Vísir - 24.05.1938, Page 2

VlSIR
Afskifti Breta af
sldvakíu bjarga
Þjóðevnis mtnnililntaflokk'
ap í Tékkóslóvakíu fá
aukin réttindi.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
Parísarbiöðin í morgun lofa mjög framkomu
bresku stjórnarinnar út af deilunum um mál-
efni Tékkóslóvakíu undangengna sólarhringa.
Eru blöðin eindregið þeirrar skoðunar, að horfurnar
hafi verið hinar ískyggilegustu og litlu hafi munað, að
til árekstra kæmi, sem heimsstyrjöld hefði leitt af, en
vegna hinnar ákveðnu stefnu, sem Bretar tóku, hafi
ekki til þess komið — það hafi dregið úr þeim kjark,
sem viidu koma fram með ofsa, að Bretar tóku þá
stefnu sem reyndin varð.
Berlínarfregnir herma, að það komi skýrt fram í
blöðum þar, að menn sé óánægðir yfir afskiftum Breta
af Tékkóslóvakíu. Blöðin saka Breta um að draga taum
Tékka, Bretar séu hér í algerðu heimildarleysi að skifta
sér af máium, sem ekki komi Bretum neitt við, þar sem
þau hafi engin áhrif á hagsmuni Bretaveldis.
En, þótt horfurnar hafi batnað, vegna ákveðinnar
framkomu Breta, er enn uggur í mönnum, og er þess
beðið með mikilli óþreyju hver árangur verður af við-
ræðum þeirra dr. Hodza, forsætisráðherra Tékkósló-
vakíu, og Henieins, leiðtoga Sudeten-þýska flokksins,
um framtíðarskipulag Tékkóslóvakíu.
Að því er United Press hefir fregnað frá Prag mun
stjórnin fallast á ýmsar tilslakanir í garð þjóðernis-
legra minnihluta, en til þess mun ekki koma, að stjórn-
in fallist á neitt, sem af leiðir skerðingu eða tvístringu
hins tékkóslavneska ríkis. Þótt sjálfstjórn í innanhér-
aðsmálum verði veitt ákveðnum landshlutum mun öll
öryggis- og landvarnastarfsemi verða i höndum stjórn-
arinnar í Prag og hún mun gæta þess, að haldið verði
uppi lögum og reglum hvarvetna í Tékkóslóvakíu.
Frekari fundir eru haldnir, sem þeir taka þátt í,
Hodza og Henlein. Hodza mun og ræða við leiðtoga
annara þjóðernislegra minnihluta.
United Press.
Flugmaður úr gamla rússneska keisarahernum, Kapt. Victor
Dibovsky, sem gat sér mikinn orðstír í styrjöldinni miklu, hef-
ir fundið upp nýtt farartæki, sem hann fullyrðir að fari 25
hnúta á sjó, 60 mílur á einni klukkustund á vegunum og 120
mílur á klst. í lofti.
VÍSIR I
ÐAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgiitu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Samstarf?
ÖNNUM liefir skilist, að
blöð Framsóknarflokksins
þættist ekki alllítið af því, þegar
þau liafa verið að deila á social-
isla og kommúnista, að Fram-
sóknarflokkurinn væri alger-
lega andvígur öllu reiptogi milli
„stéttanna“ í þjóðfélaginu, og
hefði megnustu óbeit á slétta-
baráttum.Það mætti því ætla, að
Framsóknarflokkurinn þættist
vera flokkur, sem allar stétlir
þjóðfélagsins gætu sameinast
um að fylgja, eða þá að slikur
flokkur gæti átt einhvern til-
verurétt. Þessu fer hinsvegar
mjög fjarri.
í forystugrein, sem nýlega
birtist í Timadagblaðinu, er það
fundið Sjálfstæðisflokknuin
mjög til foráttu, að liann liafi
„heitið öllum stéttum gulli og
grænum skógum“. En sam-
kvæmt stefnuskrá sinni, er
Sjálfstæðisflokkurinn flokkur
allra stétta jafnt, og liann liefir
valið sér kjörorðið: „stélt með
stétt“. Með þvi er að visu ekki
öllum stéttum heitið „gulli og
grænum skógum“, og því einu
yfir lýst, að hagsmuni engrar
stéttar megi bera fyrir borð,
vegna hagsmuna annarar, en
svo sé best gætt hagsmuna allra
stétta, að sem best sé búið að
hverri einstakri þeirra. En þetta
segir Tímadagblaðið að sé „tak-
markalaust lýðskrum“, eða með
öðrum orðum, að hverri stétt
sé það lífsnauðsyn, að skara
sem mest eld að sinni köku, og
því sé í rauninni ekki um það að
ræða, að nokkur stjórnmála-
flokkur geti verið flokkur allra
stétta. Og samkvæmt þeirri
kenningu hefir Framsóknar-
flokkui’inn lika starfað frá upp-
hafi, og hann virðist ekki enn
hafa látið sér skiljast það, að
velmegun hverrar einstakrar
stéttar hljóti að byggjast á vel-
megun hinna.
Og nú gerir Tímadagblaðið
ráð fyrir því, að Sjálfstæðis-
flokkurinn, eða einhver hluti
lians, sé i þann veginn að láta
sannfærast „um þann raun-
veruleika“, að þetta sé hin
„eina sáluhjálplega trú“ í síjórn-
málunum“. Ýmsir af „foringj-
um flokksins“ muni nú vera
horfnir frá því að reyna „að ná
svo öflugu múgfylgi, að flokk-
urinn fengi meirihluta þingsæt-
anna“, láta sér nægja fylgi
þeirra stétta, sem hann sé fyrst
og fremst fulltrúi fyrir, „lieild-
sala“, stórútgerðarmanna og
fjáreignamanna“ og leita sam-
vinnu við Framsóknarflokkinn
„í ábyrgu samstarfi“. Og' svo
virðist sem blaðið sjái enga
meinbaugi á því samstarfi,
enda þótt „hagsmunir þess
fólks“, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn sé fulltrúi fyrir, séu „and-
vígir“ hagsmunum bænda og
verkamanna!!
„Bændur og verkamenn“ —
það voru einu stéttirnar, sem
kommúnistarnir í Rússlandi
töldu að ættu rétt á sér, þegar
þeir liófu byltinguna þar á ár-
unum. „Bændur og verkamcnn“
eru einu stéttirnar, sem Fram-
sóknarflokkurinn telur að eigi
rétl á sér liér á landi. Tímadag-
blaðið ætlast til þess, að öllum
geti skilist það, að það hljóti að
vera hin mesta fásinna, að sami
flokkurinn geti verið fulltrúi
kaupsýslumanna og neytenda,
útgerðarmanna og sjómanna,
atvinnurekenda og verkamanna.
Það var einmitt þessi skilningur
á innbyrðis afstöðu þjóðfélags-
stéttanna, sem var undirrót
þjóðfélagsbyltingarinnar í Rúss-
landi. — En meðan sá skilning-
ur er ríkjandi i Framsóknar-
flokknum, er áreiðanlega eng-
inn „jarðvegur fyrir“ samstarf
lians við Sjálfstæðisflokkinn.
Umferðarvikan
I DAG.
Lögreglan liefir sérstakt eft-
irlit með ökuhraða bifreiða.
Umferðarmyndir eru til sýn-
is í búðargluggum við Austur-
stræti. Nýjum myndum bætt
við. Skilti eru áfram á þremur
gatnamótum, þar sem umferð-
arslys hafa verið tíðust.
Leiðarvísi í umferð verður
útldutað á götunum.
1 kvöld kl. 19,20 flytur Árni
Pétursson læknir erindi um um-
ferðarmenningu.
Á MORGUN
verður svipuð tilhögun, en
annað kvöld flytur erindi i út-
varpið Ólafur Mattliíasson vá-
tryggingafulltrúi, um umferðar-
slys og tryggingar. — Á fimtu-
dag (uppstigningardag) verður
ýmislegt fleira á „dagski’á“ en
í dag og í gær.
ADalfondnr bysg-
ingarféiagsins.
Byggingarfélag alþýðu liélt
aðalfund sinn í gær og gætti þar
sömu úlfúðar og að undanfömu
milli sociahstanna og Héðins
Valdimarssonar.
Héðinn stjómaði fundi, og
hafði hann og kommúnistar
safnað liði og munu hafa átt
% hluta fundarins á sínu bandi.
Til máls tóku þessir: Hannes
Jónsson, Guðjón B.Baldvinsson,
Guðmundur H. Guðmundsson,
Erlendur Vilhjálmsson, Iléðinn
Valdimarsson og Hafliði .Tóns-
son.
Erlendur Vilhjálmsson deildi
allfast á Héðinn og hafði í
frammi ýmsar dylgjur í hans
garð, og hélt sig að litlu leyti
við þau dagskrármál, sem fyrir
lágu. Hafliði Jónsson sjómaður
hélt þar kommúnistiska æsinga-
ræðu utan dagskrár, en er Guð-
jón B. Baklvinsson ællaði að
taka aftur til máls og svara Ilaf-
liða og Héðni, neitaði Iléðinn
honuin um orðið og samþykti
fundurinn að Guðjóni skyldi
ekki leyft að tala. Lá þá við
uppnámi á fundinum. Voru
dagskrármál því næst afgreidd
og fundi slitið, og hafði Héð-
inn verið þar einráður um alla
hluti.
Farartæki þetta er þríhjóla-
vagn á landi, mótorbátur á sjó,
en sem flugvél lyftir það sér
beint upp án tilrenslis — er svo-
kölluð „hehcopter“-flugvél.
Tíðindamaður Daily Tele-
graph skoðaði fyrirmynd að
farartæki þessu og nokkurn
hluta vélarinnar.
Farartæki þetta er 12% fet á
Iengd og gæti auðveldlega haft
kafbát án flugþilfars sem móð-
urskip, með því að það getur
lent á venjulegu þilfari slíkra
skipa, eða þá á sjónum í ná-
munda við þau.
Ef farartækið er notað á land-
vegunum er það ekki rúmfrek-
ara en vcnjuleg bifreið, en ef
með þarf er unt að hemla vél-
inni frá lijólunum og setja liana
í samband við tvo lárétta flug-
spaða, sem hefja vélina á löft,
en samtímis eru hjól farartæk-
isins dregin inn.
Farartæki þetta getur bæði
farið aftur á bak og áfram og
er auðvelt í meðförum.
Dibovsky er kunnur upp-
findingamaður og hefir þrá-
vegis fengið verðlaun fyrir upp-
findingar sínar. Breskir her-
miálasérfræðingar haf a farartæki
þetta til athugunar, en sam-
kvæmt þeirri reynslu, sem þeg-
ar er fengin, er talið víst að
hér sé um þýðingarmikla upp-
götvun að ræða.
Minning Einars H.
Hvaran.
Einkaskeyti frá Kaupm.höfn
23. maí. F|0.
Kaupmannahafnarblaðið Na-
tionaltidende flytur í gær minn-
ingargrein um Einar H. Kvar-
an rithöfund. Skýrir blaðið frá
starfsemi lians sem blaðamanns
og rithöfundar og fer um hann
lofsamlegum orðum sem skáld
og merkilegan rithöfund. Kaup-
mannahafnarblaðið Politiken
skrifar einnig um Einar H.
Kvaran og segir meðal annars
að hann sé einn allra snjallasti
smásagnahöfundur sem nokkru
sinni liafi verið uppi á íslandi
og auk þess skrifað fjölda ann-
ara mætra verka.
deilunum
friðinum
Fréttaritari Vísis á Siglufirði
skýrði blaðinu svo frá i viðtali
í morgun:
Fyrir siðustu helgi hélt stjóm
Síldarverksmiðja ríkisins fund
á Siglufirði og ræddi þar um,
livaða stefna skyldi ríkjandi í
framtiðinni um kaup á sild til
bræðslu og greiðslukjör, eða
hvort síldin skyldi tekin til
vinslu og greidd að nokki-um
hluta.
Var samþykt með 4 atkvæð-
um samhljóða að verksmiðjan
skyldi leita heimildar atvinnu-
málaráðherra til þess að kaupa
síldina föstu verði á komandi
síldarvertíð, eins og að undan-
förnu, en ef viðskiftamenn
verksmiðjunnar kysi heldur,
skyldi verksm. taka síldina til
vinslu, gegn því, að greiða 85%
af andvirði við afhendingu og
uppbót síðar, eftir því sem unt
væri.
Útgerðarmenn eiga því sjálf-
ir ákvörðunarréttinn i þvi efni,
hvort þeir vilja heldur selja
síldina til verlcsmiðjanna, eða
hvort þær taka síldina til vinslu
samkvæmt ofansögðu.
Stjórn síldarverksmiðjanna
liefir enga samninga gert, enn
sem komið er, um fyrirfram-
sölu á síldarlýsi. Verðið á lýsinu
mun nú vera £ 12-10-0, miðað
við 2% feitisýru, en lægra eftir
því sem sýrumagnið er meira.
Mikill kuldi er nú norðan-
lands og á Siglufirði snjóaði i
gær niður í sjó, en í morgun
hafði snjó tekið upp á láglendi,
en f jöll voru livit niður í miðjar
hlíðar.
Til Hallgrímskirkju í Saurbæ.
Kr. 5 frá J. B.
Aheit á Slysavarnafélagið.
Kr. 5 frá ónefndum.
í Tékkó-
í álfunni.
Hlaup í
Skeiðará*
23. maí. — FÚ.
Slceiðará hefir vaxið ákaflega
mikið í dag og búast menn við
jökullilaupi. — Frá Fagurhóls-
mýri í Öræfum var símað:
Um kl. 730 i morgun var
Skeiðará enn lítil, en tveimur
stundum síðar — eða kl. 9.30
— var liún tekin að vaxa og
orðin mórauð. I allan dag liefir
hún svo haldið áfram að vaxa
jafnt og þétt, og var laust fyrir
miðnætti orðin meiri en nokk-
uru sinni í allrít mestu sumar-
leysingum. Allar líkur eru til
þess að jökulhlaup sé í aðsigi,
en Öræfingar telja hugsanlegt
að það stafi af framhlaupi jök-
ullóns á vatnasviði árinnar, en
ekki af eldgosi — enda Iiefir að
,svo komnu ekkert orðið vart
við eldsumbrot í jöldinum. —
Vísir átti tal við Hannes Jóns-
son bónda að Núpsstað í morg-
un, og sagði hann að alveg væri
óvíst, að hér væri um venjulegt
jökulhlaup að ræða eins og t. d.
árið 1934. Árið 1920 og 1929
hefðu hlaup svipað þessu komið
í Skeiðará og varað alt að
þremur vikum. Á þessu hlaupi
hefði engin veruleg breyting
orðið frá því í gær og símalín-
an austur yfir sandinn væri
ennþá í lagi. Skeiðará er þó far-
in að brjóta sér nýjan farveg
undan jökulröndinni og er all-
mikið vatnsrensli þaðan. — 1
Núpsvötnum hefir vatn ekkert
aukist frá því í gær og yfirleitt
engin breyting orðið, sem bent
geti til verulegs hlaups í Skeið-
ará.
MUSSOLINI OG HITLER í RÓMABORG.
Stjópn síldarveFksmidja
ríkisins ákveður kjör
viðskiftamanna verk-
smiðjanna.