Vísir - 20.07.1938, Blaðsíða 4

VtSIR
— Fyrir þetta stoff er Halldór
Kiljan verjandinn, ekki einungis
málsins vegna og þjóðarinnar,
heldur ennig einstaklinga eða
söguhetja sinna, til að gjöra
hinn harðvítuga leik lífs þeirra
nútimanum einhvers virði, svo
að einliver veruleiki bygs t geti
á, þessu ótrúlega erl'iða og vel
gleymda stoffi, af því framrás
tímans kemur sífelt með nýtt
— markar skáldið svo bás þessu
sem eining íslensks máls, sem
beí'ir fult ieyfi til að ráða j'fir
þessu i heimsbókmentunum —
á paralelliska vísu. Á þennan
hátt stillir Ilalldór Kiljan Lax-
ess sér í fríska andstöðu við alt
og alla — en lieldur sér lil baka,
en hann umgengst andstætt
sosieti, sem án þess að vita af
liefir kannske gefið óviljandi af
■sér ranghverfa mynd, og það
er auðséð, að skáldið útilokar
ekki þann möguleika fyrirfram,
að gera ráð fyrir slíku. — Bústu
við þvi illa — það góða skaðar
-þig ekki. — Mvílk reynsla —
eins og heitur þráður upphit-
•aðra örlaga, sem skáldið gefur
-lesfendum sinum lil meðferðar
eftir vild. — Sjálfur skilur hann
þó þetta og einn lesendun-
um óháður, að alt skáldverka-
stoff um ómuna líð væri i húfi,
þar seni enginn segði: —
„Enginn fær gjört við því.“ —-
Kiljan er maðurinn, sem geng-
ur i ábyrgð fyrir sitt stoff,
hversu ilt og óþjált sem það er,
líkt og hver annar verkamaður
: — sem bóndi — sem fisldmað-
. ur — sem sjómaður — sem
. bankastjóri. — Stoff, sem ekki
cr tekið frá neinum, en sem er
til. Eg umset það, segir liann.
Býður nokkur betur? — I Höll
Sumarlandsins er lieiðríkur
liiminn og merkilegar persónur,
sem eiga það sameiginlegt með
.skáldinu, að tala liarðvítugt
guðs orð, ef með þarf.
i: Jóhannes S. Kjarval.
--—----------------
Grettíi núT
þættasta kynningu af lífinu í
Ameriku. Tveir af flækingunum
sátu nokkuð afsíðis og Eng-
lendingurinn vék að þeim. Ann-
ar þessara manna átti 5 mais-
kökur, en félagi lians átli þrjár,
og þeir buðu Englendingnum
að borða þetta með sér, og þeir
neyttu allir jafns. Að máltið-
inni lokinni tók Englendingur-
inn átta smápeninga upp úr
vasa sínum og gaf þá flæking-
unum og sagði:
„Þetta megið þið eiga, piltar
minir, en þið verðið sjálfir að
reikna það út, livernig fénu eigi
að skifla í milli ykkar i réttu
hlutfalli við maiskökurnar, sem
þið höfðuð að bjóða“.
Hinir flækingarnir lieyrðu
þetta og lögðu nú orð í belg, og
margir þeirra liéldu því fram
að peningunum ætti að skifta
þannig, að annar fengi 5 pen-
inga, en hinn 3, miðað við hvað
hvor liafði átt af maiskökum.
Einn [icirra hélt því hinsvegar
fram að sá, sem hefði átt 5
kökur ætti að fá 7 smápeninga
en hinn áttunda peninginn, en
sumir litu svo á, að þeim bæri
að skifta að jöfnu. Að lokum
tók Englendingurinn að sér að
ráða fram úr þessu.
Hvernig skifti hann pening-
unum á milli flækinganna? |
Bœjap
frétitr
Yið eftirmiðdagskaffið og
kvöldkaffið.
"Lausn nr. 44.
Gullsmiðurinn slal einum rú-
bin úr báðum þverörmunum, en
flutti því næst efsla rúbininn í
.fót krossins, og fékst þannig
talan 15, ef talið var á sama
hált og konuiigurinn liafði gert.
Nr. 45.
Prófessor við frægan enskan
háskóla ók eitt sinn í bifreið um
vesturríki Bandarikjanna. Dag
nokkurn koni hann auga á hóp
af flækingum er sat á járn-
brautarteinum, og hann ákvað
að nema staðar og rabba við þá,
til þess að kynnast viðliorfum
þessara manna og fá sem fjöl-
Veðrið í morgun.
1 Reykjavík 8 stig, heitast í gær
15 stig, kaldast í nótt 7 stig. Úr-
koma í gær og nótt 1.0 mm. Sól-
skin í gær 0.2 stundir. Heitast á
landinu í rnorgun 12 stig (Akur-
eyri og Fagradal), kaldast 6 stig
(Horni). Yfirlit: Lægðin er nú
yfir norðvestanverðu íslandi og
þokast hægt í norður. — Horfur:
Faxaflói: Suðvestankakli. Rigning
eða þokusúld. Norðurland: Sunn-
an og suðvestan gola. Léttir til.
Skipafregnir.
Gullfoss er á Ieið til Kaupmanna-
hafnar frá Leith. Goðafoss er á
leið til LIull frá Hamborg. Brúar-
foss fór vestur og norður kl. 12 á
hádegi. Dettifoss er í Reykjavík.
Með Esju
komu í gær 57 farþegar, flestir
útlendir. Eru flestir frá Englandi
og Skotlandi, en nokkrir frá Banda-
ríkjunum og Kanada.
Meðal farþega
á Esju í gær var Guttormur J.
Guttormsson, skáld, frá Manitoba.
75 ára
varð i gær Guðm. Þorlþarnarson
bóndi að Stóra Hofi.
Fimtugur
er í dag Þorvarður Guðmunds-
son, gaslagningamaður, Leifsg. 10.
í.R.-happdrættinu frestað.
Í.R. Jiefir fengið teyfi stjórnar-
ráðsins til þess að_ fresta dratti í
haþpdrœtti sínu mn tvo daga.
Með skemtiferðaskipinu
Berlin, sem hér er i dag, eru lið-
lega 500 farþegar. — Fóru sumir
þeirra í dag til Grýtu og Þing-
valla, aðrir til Geysis og Gullfoss
og enn aðrir aðeins til Þingvalla.
Geir Zoesa,
vegamálastjóri, var meðal far-
þega á e.s. Esju í gærmorgun.
B-liðsmótið.
Leidangrai*
til AUStlXF—
Qpænlandls*
Öslo 19. júlí.
Norski Polarbj örn-leiðangur-
inn fer áleiðis lil Grænlands í
næslu viku frá Bergen. Á skip-
inu fara menn, sem taka við af
öðrum, sem verið liafa á norsk-
um veiðistöðvum í Austur-
Grænlandi. Leiðangursmenn
ætla að stunda veiðiskap, bjarn-
dýra-, rostunga-, sel-, sauð-
nauta- og refaveiðar. NRP—FB.

VÍSIS KAFFIÐ
Ódýpt
Sitrónur
Kartöflur, nýjar
Kartöflumjöl
Hrísmjöl
Hrisgrjón
Ilveiti
Gerpúlver gott
All Bran
Corn Fiakes
Tómatsósa
25 au. stk.
45 au. kg.
45 au. kg.
40 au. kg.
40 au. kg.
40—50 au. kg.
250 au. kg.
125 au. stk.
125 au. stk.
175 au. stk.
Þetta er aS eins búðarverð.
Fáið yður pöntunarlista og alhugið
verðið.
Góðar vörur. — Gott verð.
Vitur húsfreyja verslar í
i Vesturgötu 42. Framnesvegi 15
og Ránargötu 15.
iOMf-fDNDIfl
Úrslitaleiknum í B-liðsmótinu
lauk þannig í gær, að K.R. sigraði
með 2: 1, 'eftir að leikur hafði ver-
ið framlengdur um 15 mín. á hvort
mark. K.R. setti eitt niark i fyrri
hálfleik og lék þó gegn vindi, en í
síðara hálfleik héldu Valsmenn
up]ii . stöðugri sókn og tókst loks,
með aðstoð eins K.R.-ings, að skora
mark. K.R. fékk svo annað mark
í fyrri hluta framlengingarinnar.
— K.R. hefir því ;6 stig, Valur 4,
Fram 2 og Víkingur o.
Nýja Bíó
sýnir í fyrsta sinn í kvöld ,,Leik-
aralíf í Hollywood". Er myndin öll
tekin með eðlilegum litum og hlaut
verðlaun, sem ein af 10 bestu mynd-
um síðasta árs. —- Aðalhlutverkin
leika Friedrich March og Janet
Gaynor.
Vitar og sjómerki.
1) Hvanneyjarvitinn við Horna-
fjarðarós (nr. 96 í „Skrá yfir vita
og sjómerki 1937“) verður ekki
starfræktur fyrst um sinn. 2) Á
Málmeyjarvita, sunnarlega á Málm-
ey á Skagafirði, verður kveikt 1.
ágást (skv. augl. f. sjóm. 1937, nr.
1). 3) Á Grímseyjarvita, syðst á
Grimsey út af Skjálfandaflóa,
verður kveikt 1. ágúst (skv. augl. f.
sjóm. 1937, nr. 1).
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.20 Hljómplötur: Lög fyr-
j ir blásturshljóðfæri. 19.50 Fréttir.
j 20.15 Útvarpssagan („Októberdag-
I ur“, eftir Sigurd I-Ioel). 20.45
Hljómplötur: a) Petroushka-dans-
inn, eftir Stravinski. b) (21,35) Is'
lensk lög.
gerir alla glaÖa.

TEOFANI
Cicjare^ur
REYKTAR
HVARVETNA
SVÖRT HÚFA með sviss-
neska flagginu tapaðist frá
Káragötu 11 að Sundböllinni.
Skilist Káragötu 11. (387
LÍTIL rennilásbiulda tapaðist
í miðbænum i gær. Fiimandi
geri aðvart í síma 4590. (395
FORSTOFUSTOFA til leigu.
Uppl. í síma 5286. (384
LÍTIL íbúð óskast 1. október.
Tvent fullorðið i lieimili. Tilboð
merkt: „Áreiðanleg borgun“,
sendist Vísi. (389
2 SAMLIGGJANDI stofur i
suðausturbænum til leigu nú
þegar lil 1. oklóber. — Tilboð,
merkt: „Sólarstofur“, sendist
afgr. blaðsins. (390
TVEGGJA til fjögra her-
bergja íbúð með öllum þægind-
um, sem næst miðbænum, ósk-
ast 1. október. — Uppl. í síma
2253. (391
1 HERBERGI og cldhús ósk-
ast strax. Tilboð merkt „Fljótt“
sendist Vísi. (313
“OSKA eftir góðri stofu eða 2
litlúm herbergjum með þægind-
um, hclst í austurbænum. —
Ábyggileg greiðsla. Tilboð send-
ist Vísi, merkt „1. september".
(380
hvinnaM
KAUPAKONA óskast á gotl
heimili. Uppl. á Bergþórugötu
15. _____ (383
VANTAR góða stúlku á Hótel
Skjaldbreið. (394
MIG vantar vanan mann til
að veiða lunda nú þegar. Gunn-
ar Sigurðsson, Von, sími 4448.
(375
Fornsalan
Mafnapstræti 18
selur nxeð sérstöku tækifæris-
verði ný og notuð húsgögn og
lítið notaða karlmannafatnaði.
BARNAVAGN til sölu. Uppl.
Skarphéðinsgötu 18. Sími 5136.
■ (382
KNATTBORÐ (Billiard) með
öllu sem fylgja ber, er til sölu.
Semjið við Svein Kaaber,
Landsbankanum. (385
ELDAVÉL, góð, óskast. —
Uppl. Njarðargötu 47, niðri.
_____________________ (386
VIL KAUPA fallegt litið not-
að vetrarsjal. Tilboð merkt:
„Sjal“, sendist Vísi fyrir 6 á
föstudagskveld. (388
YFIRSÆN GUR, sérstaklega
góðar. Vörubúðin, Laugaveg 53.
(376
KJÓLA- og blússuefni, ódýr.
Vörubúðin, Laugaveg 53. (377
NOTAÐ reiðlxjól óskast til
kaups. Uppl. í síma 4642. (378
BARNAKERRA til sölu, ó-
dýrt. Þinghollsstr. 8 B. (379
KAUPUM: Flöskur, flestar
tegundir, soyuglös, meðalaglös,
dropaglös og bóndósir. Sækjum
beim. — Versl. Grettisgötu 45
(Grettir). Sirni 5333. (381
MUNIÐ: Fiskbúðin í Verka-
mannabústöðunum, sími 5375.
(291
Hrói flýr eftir götum borgarinnar, Þegar hann er buinn að lokka þá — Korni þið hingað og takið mig. — Nú eru aðeins tveir varðmenn
en gætir þess vandlega að hlaupa langa leið á brott frá liliðinu, stelik- Eg er samt hræddur um að farand- eftir. Þá getum við Litli-Jón ráðið
hermennina ekki af sér. ur hann upp á húsþak. söngvaragreyið verði ykkur erfiður. við. Þið takið lieslana.

ms ■
LEYNDARMÁL 28
HERTOGAFRÚARINNAR
foringjabúningi. Honum lil hægri handar reið
stórherloginn í viðhafnarlitlum herforingja-
-búningi, cn til vinstri von Eichhorn, klæddur
skrautlegum einkennisbúningi, en næstur
honum Joadiim prins, i snotrum hláum ein-
kennisbúningi Delmold-riddaranna.
Riddararnir, er með þeim voru, voru allir
skrautlega búnir.
„Hvar er hertogafrúin?“, spurði eg i hálf-
um hljóðum.
„Hvað er þetta?“ spurði Marcais. „Þér segist
verða vfirforngi í varaliðinu og spyrjið þanjiig.
verða yfirforingi i varaliðinu og spyrjið þannig.
könnun nema í broddi fylkingar sinnar eigin
lxerdeildar. Sjáið, þarna er Mudra, herforingi
182. herdeildarinnar. Herfylki hans er skoðað
fyrst.“
Hin konunglega fylking reið milli hermanna-
raðanna, sem breikkuðu bilið milli sín, til þess
að gefa flokknum nægt svigrúm. Hvítu og
svörtu fánarnir voru látnir síga niður í kveðju
skyni. Svo kom snögg fyrirskipun og raðirnar
lokuðust.
Nú var röðin komin að Detmoldriddurunum,
Von Becker herdeildarforingi, grannur og
teinréttur í baki, í bláum jakka með svartan
hjálm á höfði og silfurgamm á, reið nú fram
fyrir konunginn, og heilsaði honuirx með sverð-
inu. Að baki honum voru liinir knálegu riddar-
ar hans á traustum fákum. Þetta var sahnar-
lega traustlegt lið og ósjálfrátt greip eg í liönd
Marcais og þrýsti hana.
„Hm!“ hvíslaði hann. „Eg skil. Riddararnir
okkar fá sannarléga ekki við lambið að leika
sér, þar sem þessir eru, [xegar þar að kemur.“
Fyrirskipanir voru nú gefnar og hófadynur
kvað við, er 11. Detmold riddararnir færðu sig
til hægri og lóku sér stöðu fyrir aftan 182. her-
deildina, til þess að vera viðbúnir á sínum stað,
er farið væri í skrúðfylkingu fram hjá konung-
inum.
Nú var [xað Marcais, sem þrýsti liönd mína.
,,Sjáið,“ sagði hann.
Fyrir framan okkur, í fremstu röð, hallaði
ungfrú Melúsine Graffenfried sér áfram og lék
bros um varir hennar. Tveir riddarar riðu fram
fyrir konunginn. Annar þeii-ra var von Hagen,
fremur fölur að sjá og þó ánægður með sjálf-
an sig að vanda og reið hann átta eða tíu skref-
um fyrir aftan foringja Lautenburg-riddaranna.
Sannast að segja gat eg elcki séð stórhertoga-
frúna eins skýrt og eg hefði kosið, en eg sá að
hún var kona fremur grannvaxin. Hún var
klædd lxinum rauða jakka Lautenburg-riddar-
anna, en á liinni svörtu húfu liennar var gull-
skúfur. Hún heilsaði einnig konunginum með
sverði, en konungurinn livatti fálc sinn áfram,
reið á rnóti stórhertogafrú Auroru, uns lianh gat
tekið í hönd hennar og lcyst liana.
Múgurinn æpti af fögnuði.
„Lifi stórhertogafrúin! Lifi konungurinn!
Lifi keisarinn!“
Marcais snerti við liandlegg Melusine.
„Það er mikil spekt yfir stórhertogafrúnni i
dag,“ sagði hann.
„Finst yður það,“ sagði Melusine og ypti öxl-
um án þess að líta við. „Hún lct hella tveimur
flöskum af brennivíni yfir hafra Taras-Bulba
í morgun. Þess vegna kannske er hann ekki
eins og hann vanalega er.“
„Taras-Bulba ? Er það hesturinn hennar?“
„Já, þessi loðni villihestur sem liún situr á.
Hún kom með liann fná Volga. Hann er ljótur,
geðvondur og þrár. Og hún er eina manneskjan,
sem getur stjórnað honum. Hann reynir að slá
og bíta knapáhn, sem liirðir hann, hvað þá
aðra, en liún ein ræður við hann.“
„Uss,“ sagði Melusine, „sjáið.“
Herdeildirnar voru enn að skipa sér i fylking-
ar. Konungurinn af Wurtemberg og von Eicli-
liorn sneru nú baki að okkur, og horfðust í
augu við Friðrik Ágústus stórliertoga og Joa-
chim hertoga, sem liinum megin tóku kveðju
herliðsins, sem var komið á skrið. Eg verð nú
að segja, að göngulagi jxrússnesku hermann-
anna, er þeir ganga fram hjá yfirboðurum sín-
um, en það fer þó vel á því, þar sem þýskur
hernaðarandi og agi rikir, en eg held við ætt-
um ekki að reyna að líkja eftir því í Frakk-
landi.
182. herdeildin fór fyrir, því næst voru dregn-
ar sex fallbyssur, þvi næst komu Detmold-ridd-
ararnir, en milli herdeildanna reið stórliertoga-
frúin, og að baki henni litli von Ilagen, montn-
ari en nokkurri sinni. Eg hafði mcgnustu and-
úð á honnm.
Herdeildirnar liöfðu nú allar farið fram hjá
konunginum.