Vísir - 27.07.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti').
Bfnar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
5 eða 12.
Það er staðreynd, sem ekkert
stoðar að andæfa, að fjármálum
þjóðarinnar er í óefni komið.
Þetta er erlendum fjármála-
mönnum ljóst og með öllu von-
laust um, að þeim verði vilt
sýn um það, með því að halda
öðru fram. Og af þessum sök-
um hefir nú verið synjað um
lánið til hitaveitunnar í Svi-
þjóð, eftir að rikisstjórninni
hafði verið synjað um 12 milj.
kr. lánið, sem hún hafði farið
fram á að fá þar, til þess m. a.
að hægt væri að inna af hendi
samningsbundnar afborganir
af opinberum lánum erlendis á
j’firstandandi ári og tvö næstu
ár. —
Alþýðublaðið heldur þvi fram
í gær, að það sé „málfölsun“ af
hálfu Vísis, að rikisstjórnin hafi
ætlað að fá 12 miljón kr. lán
erlendis, en ekki telcist að fá
meira en 2% miljón. Ætlunin
hafi eleki verið að taka meira
en 5 milj. kr. lán „á þessu ári“.
Til sönnunar prentar það upp 1.
gr. heimildarlaganna, sem sam-
þykt voru á síðasta þingi, um
þessa lántöku. 1 þessari laga-
grein er rikisstjórninni heimil-
að að taka alt að 5 milj. króna
lán á yfirstandandi ári og á ár-
unum 1939 og 1940 alt að 7
miljónum til viðbótar. Nú skilst
mönnum liinsvegar, að 5 + 7
séu 12, eins og vant er, og að
lánsheimild laganna sé þvi um
12 miljón króna lán, en ekki
að eins 5. Og ennfremur skilst
mönnum, að heimild liafi verið
gefin til 12 miljón króna lán-
tökunnar allrar í einu, en ekki
að eins 5, af því að til þess hafi
verið ætlast, að samið yrði um
12 miljón króna lántökuna alla
í einu, þó að aðeins ætti að
,,taka“ 5 miljónir „á yfirstand-
andi ári“. Og þess vegna er
heldur ekki nokkur vafi á því,
að „beðið liefir verið um“ 12
miljónir, eins og Vísir hefir
eagt. En livort sem um 5 eða
12 rnilj. króna lán liefir verið að
ræða, þá hefir því verið synjað.
Og þvi minna sem „beðið hefir
verið um“, því Ijósara vitni ber
synjunin um það, hve lítið láns-
traustið er. j /
I rauninni er það líka mis-
skilningur einn, að tekist liafi
að fá 2a/i miljón af þeim 5 eða
12 miljón krónum, sem beðið
var um. Það var beðið tun
„fast“ lán, sem væri óafturkræft
nema á löngum tíma, með á-
kveðnum árlegum afhorgunum.
Um það lán var synjað með
öllu, og fékst ekkert af því.
Þetta 2]/4 milj. króna lán, sem
„tekið“ var, er bráðabirgðalán,
sem er afturkræft hvenær sem
er. Bankinn, sem veitti það, hef-
ir rétt til þess að innheimta
það jafnóðum og andvirði
útflutlra afurða landsmanna
greiðist, og það er alveg
á hans valdi, hvenær hann inn-
lieimtir það. Það er skuld, sem
altaf er fallin í gjalddaga.
Þess vegng er það rétt, sem Vís-
ir hefir sagt, að þessi lántalca
ríkisstjórnarinnar er sönnun
þess, að ekki er liægt að fá fast
lán erlendis, að svo stöddu,
Iivorki til lianda ríkissjóði né
hæjarsjóði Reykjavíkur, vegna
þess, live illa er komið fjárreið-
um þjóðarinnar í heild. Þetta
er líka, að því er telcur til rík-
issjóðs, herlega játað i tilkynn-
ingu ríkisstjórnarinnar á dög-
unum, þar sem lcomist er þann-
ig að orði, að það liafi að rann-
sökuðu máli þótt „óhentugt af
ýmsum ástæðum að bjóða nú
þegar út fast lán fyrir ríkið er-
lendis“. En þó að menn gerðu
sér eigi að síður vonir um það
þá, að takast mundi að fá lánið
til hitaveitunnar, þá var þess í
rauninni ekki að vænta, að það
þætti „hentugra“ að hjóða út
það lán en ríkislánið, að svo
komnu. — Hinsvegar er hita-
veilulánið alveg ósambærilegt
við þær lántökur, sem Alþýðu-
blaðið var að telja upp á dögun-
um, eins og sýnt hefir verið
fram á hér í blaðinu, og mætti
vel kalla þann samanburð „mál-
fölsun“ af liálfu Alþýðublaðs-
ins. —
Sildveiðarnar.
Mokafli á
Eyjafirði og
Skjálfanda
Siglufirði í morgun.
Eftirtalin skip lögðu i nótt
síld á land til bræðslu hér: Bára
150 mál, Snorri 200, ísbjöm
200, Mars 250, Venus 800, Rifs-
nes 1100, Skagfirðingur 80, Pét-
ursey 70, Gunnbjörn 100, Har-
aldur 50, Ásbjörn 100, Skúli fó-
geti 70, Sæfinnur 700, Geh-’goði
150, Gyllir 60, Erlingur I 50,
Gunnbjörn 70.
í gær söltuðu þessi skip:
Fróði 457, Pétursey, 282,
Freyja 130, Nanna 373,
Sverrir 252 tunnur, Minnie 322,
Mars 281, Gunnbjöm 302, Fylk-
ir 180, Huginn II. 277, Björgvin
56, Andey 167, Kári Sölmundar-
son 124.
Mjög mikil síld er nú á Eyja-
firði og Skjálfanda og mokafli
hjá mörgum skipum.
Þráinn.
Um 10.000 mál síldar voru
lögð á land á Hjalteyri í gær og
í nótt um 600 mál af tveimur
smábátum. — í morgun hafa
komið: Huginn in. með 808
mál, Belgaum 1700, Brimir
1700, b.v. Jarlinn 900, færeysk
skúta 900 og b.v. Ármann með
fuJIfermi.
Frá Kveldúlfstogurunum
bárust þær fregnir í morgun, að
þeir hefði fcngið 1000—1800
mál hver eða samtals um 8000
mál.
Góður afli er á Eyjafirði og
Skjálfanda, en mikil þoka.
---------------------
StjiriarberiDD hef-
Ir biflð ínilda sðkn
og farið jfir
Ebro-fljét.
London, í morgun.
jórnarherinn spænski
hefir byrjað mikla
sókn milli Barcelona og
Valencia og farið yfir Ebro-
fljót. Sóknin heldur áfram
og samkvæmt tilkynningu
Barcelonast j órnarinnar
hafa .hersveitir hennar nú
tekið borgina Corbera.
United Press.
Breska ríkisstjornin sendir Runciman lávarð
til Tékkoslovakiu, til að miðla málum.
Tékkap epu ánægðip með
þessa páðstöfun og búast
við góðum ái*angFi af föpinni
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
aily Mail skýrir frá því, að Runciman lávarð-
ur, sem í ráði er að fari til Tékkóslóvakíu að
tilhlutan bresku ríkisstjórnarinnar, muni ekki
leggja af stað fyrr en þ. 6. ágúst, en búist hafði verið
við, að hann mundi Ieggja af stað tafarlaust, í von um
að samkomulag næðist milli ríkisstjórnarinnar í Prag
og Sudetenþjóðverja áður en þingið í Tékkóslóvakíu
kemur saman (2. ágúst). Hlutverk Runcimans lávarðs,
fyrv. verslunarráðherra, er að vera til aðstoðar við
lausn deilu Tékka og Sudetenþjóðverja og virðist því
hafa verið vel tekið, að hann fari þessara erinda til
Prag. — Opinber tilkynning um hvenær Runciman lá-
varður f er til Prag hefir enn ekki verið birt.
Frá Prag er símað, að stjórnin í Prag fagni þeirri
ákvörðun, að breska stjórnin hefir ákveðið að senda
Runciman lávarð til Prag Almenningur í Tékkóslóva-
kíu lítur svo á, segir í Pragfregnum, að hin langa
reynsla Runcimans í stjórnmálum, verslunar- og f jár-
málum, muni koma honum að góðu haldi sem ráðgef-
andi sendimanni, og gefi það hinar bestu vonir um
árangur af för hans.
Ennfremur líta Tékkar svo á, að Runicman muni af
stillingu og gætni beita áhrifum sínum til þess, að Su-
detenþjóðverjar verði sanngjarnir í kröfum sínum, og
muni Runicman í öllu koma fram sem heiðarlegur, vel-
viljaður og sanngjarn sáttasemjari.
United Press.
Þegar Corrigan kom til
Mands.
För krónprinshjónanna.
Viðtðkur á ísaflrði og Siglofirði.
Mercnry gengnr
flngið að ðsknm.
London, í morgun.
Frá Horta, höfuðborg
Azoreyja, er símað í
morgun, að breski flugbát-
urinn Mercury hafi lagt af
stað þaðan kl. 6.05 í morg-
un, samkvæmt breskum
tíma, áleiðis til Lissabon.
Til Horta flaug Mercury
frá Botwood á Newfound-
land.
United Press.
London, 28. júlí. FÚ.
Kl. 4.
Flugbáturinn Mercury flaug í
dag frá Botwood á Newfound-
landi til Azoreyja. Lenti hann
þar fyrir hálfri annari klukku-
stund. Vegalengdin er 1500
enskar mílur og var flugbátur-
urinn 7]/2 klukkustund að
fljúga. ]>essa leið. Næsti áfangi
er Lissabon í Portugal.
Sókn stjórnarhersins hrundið?
Berlín, 27. júlí. — FÚ.
Uppreistarmcnn á Spáni til-
kynna, að sókn þeirri sem
stjórnarherinn gerði í gær í
nánd við Tortosa, i þvi skyni að
komast yfir Ebro bafi verið
brundið með gagnárás. Segjast
þeir sækja fram iá Valenciavíg-
stöðvunum og hefir þeim tekist
að sameina heri sína á þessum
slóðum við hersveilir þær, sem
starfa meðfram strandlengj-
unni.
Á Estremaduravigstöðvunum
segjast uppreistarmenn bafa
unnið þýðingarmikla sigra og
tekið niargt fanga og liergagna.
Leyndarmál
Simooe Simoo
Gulllyklapnip.
Simone Simon í garði sínum.
Óimone Simon, frakkneska
^ kvikmyndaleikkonan heims-
fræjga, hefir að undanförnu átt
heima í Los Angeles og grætt fé
mikið fyrir að leika í kvikmynd-
um. Amerísk blöð og bresk
hafa að undanförnu rætt mikið
um Simone Simon. Þerna henn-
ar var nýlega dæmd í fangelsi
fyrir að, hafa falsað nafn Mlle
Simon á ávísanir, en hafði í hót-
unum að segja frá einkalífi leik-
konunnar, ef hún afturkallaði
ekki kæru sína. En hótanirnar
dugðu ekki. Þernan var dæmd
í 10 ára fangelsi, þar af 9 ár og
3 mánuði skilorðsbundið.
Þegar dómarinn kvað upp
dóminn varaði hann þernuna
við að gera nokkuru sinni upp-
skátt hver væri maður sá, sem
Simone hefði gefið tvo gull-
Dronning Alexandrine kom
til ísafjarðar um kl. 5 síðd. i
gær og hafði hún lafist nokkuð
vegna þoku.
Er skipið lagði að bryggju
var þar mikill mannfjöldi sam-
an kominn, en fyrir bæjarins
hönd voru þar mættir til þess að
taka iá móti krónprinshjónun-
um Torfi Hjartarson bæjarfó-
geti og fulltrúar bæjarstjórnar
Isafjarðar.
Torfi Hjartarson bæjarfógeti
og kona hans gengu til móts við
krónprinshjónin og bauð bæjar-
fógeti þau velkomin, og bað
menn að hrópa húrra fyrir
þeim, og laust mannfjöldinn
rösklega upp ferföldu húrra-
hrópi.
Var síðan haldið til heimilis
bæjarfógeta og dvalið þar um
stund, en síðan ekið inn i
jTungudal. Það var ekið beint
að skipshlið, en mannfjöldinn
beið á bryggjunni og kvaddi
krónprinshjónin með húrra-
.hrópum.
i A leiðinni lil Siglufjarðar
hrepti skipið þoku og seinkaði
nokkuð, en þó ekki verulega
með því að þangað var komið
kl. 9i/2 árd. í dag.
Bæjarfógetinn Guðmundur
Hannesson og fulltrúar bæjar-
stjórnar veittu krónprinshjón-
unum móttökur og buðu þau
velkomin, en mikill mannfjöldi
var saman kominn á bryggj-
unni og hylti þau. Bæjarstjórn
bauð krónprinshjónunum og
fylgdarliði þeirra til hressingar
lykla að íbúð sinni, gullúr, 1 lag-
inu eins og golfknött o. s. frv.,
því að ef hún gerði það ætti hún
yfir höfði sér 3—42 ára fangelsi,
þar sem slíkar uppljóstanir um
einkalíf manna væri brot á lög-
um.
að Hótel Hvanneyri og voru
þar ræður haldnar, en auk þéss
söng Karlakórinn Vísir nokkur
lög.
Eftir nokkura viðdvöl héldu
krónprinshjónin ásamt forsæt-
isráðherra og frú hans og öðru
fylgdarliði til síldarverksmiðja
ríkisins og skoðuðu þær, og
gengu síðan um bæinn.
Það hafði verið gert ráð fvrir
að Dronning Alexandrine færi
frá Siglufirði um kl. 11 f. h. í
dag, en hún mun væntanlega
liafa farið nokkuru síðar — á-
leiðis til Akureyrar.
frilUriiÉiiii
íin til Griliðs til
lÉiiriisli.
Kaupmannhöfn, 26. júlí. FÚ.
Stjörnufræðingurinn Hubert
Carrigue, sem starfar við
stjörnuturninn í Bigorre i Suð-
ur-Frakklandi, er nú að undir-
búa nýjan frakkncskan Græn-
landsleiðangur, sem lieldur á-
fram hinum vísindalegu rann-
sóknum, scm frakkneski vís-
indamaðurinn Joseph Divaux
hafði með höndum, en hann
fórst sem kunnugt er með
hafrannsóknaskipinu „Pourquoi
Pas ?“ Leiðangur Garrigue
stjörnufræðings leggur af stað
frá Frakklandi í septembermán-
uði n. k„ álciðis til Grænlands,
með viðkomu á Islandi. Leið-
angursmenn munu hafa vetur-
setu á Discko-cynni. Höfuðvið-
fangsefni leiðangursmanna
verður norðurlj ósarannsóknir.
aðeiiis Loftur.