Vísir - 27.07.1938, Blaðsíða 3

VISIR
! Étt
Óþæðilegur sannleik-
ur og víti að var&st?
Á viðreisnartímum Islands,
á dögum Jónasar Hallgríms-
sonar, Bjarna Tliorarensen —
og lengur mikið, var hin þjóð-
lega rómantík alveg nauðsyn-
leg' — ásamt brennivíninu —
til þess að halda kjarkinum i
hinni þrautpíndu, kúguðu og
„kagliýddu“ íslenslcu þjóð. Eg
efast um að þjóðin liefði hald-
ið áfram að vera þjóð, ef liún
hefði ekki lifað á grobbinu
um liina g'læsilegu forfeður og
alla dýrðina og ljómann, sem
af þeim stafaði, og þótt brenni-
vínið liafi efalaust stytt marga
mannsæfina, þá var þó gleðin
sem það gaf sá vonarneisti,
sem hélt lifinu í mörgum karl-
inum gegn um strit, — látlaust
strit, kulda og myrkur — og
oft hungur. —
En eftir að sigurinn var unn-
inn, hinn stóri og lífsnauðsyn-
legi sigur, að losna undan valdi
erlendrar þjóðar, var okkur
alveg lífsskilyrði að losa okk-
ur einnig við skýjahorgirnar
og ofmatið á okkar eigin verð-
leikum, á gæðum og auðæfum
lands vors og á okkar eigin
hæfileikum. — Um leið og
við fengum sjálfstæði vort, átt-
um við að rífa af okkur hina
gullnu tötra og horfast í augu
við veruleikann, fátækir og°fá-
ir menn í köldu og óblíðu
landi, þar sem allt var í rúst-
um eftir margra alda illa og
óvingjarnlega stjórn. —
Okkur átti, þegar i stað, að
skiljast það, að land okkar er
síður en svo að vera noklcurt
gæðaland, liér stöndum við á
ystu takmörkum þess svæðis
jarðarinnar, sem veðráttu
vegna, er hugsanlegt að bygt
sé menningarþjóð. Hér er vetur
í átta mánuði ársins og nær þvi
ekkert sumar, ef borið er sam-
an við nyrstu löndin á megin-
landi Evrópu, vestanverðri. —
Hér vaxa engir skógar og rækt-
að land kelur, meira og minna
á hverju ári. Kartöflurækt er
hér hæpin, nema þá lielst á
laugasvæðum. Voðaleg liarð-
indi korna liér ár eftir ár og
siglingar teppast mestan hluta
árs, vegna haffiss. Nú er svo
langt síðan ís hefir komið, að
ráði, að skamt mun þess að
biða, að ísa-ár, mörg i röð, nálg-
ist. Það væri óðs manns æði,
að gera ráð fyrir öðru. Sú kyn-
... <i i ii 'i iiTi iii ii i ii —
slóð, sem nú er á unglingsárum,
mun fá þelta sannað, ef það þá
ekki verður fyr. —
En i stað þess, að vilja horfast
í augu við veruleikann og leggja
liendur á plóginn þegar í stað,
félck þjóðarrembingurinn þá
fyrst verulegan byr undir
vængi, er Island varð sjálfstætt
ríki fvrir 20 árum siðan. Alt átti
okkur að vera fært í þessu af-
burða góða og auðuga landi.
Þjóðin var sögð afskaplega gáf-
uð og dugleg, sparsöm og
nægjusöm, mentuð og siðprúð!
Það var svo sem ekki hætta á,
að þessi framúrskarandi þjóð,
i þessu kostalandi, mundi ekki,
á augabragði geta náð öðrum
lélegri þjóðum, svo sem Skandi-
növum i þeim „teknisku“ fram-
förum, sem alt vantaði hér. Það
vantaði hara peninga „í svip-
inn“, og þá var að taka lán!
Lán! Mjög mikil aflaár komu
og menn urðu enn þá montn-
ari. Öllu var eytt og lán tekin.
En náttúran lætur ekki að sér
hæða. Aflabrestur kom, auðvit-
að, þvi svo er það altaf, tíðin
versnaði nokkuð, þótt enn hafi
björninn hvíti norðan ur höf-
um ekki lagt hramma sína yfir
landið.
Við réttarhöldin vegna bif-
reiðarslyssins við Haffjarðará
kom það í Ijós, að bifreiðar-
stjórinn, Þorsteinn Guðmunds-
son, hafði verið ölvaður við
stjórn bifreiðarinnar. Játaði
hann að liafa neytt vins hjá 4
mönnum á skemtistaðnum og
verið nokkuð ölvaður, er slysið
vildi til. — Hafði liarin ekið
hratt alla leið, en var nýfarinn
af stað eftir viðdvöl á vegin-
um, er bifreiðin fór útaf. Var
því lítill hraði á bifreiðinni og
meiðsli farþeganna eftir atvik-
rnn litil. — Alt fólkið hafði fóta-
vist í gærkvöldi, nema Ársæll
Jónsson úr Ilafnarfirði, sem er
í sjúkrahúsinu í Stykkishólmi.
Líðan hans i dag er þó heldur
betri en i gær. — Þorsteinn bif-
reiðarstjóri viðurkendi í réttar-
prófunum, að einn þeirra
manna að minsta kosti, er veitti
Og hvar stöndum við nú?
Fjárhagslega ósjálfstæð þjóð,
sem með skammsýni og
heimskulegri „rómantik“ hefir
alið upp heimtufrekan og
eyðslusaman æskulýð. Nú er
lánstraustið þrotið, pest drep-
ur fé bænda og veiði bregst á
miðunum. Slikt liefir oft komið
fyrir áður, en þá liafði fólkið
verið alið upp í hinum dapra
sannleika, að slikt væri náttúr-
unnar lögmál á þessu landi.
Sökin hvílir öll á þeim mönn-
um, sem stjórnað hafa landinu
á siðari árum. — Jón Þorláks-
son byrjaði rétta stefnu, þá við-
reisnarstefnu, sem hefði mátt
lialda til sigurs, þrátt fyrir fá-
tækt Iands vors og barnslega ó-
þroskað stjórnmálalegt hugar-
far þjóðarinnar.------
Umfram alt: Sleppum nú
allri „rómantík“, öllu sjálfshóli,
öllum heimskulegum hugarór-
um um það, að hér á íslandi sé
hægt að lifa og eyða á sama hátt
og í hinum góðu ,sumarlöndum‘
sunnar. Kennum æskulýðnum
að þekkja sannleikann, en hann
er sá, að við erumi „fáir, fátæk-
ir og smáir“ og búum í köldu,
lirjóstrugu og afskektu en fögru
og tignarlegu landi, sem við
elskum.
Þ. J.
honum vín, hefði að sinu áliti
verið með heimabruggað á-
fengi. Var það einn farþeginn í
bílnum, Árni Þórðarson frá
Krossholti i Kolbeinsstaða-
hreppi. Leiddi þessi viðurkenn-
ing til þess, að Jón Hallvarðs-
son, sýslumaður, fór þegar frá
réttarhöldunum í nótt að Kross-
holti, og játaði Árni Þórðarson
að hafa fengist við bruggun á
liðnu hausti og hafa haft með
sér heimabruggað áfengi á
tveimur Whisky-pelum í þessa
ferð. Vísaði hann siðan á brugg-
unartækin i hraungjótu, skamt
frá bænum Brúarhrauni i Kol-
beinsstaðalireppi. Tólc sýslu-
maður þar að tilvísun hans eim-
pípu og tvo glerbrúsa, sem
Iiöfðu að geyma einn lítra af
áfengi. Önnur tæki sagði Árni
að liefðu vcrið eyðilögð. — I
íeit {æssari voru með sýslu-
Bifreiöastjórinn var ölvaður.
Bruggari tekinn.
Iþróttasýmng fer fram
á sunnndag’ixm í viður-
vist krónprmshjónanna.
Á sunnudaginn kemur lialda i-
þróttafélögin fimleikasýningar
á iþróttavellinum og lief jast þær
kl. 5 síðd.
íþróttamennirnir munu safn-
ast saman í fimleikahúsi Jóns
Þorsteinssonar við Lindargötu
og ganga þaðan í skrúðgöngu
undir félagsfánum og íslenska
fánanum suður á íþróttavöll.
Krónprinshjónin verða víð-
stödd sýninguna ásamt fylgdar-
liði sínu, og koma þau suður á
völlinn kl. 5, en þar tekur for-
seti I.S.Í. á móti þeim og fylgir
þeim til sætis í konungsstúk-
unni. íþrótlamennirnir ganga
þvi næst í skrúðgöngu um völl-
inn og forseti I.S.Í. býður hina
ir
Kaupmannhöfn, 26. júlí. FÚ.
Fullnaðarákvörðun hefir nú
I
verið tekin um það, að sýning-
ar Norðmanna á heimssýning-
unni í New York verður opnuð
þ. 1. maí 1939, í viðurvist Ólafs
rkiserfingja og Mörthu krón-
prinsessu. Kostnaður við að
koma upp sýningarhöll Norð-
manna er áætlaður hálf miljón
króna.
Þegar norska sýningin hefir
verið opnuð fara þau Ólafur
konungsefni og Martlia lcrón-
prinsessa í ferðalag um Banda-
ríkin og fara alt vestur til
Kyrraliafs. Þau munu heim-
sækja lielstu Norðmannabygð-
ir i Bandaríkjunum og verða 6
vikur á ferðalaginu.
Norskt skólaskip verður
sent til New York meðan heims-
sýningin stendur yfir. Nokkrir
norskir bæir liafa ákveðið að
hafa sýningardeildir upp á eigin
spýtur á heimssýningunni, en
fullnaðarákvarðanir um tilhög-
un liafa enn ekki verið teknar.
manni hreppstjórinn i Kolbeins-
staðalireppi, Gísli Þórðax-son,
Mýrdal, og formaður áfengis-
varnanefndai', Sveinbjörn Jóns-
son, Snorrastöðum. — Málið
bíður frekai-i í'annsókna og
dóms. — Þetla er birt sarnkv.
réttarhöldum þeim, er franx
hafa farið í rnálinu. FÚ.
tigriu gesti velkomna með fáum
orðum.
Þá liefst íþróttasýningin og
verður fyrsti liður lxennar að
kvennaflokkur Ármanns, —
Noregsfai’arnir — sýna leikfimi
undir stjórn Jóns Þoi’steinsson-
ar íþróttakennara. Að þeirri
sýningu lokinni munu 8—10
menn úr Ármanni sýna fegui'ð-
arglímu, en glímustjóri verður
Þorsteinn Kristjánsson. Þrenn
verðlaun verða veitt fyrir glím-
una. Þá sýnir kvennaflokkur úr
Iv. R. leikfimi, undir stjóm
Benedikts Jakobssonar fim-
leikakennara, en siðasti þáttur
sýningarinnar verður leikfimi
úrvalsflokks karla úr Ármanni,
undir stjórn Jóns Þorsteinsson-
ar. —•
Gert er ráð fyrir að sýningar
þessar standi í eina klukkust.
Þar sem krónprinshjónin
verða viðstödd sýninguna, gefst
mönnum ágætt færi á að sjá
þau, en þess er vænst, að fólk
korni tímanlega, þannig að
þrengsli verði ekki við dyr í-
þróttavallarins er krónprins-
hjónin og fylgdarlið þeirra
kemur á völlinn.
m
I
11
í
11
Glln SiguriSardóttir
skáldkona.
I
í
sem nðði heiln
fyiki nr höná-
nm Japasa.
|| aily Express skýrir frá því
u fyrir nokkurum dÖgum, að
leifar kínverska hersins, sem tók
Tairchwang og stöðvaði fram-
sókn Japana, þar til Suchow
féll þeim í hendur, hafi!nú náð
næstum öllu Shantungfylki aft-
ur úr höndum Japana, nema
hafnarborgunum Chefoo og
Wei-hai-wei. Leifar þessa hers
eru oft kallaðar„draugaherinn“,
því að hann hefir Iagt mikla
stund á næturleiðangra, og far-
ið í smáflokkum. — Foringi
draugahersins er Chang Wei-
pang, fyrverandi lögreglustjóri í
Wei-hai-wei. Hefir her hans tek-
ið á ný hverja borgina á fætur
annari, Weihsien, Pingtu og
Laichow norðarlega í fylkinu og
Kiaochew í austurhluta þess. —
Nú sitja hersveitir Weipangs
um tvær hafnarborgir í fylkinu,
Chefoo og Wei-hai-wei.
„Draugahernum“ vildi það
„Standið fjarri, alt er orðið
hljótU
eilíft, lieilagt, fast og kyrt og
rólt.“
Fögui’ sál er gengin til guðs.
Hún þekti lrina dýpstu sorg og
sárustu þjáning. Henni vom
léðir hinir margþættustu hæfi-
leikar, og sterk þrá til að njótai
þeirra. Alt þetta varð að von-
brigðum. Að eins skuggi þess
sem liefði getað orðið, auðnað-
ist henni að verða.
Þannig var hið ytra lilutskifti
Elínar Sigurðardóttur. En dýrð
mannssálar verður oft hvað
mest í sorg og kvöl. Það er hhm
mikli leyndardómur lífsins.
Elin hlaut það sjaldgæfa
lilutverk.að vera hinn sanni
vinur vina sinna. Yinir hemiar
voru margir. En samúð og kær-
leikur Elínar voru svo rík, að
lienni auðnaðist að skilja hínar
ólíkustu skapgerðir, og það á
þann hátt, að vér sem áttum
vináttu hennar, erum þess full-
viss að nú syrgjum vér seinfylt
skarð.
Áratugum saman lágu björg
harma og vanheilsu á brjósti
Elinar Sigurðardóttur. En andi
liennar bugaðist aldrei. Hún var
skáld, sem kvað sig frá sorgar-
æfi sinni inn i heim hinuar göf-
ugustu listar. Skáldskapur og
góðir menn. Þetta voru aðal-
umræðuefni Elínar. En yfír
öllu tali hennar og skrlfum
sveif andi sterkrar trúar á al-
góðan guð og miskunnsamaix
endurlausnara, sem léti „bölið
sem aldreí fekk uppreísn á jörð
Verða áuðlegð á vöxtúnaj ií guð-
anna ríki“. Þetta er bjartsýni
liins sannkrístna manns sem
enginn getur frá honum tekið.
Vér vinir Elinar vitum, að
viðkvnningin við Iiana var fá-
gælt lán sem ætið mun verða
minst með þakklæti. Sárglöð
fögnum vér lausn hennar úr-
líkamsviðjum.
Elín Sigurðardóttir! Altaf
kemur mér lnin í Img er eg
heyri góðs manns getið; svo
reyndi eg hana að öllúm hlut-
um.“
Álabörg 15. júlí 1938'..
Sigurveig Guðmundsdóttlr.
happ til fyrir nokkuru, að náj
hergagnajárnbrautarlest, senx
Japanir áttu, á sitt vald. Fengtt
Kínverjar þar mikið af her-
gögnum. Yarðmennina á lesfc-
inni drápu þeir, en sprengdiE.
hana svo í loft upp.
Amerísk herskip eru nó f
Chefoo og’ bresk í Wei-hai-wei.
R%ða frói Olxiaxíg Kai Sliek;
Kristniboðid í Kína.
íiðurl.
Eg gæti haldið áfram og nefnt
mörg fleiri dæmi um óeigin-
girni og líknarlund kristniboð-
anna. Það þarf eklci að minna á
það hér, hverju þeir hafa þegar
komið til leiðar í fræðslumál-
um, heílbrigðismálum, iðnaði
og landbúnaði, til hjálpar þjóð-
ínni í þessu landi. Þér þekkið
þær staðreyndir, engu síður en
eg. IJinsvegar vil eg ekki láta
þess ógetið, að þegar yfirhers-
höfðinginn og eg fórum olckar
fyrstu ferð um landið í þágu
liinnar nýju umbótastefnu, þá
reyndust kristniboðarnir hvar-
vetna hinir hjálpfúsustu. Þeir
fundu það og sáu, að liin nýja
hreyfing hafði í sér fólgna
mikla og margvislega mögu-
leika til aðhefjaþjóðina á liærra
slig, bæði andlega og efnalega.
Þess vegna hafa þeir lika veitt
stefnunní óskorað fylgi hvar-
vetna í landinu.
Eg hefi verið beðin að segja
lil um það, hvernig þér getið
best hjálpað oss á þessum neyð-
artímum þjóðarinnar. Eg get
að eins sagt þetta: Haldið áfram
starfi yðar, á sama hátt og hing-
að til. Úr ólíklegustu áttum hefi
eg heyrt aðdáun á þvi starfi,
sem þér liafið Ieyst og leysið af
liendi. Einn ráðherranna — sem
ekki er kristinn — gat þess
einu sinni, að liann læsi Bibli-
una. Þegar hann var spurður
um það, livort liann væri krist-
inn, svaraði hann: „Nei, en eg
liefi tekið eftir þvi, að hinir
krislnu i landinu eru ósérplægn-
ari og fórnfúsari en aðrir, og'
þess vegna álít eg, að það sé
kristindóminum að þakka.“ —
Annar háttsettur embæltismað-
ur í stjórninni, sem ekki er lield-
ur kristinn maður,talar um það,
að fórnfýsin og fúsleikinn til
varnar föðurlandinu, sem nú
gagntekur þjóðina, sé engu lík-
ara en hinni göfugu fórnarlund,
sem knúði Jesúm Krist til að
ganga út í Getsemane og fórna
lífi sínu á krossinum.
Þér munið það víst, að fyrir
nokkrum árum sætli la-istni-
boðsstarfið allmiklum aðfinsl-
um hér meðal Kínverja. Nú eru
þær aðfinsluraddir alveg þagn-
aðar, og það er þekkingin á
starfi yðar, sem hefir þaggað
þær niður. Það er sannmæli, að
verkin tala liærra en nokkur
orð, og þessir reynslu- og þján-
ingartímar hafa staðfest þá
grundvallarsetningu.
— — Þessu næst talaði frúin
um bann það, er stjórnin hafði
á sínum tima gefið út gegn því,
að kristindómsfræðsla væri
gerð að skyldunámsgrein í
einkaskólum (skólum kristni-
boðsins). Þessu banni liefðu
lcristnihoðarnir verið mjög mót-
fallnir, sem eðlilegt var, talið
það ranglátt og gagnstætt meg-
instefnu kristniboðsins. Margir
kristniboðarnir liefðu skrifað
lienni og beðið hana að beita á-
hrifum sínum til að fá bannið
afnumið. Hún liefði haft samúð
með þeim og gjarnan viljað
verða við óskum þeirra. Hins-
vegar hefði ekki verið talið ráð-
legt að breyta lögunum, fyrr
en andi kristindómsins væri bú-
inn að milda jarðveginn, þann-
ig að þjóðinni yrði ljúft að
h.Iýða liinum nýju lögum.
„Nú veitist mér sú mikla
gleði, að geta tilkynt yður það,
að starf yðar og sá andi, sem
liggur því til grundvallar, liefir
opinberað kjarna kristindóms-
ins. Árangurinn af starfi yðar
er svo mikils metinn af þjóð-
inni, að yfirhershöfðinginn hef-
ir séð sér fært að breyta lögun-
um, sem bönnuðu trúarbrögðin
sem skyldunámsgrein í kristn-
um skólum. Hér eftir má lcenna
trúarbrögð í skrásettum skól-
um. I þessari stjórnarráðstöfun
er fólgin hin ákveðnasta viður-
kenning, sem fram hefir komið
i sögu Kinaveldis, fyrir þeim
niiklu verðmætum, andlegum
og efnalegum, sem þjóðinni
hafa hlotnast í og með kristin-
dóminum.
Það gleður mig einnig, að geta
lýst því yfir, að það er að lang-
mestu leyti yður að þakka, að
auðið var að koma þessari skip—
un í framkvæmd, með því að
þér liafið fært oss raunhæfaix
kristindom í víðtækasta skiln—
ingi.“
Sem nærri má geta taks
kristniboðar og kristnboðsvinir
um allan lieim þessari breyt-
ingu með miklum fögnuði. _______
Einn kristniboðinn skrifar m. a„
á þessa leið:
„Vér, sem liöfum mætur &
kristniboðinu, tökum allir þess-
ari ákvörðun (breyting skóla-
laganna) með miklum fögnuðL
Því að liún veitir ótakmarkaða
möguleika til að flytja börnum
og' æskulýð Kínaveldis fagnað-
arerindi Krists og þar með aS.
leggja grundvöll undir framtíð-
arvelferð kínversku þjóðarinn-
ar.“ — Á. Jóh.