Vísir - 20.05.1938, Blaðsíða 2

V í S I R
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði. Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Hvorir
öðrum
snjallari!
£ bæjarstjórnarfundinum í
** gær var haldið áfram um-
ræðunni um bygðarleyfa-tillögu
Jónasar Jónssonar, sem frestað
var á síðasta fundi. Var tillagan
nú orðin „á eftir timanum“,
fyrir þá sök, að Alþingi er nú
slitið, en hún var þess efnis, að
bæjarstjórn skoraði á þingmenn
bæjarins að beita sér fyrir því,
að lög um bygðarleyfi yrðu sett
á því þingi. Sá flutningsmaður
tillögunnar því það ráð vænst
til að bjarga málinu við, að
leggja það til, að tillögunni yrði
nú visað til bæjarráðs, til undir-
búnings undir næsta þing.
Umræður urðu allmiklar um
tillöguna af nýju. Kom það nú
skýrt fram hjiá flutningsmanni,
að tilgangur hans með því, að
koma á löggjöf um bygðarleyfi,
er ekki að eins sá, að reisa til
bráðabirgða rönd við þeim sí-
vaxandi fátækrakostnaði
Reykjavíkur, er stafi af að-
streymi öreiga atvinnuleysingja
úr öðrum bygðarlögum lands-
ins, meðan núverandi vand-
ræðaástand ríkir í atvinnumál-
um þjóðarinnar. Hann ætlast
ekki til þess, að löggjöfin um
bygðarleyfi verði nein bráða-
birgðaráðstöfun, heldur varan-
leg frambúðarlöggjöf, sem
þjóðin eigi að búa við, kynslóð
eftir kynslóð, hvernig sem árar,
til sjávar eða sveita. Ef vel árar
í Reykjavík eða við sjávarsíð-
una yfirleitt, streymir fólkið úr
sveitunum i atvinnuna segir
Jónas, og þó að illa ári, þá
streymir fólkið samt í kaupstað-
ina, til að komast þar á sveit-
arframfæri. Þess vegna verður
að setja lög um það, að liver
skuli vera þar, sem hann er
kominn, um aldur og æfi. Það
er um þetta eins og um inn-
flutningshöftin, sem framsókn-
armenn vilja nú láta verðaævar-
andi, og álasa sjálfstæðismönn-
um fyrir að hafa felt niður á
árunum, þegar útflutningurinn
nam tugum miljóna fram yfir
innflutninginn.
Socialistarnir í bæjarstjórn-
inni eru enn jafn gallharðir á
móti bygðarleyfunum og áður.
Hinsvegar fluttu þeir tillögu um
það á bæjarstjórnarfundinum í
gær, að rannsaka hvar á land-
inu mundi lielst vera þörf fyrir
innflutning verkafólks, í því
skyni, að síðan yrðu gerðar ráð-
stafanir til þess, að fólkið flytt-
ist þangað, þaðan sem atvinnu-
skortur væri. Þeir eru þannig
gersamlega andvígir því, að á
nokkum hátt verði spornað við
því, að fólkið geti flakkað fram
og aftur um landið eins og það
„lystir“. Hins vegar telja þeir
það lieillaráð til varnar gegn at-
vinnuleysisvandræðunum, að
reka menn upp aftur, þaðan
sem þeir kunna að vera sestir
að, og flytja þá svo eitthvað
annað — hvort sem þeim líkar
betur eða ver? — En þessi til-
laga soeialista er heldur ekki
nóg, frekar en tillaga Jónasar
um bygðarleyfin. Hún er einn
þátturinn í skipulagningar-
„plönum“ þeirra, og mun ein-
hverntíma liafa verið borin
fram á Alþingi.
Jónas Jónsson gerði einnig
nokkuru skýrari grein fyrir því
en áður á þessum fundi, hvern-
ig liann hugsaði sér að löggjöf-
in um bygðaleyfin yrði fram-
kvæmd. Það liefði mátt ætla, að
tilgangurinn væri, að bæjar- og
sveitarstjórnir hefðu úrslitaat-
kvæðið um það, hvort ástæða
væri til a beita lögunum eða
ekki, og eins um liitt, liverjum
yrðu veitt bygðaleyfi og hverj-
um ekki. En J. J. kvað slíkt elcki
geta komið til mála, heldur yrði
það að vera stórnskipuð nefnd,
sem þessu réði. Og ekki þótti
honum líklegt, að slík nefnd
myndi synja þeirn mönnum um
bygðaleyfi, sem ættu vísa at-
vinnu þar sem þeir ætluðu að
setjast að. Þyrfti þá væntanlega
heldur ekki að, koma til þess
fyrst um sinn, að góðum og
gegnum framsóknarmönnum,
utan af landi, yrði synjað um
bygðarleyfi í Reykjavík, ef þeir
ættu vísa atvinnu hjá einhverri
ríkisstofnuninni jafnvel þó að
reka þyrfti búsetta Reykvíkinga
úr stöðunum fyrir þá. En þá
væri það lika hentugt, að geta
gripið til þess „heillaráðs“ soci-
alistanna, að flytja Reylcjvík-
ingana eitthvað út á landsbygð-
ina i staðinn!
Og það er þá „af, sem áður
var“, um samvinnu socialista og
framsóknarmanna, ef þeir geta
ekki komið sér saman um að
gera einlivern bræðing úr þess-
'um „bjargráðum“ sínum, svo
að báðir geti við unað, þó að
„ílialdið“ i bæjarstjórn Reykja-
víkur kunni lítt að meta þau.
Grúðarsetning trjá-
plantna.
Þessa dagana stendur yfir
gróðursetning trjáplantna í ná-
grenni Reykjavíkur, en að henni
vinna skólabörn og fleiri sjálf-
boðaliðar.
Árni G. Eylands hefir m. a.
beitt sér fyrir störfum þessum.
Útvarpið liafði í dag tal af lion-
um og segir hann:
í fyrra byrjuðu skólabörn úr
efstu •bekkjum barnaskólaúna
að gróðursetja trjáplöntur hér í
nágrenninu og víðar. Böm úr
Reykjavík gróðursettu i Foss-
vogi, á Þingvöllum og við
Rauðavatn. Ungmennafélögin
gróðursettu í Þrastarskógi, garð-
yrkjunemar við Laugarvatn og
börn úr Hafnarfirði, Akureyri
og ísafirði gróðursettu í ná-
grenni við sína staði. Alls voru
þá gróðursettar um 20 þúsund
írjáplöntur. Nú er ætlast til að
gróðursett verði viðlíka mikið
og með svipuðum hætti. í sam-
bandi við það er nýkominn
liingað norskur skógfræðingur,
Storm-Grieg, sem er vanur að
stjórna slíkri skógargræðslu. —
Gróðursetningin fer fram undir
stjórn hans og Hákonar Bjarna-
sonar, skógræktarstjóra. Skóg-
ræktarfélag Islands leggur til
plönturnar og leiðbeiningar. —
Bæjarstjórn Reykjavíkur kostar
bila handa börnunum, sem
vinna liér í nágrenninu. —
Skólabörn i Hafnarfirði byrj-
— ef Frakkar halda átram
liðs- og vopnasendirgnm tll
Spánar.
EINK.ASKEYTI TIL VlSIS
London, í morgun.
Reynaud, frakkneski dómsmálaráðherrann, er
væntanlegur til London. Það er eigi Iátið ann-
að uppi en að hann fari þangað í einkaerind-
um, en það er „opinbert leyndarmál“, að för hans stend-
ur í sambandi við þá stjórnmálaerfiðleika, sem komnir
eru til sögunnar, varðandi samkomulagsumleitanir Itala
og Frakka, afskiftin af Spánarstyrjöldinni o. s. frv.
United Press hefir fregnað frá áreiðanlegum heim-
ildum, að Reynaud muni eiga viðræður í dag við Hali-
fax utanríkismálaráðherra. Munu þeir ræða samkomu-
lagserfiðleika ítala og Frakka.
Daily Express skýrir frá því, að Mússólíni muni hafa
gefið bresku stjórninni bendingu um það, að bresk-
ííalska samkomulagið komi ekki til framkvæmda, ef
Frakkar haldi áfram að senda Barcelonastjórninni
menn, vopn og skotfæri í stórum stíl.
Daily Telegraph segir, að það sé að koma æ berara í
ljós, að ítalir og Þjóðverjar vilja nota sér Spánarmálin
til þess að knýja Frakka og Tékka (Barcelonastjórnin
hefir fengið mikið af hergögnum frá Tékkóslóvakíu)
til þess að hafna allri samvinnu við Rússa og segja upp
samningum sínum við þá.
Bretar gera það, sem þeir geta, til þess að koma í veg
fyrir alvarlegar afleiðingar, ef til vill Evrópustyrjöld,
út af þessu. Hefir breska stjórnin hinar mestu áhyggj-
ur af þessum málum, þar sem, ef samkomulag næst
ekki, ekki verður um deilt, að utanríkismálastefna
Chamberlains hefir reynst óheppileg.
United Press.
Einn af fóægnstu flugmðnn-
um Rússa bídui* bana í
filugslysi.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Frá Moskva er símað, að Babuschkin flúgmaður
og þrír menn aðrir hafi beðið bana í fyrradag,
er flugvél hans hrapaði til jarðar nálægt Ark-
angel. Var hún á leið frá Franz Josefslandi með 16 far-
þega. — Babuschkin var einn af frægustu flugmönnum
Rússa og tók þátt í norðurheimskautsflugferðunum,
sem vöktu alheimsathygli.
Lauge Kech á
iieimleið.
Leiðangur Lauge Kodi kom
aftur til Tromsö frá Svalbarða
siðdegis í gær. Flogið var þang-
að frá Svalbarða á 6 klukku-
stundum.'—'Koch komst svo að
orði við komuna til Tromsö, að
hann væri prýðilega ánægður
með árangurinn af leiðangrin-
um. Höfuðmarkmið leiðangurs-
ins var að taka myndir úr lofti
af Peai-y-landi, með það fyrir
augum, að gera uppdrátt af því,
og hepnaðist það ágætlega. —
Kocli kvaðst geta sagt ineð
fullri vissu, að ekkert benti til
þess, að nokkursstaðar væri land
milli Svalbarða og Grænlands,
þar sem flogið var yfir. Skygni
var óvenjulega gott meðan
flogið var þar yfir. — í
næstum allri flugferðinni sást
uðu í gær gróðursetningu í Und-
irhlíðum, en fyrst var gróður-
sett þar 1930. Skátar úr Reykja-
vík gróðursettu i dag í Vífils-
staðalilíðum og á morgun byrja
skólabörn úr Reykjavik að
gróðursetja. (FÚ.).
United Press.
50 km. í hvaða átt sem litið var.
Ferðin gekk svo vel sem best
varð kosið. Meðvindur var og
veður liagstætt til Grænland en
á heimleiðinni logn. Þegar til
Svalbarða kom var nægilegt
bensín í flugvólinni til tveggja
klukkustunda flugs. NRP. FB.
London 20. maí. FÚ.
Hin árlega slcýrsla alþjóða-
verkamálaskrifstofunnar í Genf
var gefin út í gær. Samkepnin
á heimsmarkaðinum milli Aust-
urlanda- og Vesturlandaþjóða,
segir formaður skrifstofunnar,
Harold Butler, í þessari skýrslu,
lilýtur að halda áfram, meðan
atvinnu- og lifsskilyrði haldast
eins ólík i þessum tveimur
heimshlutum, eins og þau eru
Elsa Sigfúss
syngur í dómkirkjunni á þri'Sju-
daginn kemur (ekki í frikirkjunni,
eins og missagt var í fyrradag). Á
söngskránni veröa m. a. gömul
kirkjusöngslög, Aria eftir Bach,
lög eftir Carl Nielsen, Koral eftir
Sigried Salomon, Nú til hvíldar
halla eg mér, með lagi eftir Mall-
ing, Hátt eg kalla, eftir Sigfús
Einarsson o. fl. Páll ísólfsson aS-
stoöar.
uir ti H! fnm-

Belgiska skólaskipið ,Mercator4
kom hingað til Reykjavíkur í
fyrradag.
Viötal vid José Gers.
Hið fagra, belgiska skólaskip „Mercator“ kom hingað í fyrra-
dag á hádegi og verður hér framyfir helgina. Skip þetta kom
hingað í fyrrasumar og vakti mikla athygli, enda er skipið nýtt
og fagurt. Það er smíðað í Leith 1932. Héðan fer skipið til Norð-
ur-Noregs. — Tíðindamaður Vísis hefir fundið að máli belgiska
rithöfundinn og íslandsvininn José Gers, sem nú er fastur
starfsmaður á skipinu, skipsfulltrúi og skrifari skipstjórans.
José Gers, sem lætur í Ijós mikla gleði yfir að vera kominn til
fslands enn einu sinni, segir svo tíðindamanninum frá ferðum
skipsins:
„Við komum liingað frá Ant-
werpen, í Belgíu, þar sem aðset-
ur skips okkar er. Höfðum við
áður verið í fjögurra mánaða
leiðangri um Suður-Atlantshaf
— heimsóttum nýlendur Frakka
og Portúgalsmanna í Vestur-
Afríku og Belgiska Kongo, enn-
fremur ætluðum við til St. Hel-
ena, en oss til mikilla leiðinda
gat ekki orðið af þvi, þar sem
skipið varð að snúa við vegna
alvarlegra veikinda eins skip-
verja, er varð að flytja til lands
til uppskurðar. — Mercator er
skólaskip, sem kunnugt er, og
þess vegna er lögð á hersla á
að fara sem víðast. Tilgangur-
inn með að fara norður á bóg-
inn, að aflokinni ferðinni til
Suður-Atlantshafs, er að venja
sjómannaefnin við mismunandi
loftslag. Plér liöfum við nú
skamma viðdvöl og förurn til
Norður-Noregs, en upphaflega
var ráðgért að fara til Spitz-
bergen og jafnvel Ilvitahafs, en
af því getur ekki orðið, þar sem
við þurfum að vera komnir til
Belgíu í júnílok.“
„Hvers vegna hafið þið svo
liraðan á?“
„M. a. af því að liingað kom
með okkur sem farþegi belgisk-
ur próf. Verður hann hér eft-
ir og sækjum við hann aftur.
er við höfum verið i Norður-
Noregi, en prófessorinn þarf að
vera kominn heim þ. 26. júní.“
RANNSÓKNIR van OYE
PRÓFESSORS.
„Viljið þér segja mér nánar
frá prófessornum og fyrirætl-
urium lians?“
„Vísindamaður sá, sem hér er
um að ræða, prófessor van Oye,
er mjög kunnur fyrir rannsókn-
ir sínar. Hann er líffræðingur
við háskólann i Ghent og liefir
aðallega lagt stund á smásjár-
rannsóknir á smáverum, mikro-
skopiskar rannsóknir. Hefir
liann stundað slíkar rannsóknir
í Kongo, Batavia, Indlandi, Suð-
ur-Ameriku og víðar. Tilgang-
urinn með för lians liingað er
'svifrannsóknir og aðallega,
meðan liann dvelst hér í landi,
hverarannsóknir“.
„Ilafa nokkurar breytingar
orðið á skipshöfn Mercator frá
i fyrra?“
„Skipherra er liinn sami,
Remy van de Sande, og' yfirfor-
ingjar aðrir hinir sömu“.
„En þér eruð nú, er mér sagt,
starfsmaður á skipinu“.
„Já, eg var með sem farþegi
í fyrrasumar, til þess að slcrifa
um lifið á skólaskipinu og sjó-
ferðalög, og eg mun nota fri-
tíma minn áfram til til rit-
starfa“.
„Hvað eru skipsmenn marg-
ir á Mercator?“
JOSÉ GERS.
„Sextíu og tveir alls, þar af
um 42 sjóliðsforingjaefni”.
José Gers kom fyrst til ís-
lands á belgiskum togara sum-
arið 1925 og þar næst 1933 í
belgiska kvikmyndatökuleið-
angrinum. Gekk hann þá á
Ileklu. José Gers hefir skrifað
fjölda ritgerða og nokkrar bæk-
ur. Verliaeren-skáldaverðlaun
hlaut hann um sævar- og sjó-
menskuljóðabólc sína. José Gers
er íslendingum kunnur af því,
sem eftir hann hefir birst í Eim-
reiðinni og blöðum. Hann ber
innilega aðdáun i brjósti til alls,
sem íslenskt er, og er það ó-
blandið gleðiefni í hvert skifti,
sem hann fær tækifæri til að
koma til íslands. Er liann að
sjálfsögðu aufúsugestur hér og
allir félagar hans á Mercator.
MERKILEGT ATLANTSHAFS-
FLUG.
London 20. maí. FÚ.
í Londoii var tilkynt í gær-
kveldi, að í næstkoniandi mán-
uði muni „Merkúr“, efri flug-
vél samsettu Mayo-flugvélarinn-
ar, fara í fyrsla tilraunaflug sitt
yfir Allantsliaf. Munu hínar
samsettu flugvélar fljuga noklc-
urn spöl út yfir hafið, „Merkúr“
birgja sig upp að bensíni úr
burðarflugvélinni, „Maia“, en
síðan hefja sig til flugs, og
„Maia“ snúa aftur til Englands.
KÍNVERJAR BÚAST TIL
VARNAR Á NÝJUM
VÍGSTÖÐVUM.
London 20. maí. FÚ.
Kínverjar segja í sínum liern-
aðartilkynningum, að Japanir
liafi enn ekki tekið Su-cliow, en
að aðalher Chiang Kai Sheks,
sem var hluti af setuliði borg-
arinnar , liafi dregið sig út úr
borginni, án þess að tapa nokk-
uru liði, og sé nú að búa um sig
vestan við borgina, meðfram
Lunghai-járnbrautinni, til þess
að stemma stigu við framsókn
Japana.