Vísir - 06.07.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VfSIR
DAGBLAS
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritsíjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Lántakan.
A öðruin stað í blaðinu birtist
"• tilkynning frá ríkisstjórn-
inni um niðurstöðuna af lán-
tökuumleitunum stjórnarinnar
erlendis. Og það er tilgangs-
Iaust, að reyna að dyljast þess,
að þau málalok liljóta að hafa
valdið rikisstjórninni nokkur-
um vonbrigðum.
Tilætlunin var að ná samn-
ingum um 11—12 miljón króna
fast lán, að mestu til þess að
standa straum af afborgunum
af föslum lánum ríkissjóðs og
öðrum opinberum lánum næslu
þrjú árin. En fengið hefir verið
bráðabirgðalán, sem svarar um
2.2 milj. króna, líklega að eins
til eins árs. Þessu lánsfé á að
verja til að „inna af hendi mest
aðkallandi greiðslur hins opin-
bera erlendis. Hinsvegar voru
þær greiðslur, sem fyrirhugað
hafði verið að greiða mcð láns-
fénUj áællaðar 3—4 miljónir
króna á árí, og hrekkur þvi
bráðabirgðalániö, sem fengið
hefir verið, hvergi nærri til
þess að inna allar þær greiðslur
af hendi. Þá Iiafði og verið ráð-
gert að verja nokkurum hluta
lánsfjárins til byggingar síldar-
bræðsluverksmiðju á Raufar-
liöfn, en svo virðist nú sem það
muni farast fyrir, að í þá fram-
kvæmd verði ráðist að sinni.
í tilkynningu ríkisstjórnar-
innar er komist svo að orði, að
það hafi, „að rannsökuðu máli“
verið talið „óhentugt af ýmsuin
ástæðum, að bjóða nú þegar út
fast Ián fyrir ríkið“ og því hafi
verið Iiorfið að því, að taka
bráðabirgðalán í þess stað. Og
það er vafalaust rétt, að „af
ýmsum ástæðum“ hefir ekki
verið lientugur tími til þess nú,
að bjóða út lánið, eins og það
var fyrirhugað. Hinsvegar var
aldrei tilætlunin, að nota alla
lánsupphæðina (11—12 milj.)
nú þegar, og í svipinn gat bráða-
birgðalán því komið að sömu
notum og fast lán, ef það nægði
til að standa straum af þeim
greiðslum, sem nauðsyn var á
að taka lán til að inna af liendi
nú þegar, eða á yfirstandandi
lári. En á það virðist skorta all-
verulega, og leiðir af því, að hún
verði þá að nema meira við nögl
aðrar greiðslur, í erlendum
galdeyri, en fært hefir þótt,
þegar áætlunin var gerð um
það, hve liált lánið þyrfti að
vera. En því er þó vart til að
dreifa, að nú þyki svo miklu
betur áhorfast um gjaldeyris-
afkomuna en áður, að þess
vegna hafi verið talið kleift að
lækka lánsupphæðina.
Hinsvegar verður það engan
veginn sagt um þessi málalok,
að þau hafi verið verri en efni
stóðu til. Þess var ekki að
vænta, eins og nú er komið hag
landsins, að lántökuumleitanir
þessar yrðu auðsótlar, eða að fé
mundi liggja allskostar laust
fyrir, livar sem eftir yrði leitað.
Og ef til vill hefir jafnvel yfir-
leitt verið ríkjandi frekar of
mikil en of lítil bjartsýni um
það, hversu auðvelt okkur ís-
lendingum mundi vera það, að
„sækja gull í greipar“ erlend-
um Jánveitendum. En um það
er reynslan ólygnust, og af
þeirri reynslu, sem nú er fengin
um þetta, geta menn ráðið það,
að þó að ékki saki að vísu að
gera sér góðar vonir, þá mun
varlegast að vera við því búinn,
að þær geti brugðist.
Eogin sflriveiði fjrir
Norðurlandi.
Sama veðrátta er ennþá fyrír
Norðurlandi, norðaustan strekk-
ingur og kuldi í veðri.
Eru skip úti, en engin verða
vör og berst engin síld á land.
Siglufirði 5. júlí. FÚ.
Á Siglufirði var í dag hæg-
viðri og þokusúld og veiðiveður
gott — liægði út af Siglufirði
og vestur undan, en hvassara
austur undan, enda ekki síldar-
vart þar.
Nokkur skip liafa fengið dá-
litla veiði í Húnaflóa. Allmikil
áta er sögð við Vatnsnes. — E.s.
Calatea fermdi það sem til er
af síldarmjöli í ríkisverksmiðj-
ununi -— alls 825 smálestir.
Dr, Aljechin og Salo Flohr
keppa um heimsmeistaratign.
Heimsmeistarinn í skák, dr.
Aljechin, var í Prag fyrir
skemstu, og undirskrifaði hann
þar samning, ásamt tékkneska
skákmeistaranum Salo Flolir,
upt áfj Jígppa um heimsmeist-
aratígn í skák í Prag á hausti
komanda. Þeir skilmálar eru; þó
settir, að Flolir leggi fram all-
mikla fjárliæð til tryggingar
því, að kepnin fari fram, og ber
honum að gera það fyrir 1. sept.
næstkomandi. Fé til að standa
straum af kepninni leggur
tékkneska ríkið fram að nokkru
leyti, og er kostnaðurinn við
kepnina áællaður 400 þús.
télckneskar krónur. Aðrir skil-
málar eru hinir sömu og giltu,
er þeir keptu dr. Aljechin og
dr. Euwe. Eftir þessari fregn að
dæma, verður frestað hinni á-
formuðul kepni um heimsmeist-
aratignina milli Aljechin og
Capablanca. F.Ú.
UPPREISTARMENN NÁLG-
AST VALENCIA.
Oslo 5. júlí.
Útvarpsstöðin í Valencia hef-
ir sent út aðvörun til íbúa borg-
arinnar þess efnis, að þeir verði
að vera við því búnir að hverfa
úr borginni. (NRP—FB).
29.000 DAUÐSFÖLL AF
VÖLDUM KÓLERU.
Oslo 5. júlí.
Kóleran í héruðum Norður-
Indlands, segir í Reuter-fregn,
veldur enn feikna manntjóni. —
Til þessa liafa 29.000 manns
beðið bana. (NRP—FB).
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.10 VeÖurfregnir. 19.20
Hljómplötur : Valsar. 19.50 Fréttir.
20.15 Útvarpssagan: („Október-
dagur“, eftir Sigurcl Hoel). 20.45
Hljómplötur: a) Lög eftir Stravin-
sky. b) (21.15) íslensk lög. c)
(21.40) Lög leikin á ýms hljóSfæri.
Næturlæknir:
er í nótt Eyþór Gunnarsson,
Laugaveg 98. — NæturvörSur í
Laugavegs og Ingólfs apótekum.
Ógurlegt tj ón af vatna-
vöxtum í Japan.
200 menn iiafa drukknað, en 400 er saknað. — 60.000 hós eru á flóöasvæðinu. — 1200 hós
í borginni Kobe gereyðilögð — Tjónið nemur mörgum miljónum sterlingspunda.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Bífurlegt tjón hefir orðið af völdum vatnavaxta
í Japan, í grend við borgina Kobe og í borg-
inni sjálfri. Kobe er mikil hafnarborg með
um 650.000 íbúa og er hörmulegt ástand víðsvegar í
borginni vegna flóðanna.
Enn er eigi kunnugt með vissu hversu margir hafa
farist, en það er alveg vafalaust, að mildu fleiri hafa
farist en þegar er kunnugt. Sennilega skiftir tala þeirra,
sem druknað hafa, mörgum hundruðum.
Vitað er með vissu, að 200 menn hafa druknað,
en um 400 er saknað.
Yfir 60.000 hús eru á því svæði, sem flætt hefir
yfir.
í fjölda mörgum húsum hafast íbúarnir við á efri
hæðum húsanna og hafa engin tök á að komast á brott.
Óttast menn, að flóðin muni sópa með sér f jölda húsa.
Þegar er kunnugt, að um 1200 hús hafa gereyðilagst.
íbúar Kobe í þúsundatali eru í yfirvofandi hættu. í
stórum borgarhlutum hafa allar leiðslur bilað, gass,
vatns og rafmagns. Drykkjarvatn er hvergi að fá, þar
sem vatnsgeymar borgarinnar hafa eyðilagst.
Feikna miklar úrkomur að undanförnu eru orsök
flóðanna.
United Press.
Fjáraukalög' ad upphæd 2200
miljónir frauka samþykt í
belgiska þiuginu.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Efri deild belgiska þjóðþingsins hefir samþykt fjárauka-
lög að upphæð 2200 miljónir franka, eftir langar og
harðar umræður, með 82 atkvæðum gegn 23. Átján
þingmenn sátu hjá. Atkvæðagreiðslan fór fram snemma í
morgun, í lok þingfundar, sem stóð í alla nótt. Meðal þess, sem
um var deilt, voru f járveitingar til landvarna o. fl.
United Press.
Bpádabirgðalán aö npphæð
100,000 stpd.
Vísi barst í gærkveldi eftir-
farandi tilkynning frá ríkis-
stjórninni.
Út af lántökuumleitunum ís-
lands erlendis undanfarið, lil-
kynnir ríkisstjórnin, að trún-
aðarmenn hennar, Magnús Sig-
urðsson, bankastjóri og Jón
Árnason, framkvæmdarstjóri,
hafa fengið 100 þús. sterlings-
punda bráðabirgðalán, gegn
4% ársvöxtum, til þess að hægt
sé að inna af bendi mest að-
kallandi greiðslur liins opin-
bera.
Að rannsökuðu máli, þótti
óhentugt af ýmsum ástæðmn,
að bjóða nú þegar út fast lán
Kl. 8 í gærkveldi bófst ganga
Svíanna suður á íþrótlavöll með
Lúðrasveit Reykjavikur í broddi
fylkingar. Var fylkingin liin
glæsilegasta, en mikill maim-
fjöldi fylgdi henni.
KI. 8y2 gekk fylkingin inn á
völlinn og tók sér stöðu á pall-
inum, sem komið liafði verið
fyrir fram undan stúkunni. Lék
Lúðrasveitin þjóðsöngva Svía
og íslendinga, en síðan bauð
Guðm. Ásbjörnsson, forseti
bæjarstjórnar flokkinn velkom-
inn. Hylti mannfjöldinn, sem
mun hafa verið um þrjú þús-
und, flokkinn, en síðan hófust
sýningamar.
Voru fyrst sýndar ýmsar
staðæfingar, bolfettur, lianda-
sveiflur o. f 1., sem einungis
fimleikakennarar kunna að
liefii? fengist.
fyrir ríkið erlendis, og var því
bráðabirgðalánið tekið.
Þá mun bráðlega gengið frá
lántöku fyrir Akureyrarbæ, til
rafvirkjunar. Hafa borist til-
boð frá Svíþjóð og Danmörku,
og mun danska tilboðinu að
öllum líkindum verða tekið.
Loks liefir ríkisstjórnin haft
fregnir af því, að enn muni
ekki vera lokið athugunum er-
lendis á hitaveitumáli Reykja-
vikur, óg er því að svo stöddu
ekki liægt að segja, hver enda-
lok verða, þótt telja megi mikl-
ar líkur til, að lán til bitaveit-
unnar fáist í Svíþjóð.
nefna. Þá komu æfingar á slá
og voru þær æfingar Svíanna,
sem þeir sýndu í gær, svo erf-
iðar og kröfðust svo mikilla
krafta, að þær nást aðeins eftir
miklar og strangar æfingar. Þá
voru einnig jafnvægisæfingar.
Að sláaræfingum loknum
komu stökk yfir hest og kistu.
Þau voru fjölbreytt og skemti-
leg og gerð erfiðari á ýmsan
hátt, en hér tíðkast. T. d. liggja
4 piltar á hestinum eina um-
ferðina, en hinir stökkva yfir
þá.
Að lokum fóru fram nokkur-
ar staðæfingar.
Fögnuður áhorfenda var afar
mikill og má með sanni segja,
að flokkurinn „kom, sá og sigr-
aði“.
Japönsk liepskip, sem ordid
tiafa fypir stórskemdum í
ioftáPásum, á leiö niðuF
Y angtze- ána.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Kínverjar hafa haldið því fram að undanförnu,
að þeir hafi gert hverja loftárásina á fætur
annari á herskip Japana á Yangtze-ánni. M. a.
sögðu þeir frá því í tilkynningum sínum, að þeir hefði
skotið í kaf flugvélastöðvarskip og sökt þremur tund-
urspillum. Nú hefir fengist vissa fyrir því, að þessar
fregnir Kínverja hafa við rök að styðjast. Símfregnir
frá Shanghai í morgun greina frá því, að nokkur jap-
önsk herskip illa útleikin hafi sést neðarlega á Yangtze-
ánni, á leið niður ána. Meðal þeirra voru þrír tundur-
spillar, eitt flugvélastöðvarskip með þrjátíu skemdar ,
flugvélar á þilfari og eitt herflutningaskip sem hafði
stórskemst af sprengikúlum.
Erlendir styrjaldarfréttaritarar, sem þetta síma,
segjast sjálfir hafa séð skip þau, sem um er að ræða.
United Press.
MEGINHER KÍNVERJA VER
HANKOW.
Oslo 5. júlí.
Leiðtogar kínversku þjóðar-
innar hafa, að því er Reuter-
fregn hermir, lýst yfir því, að
Kínverjar sé staðráðnir í að
berjast meðan nokkur maður
megi vopni valda, til þess að
verja Hankow. Meginhluti ldn-
verska liersins hefir verið send-
ur til Hankow-vígstöðvanna og
er unnið að því að treysta vig-
gix-ðingar borgarinnar. (NRP—
FB).
London 6. júlí FÚ.
Japanir tilkynna, að þeir hafi
gert loftárás á aðal-flugvéla-
bækistöð Kínverja, en liún er
við Nan-cliang. Segjast þeir
hafa eyðilagt þriðjung af kín-
verska loftflotanum. Þá segjast
Japanir þegar hafa telcið Kiu-
Kiang.