Vísir - 16.04.1938, Blaðsíða 3

V I S I R
Nægir hitaveitan frá Reykjum
Reykjavíkurbæ miðað við það
vatnsmagn, sem þegar er fengið?
Fundur Verkfræðingafélags Islands.
Yerkfræðingafélag íslands hélt í desember s. 1. tvo fundi um
hitaveitumálið, og’ tímarit félagsins, sem birtir ítarlegan útdrátt
ur umæðunum, telur það eitthvert mesta velferðarmál bæjarins
og fjárhagslega örugt fyrirtæki. Virðist það álit verkfræðing-
anna, að nægilegt vatn sé þegar fengið til að hita upp allan bæ-
ínn, en þótt svo væri ekki, sé auðvelt að ráða bót á því á fleiri
en einn hátt, þannig, að allir bæjarbúar verði aðnjótandi hita-
veitunnar. Erlendir verkfræðingar og fjármálamenn munu
einnig telja fyrirtækið örugt og arðvænlegt. Fyrir alla Reykja-
víkurbúa verður hitaveitan einhver besta og hagkvæmasta ör-
yggisráðstöfun gegn aukinni dýrtíð samfara yfirvofandi ófriði.
Hvert þarf meðalrenslið
að vera?
Á fundi verkfræðingafélags-
ins lýsti Helgi Sigurðsson, sem
annast hefir allan undirbúning
hitaveitunnar, ásamt bæjar-
verlcfræðingi, skýrslu þeirri, er
þeir hafa gefið bæjarstjórn.
í skýrslunni er talið að rensl-.
ið þurfi að nema 283 1. á sek.
til að fullnægja hitaþörf bæj-
arins eins og hún er nú, miðað
við 15 stiga frost og 20 stiga
stofuhita, en i lok siðasla árs
ifékst upp úr borholunum á
Reykjum 165 ltr. á sek.
Aðrir verkfræðingar, sem til
máls tóku, töldu að nauðsyn-
legt meðalrensli þyrfti miklu
minna, og leit Benedikt Grön-
dal svo á, að 151 ltr. á sek.
myndi nægja, til upphitunar
bæjarins alls innan Hring-
brautar og væri þvi fullkom-
lega réttmætt að ráðast í að
leggja alt innanbæjarkerfið
þegar í upphafi. Studdi Stein-
grímur Jónsson einnig það álit
lians, að of varlega væri reikn-
að samkv. skýrslu þeirra Helga
Sigurðssonar og bæjarverk-
fræðings, og ekki fjárhagslega
rétt að leg'gja 15 stiga frost til
grundvallar fyrir áætlununum,
þvi að slíkt frost kæmi sjald-
an, jafnvel ekki nema á nokk-
urra ára fresti. Á síðara fund-
inum lagði Steingrímur Jóns-
son fram skýrslu, er Þorkell
Þorkelsson veðurstofustjóri
hafði látið honum í té, um hita-
stigið í Reykjavík síðustu 6 ár-
in kl. 8 að morgni, en hitinn
á þeim tíma er mjög nálægt
meðalliitastigi sólarhringsins.
Lægsti hiti, sem mældur liefir
verið á þessum 6 vetrum, eru
14 stig —r- aðeins einu sinni,
-=-13 stig aldrei, -t-11 stig að-
eins 2 daga o. s. frv. Taldi
hann þvi áætlun þeirra Helga
Sigurðssonar og bæjarverk-
fræðings óþarflega varlega,
þótt allur sé varinn góður.
Fyrirkomulag hitaveitunnar.
Hitaveitunni verður þannig
hagað í aðaldráttum:
„Á Reykjum verður heita
vatninu frá uppspreltunum og
holunum veitt í sameiginlega
þró. Úr þrónni verður vatninu
dælt með rafknúnum dælum
gegnum aðalæðina, upp í
geymi, sem reistur verður á
Öskjuhlíð, en þaðan rennur
valnið sjálfkrafa eftir bæjar-
kerfinu til hinna einstöku húsa.
Pípur, þró og geymir, verða
einangruð svo vel, að vatnið
kólni ekki meira en um 5° á
leiðinni frá Reykjum og út í
ystu hús, þegar vatnsþörfin er
inest.
Hlutverlc þróarinnar á
Reykjum er að safna og blanda
vatninu úr liolunum og þar
eiga að verða eftir óhreinindi
og sandur, sem hugsanlegt er
að komi úr holunum. Úr þrónni
á vatnið að renna sjálfkrafa
til dælustöðvarinnar og verður
hún því að liggja hæfilega
langt fyrir neðan þróna; senni-
lega mun þróin liggja í 44
metra hæð yfir sjó, en dælurn-
ar í 41 metra hæð. í dælustöð-
inni verða þrjár dælur, ein fyr-
ir hverja pípu og ein til vara.“
Helgi Sigurðsson taldi ör-
uggara að nota tvær leiðslur
frekar en eina, þótt liið síðar-
talda yrði ódýrara, en öryggi
bæjarbúa væri best trygt með
tveimur leiðslum.
Kostnaður og tekjur.
Kostnaður við 283 ltr. veitu
er áætlaður að muni nema kr.
5.862.000.—, en ef miðað er við
350 Itr. nokkru meiri, eða samt.
kr. 6,023,000,00. Tekjur hitaveit-
unnar eru hins vegar áætlaðar
þannig, að þær munu nema
sem svarar verðmæti 90 kola-
tonna fyrir hvern sekúndu-
líter yfir árið, ef aðeins er
miðað við þann liita, sem not-
ast úr vatninu til upphitunar
húsa, en ótalið verðmæti liins
volga frárenslisvatns, sem á
margan hátt má liafa tekjur
af, þótt eigi sé reiknað með
þeim i rekstraráætlunum.
Þegar miðað er við 40 kr.
verð á tonni svarar hver sek.-
líter til kr. 3.600.00, en tekjur
yrðu þá samtals af 283 sek.-
lítra veitu kr. 1.018.800.00 og
gjöld ca. lcr. 318.000.00, en
tekjuafgangur kr. 700.800.00
eða 11.95% af stofnkostnaði.
Krísuvíkurveitan.
Emil Jónsson taldi æskilegt
að Krísuvík yrði rannsökuð,
þannig að ábyggilegan saman-
burð mætti fá á báðum stöð-
unum, en kvaðst þó ekki vilja
halda þvi fram, að Krísuvík
bæri að taka fram yfir Reyki.
Rakti hann kostnaðinn við
Krísivíkurveituna, en lcomst að
þeirri niðurslöðu, að hún
myndi verða kr. 200.000.00 ó-
dýrari en Reykjaveitan. Gat
ræðumaður þess, að hér væri
um bráðabirgðatölur að ræða,
sem hann áskildi sér rétt til að
leiðrétta, ef dnnað tfeyndist
réttara. Ræðumaðurinn tók
það fram, að liann hefði mælt
hita liveragufunnar í Krísuvik
og hefði liún reynst 112° heit.
Verður ekki séð, við hvað hann
hefir miðað útreikning sinn að
öðru leyli, með því að slík
hitaveita virðist órannsökuð
að öllu Ieyli, enda töldu fund-
armenn útreikning þennan og
samanburð hugaróra með því
að grundvöllinn vantaði. Hins
vegar töldu menn æskilegt, að
Krísivík væri rannsökuð á
ríkisins kostnað og af starfs-
mönnum þess, en slík rann-
sókn hlyti að taka mörg ár, ef
Irj'gg ætti að vera.
Viðaukahitun.
Færi svo, að hið lieita vatn
frá Reykjum nægði ekki til að
hita upp allan bæinn, telja
verkfræðingarnir að á margan
bátt megi bæta úr því, t. d.
með rafknúinni bitadælu,
miðlunargeymum, binda bita
jarðlaga með því að veita vatni
inn á svæðið og hita það upp
i þurrum og heitum borholum
o. fl. o. fi.
Aðalatriðið er hins vegar
það, að verkfræðingarnir virð-
ast vera þeirrar skoðunar, að
miðað við það vatn, sem fyrir
er, sé óhætt að teggja hitaveitu
um allan bæinn og allur bær-
inn muni njóta hennar á kom-
andi árum svo sem best má
verða, enda er mál þetta svo
undirbúið, að allir þeir, sem
vit liafa á, Ijúka upp einum
munni um það, að betur myndi
það ekki hafa orðið gert.
Skiðaferðir.
Bænadagana var veður ekki
sem best til sldðaferða, en nú
þykir liorfa heldur betur.
Ármann fer í kvöld kl. 8 og
páskadagsmorgnana lcl. 9. Far-
miðar fást í dag kl. 6—9 á skrif-
stofu félagsins, sími 3356, og á
morgun kl. 6—7. Einnig við
bílana. Færi er nú ágætt í Ól-
afsslcarði, nýr snjór á þeim
gamla.
í. R. fer á morgun og mánu-
dag kl. 814 og 9 árd., frá Sölu-
turninum. Farmiðar fást i Stál-
húsgögn, Laugaveg 11, og við
bílana.
K.R.-ingar fara í kveld kl.
7y2, en á morgun og mánudag
kl. 9 árd. Farmiðarnir eru seld-
ir við bílana.
Um 60 manna gistu i skála
félagsins í Skálafelli um bæna-
dagana, einnig voru um 20 K.R.
ingar á Svanastöðum. Snjór er
nú mikill alt í kringum skál-
an.n Einnig fóru margir yfir í
írafell, þvi þar var logn og færi
alveg skínandi. Aftur snjóaði
svo mikið i fyrrinótt að gott
færi er nú um alt, alla leið nið-
ur að Svanastöðum, svo búast
má við miklu f jölmenni þar um
páskana.
Skíðafélagið fer báða páska-
dagsmorgnana kl. 9.
Slcíðafél. Hafnarfjarðar fer 2.
páskadag á Heilisheiði. Farmið-
ar í versl. Einars Þorgilssonar.
ByggiDgarefni tumin úr
ísleasku brunahranni og
leir.
Merkilegap tilraunip gerðar í Stokk-
hólmi að tillilutuii ísienskra
verkfpæðinga.
Stokkhólmi, 15. apríl. — FB.
Rannsóknarstofa sænska rikisins, sem hefir með höndum m.
a. rannsóknir á byggingarefnum, er sem stendur að gera til-
raunir með nýtt byggingarefni, sem er aðallega búið til úr ís-
lensku brunahrauni. Árangurinn af þeim tilraunum, sem gerð-
ar hafa verið að undanförnu sýna, að þess má vænta, að hægt
sé að búa til úr íslensku brunahrauni tígulsteina, skolppípur og
gangstéttarsteina.
Tilraunirnar hafa verið framkvæmdar fyrir milligöngu verk-
fræðinganna Gústafs E. Pálssonar og Halldórs Jónssonar
(kaupm. Björnssonar frá Bæ). Hefir H. J. nú lokið prófi við
tekniska háskólann í Stokkhólmi. Er hann fyrsti íslendingurinn,
sem Iýkur húsameistaraprófi við þennan háskóla og er hann
nú á förum heirn til Islands.
FíiiltrúaráðS'
tnodnr verka*
lýðsfélaganna,
sem haldinn var á miðviku-
dagskveldið varð að vissu leyti
sögulegur að því er sagt er,
pótt engar stórvægilegar á-
vvarðanir væru þar teknar.
Héðinn Valdimarsson kvað
vera kominn í minni hluta í
‘ulltrúaráðinu, en óróalið hans
fjölmenti þó á fundinn.
Á fundinum átti að kjósa í
ýmsar nefndir og stjórn fulÞ
tiúaráðs.
Þegar gengið var til dagskrár
aust lið Héðins upp ópum
miklum og liávaða og mátti
fundarstjóri engu tauti við það
torna, en tók það ráð að slíta
fundinum, sem þá var rétt í
byrjun. Þrátt fyrh- það þótt bú-
ið væri að slíta fundi tortrygðu
svo livorir aðra, að allir fund-
armenn sátu sem fastast.
Bjuggust bæði liðin við að
fundur myndi settur að nýju ef
aðrir hvorir vikju af fundi. —
Sátu menn þannig til kl. 4 um
nóttina og vörpuðu hnútum á
bæði borð, en engir stólfótar sá-
ust á lofti.
Er dagrenning nálgaðist tóku
menn þó það ráð að týnast
heim eins og tröllin í sögunum.
F.B. hefir snúið sér til herra
Gústafs E. Pálssonar verkfræð-
ings í tilefni af ofanbirtu skeyti
og’ beðið hann um nánari upp-
lýsingar. Sagðist honum svo frá:
Undirbúningur þessara rann-
sókna hefir nú staðið hátt á
annað ár, en skýrslur rannsókn-
arstofunnar hafa ekki borist
mér í hendur enn þá. Kemur
þessi fregn frá Stokkhólmi mér
því nokkuð á óvænt. Á þessu
stigi málsins get eg ekki gefið
aðrar upplýsingar en þær, að
hér er um að ræða sérstaka að-
ferð við framleiðslu byggingar-
efnis, sem sænskur maður hefir
fundið upp og er hún leyndar-
mál hans, og get eg ekki skýrt
frekara frá málinu að svo
stöddu, nema að þess má geta,
að efnið er íslenskt brunahraun
og leir, sem væntanlega fæst
einnig hér á landi. Fyrstu til-
raunir gáfu það góðar vonir, að
rétt þótti, að rannsaka þetta
Helge Wedin.
nokkuru ger. Var hugmyndin,
að reyna að framleiða þakhell-
ur, eldfastan stein og ýmislegi,
fleira. Efnið, sem sent var ti
Stokkhölms, var tekið í Rauð-
hólum, nema leirinn, er var
tekinn við Elliðaár. — Eg vil að
síðustu taka það fram, að rann-
sóknir hafa ekki enn sýnt svo
að óyggjandi sé, hverja fram'
tíðarmöguleika hér er um að
ræða. Má í því sambandi sér-
staklega benda á kostnaðarhlið
framleiðslunnar, með þeim tak-
mörkuðu markaðsmöguleikum,
sem um er að ræða hér á landi,
Eggert Claessen
hæstaréttarmálaflutningsmaður
Skrifstofa: Oddfellowhúsinu.
Vonarstræti 10, austurdyr.
Sími: 1171.
Viðtalsími: 10—12 árd.
Bcbíop
fróftír
□ „Helgafell“ 59284197 — VI. — 2.
Páskamessur.
í dómkirkjunni: Á páskadag kl.
8 árdegis, séra Friðrik Hallgríms-
son. KÍ. ii, séra Bjarni Jónsson.
(dönsk messa). — Annan páska-
dag kl. ii, séra FriÖrik Hallgríms-
son. Kl. 5 séra Bjarni Jónsson (alt-
arisganga).
1 fríkirkjunni á páskadag kl. 8,
séra Árni Sigurðsson, og kl. 2, séra
Árni SigurÖsson. — Á annan dag
páska: Kl. 2, barnaguðáþjónusta
(Á-. S.) og kl. 5, Ragnar Bene-
diktsson stud. theol.
í kaþólsku kirkjunni: Á páska-
dag: í Reykjavík: Biskupsmessa
kl. io, biskupsguÖsþjónusta með
prédikun kl. 6 e. h. í HafnarfirÖi:
Hámessa kl. 9, kvöldguðsþjónusta
með prédikun kl. 6. — Á annan i
páskum: 1 Reykjavík: Hámessa kl.
10, kvöldguðsþjónusta með prédik-
un kl. 6. 1 Hafnarfirði: Hámessa
kl. 9, kvöld guðsþjónusta með pré-
dikun kl. 6.
Veðrið í morgun.
í Reykjavík —I stig; heitast i
gær 1 stig, kaldast í nótt —2 stig.
Úrkoma í gær og nótt 0.7 mm. Sól-
skin í 3.7 stundir. Heitast á land-
inu í morgun 1 stig, á Reykjanesi,
kaldast —7 stig, í Fagradal. Yfir-
lit: Háþrýstisvæði fyrir sunnan ís-
land. Grunn lægð við vesturströnd
Grænlands á hægri hreyfingu í
austur. — Horfur: Faxaflói: Hæg
norðvestan átt og bjartviðri. Þykn
ar sennilega upp með suðvestan átt
á morgun.
Næsta blað Vísis
kemur út á þriðjudag, 19. þ. m.
Bifreiðaárekstur
varð í gær á gatnamótum Skóla-
vörðustígs og Klapparstígs framan
við Fatabúðina. Fólksbifreið kom
af allmikilli ferð niður Skólavörðu-
stíginn, en vörubifreiðin ætlaði nið-
ur Klapparstig. Þótt bifreiðarstjór-
inn í fólksbifreiðinni beitti heml-
unum varð ei komist hjá árekstri
og skemdist fólksbifreiðin allmikið.
Má vera að ísing hafi verið á göt-
unni og því hafi ekki verið unt að
forða árekstrinum, en biðreiða-
stjórar ættu að aka hæaar niður
Skólavörðustiginn en margar þeirra
gera, þótt hann sé ein af breiðustu
og bestu götum bæjarins..
Vænglaus máfur.
1 gærdag fundu menn, er voru
á ferð suður með sjó, ungan máf,
sem vantaði annan vænginn. Náðu
þeir fuglinum, sem var brattur og
hress og fluttu til Reykjavíkur.
Munu þeir hafa slejit honum á ytri
höfninni.
Barnadagsblaðið
lcemur út n.k. þriðjudag og' verð-
ur selt allan daginn. Blaðið flytur
dagskrá barnadagshátíðahaldanna,
auk fjölda greina um uppeldismái
o. fl. — Börn, sem vilja selja blað-
ið, eru beðin að vitja þess á af-
greiðslu Morgunblaðsins , eða í
Grænuborg frá kl. 9 árd. á þriðju—
dagsnrorgun. Há sölulatm! Verð-
laun veitt þeim duglegustn! —
' Börn! Verið dugleg að selja. —
Bœjarbúar! Kaupið Barnadags-
tblaðið. Allur ágóðinn fer til Sum-
argjafar.
Miroslav Moudry
heitir tékkneskur stúdent, sein er
nýlega hingað kontinn til námsiðk-
ana við Háskólann. Háskólanám'
hefir hann stundað í Brúnn, Prag
og Strassbourg. Hefir hann dvalið
langdvölum í Þýskalandi og Frakk-
landi og er prýðisvel að sér í
þýsku og frakknesku, en hr. Mou-
dry ætlar að veita tilsögn í þess-
um málum hér og einnig í ntóður-
máli sínu, tékknesku. Moudry er
fyrst um sinn að hitta í Stúdenta-
garðinum.
Áttræð
verður á morgun Guðrún Þor-
kelsdóttir, ekkja Ólafs Eiríkssonar
söðlasntiðs, Vesturgötu 26B.
Póstferðir í dag.
Frá Rvík: Mosfellssveitar-, KjaT-
arness-, Kjósar-, Reykjaness-, Öl-
fuss- og Flóapóstar. Fagranes til
Akranes. — Til Rvikur: Mosfells-
sveitar-, Kjalarness-, Kjósar-,
Reykjaness-, Ölfuss- og Flóapóst-
ar. Fagranes frá Akureyri.
Kvöldskóli K.P.UJVl.
Handavinna námsmeyja verður
til sýnis í skólanunt í húsi K.F.U.M.
við Amtmannsstíg rnánud. 18. og
þriðjud. 19. þ. m. (annan og þriðja
í páskum) kl. 1—7 síðd. Skyld-
menni nemenda sérstaklega vel-
komin.
Útvarpið
hefði gjarnan getað hlíft hlust-
endum sínum við leiðinda auglýs-
ingastraumi yfir bænadagana, þar
sem hann keyrir gersanrlega úr hófi
frarn flesta daga ársins. Þáð er
ekki hægt að þjóna tveimur herr-
urn í senn — Guði og Mammoni,
og það rnyndi sennilega ekki hafa
komið að sök, þótt stjórnendur út-
varpsins hefði gefið þessa tvo daga
fyrir sálu sinni, og hefði verið vel
þegið af hlustendum. M.
Helgidagslæknir:
A 1. fiáskadag: Halldór Stefáns-
son, Ránargötu 12, sími 2234. —-
Annan fiáskadag: Ól. Þorsteinsson^
Mánagötu 4, sími 2255.
Næturlæknir.
Aðra nótt: Halldór Stefáánssoir,
Ránargötu 12, simi 2234. Aðfara-
nótt þriðjudags: Karl S. Jónassonr
Sóleyjargötu 13, sírni 3925. Næt-
urvörður i Reykjavikur apóteki og
Lyfjabúðinni Iðunni..
Næturlæknir í nóttr
Eyþór Gunnarsson, Laugaveg 98,
sími 2111. — Næturvörður í
Laugavegs apóteki og Ingólfs apó-
teki. —
Útvarpið í kvöld.
19.20 Strok-kvartett útvarpsins'
leikur. 19.50 Fréttir. 20.15 UpP"
lestur og tónleikar: a) „í fótsjxir
Páls postula"; minningar og hug-
leiðingar (Vilhjálmur Þ. Gislason).
b) Söngvar og hljóðfæraleikur. —
21.30 Hljómplötur: a) Fiðlukom-
sert í D-dúr, eftir Brahms; b) Ó-
fullgerða symfónian (h-moll), eft-
ir Schubert,
Útvarpið í. páskadag:.
8.00 Messa í fríkirkjunni (séræ.
Árni Sigurðsson). 10.40 Veður-
fregnir. 11.00 Messa í dómkirkj-
unni (séra Bjarni Jónsson). 15.3»
Miðdegistónleikar: Ýms tónverk
(plötur). 17.40 Útvarp til útlanda
(24-52 m-). 20.00 Tónleíkar: a)
Karlakormn „Fóstbræður" syngur.
b) Níunda symfónían, eftir Beet-
hoven (plötur) (til kl. 21.50).
Útvarpið á annan í páskum.
9.45 Morguntónleikar r Kvintett f
C-dúr, Op. 163, eftir Schubert
(plötur). 10.40 Veðurfregnir. 11.00
Alessa í dómkirkjunni (séra Frið-
rik Hallgrímsson). 12.15 Hádegis-
útvarp. 15.30 Miðdegistónleikar frá
Hótel Borg. 18.30 Barnatími (Ung-
meyjakór IC.F.U.K.). 19.20 Hljóm-
plötur: Frægir söngvarar. 19.50
bréttir. 20.15 Kvöld Barnavinafé-
Iagsins „Sumargjöf": Ávörp og:
ræður, söngur, hljóðfæraleikur. —-
22.00 Danslög til kl. 24.