Vísir - 30.07.1938, Blaðsíða 4

VISIR
skipulega, sem best mátti verða
*pg piýtt Jiana fjölda mynda til
skýringar og skilningsauka fyr-
ár erlenda lesendur. Loks var
rijókin að öllum ytra frágangi
íágætlega vönduð, eins og sænslc-
?ar bækur yfirleitt eru.
■ Eitt var þó harmsefni um
;þessa atbyglisverðu ]jók, en það
'yar, til hve fárra hún gat náð
artálsins vegna. Utan Norður-
3anda var ekki að tala um að
hún gæti komið að verulegu
gagni, og ekki að gera ráð fyrir
aS hún fengi marga lesendur
aiían Svíþjóðar.
Nærri má geta livort það
smuni ekki verða íslendingum
gleðiefni, að hók þessi er nú
Scomin í enskri þýðingu og ligg-
nr þannig opin fyrir þorra
mentaðra manna hvarvetna um
lieim. Og ekki nóg með að hún
sé þýdd, heldur er hún aukin
og endurskoðuð, svo að liún
grípi einnig yfir þau ár, sem
liðin eru frá útkomu liennar á
frummálinu. Við hana er einn-
ig bætt mjög ítarlegu registri,
en það var því miður ekkert i
sænsku útgáfunni, enda þótt af-
ar-nákvæmt efnisyfirlit bætti
mikið úr þeim skorti. Hún lcom
út samtímis vestan og austan
Atlantsliafsins og báðumegin
iindir ægishjáhni hinna virðu-
leguslu stofnana: í Ameriku hjá
háskólanum í Princeton og
American-Scandinavian Found-
ation í New York, en í London
hjá nafntogaðasta bókaforlagi í
heimi, þ. e. Oxford University
Press.
Eitt :af þvi, sem prýðir þessa
l)ók og eykur gildi hennar, er
löng og merkileg bókaskrá fyrir
þá, sem meira vilja vita um ís- j
land. Það er vandaverk, að
•semja slíka skrá og mundi ávalt
orka tvímælis um ýmislegt í
henni, enda er svo hér. Um eina
vöntun i lienni geta þó með
’engu móti verið skiftar skoðan-
ir: Þar er sem sé ekki getið um
ÍEasy Eeadings in Old-Icelandic,
eftir Sir William Craigie (Ed-
inb. 1924), hina langbestu byrj-
endabók í forníslensku. Þetta er
afleit yfirsjón og hefði verið
minna tjón þótt sést hefði yfir
bGordons, sem þó er mjög merki-
leg, ef önnurhvor varð að
'gTeymast. Það hefir aldrei verið
íil, og verður sennilega aldrei
tií, önnur bók, sem svo geri hið
erfiða byrjunarstig auðvelt sem
þessi bók Craigies og lokki
raenn fyrst til að byrja og síð-
áin að gefast ekki upp. Gordons
hók á einmitt að taka við af
henrii. Það má segja, að í þessu
<efni riði ekki óhepnin við ein-
téymíng, því að í skránni aftan
-við handbók Landsbankans hef-
5r lika skotist yfir þessa sömu
Jbók.
Það liggur nokkurnveginn í
Tilutarins eðli, að um sumt í
þættinum um bókmentimar
verði skiftar skoðanir, en ekki
geta slík ágreiningsefni til höf-
uðatriða talist. Sumt í kaflan-
um um íslenskuna (en liann er
sá alskemtilegasti i allri bók-
inni) er ekki alveg rétt, t. d. að
brími hafi verði tekið upp sem
heiti á eldfæri því, sem kaup-
menn nefna primus, eða álm
fyrir alutninium. Við dinglum
enn við óþjála erlenda orðið
(nálega ávalt afbakað eða rangt
framborið) þrátt fyrir hina á-
gætu þýðingu Valdimars Ás-
mundssonar (almín) fyrir
fjörutíu árum. Ýmsar af gæsa-
löppuðu þýðingunum á bls. 163
og 165 eru miður réttar og aðr-
ar beinlínis rangar, bygðar á ó-
nógum skilningi frummálsins,
en um það efni skiftir engu
máli. Ilitt er alvarlegra, að er-
lendir menn, eins og ITolger
Wiehe, dr. Gudmund Scliutte og
nú próf. Lindroth skuli stöðugt
liafa réttmæt tilefni til þess að
álasa olckur og jafnvel liæða
fyrir illa og ósmekklega með-
ferð okkar á móðurmálinu. En
livað getum við annað en lotið
höfði og! roðnað af skömmustu,
þegar liampað er framan í oklc-
ur „hæstaréttarmálaflutnings-
manninum“, „staðgreiðslunni“,
„pilsnemum“ eða öðrum slík-
um brjóstumkennanlegum og
vansköpuðum afkvæmum and-
ans? í næstu érlendu bókinni
um ísland tel eg vísast að komi
„brauðfæðslan“ (og með lienni
,,brjálæðið“), því eg heyrði í
vor, að liún var komin upp á
Alþingi og liossað þar meðal
annara af háskólamanni lærð-
um í hebresku og dönsku(?),
— en líklega vafasamara um
móðurmálskunnáttuna.
Þegar önnur eins rit um ís-
land eins og þessi bók sænska
prófessorins birtist á liöfuð-
tungum lieimsins, eigum við að
hrópa um þau af liúsþökunum
og gera okkar besta til þess að
þau komist í hendur sem flestra
erlendra manna.
Sn. J.
NORSKIR SJÓMENN
HVERFA í BORDEUX.
Samkvæmt fregn í Sjöfarts-
tidende hvarf nýlega ungur,
norskur sjómaður af norsku
skipi í Bordeuax á Frakklandi.
Fanst lík lians í liöfninni eftir
þriggja daga leit. Er ætlað, að
hann hafi verið myrtur, pening-
um og öðru verðmæti, er liann
hafði á sér, verið rænt og líkinu
því næst varpað í liöfnina. —
Fjórir aðrir norskir sjómenn
hafa liorfið í Bordeux undir
svipuðum kringumstæðum. —
NRP—FB. ! i ,
Messa
á morgun kl. n í dómkirkjunni:
Sr. Bjarni Jónsson.
Veðrið í morgun:
Mestur hiti á landinu n stig
(Pap'ey, Hólum í HornafirSi),
í Reykjavík io, Siglunesi og í
Grímsey minstur (6 stig). — Mest-
ur hiti í Reykjavík í gær 14 stig.
Sólskin 11 stundir. — Yfirlit:
Lægðin viö austurströnd íslands er
nú nærri kyrstæð, en fer minkandi.
Horfirr: SuSvesturland, Faxaflói:
NorSan gola. Léttskýjað.
V í s i r.
Næsta blað kemur út á þriðju-
dag, 2. ágúst.
Skipafregnir.
Gullfoss fór frá Leith í gær á-
leiðis til Vestmannaeyja. GoSafoss
kom til Patreksfjarðar i morgun.
Brúarfoss er á leicS til útlanda.
Dettifoss er í Hamborg. Lag-
arfoss fór kl. 2 í nótt frá Seyðis-
firði áleiðis til Hafnar. Selfoss er
í Antwerpen.
E.s. Súðin
var á leið til Skagastrandar kl.
4 í gær.
E.s. Esja
fór frá Glasgow í gær.
40 ára
er 1. ágúst Ottó Guðjónsson
klæðskeri, Ingólfsstræti 6.
Álafoss-hlaupið
hefst kl. 8 í kveldi á iþróttavell-
inum hér. Keppendur eru að þessu
sinni 5, þeir: Halldór Erlendsson
(Á.), Ingvar Jónsson (K.R.),
Magnús Guðbjörnsson (K.R.) og
Óskar Sigurðsson (K.R.). í þessu
hlaupi eru til tvö met, annað þeg-
ar hlaupið er uppeftir og hitt þeg-
ar hlaupið er niður eftir.
íþróttasýningarnar
fyrir krónprinshjónin verða á
morgun á íþróttavellinum og hefj-
ast kl. 5 síðdegis. Áhorfendur eru
vinsamlega beðnir að vera komnir
á íþróttavöllinn fyrir þann tíma,
til að forðast þrengsli. Áður en í-
þróttasýningarnar byrja, verður
skrúðganga íþróttamanna, ef hefst
kl. 4%, frá íþróttahúsi Jóns Þor-
steinssonar, Lindargötu, og þurfa
þvi allir íþróttamenn, er taka þátt
í skrúðgöngunni, að vera komnir
upp í iþróttahús fyrir kl. — 1-
þróttasýningarnar verða mjög fjöl-
breyttar og ef veður verður etns
gott og í dag, má búast við miklu
fjölmenni á Iþróttavellinum, til að
hylla og kveðja krónprinshjónin.
60 ára
afmæli á í dag frú Aðalbjörg
Stefánsdóttir frá Möðrudal — til
heimilis á Bergstaðastræti 27.
Næturlæknir:
í nótt: Kristján Grímsson,
Iiverfisgötu 39, sími 245. Nætur-
vörður í Reykjavíkur apóteki og
Lyfjabúðinni Iðunni.
Næturlæknir
aðfaranótt þ. x. og 2. ág.: Grím-
ur Magnússon, Hringbraut 202,
sími 3974.
Helgidagslæknar:
Sunnudag: Kristján Grimsson,
Hverfisgötu 39, sími 2845.
Helgidagslæknir:
I. ágúst: Grímur Magnússon,
Hringbraut 202, sími 3974.
Áheit á Strandarkirkju, 6
afhent Vísi: 1 kr. frá Hönnu, 5
kr. frá XX, 5 kr. frá IXIX, 2 kr.
frá G. G.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Ljósifoss,
Þrasalundur, Þingvellir, Lauga-
vatn. Bilpóstur til Akureyrar og
Laxfos til Borgarness. — Til
Reykjavíkur: Ljósifoss, Þrasta-
lundur, Þingvellir, Laugavatns,
Akurgerði, Garðsauki og Vík. —
Fagranes frá Akranesi. Laxfoss
frá Borgarnesi og Dronning Alex-
andrine frá Akureyri.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.20 Hljómplötur (ljtt söng-
lög). 20.15 Upplestur: „Skógurinn
og æskulýðurinn“ II, eftir Chr.
Gjerlöff (próf. Guðm.Hannesson).
20.45 Hljómplötur. 21.40 Danslög.
útarpið á morgun:
II. 00 Messa í dómkirkjunni, sira
Bjarni Jónsson. 19.20 Hljómplöt-
ur: Danssýningarlög. 20.i5Érihdi:
Þorskalindir (Grétar Fells rith.).
20.40 Hljómplötur: a) Tvísöngvar
úr óperuni. b) (21.05) l’Arlesienne-
svítan eftir Bizet. 21.30 Danslög.
Eimreiðin,
april—j úlí-heftið er nýkomið út.
Hefir það inni að halda m. a.: Is-
ólfur Pálsson: Hulda (Sönglag fyr-
ir karlakór), Yngvi Jóhannesson:
Viðhald þjóðanna, Guðmundur
Friðjónsson: Enn um Blinda-Jón
á Mýlaugsstöðmn, ITulda: Grön-
dalsminning, M. B. Plalldórsson:
Svar til Sigurjóns læknis Jónsson-
ar, Stefán Einarsson: Þættir af E.
PI. Kvaran (Blaðamenska og póli-
tík), ITelgi Péturss: Glasir, Sigur-
jón Friðjónsson: Úr djúpi þagnar-
innar, Skarphéðinn : Maurildi, smá-
saga, A. Slotte: Minnissveigur (P.
H. L. þýddi), Vigdís frá Fitjum:
Það var sólskin, Mika Waítari:
Blekkingin mikla (Sv. S. þýddi),
Philipp Witkop: Ruhr kolahérað-
ið (þýtt af Þóri Bergssyni), Böð-
var frá Hnífsdal: Miklabæjar-Sól-
veig (leikrit), ennfremur Raddir,
Ritsjá o. fl.
DFuknan.
Á þriðjudag druknaði 19 ára
piltur, Sólmundur Vigfússon frá
Þverá á Síðu, í Veiðiósi á Síðu.
Var liann þar að veiðum með
öðrum pilti. Tókst honum með
erfiðismunum að ná liki Sól-
mundar, því að mikið var í
ósnum.
Hl
8 ©
BLÍ
DQS®
IALT
Meðal farþega
með e.s. Goðafossi til útlanda
í fyrrakveld: Magnús Jónsson
prófessor, Stefán Guðmundsson,
Haraldur Sigurðsson, Theódór
Skúlason, Halldór Kjartansson,
Ester Jóhannesdóttir, Jóhannes
Stefánsson, Dagný iBröndum, Guð-
rún Eiríks, frk Ottoson, Stefán
Wathne, Nikulás Jónsson, hr. E.
Hansen, Sig. Jónsson og 41 út-
lendingur.
LÉlCÁl
SÖLUBCÐ á góðum stað til
leigu. Sími 4203 og 2420. (545
[TILK/NNINCAKl
Hjúskapur.
í dag verða gefin saman i hjóna-
' band ungfrú Ásta Valdemarsdóttir,
Kristmundssonar skipstjóra og séra
Gísli Brynjólfsson, Kirkjubæjar-
klaustri.
BETANÍA. Samkoma á morg-
un kl. 81/2 síðdegis. Kand. theol.
S. Á. Gislason talar. Æskilegt
að rnenn liefðu Nýja testamenti
með. Allir velkomnir. (576
ÍTAPÁD'FUNDIf)]
TAPAST hefir grár skinn-
lianski. Skilist á hárgreiðslu-
stofuna Perlu, Bergstaðastræti
1. Sími 3895. (540
GRÆNN kvenhanski tapaðist
á Laugaveginum. Sldlist í Mið-
stræti 7. Sími 3996. (582
ftliCISNÆtll
3ja HERERGJA íbúð, sem
næst miðbænum, óskast frá 1
október. Uppl. í sima 4951. (579
VANTAR 1. OKT. 2 herbergi
og eldliús. Áreiðanleg greiðsla.
Tilboð, sendist Vísi fyrir mánu-
dagskveld, merkt: „Rólegt".
(573
KAUPAKONA óslcast á gott
heimili. Uppl. á Skólavörðustíg
20. (577
UNGLINGUR, um 15 ára,
óskast á gott sveitaheimili. —
Uppl. Lindargötu 34, uppi.
(574
KAUPAKONA óskast. Uppl.
Baldursgötu 25, uppi, kl. 6—8 í
kvöld. (580
UNGLINGSSTCLKA óskast
til Sigurgeirs Sigurjónssonar,
Tjarnargötu 10. (581
ttKAUPSKAPURl
LÍTIÐ HCS utan við bæinn,
óskasl til kaujjs. Sími 4913, kl.
8—9 síðd. , (575
GCLRÓFUR — GCLRÆTUR
BLÓMKÁL — TÓMATAR
SÍTRÓNUR. Ódýrt í Þorsteins-
búð, Hringbraut 61, sími 2803
— Grundarstíg 12, sími 3247.
(565
FILMUR, 6X9 — fást í Þor-
steinsbúð, Hringbraut 61, sími
2803 og Grundarstíg 12, sími
3247. (531
ÓDÝR kvenreiðföt til sölu
Mímisveg 2, önnur hæð. (578
— Guð hjálpi okkur, Eiríkur,, við
erum i stórhættú. E gverð að kom-
ast að, hvað það kostar að kaupa
sig lausan.
— Sir Ivan, ég heyri sagt, að þér
viljlð gjarnan kaupa yður frelsi. —
Já, ég á ekki annars úrkostar.
— Hve mikið eru þér fúsir til að
greiða fyrir frelsi yðar og piltsins.
— Eg mun greiða yður rausnar-
lega ....
.... fyrir frelsi mitt, en cnn þá
rausnarlegar, ef þiS hafið 'ptrák-
inn í haldi framvegis.

LEYNDARMÁL 35
JHERTOGAFRÚARINNAR
fjegar tekið var tillit til þess, hver liafði dreg-
ið það upp og einnig merkilegt, þegar það
var alhugað í sambandi við Agadir-atburð-
inn. En eg var þá ekki að hugsa um hina
asögulegu lilið málsins. Þegar ég hafði plagg-
iið í höndunum, skildist mér hvað það var,
sera hafði hvatt mig — örfað mig, alt frá
íþeirrl stund, er stórliertogafrúin hafði auð-
mýkt mig í allra augsýn.
JEg liafði reynt að hata liana. En eg gat
það ekki. Það, sem fyrir mér vakli, var að
■vekja athygli hennar á mér, sannfæra liana
um, að ég stefndi ekki að öðru en þvi, að
’verja lífi mínu í þjónustu liennar.
Verja lífi mínu .... Eg veit ekki livað gat
lcomið mér til að gera mér i hugarlund, að
jþessi kona, þessi gyðja, sem var mér svo
yniklu æðri, myndi nokkru sinni þurfa á mér
að lialda ....
Eg veit, að ég lét ímyndunaraflið ráða gerð-
aim mínum, er svo var komið, og sannast að
segja fanst mér, að eg hefði fundið grund-
völl til þess að byggja á. Og þú getur verið
viss um, að ég hafði ekki gleymt því, sem
Thierry prófessor liafði trúað mér fyrir, þólt
liann hefði ekki viljað segja mér alt, sem
liann vissi. En eg liafði reynt að geta í eyð-
urnar. Mér fanst ég staddur í ríki leyndar-
dóma — og mér fanst, eins greinilega og ég
veit, að þú ert liér við lilið mér i myrkrinu
— að hugboð um eitthvað liörmulegt og ilt
væri orsök þess, hversu mér leiö oft á ein-
veru -og vökustundum mínum. Nælurvinna
mín og liarmsagan um Königsmark liafði þau
áhrif, að ótti minn jókst. Þú munt segja, að
það hafi stafað af vökum og næturvinnu —
og þvi, hvernig tilfinningum mínum var var-
ið. Eg viðurkenni að þú liefir gildar ástæð-
ur til að ælla slikt, en það, scm gerðist, sann-
aði algerlega, að liugboð mitt og æsing liafði
sínar ástæður.
En janfvel áður en eg fann áætlun stórher-
iogans liafði eg gert mér í hugarlund, að Frið-
rik Augustus stórliertogi liefði ilt i liuga gagn-
vart hinni fögru frú sinni. Fegurð liennar hafði
liaft þau áhrif á mig, að eg var ósanngjarn. Eg
gerði mér í liugarlund, að stórliertoginn hefði
ilt í huga, maður, sem augsýnilega var mikium
mannkostum búinn, og eg átti velgengni mína
að þakka, en eg reyndi hinsvegar að lilaða undir
konu þá hina fögru, sem hafði auðmýkt mig og
virti mig einskis. En stundum hugsaði eg sem
svo, að liún væri ekki meðaumkunar virði, þessi
kaldlynda, lirokafulla kona, sem sat og hlustaði
á Melusine leika á fiðlu, eða reið út með þessum
líagen. Var það ekki svo augljóst sem mest
mátti verða, að það var stórliertoginn, sem var
aumkunar verður ?
En það var árangurslaust fyrir mig, að i;eyna
að friða huganil þannig. Eg hugsaði oftast um
Auroru sem gyðju, stolta,fagra,sem syrgði fyrri
eiginmann sinn, hinn vaska riddara, sem liafði
elskað hana.
Ol't liafði frú Wendel talað við mig um Ru-
dolf slórliertoga, sem liún lýsti af samúð. Hann
hafði verið óhamingjusamur, sagði liún. En eg
ýtti öllu til hliðar, sem gat liróflað við því, sem
eg hafði bygt upp.
Þú lieldur kannske að eg hafi ekki verið með
öllum mjalla um þessar mundir. En þó svo
væri geturðu kannske gert þér í hugarlund
hversu skapsmunum mírium var varið er eg fór
til herbergis míns með plaggið í vasa mínum.
Eg hafði nú í fórum mínum gagn, sem gat
greitt götu rnína að kynnum við stórhertoga-
frúna. Hún mundi sannfærast um, að sá maður,
sem færði lienni skjal það, sem ritað var af
manninum, sem hún hafði elskað, var verður
trausts hennar. Ef til vill mun liún biðja afsök-
unar á fvrri framkomu, liugsaði eg. En mér
mun ekki verða orðfátt og eg mun stöðva liana.
Og liún mun undrast þeim mun meira hvers
vegna liún liafði auðmýkt mig.
Tvívegis gerði eg uppkast að bréfi til liennar
— en brendi bréfunum janfharðan. Fyrra bréf-
ið var ekki nógu virðulega orðað. í hinu lagði
eg of mikla áherslu á hvað eg hafði gert. En svo
skrifaði cg lienni blátt áfram:
Af tilviljun Iiefi eg fundið skjal, sem yður
mun vafalaust þykja mikils um vert. Leyfið mér
að senda yður það með línUm þessum.
Með virðingu og hollustu
Yðar o. s. frv.
Eg liafði í liuga að fela Melusine að færa
stórliertogafrúnni bréfið, þvi áð Melusine liafði