Vísir - 07.05.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VfSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S i m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Styrimanna-
deilan.
O týrimannadeilunni er lokið,
og henni lauk með því, að
ágreiningurinn um kjör stýri-
manna var lagður í gerð. Deilan
varð að vísu ekki langvinn, en
liefir þó orðið báðum aðilum
að talsverðu tjóni. Þvi tjóni
hefði verið afstýrt, ef tekinn
hefði verið þegar i upphafi sá
kostur, sem að lokum var horf-
ið að. En hvers vegna var það
ekki gert?
Stýrimannafélagið var ekki
allskostar einrátt um þessa
deilu. Það hafði fyrir nokkuru
látið leiðast til þess að ganga í
Alþýðusamband Islands. Sú
ráðabreytni félagsins hefir ekki
orðið stýrimönnunum happa-
drjúg, og var i rauninni aldrei
líkleg til þess að verða það. Til
þess eru m. a. kjör stýrimann-
anna yfirleitt of ólík kjörum
manna í öðrum stéttarfélögum,
sem í Alþýðusambandinu eru.
En félag, sem er í Alþýðusam-
bandinu verður að sjálfsögðu í
einu og öllu að hlíta þess lög-
um og venjum og þá einnig
grundvallarreglum þess í vinnu-
deilum. Og ein af grundvallar-
reglum Alþýðusambandsins er
sú, að deila um kaup og kjör
skuli aldrei útkljáð með gerðar-
dómi, hvorki frjálsum né lög-
boðnum. En þó að út af því
hafi verið brugðið nú, þá eru
til þess sérstakar ástæður, sem í
rauninni áttu ekkert skylt við
deiluna sjálfa eða hagsmuni
stýrimanna, Hinsvegar benda
allar líkur til þess, að sam-
komulag hefði getað orðið um
gerðardóm þegar í byrjun, ef
Stýrimannafélagið hefði að öllu
mátt fara sínu fram og virðing
Alþýðusambandsins ekki þótt
vera í veði, ekki síst eftir það,
sem á undan var gengið um lög-
skipun gerðardómsins í togara-
deilunni.
Nú lauk deilunni hinsvegar
með því, að Alþýðusambandið
sjálft beiddist ]>ess, að endir
yrði bundinn á hana með lög-
skipuðum gerðardómi. Það var
þó á undan gengið, að Stýri-
mannafélagið liafði fyrst hafnað
frjálsum gerðardómi, en síðan
samþykt hann, og að lokum
beiðst aðstoðar Alþýðusam-
bandsins til þess að fá gerðar-
dóm lögskipaðan. En af þvi er
auðráðið, að andstaðan gegn
gerðardómslausninni, innan fé-
Iagsins, muni hafa stafað af ut-
anaðkomandi áhrifum, og félag-
ið sjálft verið þess reiðubúið,
að fallast á þá lausn. Það eru
áhrif fná ráðamönnum Alþýðu-
sambandsins, sem valda þess-
um snöggu veðrabrigðum i af-
stöðu félagsins til gerðardóms-
ins.
Samkvæmt grundvallarreglu
Alþýðusambandsins leggjast
ráðamenn þess í fyrstu á móti
frjálsa gerðardómnum, sem for-
sætisráðherrann skoraði á deilu-
aðilana að sættast á. Þess vegna
var sú tillaga feld af samninga-
nefnd Stýrimannafélagsins. En
]>egar svo var komið, og engin
lausn virtist framundan i deil-
unni, mun ráðherrann liinsveg-
ar ekki hafa séð sér annað fært
en að „láta liart mæta hörðu“,
og ákveðið að leggja fyrir -Al-
þingi frumvarp um lögskipað-
an gerðardóm. Yrði það gert, í
trássi við Alþýðusambandið og
Alþýðuflokkinn, lilaut það hins-
vegar að valda samvinnuslitum
á milli stjórnarflokkanna á ný.
Til þess mátti því ekki koma,
og nú var tillagan um frjálsan
gerðardóm tekin upp aftur og
lögð fyrir félagsfund Stýri-
mannafélagsins og samþykt þar,
til þess að firra þeim vandræð-
um. Og þegar það ekki lilítti,
varð að hverfa að því ráði að
láta Alþýðusambandið eiga
frumkvæðið að því, að gerðar-
dómurinn yrði lögskipaður. Þá
var það ekki gert í trássi við
Alþýðusambandið og Alþýðu-
flokkurinn á Alþingi gat sætt
sig við það og þurfti ekki að
slíta samvinnu við Framsóknar-
f lokkinn!
En ef Stýrimannafélagið hef ði
eldd verið í Alþýðusambandinu,
hefði aldrei þurft að koma til
allra þessara vafninga, og deilan
því orðið fyr og með friðsam-
legra hætti á enda kljáð, en orð-
ið er.
FLUGVÉLIN í ATHUGANA-
LEIÐANGRI FYRIR NORÐ-
URLANDI í NÓTT.
SKEMTIFLUG NYRÐRA
í DAG.
Forsætisráðherra hlutaðist
til um það í gær, að flugvél-
in yrði send í athugunarleið-
angur fyrir Norðurlandi, en
fregnir hafa að undanförnu
borist um, að mikill ís sé
fyrir Norðurlandi. Er hrafl
við strendur, en ísbreiða
lengra úti.
*
Vísir átti tal við Akureyri
í morgun. Sagðist heimildar-
manni blaðsins svo frá:
Flugvélin liggur hér nú —
kom að sunnan kl. að ganga
8 í gærkveldi.
í nótt fór hún í athugunar-
leiðangur að tilhlutan forsæt-
isráðherra. Var í ráði að
leggja af stað kl. 3—4, en
það dróst nokkuð. Með í
förinni voru Stefán Jónasson
skipstjóri og Edvard Sigur-
geirsson ljósmyndari. Mikill
is sást fyrir norðan land.
Flogið var 180 km. til norð-
urs frá Siglunesi og fyrir
Norðurlandi, bæði vestur og
austur á bóginn. Skýrsla um
athuganirnar mun verða
send í dag.
Óvíst er að flugvélin fari
suður í dag.
Sennilega verður farið í
nokkur skemtiflug liéðan —
fyrir Norðurlandi. Leikur
mörgum liugur á að bregða
sér í „loftsali upp“ og líta
niður á „landsins forna
fjanda“ úr upphæðum.
Gerðardóimirlnn.
Hæstiréttur útnefnir kl. l'/2 >
dag fulltrúa í gerðardóm til að
útkljá stýrimannadeiluna.
Aðilar munu síðan ryðja ein-
um fulltrúa hvor úr dóminum
og verður hann þá fullskipaður
samkvæmt lögunum og tekur
þá strax til starfa.
Hitler Till leysa vandamálin i Tékkðslóvakío á frið-
samlegan hátt og með vinsamlegn hlntleysi Itaia.
Náin samvinna milli Hítlers
Mussolini og Franeos.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
rréttaritari United Press í Rómaborg símaði það-
an í morgun, að hann hefði aflað sér uppiýs-
inga um það frá áreiðanlegum heimildum, að
Hitler og Mússólíni muni ekki gera með sér neitt sam-
komulag um hernaðarlegt bandalag milli Ítalíu og
Þýskalands.
Það er fullvíst, að Hitler og Mússólíni hafa rætt öll
þau vandamál, sem nú eru á döfinni, m. a. kröfu Su-
deten-Þjóðverja í Tékkóslóvakíu og afstöðu Þýska-
lands í þeim málum. _
Eftir viðræðurnar milli Hitlers og Mússólíni mun
mega fullyrða, að Hitler sé fastákveðinn í að leitast
við að fá deilumálin í Tékkó-Slóvakíu leyst með frið-
samlegu móti, en ítalir muni ástunda „vinsamlegt hlut-
leysi“ í þeim málum, sem varða Tékkóslóvakíu og
Þýskaland. 1
Hitler og Mússólíni ræddu einnig Spánarmálin og
snerust umræður þeirra aðallega um að treysta sam-
vinnu Spánverja, Itala og Þjóðverja í framtíðinni, en
um það eru þeir Hitler og Mússólíni sannfærðir, að
sigur Francos á Spáni sé skamt undan. Samvinnan milli
þeirra þriggja þjóða verður mjög aukin á sviði viðskift-
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Bukarestfregnir herma, að ríkisstjórnin hafi tek-
ið ákvörðun um að ákæra Codreanu, Ieiðtoga
járnvarðliðsmanna eða fasistanna, fyrir land-
ráð. Er hann sakaður um að hafa aflað sér opinberra
skjala, sem innihalda hernaðarleg leyndarmál, en einn-
ig hafi hann skipulagt stjórnmálafélög á hernaðarvísu
og útbreitt þjóðhættulegar skoðanir, í því augnamiði,
að valda tvístringi og óeiningu og brjótast til valda. —
United Press.
Breska stjórnin foeitir
lausn deilanna íTékkó-
slóvakiu.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Samkvæmt Lundúnadagblöðunum í morgun
byrjar breska stjórnin í dag tilraunir sínar til
þess að koma því til leiðar, að deilurnar í
Tékkó-Slóvakíu verði leystar friðsamlega. Breski sendi-
herrann í Berlín fer í dag á fund Görings og mun hvetja
hann til þess að leiða Henlein, foringja Sudeten-Þjóð-
verja í Tékkó-Slóvakíu fyrir sjónir, að heppilegast væri
að taka til vinsamlegrar íhugunar þær tillögur til lausn-
ar deilunni, sem sendiherra Breta í Prag muni samtímis
ræða við stjórn Tékkó-Slóvakíu.
United Press.
STÝRIMANNADEILAN
NORSKA. — LAUN STÝRI-
MANNA Á NORSKUM
STRANDFERÐASKIPUM.
Oslo 6. mai.
Eins og getið var í skeyti í
gær liefir náðst samkomulag i
stýrimannadeilunni. Féllust
liáðir aðilar á tillögu sátta-
semjara. Laun stýrimanna á
sirandferðaskipum liækka að
meðáltali um 12.5%. Sam-
lcvæmt hinum nýja launataxta
verða byrjunarlaun stýrimanna
á strandferðaskipum 314 kr. á
mánuði, en liámarkslaun 443
kr. eftir 11 ára starf, laun ann-
ars stýrimanns 255 kr., en há-
marlcslaun 334 kr., en þriðja
stýrimanns 220 og 235 kr. Sam-
komulagið gildir til 1. apríl
1939. NRP—FB.
LÍKAN AF HITLER.
I tilefni af afmæli Hitlers 20. apríl hefir hin fagra Barbara
von Iíalckreutb, myndhöggvari i Berlín, gert líkan af leiðtog-
anum.
Síldarsala fslands til Eist—
lands liefii* aukist á síðari
árum, þpátt fyrip samkepni
Skota.
JEistlendingar munu ekki gera út síldarleið—
angur til íslands á þessu óri.
verði — síldarkaupendur í Eist-
landi kvarti yfir þvi, að þeir
fái ekki eins góða vöru frá
Skotandi og áður, en aðrar
þjóðir, sem selji síld til Eist-
lands leggi mikla áherslu á a'ð
senda þangað fyrsta flokks
vöru við hóflegu verði. — f rit-
stjómargrein í sama blaði er
einnig' vikið að þessu máli,
nauðsyn þess, að síldin sé vel
verkuð, en kvartað hafi verið
yfir verkun skotskrar sildar —1
hún geymist ekki vel. Rússar,
sem Bretar leitist nú við að fá
til þess að kaupa af sér meira
af síld, segir blaðið loks, leggja
og mikla áherslu á, að um
fyrsta flokks verkun sildarinn-
ar sé að ræða og' að verðið sé
hóflegt. I sambandi við þetta
er vert að drepa á það, sem
segir i nýkomnum Ægi, að Eist-
lendingar, sem hafa stundað
sildveiðar við ísland i 5 sumur,
hafi ákveðið að stunda ekki
sildveiðar hér við land i sumar
þar sem tap hafi orðið á þess-
ari síldarútgerð þeirra. (FB).
Af veiðum
hafa þessir togarar komið: Gull-
toppur með 110 föt lifrar, Þórólf-
ur með 105 föt og Ólafur með 23
föt eítir 2ja daga útivist. Kom hann
með veikan mann.
Hekla
fer vestur og norður í kvöld.
Ríkisábypgð fypjp liitaveituláninu.
Borgarstjóri Pétur Halldórsson flytur svohljóðandi frv.'til
laga í neðri deild Alþingis:
1. gr.
Ríkisstjórninni er heimilt, gegn tryggingum, er hún metur
gildar, að ábyrgjast fyrir hönd ríkissjóðs lán fyrir Reykjavíkur-
kaupstað til hitaveitu, alt að 7 miljónum króna, eða jafngildi
þeirrar f járhæðar í erlendri mynt.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
I upphafi greinargerðar segir svo:
Eftir að fram er komið frv. til laga um heimild fyrir ríkis-
stjórnina til þess að taka lán, á þskj. 344, þykir líklegt, að tæp-
lega verði hjá því komist, að ábyrgðar ríkissjóðsins verði um
sinn krafist fyrir lánurn hingað til opinberra fyrirtækja, sem
eiga að standa skil á vöxtum og afborgunum í erlendu fé. Er
því farið fram á ríkissjóðsábyrgð á hitaveituláni fyrir Reyltjavík
í Aberdeen Press & Journal
var fyrir nokkuru birt allítarleg
grein um síldarmarkaðinn í
Eistlandi og m. a. gert að um-
lalsefni að breskir síldarútflytj-
endur eigi það á hættu, að
missa markað þann, sem þeir
liafa haft þar i landi, vegna
samkepni frá öðrum þjóðum —
síldarsala Breta til Eistlands
hafi minkað ár frá ári, vegna
þess, að kröfum þeim, sem Eist-
lendingar geri um góða og ó-
dýra vöru, sé ekki sint, en
keppinautarnir geri alt sem í
þeirra valdi standi, til þess að
verða við þeim. Útflutningur á
Skotlandssíld til Eistlands
minkaði um 5000 tn. árið sem
leið. Frá íslandi, segir blaðið,
keyptu Eistlendingar 19.561 tn.
eða nokkru meira (300 tn.) en
frá Skotlandi. íslendingar seldn
ekki eins mikið af síld til Eist-
lands og 1936 (þá 22.774 tn.),
en árið 1935 þegar Skotar fluttu
út 26.568 tn. til Eistlands seldu
íslendingar þangað aðeins 7522
tn. Hátt verð á fyrstu sending-
um og léleg vara var meginor-
sök þess hversu illa tókst til
með sölu á Skotlandssíld til
Eistlands 1937. í bréfi, sem
blaðið hilrtir frá Eistlandi, er
lögð mikil áhersla á, að ef Bret-
ar ætli að lialda markaði sínum
i Eistlandi verði þeir að senda
þangað góða vöru við lágu