Vísir - 27.04.1938, Blaðsíða 3

VISIR
Fjármilaráðherra leggnr fram fram-
varp í dag, er heimilar ríkisstjórninni
12 milijón króna lántðkn.
Hve leng-i á óreidan i fjármálum og* grjaldeyris-
málum ad iialda áfram, vegna ráðstafana þeirra
stjórnar, sem er minnihlutastjórn en lifir á hrossa-
fcaupum vid socialistana? — Er stjórninni trúandi
fyrir sliku láni?
Ríkisstjórninni er heimiit að taka að láni á yfirstandandi ári
fyrir hönd ríkissjóðs alt að 5 miljónum króna eða jafngildi
þeirra í erlendri mynt, enda verði 1 miljón króna af þeirri
upphæð notuð til verksmiðjubyggingar á Raufarhöfn.
Ennfremur er ríkisstjórninni heimilt að taka að láni á ár-
inu 1939 og 1940 alt að 7 miljónum króna eða jafngildi þeirra
í erlendri mynt.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
I?annig hljóðar frv. það, sem
fjmrh. Eysteinn Jónsson leggur
fyrir neðri deild Alþingis í dag
og ætlar þinginu að leggja þless-
un sína yfir.
Ásakanir viðurkendar réttar.
Við verðum að hverfa frá
eyðslubrautinni, og hætta að
leggja helsi um liáls þjóðarinn-
ar með nýjum lántökum, hafa
framsóknarmenn sagt að und-
anfömu, og þjóðinni liefir ver-
ið ætlað að trúa því að um
stefnubreytingu væri hjá þeim
að ræða í þessu efni.
Fjmrh. hefir gumað af hinni
gætilegu fjármálastjórn og
batnandi hag, þing eftir þing
og haft að engu sparnaðarkröf-
ur andstöðuflokkanna og um-
bótatillögur á sviði fjármálanng
feri í þ¥í frV., sém hánn nu ber
fram felst viðurkenning á öll-
um þeim ásökunum og allri
þeirri gagnrýni sem meðferð
þessara mála hefir sætt að und-
anfömu frá hendi stjórnarand-
stæðinga.
Það hefir verið Ijóst öllum
hugsandi mönnum að ágæti
fjármálastjórnarinnar hefir
verið ímyndað, og að plástrar
hleldunga liafa verið hreiddir
yfir þau sár, sem þjóðin hefir
hlotið vegna úrræðaleysis og ó-
sjálfstæðis núverandi rikis-
stjórnar. Þrátt fyrir það að örð-
ugleikar viðskiftalifsins hafi
aukist með degi hverjum vegna
gjaldeyrisskorts og lokaðra
markaða, og vanskilaskuldir
hafi hlaðist upp, og óreiðan hafi
verið svo megn að jafnvel ís-
lenskir námsmenn hafi soltið
lieilu liungri erlendis, hefir
fjmrh. gumað af afrekum sín-
um og talið alt stefna í áttina
upp á við. Slíkar blekkingar
sýna út af fyrir sig ábyrgðar-
Ieysið og skilningsskortinn, sem
ríkt hefir á æðstu stöðum um
liessi mál.
Afstaða Sjálfstæðisflokksins
og leiðir til úrlausnar.
Þegar fjmrh. játar nú loks-
ins syndir sínar og fer fram á
jafn gífurlega lánsheimild og
hér um ræðir, hlýtur afstaða
Sjálfstæðisflokksins að mótast
af því, hvort hér sé um þjóð-
arnauðsyn að ræða eða ekki, og
hvort verjandi sé að veita
þeirri stjórn er nú situr slikt
fjármagn í liendur, með tilliti
til fyrri hegðunar og þess
styrks, sem stendúr að baki
hennar innan þings og utan.
aðeins Loftup.
Það má ganga út frá því sem
gefnu, að eins og ástandið er nú
1 landi voru, er það þjóðinni um
megn að standa við allar skuld-
bindingar sínar út á við, og er
þá ekki nema um þrjár leiðir
að ræða út úr ógöngunum.
Fyrsta leiðin er sú að feta i
fótspor sumra annara þjóða og
neita að greiða afborganir þær,
sem um er að ræða, með því
að það sé þjóðinni um megn.
Önnur leiðin er að semja um
frekari gjaldfrest (moratori-
um) við kröfuliafana, en þriðja
leiðin er sú, sem hér er farið
inn á, að taka erlent lán til að
standa að fullu í skilum með
greiðslur afborgana.
Það er sennilega óhætt að
fullyrða að þær tvær leiðir, sem
fyrsj eru taldar séu okkur ófær-
ar, þar eð við gerðum okkur
enn berari að vanskilum, en
Grðið er, en slilct þolum við
ekki, enda siðferðileg skylda
þjóðarinnar að standa við allar
skuldbindingar sínar eftir frek-
asla mætti. Ný lántaka virðist
því eina færa leiðin út úr ó-
göngunum, og ekki frágangs-
sök að heimila ábyrgri stjórn
slíka lántöku, ef trygt er til
hlítar að fénu verði varið til
greiðslu eldri skulda, en verði
ekki eyðslueyrir.
Hækkun skulda
og gjaldeyrissjóður.
I Nýja dagblaðinu í dag segir
fjmrh. að lánið hækki ekki eldri
skuldir, og að gjaldeyrir sá er
fæst vegna sölu hinnar erlendu
myntar verði lagður í sérstakan
sjóð.
Það er rangt hjá ráðherran-
um að lánið hækki ekld eldri
skuldir, með þvi að ávalt er um
veruleg afföll að ræða í sam-
handi við slíkar lántökur, og
hækka þau að sjálfsögðu ríkis-
skuldirnar, sem þegar virðast
orðnar það þungbærar, að ekki
sé eðlilegt að bæta þar miklu
við.
Hinn erlenda gjaldeyri á að
selja bönkum og bæjar- og
sveitarfélögum, sem ríkið
stendur i ábyrgð fyrir, og það
fé, sem þannig fæst, á að leggja
í sérstakan sjóð og varðveitast
þar. Samkvæmt reynslu undan-
genginna ára, og samkvæmt
frv. þvi, sem fyrir liggur, er
engin trygging fyrir því að rík-
isstjórnin seilist ekki til sjóðs
þessa, þrátt fyrir gefin Ioforð,
en ef lántaka verður lieimiluð,
er sjálfsagt að tryggja það með
sérstökum lögum að fénu verði
ekki eytt eftir dutlungum ríkis-
stjórnarinnar á hverjum tíma.
Uppgjöf ríkisstjórnarinnar.
Sú stjórn er nú situr hefir
mikinn minni hluta þjóðarinn-
ar á hak við sig utan þings, og
styðst einnig við minnihluta-
flokk innan þings. Um annan
stuðningsflokk liennar, Alþýðu-
flokkinn er það að segja að
hann svífur milli heims
og lielju, og óvist hvort þeir
fulltrúar, sem nú sitja á þingi
fyrir lians tilstuðlan, eiga nokk-
urt fylgi nú orðið á bak við sig.
Það virðist því allglæfralegt til-
tæki af shkri minnihlutastjórn,
sem nú situr að stofna til slikr-
ar lántöku, sem að framan
greinir, án þess að ráðgast um
það við stærsta flokk landsins,
Sjálfstæðisflokkinn. Ef lántak-
an er óhjákvæmilega nauðsyn-
leg sannar það einnig nauðsyn
þess að sterk stjórn sitji að
völdum, miðað við kjósenda-
tölu, — og þar sem hér er um
hreina uppgjöf að ræða frá
hendi fjmrh., væri það í sam-
ræmi við það lýðræði og þing-
ræði, sem hér telst ríkja, að
Sjálfstæðisflokkinum væri falið
að taka að sér stjórnarforyst-
una, og leiða liina sökkvandi
þjóðarskútu heila i höfn.
Sú alda reis hátt, er mikið var
rætt unr Ivolviðarhól og kaup
íþróttafélags Reykjavíkur á
Hólnum, að þörf væri á, að
koma upp íþróttaheimili fyrir
æskulýð Reykjavíkur. — Fer
það og að vonum, þvi að
fáir staðir í fjalllendi ná-
lægt Reykjavík eru jafn glæsi-
legir íþróttastaðir og umhverfi
það, þar sem Kolviðarhóll er.
Hóllinn er í þjóðbraut og þó
nægilega afskektur. Umhverfi
Hólsins er frítt, og útsýn þaðan
víðáttumikil til vesturs og fögur
með afbrigðum. Má með sanni
segja, að við Kolviðarhól eru
flest þau sldlyi'ði, sem slílcur
staður þarf að hafa, sem veita
á móttöku íþróttamönnum og
mönnum til útivistar hverskon-
ar. Við Kolviðarliól eru hnjúkar
og hólar og há fjöll til að klífa
að sumarlagi. Þar eru viðátlu-
miklir vellir, þar sem auðvelt
er að gera hverskonar brautir
fyrir lilaup og göngur, eða þar
sem gera má tennisvelli, golf-
velli á surnrum, en skautasvell
á vetrum. En upp frá völlunum
eru dalir djúpir og fagrir og er
þar skjól.fyrir næðingum. Eru
þar á vetrum ágætar skíða-
brekkur þar sem iðka má alls-
konar skiðaíþróttir og vafalaust
eru þarna nægar brekkur til
skíðaiðkana fji'ir fleiri þúsund-
ir manna i einu.
Í.R.-ingar eru stórhuga, að
kaupa þennan glæsilega stað,
99Aifk:oiiaii í
Selhamri.“
Á föstudaginn var sýndi frú
Soffía Guðlaugsdóttir i Iðnó
æintýraleikinn „Álfkonan í
Selhamri“ eftir Sigurð Björg-
úlfsson. Leikendur voru nem-
endur úr leikskóla frúarinnar.
Leikurinn er í tveim sýningum
og efnið tekið úr álfatrúnni, en
mikið um söngva og dans. Leilc-
ritið er haglega samið, en' ef til
vill helst til liótíðlegt og alvar-
legt fyrir börn og unglinga, þó
að smalinn Stefán Gunnlaugs-
son) og selstúlkan (Sigríður
Bjarnason) lífgi það að visu
noklcuð upp, enda var leikur
þeirra góður, en smalinn að eins
of fljótmæltur. Gunnar bóndi
(Páll Pálsson) hafði góða rödd
og sveitalega framkomu, en
Margrét dóttir hans (Guðrún
Guðmundsdóttir) lék snoturlega
vanþakklátt hlutverk. Aldís
álfafrú (Ásta Skúladóttir), álfa-
pilturinn, sonur hennar, (Rögn-
valdur Möller), Una skygna
(Aurora Halldórs) og sendihoð-
inn (Fanney Vilhelms) fóru
öll laglega með lítil hlutverk.
Það hefir áreiðanlega kostað
mikið starf,að æfa leikendur
svo, að frambærilegt yrði, en
árangurinn ber starfsemi frú
Soffíu og leikskóla hennar gott
vitni. Frúin hefir auðsjáanlega
lagt sig til við að kenna nem-
endum rétta meðferð íslenskrar
tungu á leiksviði og tekist það
vel, enda er frú Soffía ein af
þeim leikkonum hérlendum,
sem best lcunna með íslenskt
mál að fara og leggja mesta
rækt við það. Leikskólinn hefir
áreiðanlega mikilvægt hlutverk
af hendi að inna, og er vonandi,
að framliald verði á honum. —
Jakob Jóh. Smári.
en þetta mun og vera forgöngu-
mönnum þessa máls hjartfólgið
hugsjónamál, að láta Kolviðar-
hól í framtíðinni verða til hless-
unar fyrir sem allra flesta
reykvíska æskumenn.
Reykjavik vantar íþróttastað,
upp til fjalla, þar sem loftið er
hreint og lífgefandi, þar sem
brattinn og tindarnir eggja æsk-
una-í hæfilegri fjarlægð, til upp-
göngu og dáða. Bama- og ung-
lingaskóla bæjarins vantar
íþróttastað, þangað sem lieilir
bekkir geta farið og dvalið und-
ir leiðsögu áhugamanns. Á Kol-
viðarhóli er tilvalinn staður.
Þar gæti bærinn átt skála, þar
sem skólar, eða bekkir gætu
dvalið vetur og, sumar. Á sumr-
in gæti farið þar fram nátlúru-
fræðinám, sem væri hluti af
námstíma skólans. En á vetrum
gæti bærinn haft þar íþrótta-
kennara, sem tæki við nemend-
um úr skólum bæjarins í hóp-
um og kendi þeim skíðaferðir
og skautaferðir og liverskyns
göngur og fjallaferðir og útilif.
Ættu slíkar dvalir að verða
nemöndum mjög kostnaðarlitl-
ar, en þýðingarmiklar fyrir
lieilsu og þroslca þeirra. Eru
ómetanleg þau uppeldisáhrif,
sem dvöl á slíku námskeiði gæti
haft á nemandann.
Það má auðvitað deila urn
það, hvort Kolviðarhóll er bet-
ur fallinn til þeirra liluta en all-
ir staðir í nágrenni Reykjavikur.
Jón Sigurðsson:
Kolviðarhóll.
íþróttaheimill og sköli fyrír æsku Reykjavíkar
Jarðarför,
Guðrúnar Hansdóttur
fer fram föstudaginn 28. þ. m. og hefst með húskveðju að
heimili hennar, Laufásvegi f5, kl. 1 e. li.
F. h. aðstandenda. Katrin Viðar.
Bæjop
fréttír
Veðrið í morgun.
Mestur hiti, 5 stig, á Akureyri,
Dalatanga, Papey og Hólum í
Hornafirði, minstur —i, í Vest-
mannaeyjum. í Reykjavík var
tveggja stiga hiti í rnorgun, mest-
ur í gær 7 stig, í nótt frost 1 stig.
Úrkoma 1.5 mm. Sólskin 6.5 st. —
Yfirlit: Grunt lægðarsvæ'Öi um
Suður-Grænland og ísland. Há-
þrýstisvæði fyrir sunnan land. —
Horfnr: Suðvesturland, Faxaflói:
Vestangola í dag, en vaxandi sunn-
anátt og rigning eða slydda, þegar
líður á nóttina.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Vestmanna-
eyja frá Leith. Goðafoss og Brúar-
foss eru í Reykjavík. Dettifoss er
í Hamborg. Lagarfoss var í morg-
un á leið til Hvammstanga frá
Blönduósi. Selfoss er á leiðinni til
Grimsby frá Vestmannaeyjum.
Akureyrar-flugvélin.
Bæjarráðið samþykti á fundi sín-
um s.l. föstudag, að heimila Flug-
félagi Akureyrar h.f. afnot lóðar
við Skerjafjörð austan Shellvíkur,
til þess að reisa þar flugskýli. Leyf-
ið er veitt til óákveðins tíma og
með því er ekki veittur ádráttur um
leyfi til að stækka skýlið síðar, eða
í-eisa fleiri skýli á þessum slóðum.
Meðalhraði flugvélarinnar vei'ður
180 km. á klst., en ttiestur 200 km
Er vélin nú fullbúin til reynslu-
flugs.
Strandferðaskipin.
Súðin var á Flatey á Breiðafirði
í gærkveldi. Esja á að fara í strand-
ferð i kvöld.
50 ára
er í dag frú María Bjarnadóttir;,
nú í stofu nr. 24 i Landakots-
spítala.
Húsmæður.
Munið fund Húsmæðrafélags'
Reykjavíkur í kvóld i Oddfellow-
húsinu. Jóhann Sæmundsson lækn-
ir talar á fundinum.
Hitaveitan.
Með Lyru i byrjun næsta mán-
aðar er væntanlegur hingað verk-
fræðingur frá Stokkhólmi, Tom
Nordensson, sem á að athuga áætl—
anir um hitaveituna.
Höfnin.
Fisktökuskipið Bisp fór héðan l:
gær. Þýskur togari kom í gær, lít-
ilsháttar bilaður. Tveir norskir
línuveiðarar komu j gær til að taka
vatn, kol o. þ. h.
Fimleikameistari íslands.
Þ. 7. maí n.k. fer fram í húsS
Jóns Þorsteinssonar einmennings-
kepni í fimleikum um titilinn „fim-
leikameistari íslands". Sér Í.R. um
kepnina. Öllum félögum innan Í.S.L
er heimil þátttaka og skal hún tíl—
kynt stjórn Í.R. fyrir 2. maí n.k..
Leikfélag Reykjavíkur.
sýnir á morgun gamanleikínrB
„Skírn sem segir sex“, og biður
þess getið, að þar sem næstkom-
andi sunnudagur er 1. maí og hús-
ið því upptekið, verði ekki leikiíL
Bæjarráð
hefir samþykt að leyfa Emil Rok-
stad, Bjarmalandi, að stækka beina-
mjölsverksmiðjuna á Laugarnes-
bletti, enda verði byggingin tekin.
burtu, bæjarsjóði að kostnaðar-
lausu, hvenær sem þess verður
krafist. Á Rokstad að greiða kr.
100.00 árlega fyrir að fá að hafa
verksmiðjuna á landinu.
Hjúskapuí1:
í dag Vcfött gefin saman i Kaup-
mannahöfn ungfrú Friðbjörg Ingj-
aldsdóttir og Oddur Helgason
Magnússonar kaupmanns. Heimil-
isfang þeirra er Hotel Astoria, Kh.
K. R.
3. fl. æfing kl. 7.30 á gamla vell-
inum.
(Eg vil taka það fram, að eg vil
alls ekki með neinu móti kasta
rýi’ð á aðra íþróttastaði né á
önnur íþróttafélög. Það er f jarri
mér. Þar til ann eg þeim alt of
mikið, og hverjum þeim, sem
vinnur fjmir æskuna og lireyst-
ina). En hitt er vist, að Kolvið-
arhóll er í alla staði ágætlega til
þessara hluta fallinn. Og annað
er lika víst, að menn með djarf-
ar hugsjónir og fagrar vonir,
með vorhuga og æskuþrótt
hafa nú umráð yfir Kolviðar-
hóli. Og landið og Reykjavíkur-
bær þurfa og eiga að stuðla að
því, að þeim takist að gera hug-
sjónir sínar að veruleika. Al-
þingi íslendinga og Bæjarstjórn
Reykjavíkur þurfa að styðja
íþróttafélag Reykjavíkur með
f járframlögum til þessara fram-
kvæmda, því að þessar liugsjón-
ir eru einhver ljósasti votturinn,
sem eg þekki, um þann vorliug
og það þor, sem nú ríkir meðal
reykviskra íþróttamanna og
æskulýðsleiðtoga. Og eg vil
trúa þvi og vona það, að alþing-
ismenn vorir séu svo réttsýnir
og sanngjarnir, að þeir vilji láta
ríkið styrkja þetta göfuga mál-
efni. Og annai'svegar vona eg
að bæjarstjórn Reykjavikur
taki höndum saman við hina
ágætu forgöngumenn Iþróttafé-
lags Reykjavíkur um fram-
lcvæmd þessa hugsjónamáls
fyrir uppeldi og heilbrigði reyk-
Víski'av æsku.
Farþegar strætisvagna
eru beðnir að veita athygli aug--
lýsingu frá strætisvagnafélaginu,
sem birt er á öðrum stað í blaðintx
í dag. Eru farþegar ámintir um að
geyma miða sína meðan á ferðinnt
stendur.
Næsti háskólafyrirlestur.
síra Sig. Einarssonar dócents utn
nokkur sérkenni kristindómsina
verður í dag kl. 6.
Póstferðir á morgmiT.
Frá Rvik: Mosfellssveitar-, Kjaí-
arness-, Kjósar-, Reykjaness-, Öl-
fuss- og Flóapóstar. Fagranes til
Akraness. — Til Rvíkur: Mos-
fellssveitar-, Kjalarness-, Kjósar-,
Reykjaness-, Ölfuss- og Flóapóst-
ar. Fagranes frá Akranesi.
Næturlæknir:
Jón G. Nikulásson, Freyjugöttt
42, sími 3003. — Næturvörður 5
Laugavegs apóteki ög Ingólfs apö-
teki.
Útvarpið í kveld.
19.50 Fréttir. 20.15 Erindi f:
Mæðiveikin og framtiðarhorfurnar
(Hákon Bjarnason skógræktar-
stjóri). 20.40 Hljómplötur: Vor-
sónatan eftir Beethoven. 21.05 Bæk-
ur og menn. 21.20 Hljómplötur : á)
íslensk lög; b) Lög eftir Sibelius,..
RAUÐI KROSS ISLANDS.
Rauði Kross íslands hefír
þakklátlega móttekið að gjöf
kr. 1.000.00 — eitt' þúsuná
krónur — frá Bandalagi kvenna
í Reykjavik, í viðurkennlngar-
skyni fjrnir námskeið í hjúkrure
cig hjálp i viðlögum, sem Rauðl
Krossinn liefir haldið uppi viðs-
vegar um landið. — Eftir ósk
Bandalagsins mun Rauði kross-
inn framvegis bæta við námf
skeiðum handa mæðrum þar
sem kend er meðferð ungharna.
(Tilk. frá R. Kr. ísl. — FB.)„,