Vísir - 31.05.1938, Blaðsíða 3

VlSIR
Heimssýningin í
New York 1939.
Þátttaka íslendinga.
Það verður ekki um það deilt, að vér íslendingar höfum til
skamrns tíma lítinn skilning á því haft hvert gagn oss sem öðr-
um þjóðum mætti verða að þátttöku í alþjóðasýningum þeim,
sem iðulega eru haldnar í ýmsum stórborgum heims. Undan-
farin ár hafa þó alloft heyrst raddir um það hér á landi, að vér
ættum að fara að gefa þessum málum gaum. Birti Vísir hvatn-
ingargreinir í þessu efni, og benti á það, hversu góðan skilning
Norðmenn frændur vorir hefði á þessum málum, en þeir eru,
sem kunnugt er, skæðustu keppinautar vorir um sölu sjávaraf-
urða. Leggja þeir hina mestu áherslu á, að kynna framleiðslu
sína með öðrum þjóðum og hafa notað hvert tækifæri, sem
gefist hefir, til þess að auglýsa sjávarafurðir sínar o. fl. á
heimssýningum. Nokkuð tók að lifna áhugi manna fyrir þátt-
töku íslendinga í slíkum sýningum, er hver greinin birtist á
fætur annari um þátttöku Islendinga í Parísarsýningunni. Birti
Vísir einnig viðtal við frakkneska ræðismanninn um það mál,
en eigi varð af þátttöku að því sinni. Greinir um þessi mál birt-
ust m. a. eftir dr. Guðbrand Jónsson (í Vísi) og Garðar Gísla-
son stórkaupmann (í Mbl.) og loks er svo komið, að skilningur
cr alment vakinn á því, að íslendingar megi ekki láta ónotað
það tækifæri, sem heimssýningin í New York gefur, en það er
vafalaust eitt af mikilvægustu málurn þjóðarinnar nú, að gera
alt sem unt er til þess að kynna afurðir íslands á markaði
Bandaríkjanna. Þátttaka íslands í sýningunni var ákveðin fyrir
forgöngu ríkisstjórnarinnar, sýningarráð skipað, og hafist handa
um undirbúningsframkvæmdir, og nú er svo komið, að for-
maður framkvæmdarstjórnar, Vilhjálmur Þór kaupfélags-
stjóri, er heim kominn frá New York, eftir að hafa undirskrifað
samninga fyrir íslands hÖnd í heimssýningunni. Er þar með
tekin endanleg ákvörðun um þátttöku íslendinga í heimssýn-
ingu, sem 50 miljónir manna, að því er ætlað er, munu skoða.
I Viðtal við Vilhjáhn Þór framkvæmdastjóra.
„Eg kom til New York þ. 19.
apríl“, sagði Vilhjálmur Þór í
viðtali við tíðindamann Vísis i
gær, „og var samtais einn mán-
uð þar og í Washington. Eins
og kunnugt er skipaðist svo,
fyrir atbeina ríkisstjórnarinnar
islensku, að þrír mætir Vestur-
IsÍendingar tóku að sér að
verða oss iil leiðbeiningar og
aðstoðar, vestan hafs, að þvi er
sýninguna snerti. Þessir þrír
valinkunnu menn eru Vilhjálm-
ur Stefánsson landkönnuður,
dr. Rögnvaldur Pétursson og
Guðm. Gx-ímsson dómari. Kyntu
þeir sér málið og öfluðu marg-
vislegra upplýsinga, en Vil-
hjálmur Stefánsson, sem er bú-
settur í New Yoi’k, hefir síðan i
haust verið fulltrúi okkar urn
alt, er þessi mál varðar. Þegar
eg kom til New York hóf eg
þegar samstai'f við Vilhjálm
Stefánsson þar á staðnum og er
eg liafði kynt mér staðhætti o.
fl. gerði eg hinum nefndar-
mönnunum aðvart og unnum
við svo fjórir saman að þessu
máli. Allir þessir mætu landar
voi-ir bafa unnið og vinna að
þessum málum af hinum mesta
áhuga og góðvild og hafa lagt á
sig mikið erfiði fyrir það, af
gleði og einstakri fórnfýsi. Ár-
angurinn af þessu varð sá, að
gengið var endanlega frá samn-
ingum, og undirritaði eg þá
fyrir lxönd íslands, en rikis-
stjórnum liinna ýmsu landa er
boðin þátttaka i sýningunni."
Þátttaka Islands í sýningtinni.
„Á þessu stígi málsins er það
helst að segja, að búið er að
leggja frumdrög að þátttöku Is-
lendinga í sýningunni, en sýn-
ingaiTáðið heldur fund annað
kvöld, og verða þá teknar á-
kvarðanir, sem birtar verða að
fUndinum loknum. I stuttu máli
vakir það fyrir oss, að sýningin
verði sem sönnust og best lýs-
ing á menningu þjóðarinnar —
en einnig, að sýningargestir fái
sem best kynni af atvinnuveg-
um og framleiðslu landsmanna.
Sýningin á að gefa mönnum
réttari skilning á menningu
okkar og manndómi og jafn-
framt verða til þess, að augu
manna opnist fyrir því, að vér
framleiðum hér nxargar góðar
vörui’, sem inarkaður ætti að
fást fyrir i Bandaríkjunum.
Sýningin á þvi að verða til þess
að auka skilning á lífi og; starfi
þjóðarinnar og einnig á hún að
leiða til aukinna viðskifta —
til þess að nýjar viðskiftaleiðir
opnist, — um það hefi eg sann-
fæi’st, að vér íslendingar ættunx,
ef vel er á haldið og rétt að far-
ið, að geta unnið oss góða xnark-
aði fyrir afurðir vorar vesli-a“.
Tíðindamaðurinn spyr Vil-
hjálm Þór nú um forsýningu þá
-—■ eða auglýsingasýningu —-
sem frarn fór í New York vegna
heimssýningarinnar þ. 30. apríl
s. I., eða réttu ári áður en heinxs-
sýningin verður opnuð, ogfórnst
Vilhjálmi Þór orð á þessa leið:
„Forsýnihg þessi var stór-
kostleg auglýsing á ameríska
vísu. Bílar og bifhjól svo lxundr-
uðum skifti fóru um New York
— 300 bílar og 300 biflijól og
önnur ökutæki — og endaði
bílaaksturinn á sýníngai'svæð-
inu. Þarna voru bílar landliers
og sjóliðs Bandarikjanna, bíl-
ar slökkviliðsins i New York og
lögreglunnar, og svo bílar f jölda
margra einkafyrirtækja. Feikn-
ax’lcgur mannfjöldi safnaðist
saman til þess að horfa á hinn
stórkostlega skrúðakstur um
borgina — að því er giskað er á
um tvær miljónir manna. Á
sýningarsvæðinu liafði safnast
saman gríðai’legur mannfjöldi
og þar voru hljómleikar haldnir
um kvöldið í liljómleikasal sýn-
ingarsvæðisins og hlustuðu á þá
5000 manns.
tngurinn með þessari
nga-ökuferð var
konar. I fyrsta lagi að
thygli alls almennings
á lieimssýningunni —- leiða
mönnum fyrir sjónir hvað
búið er að gera heilu ári áður
en sýningin verður opnuð —
en þar sem áður voru fen og
flóar er nú þegar upp risin
hin fegursta sýningarborg,
fagrar liallir og garðar, þótt
margt sé ógert enn.
í öðru lagi var þetta gert
til þess að fá sem besta og
glegsta liugmynd, að þvi er
umferðarvandamálin í sam-
bandi við sýninguna snertir,
og senx besta reynslu í því
efni, en það verður gífurleg
umferð að sýningarsvæðiixu
og frá þvi, þar sexxx giskað er
á, að 20 miljónir manan koxxxi
til þess að skoða sýninguna.
Reynslan sem fékst var afar
mikilvæg og nauðsynleg, til
þess að unxferðai'stjórn öll,
er sýniixgiix liefst, geti verið í
fullkomnu lagi.
Bílai’nir voru að sjálfsögðu
allir sérstaklega útbúnir eða
bygðir til þess að draga að sér
athygli mannfjöldans og gaf
þessi bílaferð glög'ga hugmynd
uxxx þær siórkostlegu auglýsinga-
aðferðir, seixx Baixdarikjamenn
viðhafa, er íxxikið stendur til,
og sýixdi mikla hugkvæmni. Til
dæmis nxá geta þess, að einn
bíllinn, en þeir voru flestir
risastórir — var útbúinn sem
hin fegui’sta gróðrarstöð, en
annar sem mjólkurstöð. Á þeim
bilnum voru snyrtilega klæddar
stúlkur að mjólka kýr og var
svo sýnt á bílnum, meðan á
ferðinni stóð, fyrirmyndar
nxeðferð á mjólk, frá því hún
keniur úr spenanum og þar lil
bún er komin í flöskuna, sem
neytandinn fær í hendur. Gen-
eral Motox’s bílafélagið nxikla
lxafði fjölda marga bíla, af öll-
unx stærðum, litla bíla frá fyrstu
dögunx bílanna upp i bá allra
stærstu, seixx gerðir liafa verið,
og var þetta glögg lýsing og
skenxtileg á þróunarferli bíla-
iðnaðarins og jafnframt vel til
þess fallið að vekja atlxygli á
Iiiixu volduga bilaframleiðslu-
félagi. Unx marga liiixna stóru
bila eða „f!oats“ eins og Banda-
ríkjamenn kalla slíka skrúð-
akstursbila, má það segja, að
hver þeirra unx sig var heil
sýning, fullkomin og skemtileg,
og bar hugkvænxni og viðskifta-
hyggindum vitni. Loks má geta
þess, að á einunx bilnunx var út-
varpsstöð og var frá lienni út-
varpað lýsingu á skrúðakstri.'i-
um, unx öll Bandaríkin. Unx
kvöldið átti að halda íxxikla
flugeldasýningu á sýningar-
svæðinu, en veðurs vegna var
henni frestað þar til nokkurum
kvöldum seinna. Flugeldasýn-
ingin var hin stórfenglegasta og
söfnuðust 700.000 nxanns sanx-
an á sýningarsvæðinu til þess að
lioi-fa á hana. Þegar svo margt
nxanna safnast saman til þess
að lxorfa á eina flugeldasýningu
— hvað mun þá síðar verða,
þegar alt er komið í fullan
gang?“
„Hvað taka margar þjóðir
þátt í sýningunni?“
„Að nxinsta kosti 63 — nærri
allar menningarþjóðir heims,
nema Þjóðverjar. Bera þeir þvi
við, að þeir vilji ekki taka þátt í
sýningunni sökum þess, að
Bandai'íkjamenn hafa neitað
þeim um helíum í loftskip
þeirra. En talsverðrar andúðar
gætir í garð nazismans í Banda-
ríkjunum, ekki síst í New York,
eix þar eru Gyðingar mjög fjöl-
nxennir, og fyi-ir nokkuru komst
upp um ólöglega stai'fsemi
þýskra manna í Bandarikjunum
og fóru fram handtökur út af
þvi.“
„Hvað getið þér sagt okkur
l'leira um hinar stórkostlegu
auglýsingaaðferðir Bandaríkja-
manna í sanxbandi við sýning-
una ?“
„Gotl dæmi unx það, er hvern-
ig þeir auglýstu sýninguna um
Bandaríkin í vor. A nxiðju
svæðinu er lmöttur mikill eö'a
kúla 200 fet á hæð og turn 700
feta hár. Gerðar voru eftirlik-
ingar af þessu (model) og fest
ofan á 49 póstbíla, senx lögðu
af stað sanxtímis frá sýningar-
svæðinu til lxöfuðborga allra
ríkja Bandaríkjanna, en þau eru
48 senx kunnugt er, og voru eft-
irlíkingarnar aflientar að gjóf
ríkisstjórunx allra Bandaríkj-
anna — en hin fertugasta og
niunda var flutt beint að dyr-
um Hvíta hússins í Washington
og afhent sjálfum ríkisforsetan-
um. Hnötturinn og turninn er
táknmerki sýningarinnar. Geta
má þess, að póstbílarnir fóru
um 2201 borg á leið sinni og
vakti koma þeirra lxvarvetna
hina mestu athygli.”
Skemtilegt
afmæli.
Hinn 7 nxars síðastl. var eg
ásamt fleii'uixx á skenxlisanx-
konxu í stóra sal Oddfellow-
hússins. Hafa margir, er þar
voi'u gestir ásamt nxér, haft ox-'ð
á þvi við mig síðan, að þeir
Ixafi sjaldan setið geðþekkari
samkomu eða notið elskulegri
skenxtunar. Yar þetta afnxælis-
fagnaður Fuglavinafélagsins
Fönix, drengjafélagsins, senx
Jón Pálsson, frv. bankaféhirðir,
hefir stofnað og leiðbeint síðan.
Skexxxtiatriðin voi’u: Söngur,
samspil, upplestur og smáleik-
rit. Auk þess var sýnd kvik-
mynd af starfi flugfélagsins
lxér. Skemtiatriðin önnuðust fé-
lagsdrengir sjálfii', og eru þau
mörg k'unn almenningi af tveim
útvai’pskvöldum, senx félagið
hafði i vetur, og urðu vinsæl
hjá fjölda lxlustenda. Alt var
það einfalt og látlaust, sem far-
ið var með, og drengirnir unnu
sitt verk eftir bestu getu, og
sumir mjög vel.
Það bar til nýlundu á sanx-
komunni, og var skemtilegt, að
þangað konx skátafulltrúi, og
færði einunx félagsdrengja, sem
einnig er skáti, heiðurspening
skáta fyrir björgun.
Jón Pálsson stjórnaði sam-
komunni. Skýrði liamx félags-
starfið fyrir samkomugestum.
Eins og nafn fél. bendir til, yar
fyi’sti tilgangur þess sá, að
hlynna að fuglalífi í bænum, og
venja drengina á samúð og
störf fuglunum til hjálpar. En
jafnframt lxefir starf fél. orðið
það að brýna fyrir drengjunum
hinar fegurstu manndygðir og
meginreglur lifsins, en þær eru
þessar:
Hugsaðu gott.
Talaður satt.
Gei'ðu rétt.
Á þessax-i samkomu rifjaðist
það upp fyrir gömlunx Eyrbekk-
ingum, senx þarna voru staddir,
þegar Jón Pálsson var að fræða
þá og önnur börn fyrrum þar
eystra. Auðsjáanlega var áhug-
inn enn vakandi um það, að inn-
ræta hinum ungu heilbrigðar
hugsanir og ,glæða hið góða i
fari þeirra. Og það var auðséð
að Jón Pálsson kunni vel við
sig í hópi sinna ungu félaga og
vina, og kunni góð tök á þeim.
Bæði foreldrar drengjanna og
aði'ir samkomugestir létu í Ijós
þakldr sínar til drengjanna og
Jóns Pálssonar, þegar samkom-
unni var lokið.
fvvlndartniDU.
Bifreiðarstjórinn var
ölvaður og helmingi
fleiri í bílnum en lög-
legt var.
í gærmorguii barst lögregl-
unni í Reykjavík frétt um það,
að bifreiðarslys lxefði orðið
skamt frá Eyvindartungu í
.augardal í fyrrinótt unx kl. 1.
Var bifreiðin á leið frá Minni-
' Borg að Laugarvatni og var
benni ekið út af liægri vegar-
xi'ún og valt ofaix í skurð og lá
xar á hliðinni.
Tvær stúlkur, senx í bílnum
voru, nxeiddust, skarst önnur
xeirra allmikið á höfði og var
J'lutt á Laxxdspítalann. Heitir
xún Hhf Þórðardóttir og á
íeinxa á Laugarvatni.
í bifreiðinni voru 8 far-
þegar, auk bílstjórans, eða
helmingi fleiri en leyfilegt
er. Bílstjórinn var undir
áhrifum víns og er sannað,
að hann staupaði sig tvisv-
ar á leiðinni.
Fólkið var flutt að Laugar-
vatni, en sjúkrabíll fór héðan að
sækja Hlíf og var hún flutt i
Landspítalann sem fyrr segir.
Vísir átti tal við Laixdspítal-
amx í morgun og spui'ði unx lið-
an stxxlkunnar.Líðui’ henni nxæta
vel, enda reyndust meiðslin
ekki alvai'legs eðlis.
Póstflugferðir milli
Islands og Danmerönr.
29. nxaí. FÚ.
Danska loftflotastjómin læt-
ur í sunxar fljúga æfingaflug til
Færeyja, íslands og Grænlands
í hinni stói-u flugvél, senx dr.
Lauge Koclx notaði í Noi’ður-
hafsleiðangur sinn.
Yfirnxaður danska loftflotans
Grandjean kommandör, segir
við fréttaritara útvarpsins, að
menn geri sér vonir um að æf-
ingaflugið i sumar sýni að vel
sé fært að koma á póstflugferð-
um milli Danmerkur og íslands
nxeð viðkomu í Færeyjum. —
Flugvél sú er dr. Lauge Koch
notaði hefir mikið rúm fyrir
póst, en ekki mikið rúnx fyrir
farþega, svo að það er ekki gert
ráð fvrir að hún flytji þá nema
þegar sérstaklega stendur á.
Þá verður landnxælingaflug
hér á íslandi í sumar, segir
komnxandör Grandjean og
verður til þess notuð Heinckel-
vél.
Shiri rennur i»
lm n ihr.
Sanxkvænxt skeyti til FÚ. í
morgun frá Fagurliólsmýri i
morgun reyndu tveir nxenn að
konxast yfir Skeiðarársand.
Mennirnir urðu að snúa við. Að
líkindum rennur Skeiðará i
sama farvegi og áður.
Það er bæði rétt og skylt að
minnast með velfamaðarósk-
um alls þess, sem gert er lxér i
bæ til þess að hafa góð upp-
eldisáhrif á unglinga. Því er hér
frá þessu félagi og samkomunni
sagt.
wtf;— a. s.
| Baldur Magntasn 1
P cand. j ur„
; í dag er borinn tíL moldar
Baldur Magnússon liigfi'æðing-
; ur, sonur Magnúsar Jónssonaa?
fyrrverandi sýsliimanns í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, og koníá
hans, Guðrúnar Oddgeirsdóttnr*
— Baldur Magnússon vai’ð að»
i eins 26 ára gamall. Hann e*r
1 fæddur í Hafnarfirði 7. nxars
1912. — Stúdentsprófi lauK
hann frá Mentaskólanum S
Reykjavík voi’ið 1931, og lög-
fræðiprófi lauk hann í febr„
1937. — Prófum sínum lauk
liann öllum nxeð hinni nxestu
prýði, enda var hann mjög vel
gefinn. — Baldur starfaði sem
fulltrúi lijá bæjarfógetanum í
Hafnarfirði, eftir að lianix lauk
lögfræðiprófi. — Er dapurlegt
þegar ungir menn falla í blóma
lífs, síns, nxenn sem mikils er
vænst af, en það er ætíð Ixarma-
léttir, að eiga góðar endurminn-
ingar, senx ekki gleymasf. —■
Baldurs verður sárt saknað af
ölluiii, sem bann þekktu, því að
hann var lxverjum nxanni vin-
sælli og hvers niaiins lmgljúfL.
Frn GuSrún Bjarnadóttfr
frá Laug'ai'clælurn-
Útför liennar fór fram frá
dómkirkjunni s. I. laugardag.
Ólafur prófastur Magnússon frá
Ai’ixarbæli flutti húskveðjuna og
likræðuna, senx var útvarpað.
Karlakór söng i kirkjunui. Þör-
hallur Árnason lék einleik á
hnéfiðlu og söngkonan Elsa Sig-
fúss söng „Litania“ eftir Sclxu-
bert. Vinir og synir hinnar látnxE
bái'u kistuna í kirkju og úr. Fór
athöfnin nxjög vii'ðulega fram-
Frá kirkjunni var haldið áð
skipsfjöl — líkið var flutt út á
Brúai'fossi er fór utan þá um
kvöldið.
Margir aðkoixiunxenn komxa
að austan til að vei'a viðstaddir
útför frú Guðrúnar; lxefðu þeír
efalaust orðið fleiri, ef athöfn-
inni liefði ekki verið útvarpað..
B.
Ghmondi á fisksöln-
ráðstefnn í Noregi
Kalundborg 29. maf.
ítalski fiskikaupmaðurimí
Gisnxondi og fleiri fulltrúar fyr-
ir ítalska togai'aútgerðarmeiiiB
eru i þann veginn að takast férðs
á lxendur til Norður-Noreg)s tlB
þess að rannsaka möguleika á
aukinni fisksölu Norðmanna tll
Ítalíu á vöruskiftagi'undvelUL
Orðrónxur gengur um það, af?
verið sé að hefja á þeim grandi-
velli viðskifti i stærri stil en áð-
ur hefir þekst. Stærstu fiski-
framleiðendur í Norður Nar-
egi hafa kallað saman sérstakæ
ráðstefnu til þess að ræða þessii
íxxál.