Vísir - 16.05.1938, Blaðsíða 2

VÍSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði. Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Langí seiist.
1 lþýðublaðið liefir nú gert
skýrari grein fyrir því, en
fram kom í umræðunum á Al-
þingi, hvers vegna þingmenn
Alþýðuflokksins lögðust á móti
því, að ríkið ábyrgðist lán til
hitaveitu Reykjavíkur, nCma
sem svaraði 90% af stofnkostn-
aðinum. „Bærinn er búinn að
leggja fram þessi 10%“, sem á
vantar, „og þarf þess vegna
ekki að fá lán erlendis, sem
nemur hærra en 6,3 milj. kr. eða
sem svarar ríkisábyrgðinni“,
segir blaðið. Og af þessu dregur
blaðið þá ályktun, að það hafi
verið „ætlun borgarstjórans“,
að nota afganginn af láninu „til
þess að grynka á öðrum skuld-
urn bæjarins“, sem svo bafi
„hlaðist upp“, að „hefðu bank-
arnir ekki sýnt Reykjavik alveg
sérstakan velvilja, væri bærinn
„fyrir löngu kominn í greiðslu-
þrot“.
langs tíma og aðallánið. Því að
bversu mikill sem „velvilji“
Iiankanna i garð bæjarins kann
að vera, munu þeir væntanlega
telja það óráðlegt að bæta lion-
um ofan á lausaskuldir bans,
og það mundi einnig gera afnot
bitaveitunnar dýrari bæjarbú-
um, ef nokkur bluti stofnkostn-
aðarins yrði fenginn að láni til
stutts tíma, með háum árlegum
afborgunum.
Það liefir verið gert ráð fyrir
því, að erlent lán til hilaveit-
unnar fengist með þeim kjör-
um, að það greiddist upp með
6%% árlegum greiðslum, í
vexti og afborganir, á um 30 ár-
um. En jafnvel þó að ábugi
manna hér í bænurn, fyrir liita-
veitunni, sé mikill, kynni það
að verða erfitt, að fá viðbótar-
lán til hitaveitunnar innanlands
með svipuðum kjörum. Og um
það verður ekki deilt, að hag-
kvæmast hefði verið að taka
lánið alt í einu lagi, og það sem
lántakan verður óhagkvæmari
fyrir skiftinguna, bitnar á al-
menningi, sem á að nota hita-
veituna, og verður það að sjálf-
sögðu tilfinnanlegast fyrir þá,
sem ætla mætti að Alþýðublað-
ið og Alþýðuflokkurinn teldi
sér skyldast að blynna að, þá
sem minstu hafa úr að spila.
Og er þá ekki of langt „seilst til
lokunnar“ um það, að gera
„bænum“ óþægindi, eða þeim,
sem með stjórn bæjarmálanna
fara?
Af þessu er það auðskilið, að
blaðið muni telja það miklu
skifta, að ekki verði „grynkað“,
á skuldum bæjarins, eða við því
spornað, að hann komist í
greiðsluþrot, beldur fyrr en
seinna. Og þess vegna má bær-
inn ekki fá það aftur, sem hann
er „búinn að leggja fram“ til
stofnkostnaðar bitaveitunnar,
þó að það sé alt í skuld, og m.
a. fyrir þá sök hafi lausaskuldir
hans „þlaðist upp“, eins og blað-
ið segir. Og til þess liafa þá
þingmenn Alþýðuflokksins bar-
ist sinni „góðu baráttu“ á Al-
þingi fyrir því, að ríkisábyrgð
yrði ekki veitt fyrir hærra láni
en sem svaraði 90% af stofn-
kostnaði bitaycitpnnar, að
koma í veg fyrir það, að beerínn
fengi aftur það sem hann er bú-
inn að leggja fram af stofn-
kostnaðinum, og gæti með því
„grynkað á“ lausaskuldum sín-
um“!
Nú er það að vísu ekld rétt,
að bærinn liafi þegar lagt fram
sem svarar 10% af stofnkostn-
aði liitaveitunnar. í áætluninni
um stofnkostnaðinn, sem fylgdi
frumvarpi borgarstjórans um
ríkisábyrgðina fyrir liitaveitu-
láninu var talið kaupverð hita-
réttindanna á Reykjum 150 þús.
kr„ og borunarkostnaður 350
þús. kr. En það eru þessar 500
þús kr„ sem Alþýðublaðið á við,
að bærinn liafi þegar Iagt fram,
og skortir þannig 200 þús. á
10%af stofnkostnaðinum, sem
er áætlaður um 7 miljónir kr.
Og þar við bætist, að þessar 500
þús. kr. eru að mestu ógreiddar.
Kaupverð hitaveituréttindanna
hefir verið greitt með skulda-
bréfum til fárra ára og borana-
kostnaðurinn er ekki einu sinni
allur áfallinn, hvað þá greiddur.
Til greiðslu á þessum hluta
stofnkostnaðarins verður því
einnig að fá lán, og helst til j.afn-
Uppskerubrestur
fyrirsjáanlegur
víösvegar um
iSK álfuna.
rostviðri að undanförnu, of-
an á margra vikna þurka,
segir Daily Express, hafa valdið
skemdum á hveitiekrum Rúss-
lands, Ungverjalands, Frakk-
lands og Ítalíu, svo að uppskeru-
brestur er fyrirsjáanlegur og
matvælaskortur í ýmsum lönd-
um álfunnar.
Af þessu leiðir, að Mussolini
verður að leggja fram í erlend-
um gjaldeyri um 15 milj. ster-
lingspunda og má liann illa við
því, þar sem ítalir hafa notað
mikinn hluta þess erlenda gjald-
eyris, er þeir ráða yfir, til lirá-
efnakaupa í vígbúnaðarskjmi.
Sumstaðar á Ítalíu er búið að
plægja upp hveitiekrur og sá
maís í staðinn.
Mussolini verður að liorfast í
augu við þá staðreynd, að upp-
skera mun verða minni á Italíu
í sumar en nokkuru sinni áður,
síðan er hann komst til valda.
Meðaluppskera ítala er 6 milj.
tonna, en að þessu sinni verður
bann að kaupa erlendis um 2
milj. smálesta af korni, til þess
að það magn verði fyrir hendi,
Frakkar verða ef til vill að
kaupa hveiti erlendis fyrir
um 7 miljónir sterlings-
punda. Hveitibirgðir erU
engar fyrir hendi, nema í
kornbúrum hersins. —
En fyrir þremur árum
fluttu Frakkar út hveiti
svo nam 3.161.067 cwts. —
Frakkar hafa keypt korn frá
Argentínu og Bandaríkjunum,
en í ár ætluðu þeir að kaupa frá
Mið-Evrópu og Balkanlöndum,
til þess að koma i veg fyrir á-
form Þjóðverja, en þessi ríki
munu fæst hafa korn til út-
flutnings í ár. Skemdir hafa og
Forsætisráðherrann gengur á fnnð kon-
ungs í dag og leggur fyrir hann
ráðherraiista sinn.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London, í morgun.
Chamberlain forsætisráðherra er nú sagður hafa
lokið við að endurskipuleggja ráðuneyti sitt,
en það hefir staðið all-lengi til, að gera nokk-
urar breytingar á skipun þess, eða frá því er Anthony
Eden baðst lausnar, en þá
tók Halifax lávarður við
embætti utanríkismálaráð-
herrans og var þegar talið,
að hann mundi að eins
gegna því um stundarsakir.
Chamberlain mun fara á
konungsfund í dag og
leggja ráðherralistann fyrir
hann. Var lögð seinasta
hönd á að ganga frá breyt-
ingunum á stjórninni nú
yfir seinustu helgi.
Blöðunum verður tíðrætt
um hinar áformuðu breyt-
ingar og koma fram ýmsar
getgátur.
Daily Telegraph og Daily
Mail geta þess til, að Hali-
fax lávarður muni fara frá,
en Malcolm MacDonald ef
til vill taka við embætti
hans. Daily Herald víkur að
því, að Anthony Eden kunni
að verða skipaður Indlands-
málaráðherra, en Hore-
Beíisha, Samuel Hoare eða
[nsldp lávarður taki við em-
bætti flugmálaráðherrans
if Swinton lávarði.
Chamberlain mun ekki
fallast á kröfur stjórnar-
andstæðinga um skipun
tiefndar til þess að rann-
saka vígbúnaðarfram-
ivæmdir stjórnarinnar. —
Mun hann benda á, að
iruggasta Ieiðin til umbóta
ié fólgin í því að styðja
lina endurskipulögðu
EDEN. stjórn til þess að fram-
kvæma allar fyrirætlanir í
þessum efnum.
Daily Express skýrir frá því, að breska stjórnin sé
að kaupa óhemju birgðar af nautakjöti í Argentínu.
CHAMBERLAIN.
Er kaupunum hagaðþannig, að sem minst trufl-
verði að á kjötmarkaðinum í Bretlandi.
United Press.
orðið miklar á vínekrum Frakk-
lands.
í Rússlandi ver'ður uppsker-
an þriðjungi minni en í fyrra.
Þar hefir það valdið mik-
illi truflun, að eftirlits-
menn og starfsmenn á
samvinnubúgörðunum
liafa verið ofsóttir og fang-
elsaðir. Búgarðar þessir
sumir éru samt. um 50.000
ekrur lands að flatarmáli.
Stalin neyddist líka til
þess að skipa svo fyrir, að
hætta skyldi ofsóknunum
á sameignarbúgörðunum.
Ef þeim liefði verið haldið
áfram — hefði ekkert ver-
ið unnið þar að kornrækt.
í Ungverjalandi, hinu mikla
kornforðabúri Mið-Évrópú,
j verður ekkert afgangs, þegar
búið er að flytja út samkvæmt
gerðum samningum.
Nokkuru betur er ástatt í
Þýskalandi en víða annarsstað-
ar, en þó er talið að Þóðverjar
verði að flytja inn 2 milj. smá-
lesta af hveiti og maís.
Rússar senúa vop til
Spánar,
Berlin, 14. maí. FÚ.
Blöðin i Róm flytja fregnir
um vopnasendingar, er eigi sér
stað frá Sovétríkjunum til Spán-
ar. Hafi rússneska stjórnin leigt
mörg grísk skip til þessara
flutninga, þar sem bun hafi ekki
sjálf nægan skipakost og fari
ODDESUNDS-BRÚIN.
Oddesundsbrúin vigö.
Kalundborg 15. maí. EÚ.
Oddesundsbrúin, eitt mesta
mannvirki Danmerkur, var vigð
í dag að viðstöddu miklu fjöl-
menni. Er talið, að um 50 þús-
und manns hafi verið viðstadd-
ir. Konungurinn og fjölskylda
bans komu i sérstakri eimlest
til Álaborgar snemma í morg-
un, sömuleiðis voru flestir ráð-
herrarnir viðstaddir og helstu
embættismenn ríkisjárnbraut-
KÍNVERJAR LÁTA UNDAN
SÍGA.
London í morgun.
Fregnir frá Shanghai
herma, að á Lunghai-víg-
stöðvunum sæki Japanir til
Suchow að norðan og sunn-
an. Japanir halda því fram,
að Kínverjar hafi orðið að
láta undan síga, en verjist af
miklum móði á undanhald-
inu.
United Press.
!
skipin öll til Oran á norður-
strönd Afríku, en þaðan eigi að
; flytja vopnin til Alicante og
Cartagena.
Nazistar og kirkjan I
Þýskalandi.
Kalundborg, 15. mai. FÚ.
Prófessor Karl Barlb, einn
viðfrægasti guðfræðingur
Þýskalands, hefir nýlega verið í
Oxford á vegum háskólans þar
og haldið nolckra fyrirlestra um
kirkjudeilurnar í Þýskalandi og
baráttu kirkjunnar fyrir tilveru
sinni. Hann skýrði meðal ann-
ars frá því, að árið 1933 bafi
nasistar gert kirkjunni mjög
bagkvæmt tilboð um kjör benn-
ar og starfsskilyrði, en að eins
með einum skilmála, og hann ^
var á þá leið, að í framtíðinni ;
skyldi kirkjan ekki einungis
prédika kristna trú, heldur
skyldi bún játa það og boða að
anna. Kl. 11 var brúin vígð me$
því að konungur ók í sérstökum
vagni yfir liana. Veður var milt
og bjart og varð af þessum at-
burði einskonar almenn úti-
skemtun fyxár mannfjöldann.
Margar ræður voru fluttar og
var þeim útvarpað með gjallar-
hornum. Brúin er þriðja stærsta
í Danmörku 472 metra löng og
kostaði 6,4 miljónir króna.
Ný stjórn í
Belgíu.
Kalundborg 15. maí. FjÚ.
Nýja belgiska stjórnin var til-
kynt i dag. Forsætisráðhexra er
jafnaðarmaðurinn Spaak, fyr-
verandi utanrikismálaráðherra.
Hann er 38 ára að aldri.
Belgiskb' rexistar héldu í dag
mótmælafundi og kröfugöngur
i Briissel til þess að mótmæla
stefnu stjói'narinnar í skatta-
málum. — Jafnaðarmenn
efndu einnig til mikilla fundar-
lialda og liafði lögreglan miknin
viðbúnað til þess að koma í veg
fyrir það að flokkunum lenti
saman i illdeilum.
f
Berlín 16. rnai. FÚ.
Iiin nýja stjórn er Spaak hef-
ir myndað í Belgíu saman-
stendur af fulltrúum þriggja
flokka. Eru það Socialdemo-
kratar, kaþólski flokkurinn og
frjálslyndi flokkurinn. Spaak er
talinn aðalleiðtogi hins ysta
bægri arms social-demokratiska
flokksins.
það sem gerðist 1933, þ. e. valda-
taka nasista, væri guðleg opin-
berun, sem gera skyldi jafn
liátt undir böfði og opinberun
guðs í Jesú Kristi.
Þessar upplýsingar prófessors
Barths hafa vakið hina mestu
: eftirtekt um allan heim.
Háskólinn í Oxford gerði
Barth að heiðursdoktor, meðan
á heimsókninni stóð.