Vísir - 07.04.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
VlSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Vfsað á bug?
*
I Alþýðublaðinu í gær er að
nokkuru skýrt frá umræð-
unum um vantraustið á Alþingi
og segist blaðinu m. a. svo frá,
að forsætisráðherrann hafi vís-
að „algerlega á bug fyrirætlun-
um Ólafs Thors um að þvinga
fram gerðardóminn (i togara-
deilunni) með ofbeldi.“ — Er
þessi frásögn blaðsins röng,
bæði um það, sem það hefir
beinlínis eftir Ólafi Thors, og
eins um hitt, hverju forsætis-
ráðherrann hafi svarað.
Ólafur Thors vjek ekki í ræð-
um sínum einu orði að því, að
hann ætlaðist eða hefði nokk-
uru sinni ætlast nokkuð fyrir
um það, „að þvinga fram gerð-
ardóminn“. Það var heldur
ekki né er á hans valdi, að að-
hafast nokkuð í því efni. Hins-
vegar spurði hann um það, hvað
forsætisráðherrann ætlaðist
fyrir, ef til þess kæmi að brotið
yrði gegn gerðardómslögunum
á þann veg, að aftra mönnum
með ofbeldi frá að ráða sig á
skip með þeim kjörum, sem
dómurinn hefði ákveðið. I þessu
felast að sjálfsögðu engar „fyr-
irætlanir“ af liálfu Ólafs Thors,
hvorki um „að þvinga fram
gerðardóminn“ né um nokkurn
skapaðan hlut annan.
Hinsvegar fór því mjög fjarri,
að forsætisráðherrann „vísaði
algerlega á bug“ þeim mögu-
leika, að hann, forsætisráðherr-
ann, sem dómsmálaráðlierra,
kynni að verða að grípa til ein-
hverra þvingunarráðstafana, til
þess að framfylgja gerðardómn-
um. Hann „vísaði algerlega á
bug“ að svara nokkuru um það,
og kvaðst „ekkert vilja segja
um það“, hvað hann mundi
gera, ef til þess kæmi, að ein-
hverjir erfiðleikar yrðu á því
að framfylgja gerðardómnum.
Eu hann bætti þvi við, að það
mundi heldur ekki líklegt til
þess að greiða fyrir friðsamleg-
um úrslitum, að fara nú þegar
að „safna liði“ eða lýsa nokkuru
yfir um það fyrirfram, að fram-
fylgja ætti gerðardómnum með
lögregluvaldi. Með þessu gaf
ráðherrann fullkomlega í skyn,
að ef hann ætti að skýra nokkuð
frá fyrirætlunum sínum í þess-
um efnum, þá mundi það verða
á þá leið, að hart skyldi látið
mæta hörðu, ef til þyrfti að
taka, og því væri best að þegja
um það að svo stöddu. En þetta
er nú „eitthvað annað“ en að
„visa algerlega á bug“ öllum
fyrirætlunum um að beita „of-
beldi“, því að það eru í rauninni
óbeinar hótanir um að beita of-
beldi.
Einhver ræðumaður lét orð
falla um það, að auðvitað kæmi
ekki til mála, að lögregluvaldi
yrði beitt til að vernda þá
„strækubrjóta“, sem kynnu að
vilja ráða sig á togarana með
þeim kjörum, sem ákveðin voru
með gerðardómnum. En það
var einmitt þetta, sem forsætis-
ráðlierrann vildi ekkert segja
um. Hinsvegar má gera ráð fyr-
ir því, að hann líti svo á, að
samkvæmt gerðardómslögun-
um sé óheimilt að beita
„stræku‘í gegn gerðardómnum,
og því sé eklci um „stræku-
brjóta“ að ræða í þessu sam-
bandi, heldur um menn, sem
eigi að lögum að vera frjálsir
að því að ganga að þeim kjör-
um, sem í boði eru, og þvi beri
að veita þeim lögregluvernd, ef
reynt verði að aftra þeim frá að
vinna. Og einmitt þess vegna
hafi gerðardómslögin verið sett,
en að öðrum kosti liefði sú laga-
setning verið tilgangslaus frá
upphafi. En ef ráðherrann lítur
þannig á málið, má líka gera
ráð fyrir því, að á bak við liót-
anir lians liafi verið full alvara
um það, að fylgja þeim eftir, ef
til þyrfti að taka. Að sjálfsögðu
gæti þó svo farið, að honum
snérist hugur, þegar á hóhninn
væri komið, þó að hann liafi
ekki að svo komnu „vísað á
bug“ slíkum „fyrirætlunum“.
Minnismerki Snorra
Sturlusonar i Reyk-
holti.
Vigeland falið að ganga frá
minnismerkinu.
Oslo 6. arpíl. FÚ.
Snorranefndin norska hefir
nú fengið uppkast hins fræga
norska myndliöggvara Wige-
lands að minnismerki þvi, sem
hún ætlar að láta reisa í Reyk-
holti, til minningar um Snorra
Sturluson. Nefndin hefir fallist
á uppkastið og hefir falið Wige-
land og ganga frá minnismerk-
inu til fulls. Ólafur krónprins
er heiðursformaður norsku
Snorranefndarinnar.
Stefana Itlandi syngnr
i „Madane Bntterfly".
Einkaskeyti.
Kaupmannahöfn 6. apríl. FÚ.
íslenski söngvarinn Stefán
Guðmundsson er byrjaður á æf-
ingum við Konunglega leikhús-
ið og er ákveðið að hann syngi
aðal karl-hlutverkið í söngleikn-
um „Madame Butterfly. Gert er
ráð fyrir að sýningar geti hafist
í byrjun næsta mánaðar. Ýms-
ir tónlistarvinir í Danmörku
vænta sér mikils af starfi Stef-
áns við Konunglega leikliúsið.
Frá Kína.
Forseti háskólans í Shang-
hai myrtur. —
London, 7. apríl. FÚ.
Forseti liáskólans í Shang-
hai, dr. Liu, var myrtur á götu
í gær. Einn tilræðismaður hans
var tekinn höndum og skýrði
liann frá því, að nokkrir kín-
verskir þjóðernisvinir liefðu
tekið sig saman um að ráða
liann af dögum, þar sem þeir
liefðu talið hann með föður-
landssvikurum.
öflugur kínverskur her
miðja vegu milli Shanghai
og Nanking. —
Frá vígstöðvunum í Kina eru
engar nýjar fréltir aðrar en
þær, að Japanir viðurkenna að
mannmargur kínverskur lier
sé búinn að koma sér fyrir um
miðja vegu milli Nanking og
Shanghai.
RáðheFFar Kataloniu.
flýja til Frakklands.
Stödug'ur straumur fióttamauna
yfir landamæri Frakklands og
Spánar.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Fregnir frá Perpignan við landamæri Frakklands
og Spánar herma, að flóttamenn fari þar um á leið til
Frakklands í stríðum straumum.
Farmannadeilan leyst.
Hásetar og kyndarar
féllnst á málamiðlunar-
tillög-u sáttasemj ar a £
g-ærkveldi.
Meðal þeirra, sem fóru þar um í gærkveldi er kona
og dóttir Luis Companys, forseta Kataloníu, Carlos
Piy Suner mentamálaráðherra Kataloníu, Ayguade
verklýðsmálaráðherra og fjölskyldur þeirra. Ráðherr-
arnir fóru með fólk sitt til Parísarborgar.
United Press.
soænsku stjórnarinnar.
London 6. apríl. FÚ.
Spánska ráðuneytið hefir ver-
ið endurskipulagt, með tilliti til
þess, að verkamannasamböndin
hafa hæði gengið í alþýðufylk-
inguna og fá því sæti í stjórn-
inni. Dr. Negrin er eftir sem áð-
ur forsætisráðherra, en gegnir
einnig emhætti hermálaráð-
lierra. Prieto, fyrverandi her-
málaráðlierra, er ekki í stjórn-
inni. Dr. Negrin fór áður með
embætti fjármálaráðlierra, en
hefir nú falið það öðrum. Full-
trúum verkamannasamtakanna
liafa verið veitt embætti kenslu-
mála og heilbrigðismála, og
dómsmálaráðherra.
Del V'aya er aftur gerður að
utanrílcismálaráðherra í
spönsku stjórninni, en það er nú
næstum því ár síðan hann lét
af því starfi.
Hið nýja ráðuneyti gaf í dag
út boðskap urn stefnu sína, og
segir, að það muni halda áfram
striðinu þar til sigur sé fenginn.
SJÁLFSTJÓRNAR RETTINDI
KATALONÍU VERÐA AF-
NUMIN, EF FRANCO
SIGRAR.
Berlín, 7. apríl. FÚ.
Franco-stjórnin liefir tekið
þá ákvörðun, að ef uppreistar-
mönnum takist að leggja und-
ir sig Kataloniu, þá muni verða
afnumin öll þau sjálfstjórnar-
réttindi, sem Katalonía hefir
liaft fram til þessa.
SÓKNIN TIL TORTOSA.
Á hægri bökkum Ebro-
fljótsins, í Montegros-fjöIIun-
um, eru nú háðir liarðir bar-
dagar, og stefna uppreistar-
menn þaðan til borgarinnar
Tortosa úti undir Miðjarðar-
hafsströnd, og liggur hún nú
undir fallbyssiiskothríð þeirra.
Fiugvélar halda uppi stöðug-
um árásum á Barcelona-Valen-
cia-veginn og eyðilögðu nýlega
40 herflutningabila, sem um
veginn fóru. Stjórnin dregur
nú saman við Tortosa alt það
lið, er hún má. Uppreistar-
menn segjast hafa hrundið á-
hlaupum lýðveldishersins á
Gualdala j ara-vigstöðvunum.
UMLEITANIR BRETA.
London 7. apríl. FÚ.
Breska stjórnin hefir snúið
sér til beggja stríðsaðila á
Spáni, með tilliti til þess, að
vænta má að uppreisnarmenn
lialdi áfram sókn sinni i Kata-
loníu. Hefir hún farið fram á
það við spönsku lýðveldis-
stjórnina, að hún þyrmi gísl-
um og föngum, sem hún hefir
undir höndum, en við stjórn
uppreistarmanna hefir hún
mælst, að hún sýni vægð föng-
um sínum og sjái um að her-
mennirnir verði ekki látnir
vaða uppi með gripdeildum,
þar sem uppreisnarlierinn fer
yfir. —
UPPREISTARMENN GETA
SVIFT BARCELONA
DRYIvIíJARVATNI.
Uppreistarherinn á norður-
vígstöðvunum í Aragoníu hpf-
ir nú fengið aðstöðu til þess
að svifta Barcelona vatni og
rafmagni, en ekki gert það
enn sem komið er. Einna verst
kæmi raforkuleysið sér fyrir
Barcelona vegna þess, að þá
yrði hergagnaverksmiðjurnar
að hætta framleiðslu. FÚ.
4000 MANNA HER EINANGR-
AÐUR í ARAGONÍU.
I frétt frá Suður-Frakklandi
segir, að 4000 manna spansk-
ur her hafi verið einangraður
í Norður-Aragoníu og flýi nú
inn í Frakkland. FÚ.
AUKAKOSNING Á
ENGLANDI.
EINIÍASIŒYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Frambjóðandi verka-
mannaflokksins, dr.
Edith Summerskill,
sigraði í aukakosningu, sem
fram fór í Fulhamkjördæmi
í gær vegna andláts sir Cyril
Cobbs, en hann var íhalds-
maður og hafði í síðustu
kosningu á 4. þús. atkv. um-
fram andstæðing sinn. Hlaut
hún 16.583 atkvæði, en mót-
frambjóðandi hennar, íhalds-
maðurinn J. Busby, hlaut
15.162 atkvæði. Foringjar
verkamannaflokksins eru
afar hrifnir af sigri dr.
Summerskills og segja að
hann tákni ósigur fyrir utan-
ríkismálastefnu Chamber-
lain’s.
United Press.
aðeins Loftur.
LOFTVARNIR
Á ENGLANDI.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
II aily Express, stærsta dag-
** blað Breta og útbreidd-
asta, birtir þá fregn í morg-
un, að verið sé að koma fyrir
loftvarnabyssum um alla
suðausturströnd Englands.
Er því haldið leyndu hvar
byssunum sé fyrir komið, en
hinsvegar lætur hermálaráðu-
neytið það uppi, að byssurnar
sé svo langdrægar og mark-
vissar, að þær muni geta
komið í veg fyrir, að nokkur
flugvél komist inn yfir land-
ið. Þá verða einnig f jöldi af
loftvarnabyssum, sem auð-
velt er að flytja úr einum
stað í annan. Hlaupvídd
þeirra er 3,7 þuml. og eru
byssurnar svo vandaðar, að
þær hæfa markið í 20. hverju
skoti að minsta kosti.
United Press.
Rfiminsknr stjörn-
málamaðnr fremnr
sjálfsmorð.
London 6. apríl. FÚ.
Rúmenskur stjómmálamaður
skaut sjálfan sig til bana i
Bukharest i dag. Hafði hann
verið sakaður um að hafa tekið
þátt í því, að smygla gulli og
erlendum gjaldeyri út úr land-
inu, en gegn þvi eru ströng laga-
ákvæði. Maður þessi var áður
sendiherra Rúmeníu í Argent-
ínu. Átta menn aðrir hafa verið
handteknir og eru grunaðir um
að hafa tekið þátt í þessari
smyglunarstarfsemi.
Sjóslys
í Noregi.
Oslo 6. apríl.
Björgunarskútunni Christian
Bugge, sem fór til að hjarga á-
höfninni af skipinu Rokta, sem
slrandaði á Galdeskerjum, var
fagnað af 3000 manns í Kristi-
anssund við heimkomuna, en
flögg voru á stöng um allan bæ-
inn. Borgarstjórinn flutti ræðu
og þakkaði áhöfnirmi björgun-
ardáðina fyrir hönd borgarinn-
ar. Minningarathöfn var haldin
í Aukra lcirkju og flutti þar
ræðu stýrimaðurinn af Rokta,
að lokinni minnmgarguðsþjón-
ustnnni. Lík þeirra, sem fórust,
voru því næst flutt til Molde.
Þegar stórþingið var sett síð-
degis í gær, kvaddi Nygaards-
vold forsætisráðlierra sér liljóðs
og ræddi björgunardáð áliafnar-
innar af Christian Bugge við
strand Rokta.
„Vér eram allir stoltir af
þessu hjörgunarafreki“, sagði
Oáttasemjari bar í gær fram
** tillögu til málamiðlunar í
deilu háseta og kyndara við
skipafélögin, sem báðir deiluað-
ilar féllust á. Til stöðvunar á
milliferðaskipunum kemur því
ekki. Enn er ósamið, að vísu,
um kjör stýrimanna, vélstjóra,
loftskeytamanna og þjóna, en.
fulltrúar félaga þeirra höfðu
lýst yfir því, að þeir væri fúsir
til að halda áfram störfum á.
skipunum, upp á væntanlega
samninga.
Samkvæmt tillögu sátta-
semjara helst hið fasta márr-
aðarkaup háseta og kyndara
óbreytt. Eftirvinnukaup
hækkar um 5 aura fyrir
hverja hálfa klukkustund.
Nokkur aukin fríðindi fá há-
estar og kyndarar einnig.
Hásetar höfðu gert kröfu um,
að kaup þeirar hækkaði um
11.6% eða úr 215 kr. í 240.
Kyndarar gerðu kröfu um, að:
kaup þeirra hækkaði um 16%
eða úr 250 í 290 kr. Þá kröfðust
hásetar og kyndarar hækkunar
á eftir vinnukaupi úr 70 í 85'
aura fyrir hverja hálfa klst.
Dniir menn i
sMinr i it
Um kl. 5 /z í morgun urðit
lögreglumenn sem voru á gangi
í miðbænum, þess varir, að ver-
ið var að skjóta af byssu þar um
slóðir.
Við nánari athugun kom i
ljós, að skotin komu frá húsinu
Aðalstræti 9 B. Komst lögreglan:
inn í húsið og í herbergið, þar
sem skytturnar voru. Þar voru
þá fyrir 3 menn og ein stúlka og
var stúlkan sofandi er að var
komið. Höfðu þau auðsjáanlega
öll setið við drykkju og voru
mennirnir mjög ölvaðir. Stóð
einn maðurinn við gluggann og
skaut af tvíhleyptri byssu út í
garðinn við húsið, en á gólfinu
lágu átta skothylki, sem nýbúið
var að skjóta úr. Maðurinn,
sem skotið hafði af byssunni,
heitir Sæmundur Þórðarson.
Lögreglan tók mennina og
fór með þá í varðhald. Voru
þeir enn hjá lögreglunni, þegar
Vísir hafði tal af rannsóknarlög-
reglunni í morgun.
Það verður að teljast mesta
mildi, að ekki varð slys að þessu
tiltæki.
Nygaardsvold, „en vér hörmum
það, að íveir hinna vösku
björgunarmanna skyldi hafa
látið lífið.“
Þeir voru báðir kvæntir og
áltu tvö höm. Rílcisstjórnin
lagði til, í samráði við Stór-
þingsmennina frá fylkinu, að
veita f;jölskyldum hvors um sig
10.000 kr. úr ríkissjóði. Var þaÁ
samþykt einróma. NRP—FB.