Vísir - 17.06.1938, Qupperneq 3

, V íSIR
inii «ii. -
Sérfrædin er heilladrýg'st í hverju rúmi.
í g’ær lítskrifuðusí hinir nýju stúdentar úr Mentaskólanum
og í dag hófst fyrsta íslenska stúdentamótið, sem haldið hefir
verið hér á landi. Hinir nýju stúdentar hef ja því ekki feril sinn
í alvöru námsins og háskóladeildanna, heldur gefst þeim kostur
á að njóta í senn alvöru og gleði stúdentalífsins á hinum forn-
helga stað, Þingvöllum. Þar munu stúdentar af öllum flokkum
og öllum stéttum sameinast í áhugamálum sínum, velferðar-
málum Háskólans og velferðarmálum íslenskra stúdenta. —
Stúdentar eru ekki og hafa
aldrei verið ákveðin stétt
manna, sem lifað hefir einangr.
uð innan vébanda þjóðfélagsins,
en þeir hafa verið af öllum
stéttum, fátækir og ríkir, ungir
eða miðaldra, úr öllum lands-
fjórðungum og öllum sýslum,
frá rytjukotum afdalanna til
þurrabúða sjávarþorpanna.
Þessir ungu menn, sem stú-
dentshúfuna hljóta, eiga hver
sína sögu, sem þeir hafa skap-
að með eigin baráttu. Námsfer-
illinn er engin rósabraut eða
eintómt áhyggjuleysi, heldur
starf, daglegar áliyggjur, þolin-
mæði og þrautseigja,sem þraut-
ir vinnur allar. En það er ein-
kenni stúdentsins, að stunda
starf sitt með áliuga, ögra erf-
iðleikunum og njóta saklausrar
gleði, þegar liún gefst. Þetta er
ekki séreinkenni stúdentsins,
heldur lyndiseinkunn liinna heil-
hrigðu æskumanna, sem land
þetta eiga að byggja í framtíð-
inni, og allir slíkir æskumenn
eru stúdentar í eiginlegri eða ó-
eiginlegri merldngu.
Skólagang'an er að eins einn
áfangi á leiðinni til takmarks-
ins, — starfsins í þágu þjóðfé-
lagsins, og enginn einstaklingur
getur unnið verk sitt vel, nema
með því að eins, að liann hafi
öðlast fullan undirbuning þess
starfa, er hann tekst á hendur
í þágu þess.
Stúdentar hafa öðlast mentun
&ína fyrst og fremst af þeim
sökum, að þjóðfélagið hefir bú-
ið í ha|ginn fyrir þá, — stofnað
skólana og haldið þeim uppi,
— og þar af lciðjr, að stúdentar
hafa skyldum að gegna gagn-
vart þjóðfélaginu, sem þeir
öðrum þjóðhöfðingjum Norð-
urlanda, fulltrúum erlendra
ríkja o. s. frv. Fimmtiu flug-
vélar tóku þátt í þessari hersýn-
ingu.
Bænir voru fluttar í kirkjum
Stokkhólmsborgar og guði
þakkað, að vinátta og samvinna
er ríkjandi meðal allra Norður-
landaþjóða.
Helge Wedin.
verða að vinna af alhug'. Þjóð-
hollur stúdent er hver sá, er
þetta hlutverk skilur, en hinn
hefir ekki verðskuldað mentun
sína, sem beitir henni til niður-
rifs, en ekki til uppbyggingar,
selur sál sína fyrir málsverð og
hyggur meira á að ota sinum
tota, en vinna að almennings-
heill.
íslenskir stúdentar hafa alla
jafna sýnt það, að þeir ei’U
menn þjóðhollir og þjóðlegir.
Þeir liafa skipað sér i hrjóst-
fylkingu og rutt brautii*, þótt
björg hafi staðið i vegi. Þeir
liafa kosið frekar að lifa við sult
og seyru, en svíkja föðurland
sitt. Af þeim sökum hafa þeir
oft hlotið önnur örlög en á hefði
vei-ið kosið, — og blóðfói'nir ís-
lenskra stúdenta i þágu föður-
landsins eru fleiri en svo, að
þeim hafi verið haldið til haga.
Á síðari árum hefir gælt
nokkurrar andúðar i garð stú-
Þingvöllum í dag.
Nokkuru fyi'ir klukkan 9 í
morgun söfnuðust stúdentar
saman við Austurvöll og var
lagt af stað til Þingvalla kl. 9
og gekk ferðin fjótt og vel aust-
ur.
Mótið var sett af Sigurði Óla-
syni lögfræðingi, formanni Stú-
dentafélags Rvilcur, kl. 11, með
ræðu. Að lienni lokinni var
sungið af miklum krafti hinn
alkunni stúdentasöngur „Sjung
orn studentens lyckliga dar“.
Fundarfox'seti var kosinn dr.
Alexander Jóhannesson prófess-
or, en vai'aforseti Sigurður Óla-
son, ritarar Lárus Blöndal og
Sigurður Gi'ímsson.
Foi’seti ávarpaði stúdentana
með snjallri ræðu,þar sem hann
gei'ði grein fyrir því, að aðal-
tilgangurinn ítxeð mótinu væri
sá, að ræða liagsmunamál stú-
dentanna, — hinna „langskóla-
gengnu“ manna, og myrkfælnin
við séi’fx-æðina hefir ágerst svo,
að sérfræðin hefir orðið að
víkja úr öndvegi fyi'ir fáfræð-
inni. En hverjum hlut er mark-
aður staður og skyndileg upp-
lxefði veit á skyndilega niður-
lægingu. Sagnir herma, að
drotning ein íNorvegi hafi eign-
ast tvihura í fjárvei'U konungs.
Þeir voru all-ófríðir ásýnduixi og
kaus drotningin anxbáttarson í
þeirra stað og tjáði koixuixgi, að
Ixans sonxxr væri. Fór svo fram
um liríð, að amháttai'sonurinn
sat að hásætinu, en hinir bjuggxx
við þröixgan kost. Þessu undu
þeir ekki og eitt sinn hrundu
þeir amháttarsyninum úr lxá-
sætinu, en settust í það sjálfir
og komst þá xipp livert faðemið
var. Siðan fluttust þessir hræð-
ur upp til íslands og þóttu göf-
ugastir íslenskra landnáms-
manna.
Þótt séi’fræðin þyki svört og
ill nú á dögunx, en hleik fáfræð-
in skipi nú á dögum hennar
sess, verður þó altaf lxið sama
uppi á teninginum, að sérfræð-
in og samviskusemin lieimta
sinn sess, en þykja að lokxxm
göfugastar og gæfurílcastar til
langframa.
denta og gera sér grein fyrir
þeim. Aðaleinlamnaroi’ð slú-
denta íxxætti vera „Alt fyrir ís-
land“ og barátta þeirra mótað-
ist þvi af bai’áttunni fyrir föð-
urlandið, en ekki eiginhags-
munabaráttu.
Þar næst flutti Sig'. Eggerz
hæjarfógeti ræðxx fyrir minni
Islands og talaði aðallega um
sjálfstæðisbai'áttuna og réttind-
in, senx þjóðin öðlaðist 1. des.
1918.
Þá flxxtti Ólafur prófessor
Láusson eriixdi unx hagsmxina-
nxál stúdenta og dr. Alexander
Jóhannesson erindi um franxtíð
háskólans.
Þegar ei'u nxættir á þriðja
hxxndrað stúdentar, en fleiri
munu streyma að eftir hádegið.
Yngsti stúdentinn, sem tekur,
þátt í nxótinu, er 16 ára, en sá
elsli 87 ára.
ÍÞRÓTTIR
ENGEYJARSUNDI FRESTAÐ.
Þrír K. R.-ingar, Pétur Eii’iks-
son, Haukur Einai’sson og Guð-
jón Guðlaugsson, ætluðu í dag
að þreyta sund úr Engey að
steinhryggjunni. Átti sxuxdið að
vera lxandicap-sund, það er
að segja Haukur og Guð-
jón byrja 10 mín. á undan
Pétri. Synda þeir hringusxxnd,
en Pétur skriðsxxnd.
Jón Pálsson og Bjöx’gvin
Magnússoix áttxx að liafa eftirlit
með kepninni, sem átti að liefj-
ast kl. 6. Vegna óliagstæðs veð-
xxi'sv ar sundinu frestað um
tíma.
SKIPUN URVALSLIÐSINS,
senx keppir við Þjóðvei'jana.
Iv. R. R. ákvað á fundi í gær
skipun úrvalsliðisins, sem á að
keppa við Þjóðvei'jana í sumar.
Liðið verður ekki alveg hið
sama i báðum leikunum, sem
liáðir verða.
I fyrra liðinu eru þessir nxern
(talið frá markverði) :Hermann
(Valur), Sigurjón (K. R.), ,Ólaf-
ur (Franx), Hrólfur (Valui’),
Bjöi’gvin Schram (K. R.), Jó-
lxannes (Valur), Ellert (Valur),
Högni (Fi'am), Þoi’steinn (K.
R.), Hans (K. R.) og Magnús
(Valur).
Siðara liðið er þannig skipað:
Hermann (Valur), Sigurjón (K.
R.), Frímann (Valur), Hrólfur
(Valur), Bjöx-gvin Schram (K.
R.), Brandur (Vikingur), Ell-
ert (Valiir), Þorsteinn Ól. (Vík-
ingur), BjörgvinB. (Vik.), Hans
(K.R.), Jón Sigui’ðsson (Fram).
Auk þess keppa Valur og
Víkingur við Þjóðverjana.
EVRÓPUKEPNI í SUNDI.
Sundmeistaramót fyrir Ev-
rópuríkin verður háð í surnar í
ágúst. Fer það fram í Wembley
í Englandi. Er mikill viðbúnað-
ur og langt síðan hann liófst. Er
alllangt síðan enska undirbún-
ingsnefndin bauð íslendingum
þátttöku í þessu móti. Hefir
Sundráð Reykjavíkur unnið að
því, að þessu boði verði tekið
og helstu sundgarpar okkar
verði sendir á mótið, en þeir
eru, senx allir vita, i nxikilli
framför og liafa sett rnörg ný
met síðustu misseri. En ekkert
þýðir íslendingum að biða
heima þar til þeir telja sig jafn-
oka hinna færustu, heldur er
sjálfsagt úr þessu að reyna sig
sem mest við aðra og læra af
þeim. Af þessu stóra og virðu-
lega Evrópu-sundmóti verður
afar mikið að læra, og ætti það
að verða ekki lítil lyftistöng
undir sundnxent okkar; en segja
má, að sundaðfei’ðir hafi verið
nokkuð „fljótandi“ undanfarin
ár, ýmsar rneiri- og minnihátt-
ar breytingar gerðar af upp-
finningamönnum á þessu sviði,
breytingar sem saxxna ágæti sitt
í færri mínútum og færri sek-
úndum. Slíkar nýjungar er gott
að sundmenn og þjálfai’ar flytji
sprikl-lifandi liingað lieim, éftir
að hafa lcynnst þeirn af eigin
sjón iá sínum bestu keppnisár-
um. Enda er almennur áhugi
meðal sundmanna og sundvina
fyrir för þessai’i.
Iþrdítamdíinn
frestað.
Undirbúningsnefnd 17. júní-
mótsins hélt fund í morjgun kl.
11 og ákvað þá, að fresta öll-
um kepnum í dag vegna Iveðurs.
Að öðru leyti var dagskráin,
eins og Vísir skýrði frá í gær:
Kl. 2: Gengið að leiði Jóns
Sigurðssonar forseta. Forseti 1.
,S. I. Ben. G. Waage, lagði blóm-
sveig á leiðið. — Haraldur Guð-
mundsson hélt ræðu í útvarpið.
í því veðri, sem nú er, er eng-
in von um að hægt sé að ná
góðum árangri og er því til
einskis að láta kepnirnar fara
fram.
Dansleikur íþróttamanna
verður í kvöld í Iðnó eins og
auglýst hafði verið.
Fið uhljdmleikar
ungfrú Pearl Pálmason
á vegunx Tónlistarfélagsins í
Ganxla Bíó í fvrra dag voru á-
nægjulegir. Eg býst við að eng-
inn hafi oi’ðið fyrir vonbrigð-
unx og óhætt sé að segja um
ungfrúna, að hún hafi komið,
séð og sigrað. Hún sigraði ekki
í krafti þess, að liún væri orðin
alveg fullkominn snillingur,
enda hafði hún látið blöðin hafa
það eftir sér, að hún væri i raun
og veru ekkert annað en nem-
ætti þó enn nokkuð eftir ólært,
væri búinn að læra mikið, en
ætti þó enn nokkuðe ftir ólært,
og væri stolt af því að vera nú
nemandi próf. Carl Flesch, hins
heimsfræga fiðlusnillings. Eg
býst við að flestir liafi litið á
ungfrúna i þessu ljósi og ekki
búist við nxeiru en maður á að
venjast af efnilegum nemend-
unx. Eg leit á prógramið og sá
þar nxeðal annai’s Konsert i d-
dúr eftir Paganani, en í þetta
verk hefir höfunduríixn skrifað
niður hinar þyngstu teknisku
þrautir. „Hún ætlar að sýna
okkur, hve mikið hún getur“,
lxugsaði eg, því eg veit að tón-
Brúarfoss
fer annað kvöld (18. júní})
vestur og norðui*. i
Aukahöfn: Stykkishólmur £
suðurleið.
Fai'seðlar óskast sóttir fyrlr
hádegi í dag.
Dettifoss
fer á mánudagskvöld, 20. júnL
um Vestmannaeyjar, til Grims-
by og Hamborgar.
Farseðlar óskast sóttir fyrú?
hádegi á mánudag. (
listarnemendur einblhxa altaf á
tæknina, en það er þeirra dag-
lega brauð að reyna að ávinns
sér liaxxa. En svo fór hún aS
spila, fyrst La Folia eftír Cor-
elli og síðan sónötu í c-moll eft-
ir Beethoven, og eftir þvi sena
eg hlustaði lengur, fann eg aS
það var nxeira en tæknínr, sena
vakti fyrir ungfrúnni, það var
einnig stíllinn og músíkin. Pag-
anini-konsertinn er mælikvarði
á það, hve mikla leikni tmgfrú-
in hefir þegar tileixxkað sér, og
Beethovenssónatan og fl. lög
sýndu, að hxin hefir þegar feng-
ið nxikinn nxúsíkalskan þroska.
Það er ekkert tiltökumál, þöfS
ungfrúnni hafi skeikað stund-
unx í jafn þungunx verkuui, tL &
vildi tónhæfnin stundum bregð-
ast, og ekki er hægt að segja a<5
lxún hafi fyllilega á valdx sinxa
þá kaflana, sem þyngstir vora,
og smámistök áttu sér stað eín-
staka sinnunx (t. d. í Iaginu eft-
ir Sarasate), en slíkt kemur fyr-
ir á bestu bæjunx. En eitf er
víst, að eftir þessari fyrsiu
kynningu af fiðluleik ungfrúar-
innar, er ekki ástæða til annars
en að ætla að hixn eigi fyrir sér
glæsilega fi’amtíð.
Pearl Piálnxason er vestur-
íslensk, báðir foreldrarnir era
íslenskir og er faðir hennar
bróðir Ingvai’s PáhxxasoxxaT al-
þingismanns.
Árni Kristjánsson píaxxóleik-
ari annaðist undirleikinn af
sinni alkunnu snild og var Iians
hlutverk mikið, ekki síst f
Beethovenssónötunni.
Hxxsfyllir var og viðtökur
ágætar.
B. A.
aðeisjs Loftur;
Stúdentamótið á Þing-
völlum höfst 1 morgun
LEYNDARMÁL 3
HERTOGAFRtfARINNAR
aður og aðlaðandi og er eg sá hann fást við
slíkt af svo miklum áhuga senx reynd bar vitni,
spurði eg sjálfan nxig:
„Er hann að leiða huga sinn frá öðru verra
en þessu ? Er hann á flótta mxdan ömurleguin
hugleiðingum ?“
Og þá var það stundum, er eg hugsaði á
þessa leið og horfði á liann rannsakandi augum
sem hann óttaðist að upp ura sig kæmist —
leyndarnxálið, senx eg var að reyna að geta mér
til um, og hann fór að gera að gamni sínu og
virtist vei’a kærulaus, ábyrgðarlaus og glaðvær.
Þetta kvöld var hann í þungu skapi. Og
hvernig lxefði öðru vísi átt að vera?
Það var ekki lítill ábyi’gðarhluti að flytja
lieilan lierdeildarflokk — tvö hundruð og fimtíu
menn — á nýjar vígstöðvar. Auk þess gat hann
hafa fengið fyrirskipanir, senx eg vissi ekkert
um.
„Hvað erum við komnir langt?“ spurði hann.
„Við eigum tíu mínútur eftir til aðalstöðvar
herdeildarinnar“.
Eg lækkaði röddina og sagði:
„Er nokkuð í bígerð?“
„Eg hygg, að einuni flokki lierdeildarinnar
verði falið eitthvert séi'stalct hlutvei’k. En röðin
er ekki komin að okkur. Auk þess ætla eg að
halda kyrru fyrir í aðalstöðinni stundai’korn.
Þú getur annast hex’flokkaskiftin án mín. Eg
kem stundai’fjórðungi síðar með fyrirskipan-
irnar.“
Blanco-Sablon var sannai-lega ömui'legur
staður. Öðrum megin við gilskorninginn var
skógurinn, sundur tættur af sprengikúlum og
falllxyssukxilum, skuggaleg í’jóður og djúpar
holur, en beint fram undan vegur, sem trjábolir
höfðu vei’ið feldir yfir í varnar sk\uii -— en veg-
ur þessi lá til þoi’psins er var i tæplega ldló-
meters fjax-lægð — og var það í höndum óvin-
anna.
Hermennirnir, sem til þessa höfðu gengið
þögulir, gátu ekki þagað lengur.
„Heri’a trúr“, sagði einn skjótlega. „Hvílík
vistarvera — hvílík sælunnar paradís! Altaf
þurfum við að lenda í slíkum holum.“
„Þögn!“
Það gengur fljótt fyrir sig að skifta unx her-
flokka — næstunx eins og þeg'ar skift er um
félaga í hópdansi. Flokksforinginn og aðrir for-
ingjar skifta um hlutvei’k við nxenn sömu tign-
ar, hið sanxa gera undii'foringjar og korpórálar.
Og' nxi fóru þessi skifti franx —- mjög hljóðlega
vitanlega — á tæpunx finxnx mínútum — ella
lxefði stórskotalið óvinanna lxeint skeytum sin-
unx að okkur, því að við vorunx — helmingur
okkar — á bersvæði — með þeini afleiðingum,
að þeir hefði skilið okkur eftir flesta dauða eða
verr en dauða í aurnuni.
En alt af er það svo, að nýi flokkurinn, sá,
senx leysir lxinn af, er þögull, alvarlegri, og það
er erfiðara að halda þeirn, senx fer til hvíldar-
stöðva aftan við víglínuna í skefjunx — þeir
eru kátari, ræðnari, af tilhugsuninni unx að geta
livílst öruggir dálítinn tíma. Og þeir gátu ekki
stilt sig um að fara að gefa oldcur ráðleggingar.
„Gefðu nánar gætur að þessum stað þai’na —
þar er skotsmuga og þxxár náungi á verði. Eg
lxefi skotið á lxann þrívegis í dag og liann liygg-
ur á hefndir.”
„Þögn!“
Yissulega var þetta helstöð versta — tólf
nxenn þurfti að velja þegar til þess að lxafa á
fasta varðstöðum — og svo varðmenn á ferlí.
Strákunum minum nxundi ekki verða svefn-r-
samt á þessum stað.
„Verið þið sælir,“ sagði foi’kigi þeirra, sena'
fóru.
„Verið þið sælir, þökk fyrir aðstoðina.‘“
Þeir lögðu af stað — og brátt heyrðist ekka
lengur fótatak þeirra.
Það var sannanrlega tími til kominn. Því a@
tunglið bleika var að koma í Ijós. Það mínti á
skip, senx vaggast á gráunx öldum á skýjuðuns
himninum. Tunglið lýsti upp liið auðnarlega,
eyðilega land, þar sem trén voru rifin upp racS
í’ótum eða brotin af skothríð eða jarðveginuns
hafði verið umturnað svo af skothiíðinni aðall-
ir akrar voi’u huldir grjóti — urð. Hex’menn—
irnii' létu senx nxinst á séi' bera — og héldu byss—
unum lágt, svo að ekki glampaði á byssusting-
ina.
Fyrir aftan okkur voru eins og smáhaugær
— sunxir með einföldum trékrossi á.
Það voru grafir þeirra, sem fallið höfðn á
þessunx stað. Hernxennirnir höfðu ekld tekiði
cftir þeinx — og nxér þótti vænt unx það. Það
var heppilegra, að þeir sæi þær ekki fyrr em