Vísir - 23.06.1938, Blaðsíða 3

V I S I R
Rarátta gegn áfengi og tóbaki.
Stórstúkuþing íslands, hið
38. í röðinni, stendur nú yf-
ir i Reykjavík og hófst laugar-
daginn 18. júní ineð guðsþjón-
ustu í fríkirkjunni. Síra Sveinn
Ogmundsson í Kálfholti sté í
stólinn, en síra Árni Sigurðsson
þjónaði fyrir altari. Að guðs-
þjónustunni lokinni var þingið
sett í Góðtemplaraliúsinu. Fór
þar fyrst fram stigveiting> og
tóku 27 stig þann dag og 4
næsta dag. Alls sátu á þingi 77
fulltrúar. Voru þeir frá 3 um-
dæmisstúkum, 3 þingstúkum,
33 undirstúkum og 14 barna-
stúkum. Alls eru nú í landinu
51 undirstúka og 47 barnastúk-
ur. Á ái’inu sem leið, eða fram
til 1. febrúar voru stofnaðar 4
nýjar stúlcur, allar iá Suður-
landi, og síðan 1. febrúar hafa
verið stofnaðar 2 nýjar stúkur.
1 hinum eldri stúkum hefir fé-
lögum fjölgað að mun á árinu,
og ber þetta vott um vaxandi
áhuga á bindindismálum meðal
landsmanna.
Fjárhagur Stórstúkunnar.
Hann hefir jafnan verið
þröngur, en á þessu ári batnaði
hann nokkuð með hækkuðum
styrk frá Alþingi. Þó eru mörg
útgjöld svo aðkallandi að Regl-
an á í vök að verjast með að fá
tekjur og gjöld til að standast
á.
Þetta ár var kr. 10.719.45 var-
ið til útbreiðslustarfs, og auk
þess kr, 3500,00 til styrktar
þindindisfélögum i skólum, og
fór það Iangt fram úr áætlun.
Samkvæmt þeirri fjárhags-
áætlun, sem samþykt var fyrir
næsta ár, iá að verja heldur
minna fé til þessa nú, eða kr.
12.500.00, veghá annara aðkall-
andi útgjalda, sem segja má að
sé einnig i þágu utbreiðslu-
starfsins. Og eins er reynt að
spara á öllum sviðum til þess
að koma fjárliag reglunnar í
betra horf en verið hefir, þann-
ig, að tekjum verði ekki eytt
áður en þær fást.
Frá störfum þingsins.
Mikið af tima þingsins fór i
það, að ræða lagabreytingar.
Hafði milliþinganefnd, sem það
mál var falið, gert gagngerða
endurskoðun á lögum Regl-
unnar og komið fram með
fjöldamargar breytingartillög-
ur. Voru þær flestar samþ., og
verður Löghók Templara,
þannig breytt, prentuð innan
skamms, eflir að breytingarnar
liafa hlotið staðfestingu.
Áfengismálið.
Eftir tillögu áfengislaga-
nefndar samþykti Stórstúkan
að fela framkvæmdanefnd að
beita sér fyrir því, að frumvarp
Péturs Ottesens, er hann flutti
á siðasta Alþingi um hreytingar
á áfengislögunum, verði sam-
þykt á næsta Alþingi, með
þeirri breytingu, að 5. gr. þar
falli niður, en sú grein er um
skömtun láfengis og áfengis-
skýrteini.
Þá var samþykt svohljóðandi
ályktun:
Jafnframt því sem Stórstúku-
þingið væntir þess, að allir fé-
lagar Reglunnar beiti áhrifum
sinum eftir getu fyrir fram-
gangi þessara lagabreytinga, þá
lýsir þingið því yfir, að stefna
Reglunnar er jafn eindregin og
nokkuru sinni fyr: alger útrým-
ing áfengis úr landinu, með
fullkomnu banni, svo fljótt
sem verða má.
Regluboðun.
Þingið samþykkir að fela
framkvæmdanefndinni að ráða
fastan regluboða fyrir Stór-
stúkuna á komandi ári, og að
haga útbreiðslustarfinu að
öðru leyti á svipaðan hátt og á
síðastliðnu ári.
Baráttan gegn tóbaksnautn.
í því máli voru samþyktar
eftirfarandi tillögur:
Stórstúkan lítur svo á, að tó-
baksnautn, og þó einkum síg-
arettureykingar, sé mjög hættu-
legt hinni uppvaxandi kynslóð,
og felur þvi framkvæmdanefnd
sinni, að fá lögleitt bann við tó-
baksauglýsing'um og hverskon-
ar verðlaunasamkepni í sam-
bandi við sölu tóbaks. Stór-
stúkan telur æskilegt, að hafin
sé þegar barátta með því mark-
miði, að útrýma með öllu síg-
arettureykingum úr landinu og
felur framkvæmdanefndinni að
athuga gaumgæfilega, á hvern
hátt slíkri baráttu yrði best
hagað.
Jafnframt skorar þingið á
fræðslumálastjóra að sjá um,
að út verði gefinn bæklingur
um skaðsemi tóbaks, og sé
hann sendur ókeypis inn á hvert
heimili í landinu með hvatn-
ingu til foreldra til að vinna á
móti tóbaksnautn barna sinna.
Þingið skorar á bæjarstjórn-
ir og hreppsnefndir, þar sem
kauptún eru innan sveitarfé-
lagsjns, að samþykkja og fá
staðfesta reglugerð um bann
við sölu og afhendingu á tó-
haksvörum til. barna og ung-
linga ínnail 16 ára aldurs.
Stórstúkan skorar á fræðslu-
málastjóra og áfengismála-
ráðunaut að ganga ríkt eftir
þvi, að jafnframt fræðslu í
skólum um áhrif áfengis, fari
einnig fram rækileg fræðsla
um skaðsemi tóbaksnautnar.
(Sbr. Reglugerð um bindindis-
fræðslu, 7. gr.).
Stórstúkan ályklar að fela
regluboða sínum að leggja ríka
áherslu á stofnun barnastúkna
og (þar sem það þykir heppi-
legra) tóbaksbindindisfélaga
meðal barna og unglinga. Sé
engu síður að þessu unnið á
þeim stöðum, þar sem undir-
stúkur eru starfandi. — Á
þeim svæðum, sem hinn fasti
regluboði ferðast ekki um í ár,
eða af öðrum ástæðum getur
ekki sint þessu starfi, fái Stór-
stúkan, eða umdæmisstúkurn-
ar aðra áhugamenn til að vinna
að þessu málefni, á árinu, enda
sé fé til þess ætlað.
Kosning framkvæmdanefndar
fór fram á fundi í gærkveldi.
Þessir hlutu kosningu:
Stórtemplar: Friðrik Ás-
mundsson Brekkan (endurkos-
inn).
Stórkanslari: Jón Bergsveins
son (endurkosinn).
Stórvaratemplar: Jensína Eg-
ilsdóttir.
Stórritari: Jóhann Ögmund-
ur Oddsson (endurkosinn).
Stórgjaldkeri: Guðgeir Jóns-
son (endurkosinn).
Stórkapelán: Gísli Sigurgeirs-
son (endurkosinn).
Stórgæslumaður ungtempl-
ara: Steindór Björnsson (end-
urkosinn).
Stórfræðslustjóri: Einar
Björnsson (endurkosinn).
Stórfregnritari: Sira Björn
Magnússon.
Stórgæslumaður löggjafar-
starfsins: Felix Guðmundsson
(endurkosinn).
Umboðsmaður Hátemplars:
Helgi Helgason.
Ákveðið hefir verið að næsta
þing Stórstúkunnar verði hald-
ið í Reykjavík.
I blaðafregnanefnd, 26. júni ’38
Kr. A. Kristjánsson.
Ámi Óla.
Merkileg sýjang á sviði
húsabygginga.
Byggingapkostnaður lækkap um
tæpan helming.
Tíðindamanni Visis var í gær
boðið að skoða nýstárlega bygg-
ingu, sem verið er að reisa við
Nýbýlaveg i Fossvogi. Aðalefni
liússins er torf og eftir öllu útliti
að dæma og áliti þeirra manna,
sem hafa vit á byggingum, þá
er hér á ferðinni nýung, sem
mun eiga mikla framtíð fyrir
sér. Ekki eingöngu í bæjum,
heldur einnig og e. t. v. miklu
fremur í sveitum landsins.
Lýsing hússins er á þessa
leið: Það er kjallari, ein hæð og
ris. Stærð þess er 11.50x9 m.
Steinsteyptur kjallari er undir
húsinu að tveim þriðju hlutum,
en þriðji hlutinn er fyltur upp.
í kjallaranum er þvottahús,
geymsla og þurkhús.
Á 1. hæðinni eru 5 herbergi,
tvö eldhús og baðherbergi. Er
þar ætlunin að verði tvær ibúð-
ir, önnur 2 herb. og eldliús, en
hin 3 herb. og eldhús, en bað-
herbergi sameiginlegt.
Útveggir eru tvöfaldir. Yst er
ca. 3 sm. þykk múrhúðun, en
þá kemur trégrind úr 2x4”
plönkum með ca. 45 sm. milli-
bili og þar inní eru feldar þölc-
ur af reiðingstorfi, en á milli
torfsins og múrliúðunarinnar
er sterkur tjörupappi. Síðan
kemur tómt liol á milli ysta
veggs og innra veggs, en torf-
þökurnar eru 5 sm. á þykt. Þess
er rétt að geta, að 3 sm. þykt
reiðingstorf einangrar jafnvel
og 5 sm. þykkur ítalskur kork-
ur. Útveggir eru 25 sm. á þykt,
pússaðir.
í milliveggjum er torflagið
einfalt og til styrktar er notað
sterkt, gróft virnet, sams konar
og á útveggjum.
Gangaveggir og veggir milli
íbúða eru hinsvegar tvöfaldir
eins og útveggurinn, en loftr
rúmslausir. Innan á veggina er
síðan fest vírnet, sem er smá-
riðnara og síðan eru þeir „púss-
aðir“ að innan, alveg eins og
gert er við venjulega steinveggi.
Fnágangur glugga er þannig,
að utanum þá er steyptur 10
sm. breiður rammi úr járn-
bentri steinsteypu og ganga
jafnlangt út og torflagið að ut-
an. Vatnsbretti er steypt, svo að
útlit er sama og á steinhúsi.
Loftið fyrir ofan er ca. 3ý2
sm. á þykt, úr steinsteypu, en
grindin er bygð á líkan liátt.
Einangrunarefni verður þar úr
sagarspónum, en í þakinu er ;
einnig 5 sm. þykt torflag á
sama hátt og i veggjum, en síð-
an kemur múrhúðun og ofan á
hana sterkur strigi. Ofan á
þetta alt saman kemur síðan
8—10 mm. asfaltlag.
Sá sem á hugmyndina að
þessu húsi og hefir bygt það við
annan mann, nema múrunina,
heitir Kristján Gunnarsson,
Þverveg 14. Múrverk hefir Er-
lendur Einarsson múrarameist-
ari unnið.
Krislján sýndi mörgum fag- '
Móðir mín,
Guðlaug Fjeldsted,
andaðist 22. þ. m.
Katrín Fjelsted.
lærðum
byggingamönnum
teikningar af liúsinu áður en
liann hóf smíði þess í mars s. 1.
og luku þeir upp einum munni
um það, að hér væri mikilsverð
nýung á ferðinni, sem vafalaust
ætli mikla framtið fyrir sér.
Auk þess sem slíkar byggingar,
sem þessi, spara geysimikinn
erl. gjaldeyri, eru þau alt að
helmingi ódýrari en timburhús
af sömu stærð og helmingi
ódýrari en steinhús.
Fullgert kostar liúsið 14—15
þús. krónur og sjá menn að hér
er um geysimikinn verðmun að
ræða. Þó verður þess að gæta,
að þetta er í fyrsta skifti, sem
slík bygging, sem þessi, er reist,
og allir, sein að henni vinna eru
þvi óvanir öllum handtökum.
En þegar menn f|á æfinguna
ætti að vera liægt að færa kostn-
aðinn enn niður.
Munu allir menn fagna þess-
ari nýung á sviði byggingarlist-
arinnar og má telja víst, að hún
eigi framtið fyrir sér.
Stefán Guðmundsson.
Vafalaust hefir ráðning hans
að konunglega söngleikhúsinu í
Kaupmannahöfn í vor orðið
lionum til vegsauka því á þeim
vettvangi vann hann sigur sem
söngvari þar í landi. Dönslc
blaðaummæli um söng lians
voru lofsamleg, en fundið var
að leiksviðsframkomu hans.
Hann hefir verið ráðinn aftur
að söngleikhúsinu í lxaust. Er
það og sigur fyrir liann sem
söngmann, þvi ekki getur hann
þakkað leikarahæfileikum sín-
um þetta, eftir dönsku blöðun-
um að dæma, heldur fyrst og
fremst sinni hljómfögru i’ödd
og glæsilega söng.
Það er svo oft búið að lýsa
rödd lians, að engin þörf er á
að endurtaka það líér. Allir vita,
að hann er glæsilegur tenór,
með viðhafnarmilda og hljóm-
fagra rödd. Hér á söngpallinum
í Reykjavík lieyrum við hann
á því sviði, sem hann ef til vill
er sterkastur, þ. e. sem söngv-
ara, er túlkar ljóðræn lög og
ljóðsöngva (aríur) úr söngleik-
um. Með öðrum orðum: hér í
Reykjavílc gerum við af eðli-
legum áslæðum engar kröfur
til leíksviðsframkomu, heldur
cingöngtl til söngsins. Eg býst
við, að eitthvað mesta lof, sem
um song lians ér liægt að segja,
er það, að haft er eftir islensk-
um tónskáldum, sem hann hef-
ir sungið lög eftir, að hann hitti
einmitt á ,,tóninn“ í lögunum
þeirra.
Eg var samt fyrir vonbrigð-
um á söngskemtun hans í gær
að tvennu leyti; fyrst var það,
að efnisskráin var undantelcn-
ingarlítið sú sama og í fyrra
sumar („Donna vorrei morir“
eftir Tosti er að verða „of oft
kveðin vísa“ o. fl.), en hitt var
það, að söngur lians var öllu
daufari en áður. Honum tókst
fyrst verulega upp í síðustu
ljóðsöngvunum (aríunum) eftir
Bizet og Massenet, en þessi lög
voru einnig áður hæstu tromp-
in, sem hann liafði á hendinni.
I þeim nær liinn ítalski söng-
máti Iians fyllilega rétti sinum.
fslensku lögin voru: „Kirkju-
livoll“ eftir Árna Thorsteinson,
„í rökkurró“ eftir Björgvin
Guðmundsson, sem bæði hafa
hlotið innlífgari meðferð hjá
honum áður, og „Eg Iit í anda
liðna tið“ eftir Kaldalóns og.
„Sáuð þið hana systir mína“»
eftir Pál ísólfsson, en þau vom
líka sungin af fullkominni lisL
Einhver miður góðgjarn,
danskur blaðamaður gat þess»
að Stefán hefði „ikke en altbe-
sejrende Stemme“. Eg vil eng-
an dóm leggja á þetta. En eitt
er víst, að eitthvað er í söng
hans, sem er sömu ættar og
söngmannanna, sem frægír
liafa orðið. Hann syngur slórar
óperuaríur með miklum tU-
þrifum og glæsileik. En hann eE
einnig konsertsöngvari, er get-
ur sungið smálög lilýtt og inui-
lega. Hann lirifur fólkið meS
söng sínum af því að náttúxaaB
hefir gefið honum undurfagjra
söngrödd og ljóðræna gáfn.
Þess vegna er lilýjan í söng
lians. Eg hefi heyrt þaS íiaff
eftir einum „kollega“ hans^
sem furðaði sig á liinni miklis
aðsókn að söng Stefáns í fyrra
sumar: hann er í tisku núna,
Einu sinni var eg Iíka í tískm
Hann gat drjúgt úr liorni tal-
að. En meðan Stefán syngur,
eins og liann gerir núna, er
varla hætt við að liann fari úr
tísku.
Haraldur Sigurðsson aðstofí-
aði söngmanninn og mun varla
annar geta skipað það sæti bet-
ur.
Húsfyllir var og ágætar við-
tökur og hlaut söngmaSurima
marga blómvendi.
R A.
í vidjum ástap og
örlaga.
nefnist hugðnæm kvikmyncí,
sem nú er sýnd í Nýja Bíó. —-
Aðalhlutverkið leikur Charles
Boyer, sem nú er kallaður vítt-
sælasti kvikmyndaleikarí i
lieimi. Móti honunr Iefloir
heimsfræg leikkona, Gaby Mor-
lay. Kvikmyndin byggist á Mk-
ritinu „Le Bonheur“ eftir hinn
kunna franska leikritahöfund
Henry Bernstein. — UmmæE
danskra blaða um þessa myndl
eru öll á sömu lund, að hún sé
með afbrigðum góð aS öllia
leyti. Politiken segir jafnvel, aS
gagnrýnandinn gtandi orSIaus
— svo lifandi sé leikur Charles
Boyer.
Bæjap
Veðrið í morgun.
í Reykjavík 8 st., heitast í gær'
12 st., kaldast i nótt 6 st. Sólskiia
í gær ió st. Heitast á landinu i
morgun 13 st., Hólum i HórnafirðL
Kaldast 6 st., Fagradal og Grímsey.
— Yfirlit: Háþrýstisvæði yfír Is-
landi, en grunn læg'Ö um 1000 km_
suðvestur af Reykjanesi, á hægri
hreyfingu í norðaustur. — Horfurr
Faxaflói: Hægviðri. Úrkomulaust
og víða léttskýjað.
Tvö ný sundmet.
Sundgarpar Ægis settu tvö met
ennþá í gær, og var annað í 4X5®
m. boðsundi, en hitt setti Jónas í
50 m. sundi með frjálsri a'ðferð.
Boðsundsmetið er nú 1 mín. 5'J.'j
sek., en var áður 1 mín. 58.2 sek.,
sett á mótinu á dögunum. Met Jón-
asar í 50 m. sundi frj. a., er 27.8*
sek., en var 28.3 sek.
Aðalfundur f. S. f.
hefst i kvöld kl. 8V2 í Oddfellow-
húsinu. Fulltrúar eiga að mæta með*
kjörbréf. — Þau félög, sem em
meðlimir í í. S. í. eru 98 að tölrn.
með um 12 þús. meðlimum.