99. (672
tmammmmmmmmmmmmmummmmmmammmmmmmmmMmm^mmi^mmmmmmmmmm
HATTASAUMUR og breyt-
ingar. Hattastofa Svönu & Lár-
ettu Hagan, Austurstræti 3. —
Simi 3890. (1
TEK PRJÓN. Ódýr vinna,
fljót afgreiðsla. Guðrún Magn-
úsdóttir, Ránargötu 24. (456
UNGLINGSSTÚLKA óskast
nú þegar í létla vísí á fáment
heimíli. Uppl. Freyjugötu 4,
uppi. (678
STÚLKÁ óskast í mánaðar-
tima. Húsverk. Tilboð, merkf:
„Kaup H.“ sendíst Vísi strax. —
_________________________(681
STÚLKA sem er vön kjóla-
saumi óskast. Bergþóra Sveins-
dóttir, Hringbraut 186. (683

BRÚNN smábarnaskór tapað-
ist á Njálsgötunni. A. v. á. (676
ST. DRÖFN nr. 55. Fundur
annað kvöld kl. 8V2. Fundar-
efni: 1. Heims. framkv.nefndar
Stórstúkunnar. — 2. Upptaka
nýrra félaga. — 3. Kórsöngur.
— 4. Erindi: Við gluggann. Br.
Steind. Sigurðsson. — 5. Leikrit.
(684
EMUBKÁRjlá
TTL SÖLU 2 falleg karlm.föt
með tækifærisverði. Til sýnis á
Bergstaðastræti 55, uppi, gengið
inn i portið. (675
ORGEL í góðu standi til sölu.
Skólavörðustíg 3 (litla húsið).
_________________________ (673
VÖRUBIFREIÐ i góðu standi
óskast til kaups. Tilboð, sem
greinir stærð og gerð ósamt
verði, leggist inn á afgr. Vísis'
fyrir 5. næsta mánaðar, merkt:
„~ÁbyggiIegur“.___________(671
SNIÐABORÐ til sölu. Uppl. á
Hverfisgötu 99. (670
KÁPU- og kjólaefni frá
Saumastofunni Laugavegi 12,
éru seíd í Rammaversiun Geirs
Konráðssonar, Laugavegi 12. —
Sími 2264. (308
KAUPI gull og silfur til
bræðslu, einnig gull og silfur-
peninga. — Jón Sigmundsson,
gullsmiður, Laugavegi 8. (294
CONSOLE grammófónn til
sölu með sérstöku tækifæris-
verði. Uppl, í síma 2982. (618
ULL allar tegundir og tuskur
hreinar kaupir Álafoss afgr.
hæsta verðí. Verslið við Álafoss,
Þingholtsstræti 2. Símí 3404. —-
(596
KAUPI islensk frímerki
liæsta verði. Gísli Sigurbjörns-
son, Lækjartorg 1. Opíð 1—3%.
(659
HRÓI HÖTTUR og menn hans. — Sögur í myndum fyrir börnin. — 59. HANDALÖGMÁL.
Eiríkur veröur nú æfarei'Sur og — Strákhvolpur! Þú hefir geng- Nú lætur Litli-Jón til skarar —Þegiöu, hundur, ella skal eg sjá
missir stjórn á sér. — Svikari, ið í gildruna, drengur minn. Varð- skríða. Einn var'ðmannanna ætlar svo um að þú verðir mállaus héð-
þorpari! Þetta skal þér í koll menn! Morð! Komið hingað! a'S ráSast á hann, en Litli—Jón rek- an í frá.
koma. ur honum högg undir hökuna og
þarf sá ekki meira.
NJÓSNARI NAPOLEONS. 69
hinar hörmulegustu kvalir þar. En aftur tókst
honum að strjúka og liann lenti í mörgum og
liáskalegum ævintýrum. En nú hafði hann lært
af reynslunni og fór ekki aftur til Frakklands.
Einhvern veginn tókst honum að komast til
Svisslands og þar liafði hann dvalist síðan.
Hann var fertugur, er hann kom til Genf.
IÞað var fyrir tuttugu árum, þegar þriðja stjórn-
arbyltingin stóð yfir í Frakklandi og alt var þar
I uppnámi. Og þá liafði lögreglan í Frakklandi
mikilvægari hlutverkum að sinna en að elta
uppi vesalings fanga, sem tekist hafði að
strjúka.
XXX. KAPÍTULI.
Þessa sorgarsögu sagði gamli maðurinn Ger-
ard í molum — og margir mánuðir liðu frá þvi
'hann hóf frásögnina og henni var lokið.
Gerard var farið að þykja ákaflega vænt um
þennan gamla mann. Hann hafði fengið mikla
samúð með honum í byrjun og samúðin varð
ifljótt að vináttu. Þeir voru ógæfumenn, Gerard
og hann — báðir útlagar. Hvorugur mátti koma
til elskaðrar ættjarðar sinnar. Gerard ræddi
ekki um sjálfan sig við hann og sínar raunir,
en honum var mikil huggun í því, að lieyra
gamla manninn segja frá þvi, sem á daga hans
hafði drifið.
„Þjáist þér ekki af heimþná?“ spurði Gerard
hann eitt sinn.
En hann hristi liöfuðið.
„í fyrstu var það svo, en ekki nú orðið. Eg er
farinn að verða gamall og sljófur, en stund-
„Já, stundum . .. .“ sagði Gerard í spurnar-
hreim, því að nú varð gamli maðurinn svo ein-
kennilegur á svipinn, að erfitt var að geta sér
til um hvað honum var í hug, en það kom fyrir
endrum og eins.
„Eg les blöðin,“ sagði gamli maðurinn og
ypti öxlum dálítið. „Það gerum við allir, sem er-
um frakkneskir, eða hvað? Nú — hvað haldið
þér að sé að gerast — heima?“
Og hann kinkaði kolli í áttina til Jura, sem
sólin skein á.
„Þér eigið við — í stjórnmálalífinu?“
„Keisarafrúin vill styrjöld,“ sagði Gerard og
andvarpaði. „Hún vill koma svo ár sinni fyrir
borð, að sonur liennar verði keisari — og hún
heldur, að ekkert nema stórsigrar á vígvelli
geti trygt framtíð hans sem keisara Frakk-
lands.“
„En keisarinn er hygnari en svo, að liann fari
að flana út í stríð. Napóleon þriðji, keisari vor,
er hygginn maður. Miklu hygnari en fjandmenn
hans vilja við kannast. Og hann er veikur —.
og það hefir lamað metnað hans.“
,Eg er smeykur um það.“
„Yitur maður er sá, sem sér galla sonar síns,“
sagði gamli maðurinn,“ og heimskur er sá
stjórnandi, sem ekki revnir að gera sér ljóst
hvar þjóð hans er veik fyrir.“
„En herinn ?“ spurði Gerard af nokkurum
hita, því að hann hafði verið alinn upp i þeim
anda, að hann dáði herinn og taldi hann sigur-
sælasta og besta her álfunnar.
„Það er vitur stjórnandi,“ sagði gamli maður-
inn, „sem einnig gerir sér Ijóst, að her hans
getur lika verið veikur fyrir.“
„Af liverju segið þér þetta?“ spurði Gerard
og fanst honum gamli maðurinn, mót venju,
mæla ónotalega — honum fanst hann næstum
tala sem landráðamaður. En áður en gamli
blaðasalinn fengi svarað komu viðskiftavinir.
Hann fór að selja blöð sín. Og hann svaraði ekki
spurningu Gerards.
-----o-----
Þetta var síðla i marsmánuði 1870. Veturinn
hafði verið mjög harður. En nú var vorið kom-
ið og það var milt veður á morgnana. Sólskin
var á degi hverjum, en fannir voru enn á hæð-
um öllum — og þáð var enn allsvalt á kvöldin.
Þetta kvöld, er Gerard hafði átt tal við blaða-
salann, var kalt, og Gerard hafði enga löngun
til þess að fara út aftur. Hann átti tvær eða
þrjár skemtilegar bækur ólesnar, og svo blöðin.
Og liann var að ljúka við ritgerð, sem Landry
prófessor í Ziirich hafði lofað að fara yfir fyrir
hann. Gerard ákvað því að sitja og lesa við ar-
ininn í stofu sinni. En hann gat ekki að því
gert, að hugsanir hans beindust aftur og aftur
að gamla blaðsalanum. Nú er aðgætandi, að
þetta var ef til vill í fyrsta sinni sem Gerard
hafði heyrt nokkurn mann tala af litilsvirðingu
um frakkneska herinn — og honum sárnaði, að
svo skyldi hafa æxlast til, að margir viðskifta-