Vísir - 16.04.1938, Síða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F:
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Lántakan.
Erfiðleikar hafa orðið meiri
á því að fá lán til hitaveitunn-
ar en gert liafði verið ráð fyrir.
Þegar borgarstjóri kom heim
úr Englandsför sinni, í byrjun
desembermánaðar s.I., var það
talið fullvíst, að lánið niundi
fást í Englandi. Leyfi breskra
stjórnarvalda til lánveitingar-
innar, var að vísu ófengið, en
lánveitendumir töldu öllu ó-
hætt um að það mundi fást al-
veg á næstunni. En jafnvel þó
að ekki fengist leyfi til að bjóða
lánið út, eins og fyrirliugað var,
þá var gert ráð fyrir, að lán-
takan mundi eigi að síður geta
komist í kring, en aðeins með
öðrum hætti. — En þetta hefir
nú farið á annan veg. Bresk
stjórnarvöld hafa með afskift-
um sínum af málinu komið al-
gerlega í veg fyrir það, að lánið
fáist í Englandi að sinni.
Frá þesstnn málalokum hefir
nú verið skýrt hér í blöðun-
um, eftir heimkomu borgar-
stjóra úr síðari utanför hans og
samkvæmt frásögn hans sjálfs.
Og eftir alla þá bið, sem orðið
liafði á því, að endanleg svör
fengist um það, hvort leyfi yrði
veitt til lántökunnar í Englandi,
komu þau málalok raunar eng-
um á óvart. En hinsvegar er það
öllum ljóst af sögu málsins,
livílik endemisfjarstæða það er,
sem nú er haldið fram í blöð-
um framsóknarmanna og
kommúnista, að þessi málalok
hafi mátt sjá fyrir „þegar í des-
emberinánuði“, og að borgar-
stjóri og blöð sjálfstæðismanna
hér í bænuin hafi visvitandi
gefið almenningi „rangar upp-
lýsingar um málið“.
Þegar eftir heimkomu sína í
desember lagði borgarstjóri
fram í bæjarráði öll skjöl og
skilríki, er níál þetta snertu, og
fékk þau þar fulltrúuin minni-
hluta bæjarstjórnar í hendur til
athugunar. Var það ljóst af
þeim gögnum, að lánveitend-
urnir töldu engan vafa á því,
að lántakan mundi komast í
kring, og var það á engan hátt
véfengt af andstæðingum borg-
arstjóra í bæjarráðinu. En þeg-
ar lengra leið frá, og farið var
að grenslast nánara eftir því,
hvað málinu liði, virtust lán-
veitendurnir enn hafa hinar
bestur vonir um að samþykki
bresku stjórnarinnar til lánveit-
ingarinnar mundi fást að lok-
um. Og þegar borgarstjóri kom
aftur til Lundúna, í febrúar-
mánuði, gerðu þeir sér enn von-
ir um að það mundi geta tek-
ist, og héldu áfram að vinna að
því. Þrátt fyrir það, að þeim
var þá orðið kunnugt um að
ráðunautar stjórnarinnar höfðu
lagt á móti þvi. En ef lánveit-
endurnir sjálfir, sem þessum
hnútum voru kunnugastir, gátu
gert sér vonir um það í febrú-
arlok, að leyfið fengist, hvernig
gat þá borgarstjórinn og aðrir
liér heima séð það fyrir „þegar
í desember“, að það mundi ekki
fást?
Það má að sjálfsögðu finna
að því, að of lengi hafi verið
þreytt við það, að fá lánið í Eng-
landi, þar sem vitað var að þau
vandkvæði voru á, að stjórnar-
leyfi þurfti til lántökunnar og
að það leyfi lá ekki alveg laust
fyrir. Það hefir jafnvel verið
fundið að því, að eklci skyldi
þegar í upphafi hafa verið leit-
að til Svíþjóðar, af því að þar
mundi fyrirstaða hafa orðið
miklu minni á því að fá lán,
og féð jafnvel vera alveg til
reiðu hvenær sem um það væri
beðið. En á lántöku í Svíþjóð
eru önnur vandkvæði, sem sið-
ur koma til greina í sambandi
við ensk lán, og var því ekki
áhorfsmál að reyna fyrst til
þrautar í Englandi. En eins og
nú er komið, verður að sjálf-
sögðu að reyna aðrar leiðir,
enda hefir j>egar verið hafist
handa um það.
Skíöavikan á
Isafipdi*
Súðin fékk heldur slæmt veð-
ur vestur aðfaranótt skírdags
og um morguninn og var kom-
ið til ísafjarðar kl. 4 um dag-
inn. Höfðu margir verið sjó-
veikir á leiðinni, en þegar kom-
ið var til Isafjarðar voru menn
ahnent búnir að jafna sig.
Hálftíma eftir komuna vest-
ur áltu allir að mæta við Góð-
templaraliúsið og var mönnum
skift í flokka, en vegna óhag-
stæðs veðurs var ekki meira að-
hafst þann daginn, nema um 20
Reykvíkingar komu sér fyrir í
Birkihlíð.
í gær var veður og færi sæmi-
legt og héldu flokkarnir upp að
Skíðheimum. Fóru þangað um
250 manns, þar af 120 Reyk-
víkingar — en flokkarnir voru
ellefu.
I dag er ágætt veður, sólskin
og nýr snjór og lítur vel út með
framhald vikunnar.
(Skv. símtali við fréttaritara
Yísis á Skíðavikunni).
fiíl stolið
— ekið út af,
Milli kl. 2 og 3 aðfaranótt
skírdags var bíl stolið og hon-
um ekið út af veginum fyrir
sunnan Kennaraskóla.
Á þeim tima sem að framan
getur stóð bíllinn R 1235, ljós-
brúnn Studebaker, fyrir utan
Oddfellowhúsið. Hafði ökumað-
urinn, sem ekki var eigandinn
að þessu sinni, brugðið sér frá
augnablik. Meðan hann var í
hurtu kom þar að drukkinn
unglingur og ók honum á brott.
Ilélt liann suður Tjamargötu
og yfir Tjarnarbrúna, en á leið-
inni ók liann utan í bílinn nr.
R 1098 frá Bifröst. Þótti bíl-
stjóranum akstur R 1235 grun-
samlegur auk þess sem bíllinn
var ljóslaus. Tók hann þvi það
ráð að fylgja honum eftir og
þegar komið var rétt suður fyr-
ir Kennaraskóla kom hann að
bílnum út af. Hafði honum ver-
ið ekið í grjótlirúgu, er stendur
vinstra megin vegarins og
skemdist hann mikið að neðan.
Bílstjórinn á R 1098 ók bil-
þjófnum niður að Aðalstöð —
þaðan er R 1235 — en síðan
hafði lögreglan tal af honum.
Miaja gerOur eiuræOisherra rauOliOa
á Spáni aO Kataioniu undantekiuui.
Sókn jjjúðernissinna heldur
áfram og stöðngur stranmur
fldttamanna af svæöinu kring-
nm Ebrofljót.
Miaja.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Miaja hershöfðingi, sem frægur er fyrir hina
löngu vörn sína við Madrid, hefir raunveru-
lega fengið einræðisvald í hendur í þeim hluta
Spánar, sem rauðliðar ráða yfir, að Kataloníu undan-
tekinni. Bendir þessi ráðstöfun ótvírætt til þess, að nú
þyki mikils við þurfa að gera alt sem hægt er, til þess að
koma í veg fyrir sigur þjóðernissinna.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í gær.
Miklar orustur voru háðar á skírdag á svæðinu milli Lajara
og Vinaroz. Hefir stjórnarherinn hörfað úr Vinaroz. — Flug-
lier þjóðernissinna gerði loftárás á ýmsa bæi á stönd Kataloníu
í gærkveldi. Varpað var niður prentuðum miðum, sem á var
letrað, að þjóðernissinnar mundu „fara í kirkjur í borgunum
við Miðjarðarhaf á páskadaginn“.
United Press.
London, í morgun.
Stjórnin í Barcelona hefir viðurkent í opinberri til kynningu,
að þjóðernissinnar hafi náð Vinaroz á sitt vald. Hinsvegar seg-
ir stjórnin í þessari tilkynningu sinni, að sókn þjóðernissinna
hafi stöðvast skamt frá Winaroz, en einnig hafi árásum þeirra
á Forcallsvæðinu verið hrundið. Þá er því haldið fram, að rauð-
liðar haldi áfram sókn sinni nálægt Lerida fyrir sunnan Wall-
fogona. Eru rauðliðar fjölmennari á þeim slóðum og neyddust
þjóðernissinnahersveitirnar til þess að hleypa vatni á allstórt
svæði til þess að hefta framsókn þeirra.
Frá Tarragona berast fréttir um það, að stöðugur straumur
flóttafólks sé á leið norður á bóginn, aðallega af svæðinu kring-
um Ebrofljót. Fólkið streymir norður á bóginn úr öllum þorp-
um í nánd við vígstöðvarnar og jafnvel úr þorpum langt fyrir
norðan vígstöðvarnar. Óttast fólkið því, að þjóðernissinnar
muni hertaka þarna stór svæði á næstunni.
United Press.
Chiang Kai-shek talinn
hafa særst í loftárás sem
gerð var á Changsa.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í gær.
Ýmsar fregnir herrna, að Chiang-Kai-shek, yfirhershöfðingi
kínverska hersins, hafi særst á báðum fótum, er Japanir gerðu
loftárásir á Changsa þann 10. apríl. — Fulltrúi í utanríkismála-
ráðuneytinu hefir svarað fyrirspurn frá United Press hér að
lútandi á þá leið, að samkvæmt áreiðanlegum heimildum hefði
Chiang Kai-shek særst, er loftárásin var gerð á Changsa. Enn-
fremur væri líklegt, samkvæmt sömu heimildum, að Soong
fjármálaráðherra hefði verið þarna líka og hefði hann einnig
særst. Fulltrúinn vildi ekki skýra frá því hverjar heimildir jap-
önsku stjórnarinnar væru. — Stjórnin í Hankow neitar því, að
Chiang Kai-shek og Soong hafi verið í Changsa þ. 10. apríl. —
1 United Press.
Breska stj órnin semur viö
amepiskar verksmiöj ur um
fiugvélakaiip.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í gær.
1 tilefni af upplýsingum þeim, sem Winterton lávarður gaf
í neðri málstofunni fyrir hönd bresku stjórnarinnar viðvíkj-
andi flugvélakaupum í Bandaríkjunum og Canada, segir í fregn
til United Press frá Ottawa, að breska stjórnin eigi í samning-
um við að minsta kosti þrjár flugvélaverksmiðjur í Canada.
Að því er United Press hefir fregnað hefir canadisku stjórn-
inni verið tilkynt um samningaumleitanirnar, en hún mun ekki
taka neinn þátt í þeim. — í yfirlýsingu þeirri, sem Winterton
gaf í neðri málstofunni sagði hann, að breska stjórnin hefði í
huga að leita aðstoðar Bandaríkjamanna og Canadamanna um
flugvélakaup vestra í stórum stíl, en um þessar fyrirætlanir
stjórnarinnar væri rætt allítarlega í skeyti frá United Press, og
hverjar undirtektir þær hefði fengið í Bandaríkjunum, en am-
eríska stjórnin hét Bretum, sem kunnugt er, að greiða fyrir
þessu eftir því sem í hennar valdi stæði, og jafnvel láta flug-
vélasmíðar handa Bretum sitja fyrir flugvélasmíðum handa
ameríska hemum og flotanum.
United Press.
Hernaðarbandalag
Frakka og Englendinga
Bpesk-ítölsku samningarnir undir-
ritaðir í dag.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í gær.
Um leið og tilkynt er, að uppkastið að bresk-ít-
alska samningnum verði birt jafntímis í Lon-
don og Rómaborg á laugardag, birtir Daily
Express í London fregn, sem vekur fádæma eftirtekt,
um hernaðarbandalag milli Frakka og Breta. Það er að
vísu svo, að af öllum er gert ráð fyrir, að Bretar komi
Frökkum til hjálpar ef á þá yrði ráðist, og Bretar hafa
margsinnis lýst því yfir sjálfir, og seinast Chamberlain
í ræðu sinni á dögunum, en sú hernaðarlega samvinna,
sem rnilli Breta og Frakka er eða verður í ófriði, á nú
eftir því sem Daily Express segir, einnig að ná til alls
hernaðarlegs undirbúnings á friðartímum, og verður
raunverulega um hernaðarbandalag að ræða milli Breta
og Frakka framvegis, jafnt á friðar sem ófriðartímum,
ef samkomulag næst um þessi mál, er frakknesku ráð-
herrarnir, Daladier forsætisráðherra og hermálaráð-
herra, Chautemps og Bonnet, koma til London bráð-
lega til viðræðna við bresku stjórnina.
M. a. er ráðgerð full „teknisk“ samvinna milli her-
foringjaráða Breta og Frakka, og yfirstjórnenda flota
og flugliðs.
Ef til ófriðar kemur verður sameinaði bresk-franski
landherinn undir stjórn frakknesks marskálks, en
breskur flugmarskálkur hefir með höndum yfirstjórn
flugherja beggja þjóðanna.
Þá er gert ráð fyrir því, ef til styrjaldar kemur, að
frakkneski flotinn verði til varnar á vissu svæði, þar
sem hagsmunum Breta kynni að vera hætta búin (í
Miðjarðarhafi), en Bretar annarstaðar og hafi bresk
herskip frjáls afnot af frakkneskum höfnum hvarvetna
United Press.
Starfsmaður
anum játar á
J árnbrautar-
slys.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Cairo-fregnir herma, að átján
menn hafi farist, en fimtán
særst, er árekstur varð nálægt
Suez milli járnbrautarlestar og
vöruflutningabifreiðar, sem á
voru margir verkamenn. I járn-
brautarlestinni voru járnbraut-
arlagnin^ga- og vegavinnumenn,
sem eru að vinna að lagningu
herflutningabrauta.
United Press.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Blöðin í Rómaborg láta mikla
ánægju í ljós yfir því, að bresk-
ítölsku samkomulagsumleitan-
irnar hafa gengið svo vel, sem
reyndin varð, og að undirskrift
getur farið fram þegar í dag.
Mesagero segir, að samnings-
gerðin marki tímamót í sögu
álfunnar. Undanfarna mánuði
bafi sú hætta stöðugt verið yfir-
vofandi, að ófriður brytist út,
en þetta hættutímabil sé nú á
enda.
United Press.
aðeins Loftur.
í Landsbank-
sig fjárdrátt
Ú fyrir bænadagana játaði
* Brynjólfur Þorsteinsson,
fulltrúi í Landsbankanum, á sig
allverulegan fjárdrátt, og van
hann þegar settur í gæsluvarð-
hald.
Fjárdrátturinn mun hafa
farið þannig fram, að maður
einn hér í bænum liafði feng-
ið lán hjá Landsbankanum út
á húseignir, og skyldu lánin
greiðast niður með húsaleig-
unni, en Brynjólfi Þorsteins-
syni var falið að veita henni
móttöku fyrir bankans hönd.
Brynjólfur innheimti húsa-
leiguna, en skilaði lienni ekki
til bankans, og mun hann
þannig hafa drcgið sér milli
10—20 þús. kr. Virðist þessi
fjárdráttur liafa átt sér stað
um all-langt skeið, og öll lán
á húseignunum eru fyrir löngu
komin í vanskil.
Með þvi að rannsókn á mál-
inu er ekki lokið, verður ekki
sagt með vissu, live miklu fjár-
dráttur þessi kann að nema.
Yfirheyrslur stóðu yfir i
morgun, og liefir hinn setti
lögreglustjóri, Jónatan Hall-
varðsson, rannsókn málsins
sjálfur með höndum.
Af veiðum
komu í nótt og í rnorgun: Bragi
meS 95 tn., Tryggvi gamli með 72,
Hilmir me'S 75, Ólafur meS 85,
Gyllir með 100 og Geir meS 102
tunnur.