Vísir - 14.06.1938, Blaðsíða 2

V í S I R
Castellon fallin i hendir þjóöernissinnom. Liðsveitir
þeirra sækja til strandar
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Iíilkynningum Francos, útgefnum í Zaragossa,
um orusturnar á Castellonvígstöðvunum, er
því haldið fram, að þjóðernissinnar hafi náð
Castellon á sitt vald og sendi þeir nú aukið lið í áttina
til strandar í nánd við Almanzora, en þar búast þeir við,
að stjórnarherinn muni gera tilraun til þess að hefja
gagnsókn til þess að stemma stigu við framsókn her-
sveita Francos. Mikill reykur berst í loft upp frá Cast-
ellon og stafar hann frá olíubirgða- og hergagna-
geymslustöðvum stjórnarhersins, sem kveikt var í áður
en herinn yfirgaf borgina. Virðist svo, sem hin skyndi-
lega árás Francohersins hafi komið stjórnarhernum á
óvart, hann hafi búist við aðalárásinni á Castellon að
sunnan og þar höfðu þeir komið sér upp öflugum víg-
girðingum borginni til varnar. En hersveitir Francos
höfðu veður af því og sóttu til borgarinnar með megin-
her sínum úr norðri, eftir að hann hafði tekið Graon
þar í fylkinu.
United Press.
Tim.es vitir þysk folöd
fyrir skrifin um mál
Sndeten-Þjóðverja.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Iritstjórnargrein í Times í morgun er látin í ljós
mikil ánægja yfir því, að seinasti þáttur bæjar-
og sveitarstjórnarkosninganna í Tékkóslóv-
akíu fór yfirleitt friðsamlega fram. En jafnframt átel-
ur blaðið harðlega þýsk blöð fyrir æsingaskrif þeirra
um Tékkóslóvakíu, en Times segir að blöð Þjóðverja
skrifi óstjórnlega og heimskulega um þessi mál.
Segir blaðið, að framkoma þýskra blaða í garð tékk-
nesku stjórnarinnar sé mjög óprúðmannleg, þar sem
hún hafi fallist á, af frjálsum vilja, að kosningar skyldi
fram fara, í því skyni, að gera það, sem ógert var til
þess að bæta úr því misrétti, sem Sudetenþjóðverjar
hafa búið við, og leyfa þeim þannig, með friðsamlegu
móti, að láta í Ijós skoðun sína á því, hvernig búa beri
að þeim í framtíðinni.
United Press.
5000 japanskir her-
menn drukna í vatns-
flóði, en 7000 hermenn
nauðulega staddir.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Samkvæmt tilkynningum frákínversku herstjrón-
inni í Hankow er því haldið fram, að um 5000
japanskir hermenn hafi druknað á Paishahs-
svæðinu í nánd við Lunghaijárnbrautina. af völdum
stórkostlegra flóða. Hafa komið stór skörð, sumstaðar
30 feta djúp, í flóðgarðana við Gulafljót. Kínverjar
segja, að Japanir hafi eyðilagt flóðgarðana í loftárásum
og sannist því hér, að „sér grefur gröf þó grafi“, en
Japanir segja, að Kínverjar hafi eyðilagt flóðgarðana.
Þá halda Kínverjar því einnig fram, að 7000 manna
japanskur her sé króaður inni nálægt Kaifeng.
United Press.
Breskir sjómenn, af skipiim
sem sökt iiafa veriö, fiuttir
frá Spáni*
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgum
Frá Marseille er símað, að breska beitiskipið,
Penelope, sé komið þangað frá Spáni með 112
sjómenn af ýmsum þjóðum. Sjómenn þessir
voru á skipum, sem sökt hefir verið í loftárásunum við
Spán að undanförnu. Flestir eru sjómenn þessir af
breskum skipum.
Breski ræðismaðurinn er að gera ráðstafanir til þess
að senda þá til Englands. — Gremja er stöðugt mikil í
Bretlandi yfir árásunum á bresk skip og er búist við
heitum umræðum um þetta mál í neðri málstofunni í
yfirstandandi viku, en Chamberlain forsætisráðherra
mun þá tilkynna að hvaða niðurstöðu stjórnin hafi
komist, en hún hefir haft þessi mál til stöðugrar athug-
unar frá því nokkuru fyrir síðustu helgi.
United Press.
Kvennaflokkur Ármanns
kominn heim.
Viðtal við Jón Þopsteinsson.
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(GengiS inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
»
Skyldur og
réttindi.
Istjórnarbyltingunni frönsku
voru tekin upp vígorðin:
„Frelsi, jafnrétti og bræðralag“,
en í hálfa aðra öld hafa kyn-
slóðirnar tönlast á þessum
orðum trúandi því að mann-
kynið liafi fórnað blóði sinu
fyrir þá hugsjón, sem orð þessi
eiga að tákna, en ekki orðin
tóm og út af fyrir sig.
í eyrum okkar íslendinga
láta orð þessi vel, ef til vill af
því, að við höfum aldrei átt við
bræðralag að búa, — höfum
verið þrautpíndir og kúgaðir,
undirokaðir og mergsognir, öld
eftir öld, enda vék liugrekkið
fyrir sinnuleysinu og dirfskan
fyrir undirlægjuliættinum, þar
til þjóðin varpaði af sér hel-
grímunni og tók upp harðvít-
uga baráttu fyrir lífi sínu.
Sjálfstæði fékst að nafninu
til, en samfara þvi bjuggust
menn við „frelsi, jafnrétti og
bræðralagi“. Þeim mun frekar
mátti vænta þess, sem Iandið
hrepti sjálfstæði sitt á liinum
erfiðustu tímum, þegar dauði og
tortiming höfðu leikið lausum
hala 1 heiminum og loft alt var
lævi blandið. Á slíkum tímum
hefði verið eðlilegt að þjóðin
hefði barist fyrir tilveru sinni
af bróðurhug og í fullri einingu.
Því láni átti þjóðin ekki að
fagna, — eyðingaröflin voru
þegar tekin til sinna starfa. Sér-
réttindaklíkur höfðu þegar ris-
ið upp í landinu, er sjálfstæðið
fékst, en þessar klíkur heimt-
uðu allan réttinn sér til lianda,
en vörpuðu skyldunum yfir á
lierðar annara.
Nú er það að visu svo, að
orðið jafnrétti felur ekki það í
sér, að allir liafi rétt til alls, eða
að almennt réttleysi ríki innan
vébanda þjóðfélagsins, heldur
hitt, að hver einstaklingur eigi
þann rétt að mega beita orku
sinni óáreittur af ríkisvaldinu,
að svo miklu leyti, sem hags-
munir l>ess leyfa. Ríkið veitir
mönnum skilyrði til starfa og
krefst af þeim fórna í réttu hlut-
falli við getu þeirra og afrakst-
ur. Þeir, sem afrakstursins
njóta í rikum mæli verða að
bera byrðar þjóðfélagsins, en
hinir, sem litla getu hafa, bera
einnig léttari skyldur.
Hver sá einstaklingur, sem
getuna hefir, en varpar skyld-
unum gagnvart þjóðfélaginu af
sínum herðum og á axlir liinna
veikari, hann syndgar ekki ein-
ungis gagnvart einstaklingun-
um, heldur þjóðfélaginu í heild,
er sníkjudýr á almenningi, sem
almenningur er ekki fær um að
ala.
Sérréttindaklíkurnar láta sér
ekki nægja að eignast allan rétt
og forðast flestar skyldur,
heldur ganga þær feti framar
og svifta þá sem byrðarnar bera
flestum réttindum, en sömu
byrðar verða þeir að bera á-
fram.
Hér í landi eru skyldurnar að
verða einstaklingunum ofur-
efli, en sérréttindaklíkurnar
dafna á órétlinum í skjóli lilut-
drægra valdhafa, sem völd sín
eiga að þakka sérréttindaklík-
unum. Einstaklingnum eru
flestar leiðir lokaðar, með þvi
að fátt má hann gera vegnja
banna, en alt er af lionum
heimtað þrátt fyrir það.
Meðan ríkisvaldið elur á ó-
réttinum og almenningur þorir
ekkert að gera af ótta við ráns-
klær rikisvaldsins, er óhugsandi
að atvinnuvegir landsins rétti
við, en almenningur ræður þvi
live lengi þetta ófremdarástand
fær að ríkja i landinu.
Þegar allir bera byi'ðar sínar
í réttu hlutfalli við getu, er
unt að tala um jafnrétti í land-
inu, og þegar menn eru frjálsir
athafna sinna skaparfrelsið heil-
brigt atvinnulíf og heilbrigt
þjóðlíf í landinu, sem leiðir til
bræðralags, en þegar flestir
eiga engan rétt en allar skyld-
urnar og fáir hafa allan rétt og
engar skyldur, getur það aldrei
leitt til annars en bölvunar fyr-
ir alda og óborna og er smánar-
blettur, sem óhjákvæmilega
verður að afmást.
Um þá kröfu á almenningur
i landinu að sameinast og beita
lil þess öllu því afli, sem nú er
sundrað í óréttlætinu, en mátt-
ugt og sterkt er það sameinast
í baráttunni fyrir réttlætinu.
--------^msasaBB*—-------
Umferðaslys á
ákureyri.
Fréttaritari Yísis á Akureyri
skýrir svo frá, að nokkur um-
ferðaslys hafi orðið þar í bæn-
um undanfama daga og sum al-
varleg. Ingibjörg Þorleifsdóttir,
til heimilis á Glerárgötu 6 á Ak-
ureyri, varð fyrir bifhjóli og
klemdist annar fóturinn milli
bifhjólsins og gangstéttarinnar
og meiddist hún nokkuð.
í fyrrakvöld varð Halldóra
Sigurbjörnsdóttir frá Grímsey
fyrir bifhjóli, er hún var á gangi
í Brekkugötu, og brotnaði hægri
liandleggur hennar illa. Maður-
inn, sem var á hjólinu, Hafliði
Guðmundsson að nafni, slöngv-
aðist af hjólinu og féll á götuna.
Fékk hann mikinn áverka á
höfuð, og heilahristing. Allir Mn
ir slösuðu voru fluttir á sjúkra-
húsið og' er líðanin eftir vonum.
Japanir taka liorg i
Kina, en her pelrra tai-
inn nanðnlegn staddnr.
EINKASKEYTI TIL VlSIS
London í morgun.
APANIR hafa gefið út til-
kynningu um það, að þeir
hafi nú náð á vald sitt borginni
Anking, sem er höfuðborg-in í
Anwheifylki, en í árásinni á
borgina notuðu þeir bæði flug-
vélar og flota, en var lítil mót-
staða veitt frá hendi Kínverja,
þar eð hersveitir þeirra höfðu
forðað sér út, úr borginni og
leitað lengra inn í landið.
Samkvæmt fregnum frá Kína
er sigur þessi talinn þýðingar-
lítill, enda eigi japanski herinn
mjög í vök að ver jast og sé víða
orðinn aðþrengdur ve,gna mat-
vælaskorts. Kínverjar hefta alla
aðflutninga með smáskæruhern-
aði, og er talið að ástandið í
Japan verði með hverjum degi
sem líður viðsjárverðara vegna
vaxandi óánægju meða.1 þjóðar-
innar.
United Press.
Norskt skip, Rinda, á leið til
Noregs fráyKalkutta, var tekið
af vopnuðum togara Franco-
stjórnarinnar á laugardag og
flutt til Ceuta, en síðar Iátið
laust. Skipið var tekið í Gibralt-
arsundi. — NRP.-FB.).
aðeixis Loftup.
Meðal farþega á e.s. Lyru í
morgun var Jón Þorsteinsson
íþróttakennari og frú hans og
stúlkur þær úr Ármanni, sem
fóru utan fyrir nokkuru, til
þess að sýna leikfimi á þrett-
ánda fimleikamóti Noregs, sem
haldið var í Osló dagana 26., 27.
og 28. maí. Sýndu þær leikfimi
þar undir stjórn kennara síns,
Jóns Þorsteinssonar, er jafn-
framt var fararstjóri, og hlaut
flokkurinn mikið Iof fjTÍr
leikni sína, svo sem hermt var í
skeytum, er hingað bárust. Nú
hefir tíðindamaður Yísis hitt
Jón Þorsteinsson að máli og
fengið hjá honum nokkuru
nánari fregnir um förina.
„Yið komum til Bergen
þriðjudaginn 24. maí og var
það sólarhring á eftir áætlun,“
segir Jón Þorsteinsson, „enda
hrepti skipið mótvind alla leið
frá Vestmannaeyjum til Fær-
eyja. Tilgangurinn var að hafa
sýningu í Bergen samdægurs,
en sú sýning fórst fyrir vegna
veðurs. Frá Bergen héldum við
á miðvikudagsmorgun með
aukalest, sem flutti fimleika-
fólkið frá Bergen, sem þátt tók
í mótinu. Var alls á áttunda
hundrað manns í Iestinni. Til
Osló komum við sama kvöld og
hófst mótið næsta dag. Hófst
það með árdegisverði fyrir alla
kennara og fulltrúa, sem mótið
sóttu, en kl. 2 um daginn söfn-
uðust þátttakendur saman á
Akerhus-vígi og fór þar fram
sameiginleg guðsþjónusta undir
beru lofti og var hún mjög há-
tíðleg, ekki síst að heyra sálma-
söng hins mikla skara ungs
fólks er þarna var saman kom-
inn. Var svo gengið í skrúð-
göngu undir fánum um lielstu
götur borgarinnar, að Bislet-
íþróttavelli. Fyrstir fóru erlendu
flokkarnir, eftir stafrófsröð,
Danir, Færeyingar, íslendingar
og Svíar. Gekk hver fylking, er
á íþróttavöllinn kom, á sinn af-
markaða reit, og var svo mótið
sett af Hákoni konungj VII.
Að þvi búnu hófust liópsýn-
ingar i viðurvist hinna mörgu
þúsunda áhorfenda, er þarna
voru saman komnir, á að giska
um 20.000 manns. Fyrst sýndu
leikfimi um 200 menn á aldrin-
um 40—70 ára, þá talsvert á
annað þúsund norskra pilta og
var það ágæt sýning — áreiðan-
lega besta sýning karla, sem eg
hefi séð, og mun það álit flestra,
þar næst 2500 norskar stúlkur
og var það mjög tilkomumikil
sýning.
Næsta dag sýndu aðallega úr-
vals kvenflokkar úr Noregi, en
síðdegis sýndu800 stúlkur úr fé-
lögum íþróttasambands verka-
manna, er í fyrsta sinn sýndu
á slíku móti, þá tveir sænskir
flokkar og síðan íslensku stúlk-
urnar. Var þeim ákaflega vel
tekið og vísa eg til blaða, um
frannnistöðu þeirra.
Siðasta dag mótsins, laugar-
dag, fóru fram (árdegis) sýn-
ingar úrvalsflokka karla
(norskra), en síðdegis sýndu
telpur úr ýmsum skólum í Os-
ló, danskur stúlknaflokkur og
tveir færeyskir floklcar. Mótinu
lauk svo með því, að útbýtt var
heiðursskjölum og minnispen-
mgum til ýmissa félaga og þátt-
íakenda, en um kvöldið var
mikil veisla haldin í fimleika-
liúsi Oslo Turnforening. Dvöld-
um við svq i Oslo eina viku, en
tvo daga vorum við á gömlum
herragarði skamt frá Hönefoss,
og er þar nú ferðamannagisti-
hús. Dvöldum við þar i besta yf-
irlæti og sýndum þar fyrir gesti
(á livítasunnudag). Til Bergen
komum við miðvikudag 8. þ.
m., höfðum þar sýningu ásamt
tveimur úrvalsflokkum fráBerg-
en, rétt áður en við stigum á
skipsfjöl. Ferðin heim gekk vel.
Færeysku floklcarnir á mótinu
tóku á móti okkur i Þórshöfn,
óku okkur að Kirkjuhæ og
héldu okkur veislu að þeirri
ferð lokinni.
Það sem eg tel að hafi átt
mjög mikinn þátt í hversu ferð-
in tókst vel, er sú mikla og góða
aðstoð, sem Vilhjálmur Finsen
sendisveitarfulltrúi veitti oklcur.
Tók hann á móti oklcur í Berg-
en og var með okkur í Oslo og
kom fram fyrir landsins hönd,
þar sem þess þurfti með, og
fórst það sem vænta mátti afar
vel úr liendi.“
Tiðindamaður Vísis hefir átt
þesS kost, að kynna sér ummæli
norskra hlaða um frammistöðu
íslenska flokksins á mótinu, og
eru þau á þá lund, að leikfimi
sú, er liann sýndi, liafi verið
mjög eftirtektarverð og vel gerð
að öllu leyti.