Vísir - 13.08.1938, Qupperneq 2
VI SIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Kitstjóri: Hristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
ÍGengið inn frá Ingólfsstræti').
Símar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Ver8 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Hitaveitan.
T ímadagblaðinu virðist vera
það ákaflega mikið áliuga-
mál, að blaðaskrif hefjist á ný
um lántökutilraunina erlendis.
Dag eftir dag innir það nú eftir
því, hver liafi orðið erindislok
borgarstjórans í Svíþjóð og læt-
ur svo sem það sé mjög undr-
andi yfir því, að blöð sjálfstæð-
ism. skuli ekld hafa skýrt frá
þeim, nú eftir heimkomu hans.
í dag er fimti dagurinn siðan
borgarstjóri kom heim úr síð-
ustu utanförinni og enn hefir
engin frásögn af erindislokum
hans verið birt í íhaldsblöðun-
um“, segir blaðið í gær í fyrri
forystugrein sinni. Og svo spyr
það um, „hvað valdi þessari
þögn“!,
En það spyr eklci um þetta af
því, að það viti ekki liver erind-
islokin urðu, þvi að það er þeg-
ar orðið alkunnugt fyrir all-
löngu. Það veit líka, livers
vegna erindislok borgarstjórans
urðu á þann veg, sem kunnugt
er orðið. Það tókst ekki að fá
hitaveitulánið í London og það
tókst heldur ekki að fá það í
Sviþjóð að svo stöddu. Það
tókst ekki að fá ríkislánið í
Svíþjóð og það tókst lieldur
ekki að fá það í London. Og það
er það sama, sem veldur livoru-
tveggja. Það veit Tímadagblað-
ið svo framarlega sem það veit
og skilur það, sem það sjálft
segir frá, þvi að formaður
Framsóknarflokksins hefir gert
all-skilmerkilega grein fyrir
þeim málavöxtum í dálkum
þess.
Og hvers vegna hefir blaðið
sjálft ekki reynt að vera sér úti
um skýrslu frá borgarstjóra, um
erindislok hans, og látið það
undir höfuð leggjast i finnn eða
jafnvel sex daga, eftir heim-
komu hans, að rjúfa „þessa
þögn“, sem það undrast svo
mjög? En væntanlega hefði það
sagt frá því, ef það hefði reynt
að fá slíka skýrslu, en því verið
neitað um hana af borgarstjóra.
Nú hefir borgarstjóri hinsveg-
ar gefið út „tilkynningu“ um
þessi „erindislok" sín. Hefir
hann í því efni farið að dæmi
ríkisstjórnarinnar, þegar hún
gaf út tilkjmninguna um erind-
islok sendimanna sinna, er ut-
an fóru í svipuðum erindum og
hann. Og tilkynning Iians er
mjög á sömu lund og sú tilkynn-
ing rikisstjórnarinnar, eða á þá
leið, að ekki sé að svo stöddu
tímabært „að bjóða út lán liing-
að til Iands i Svíþjóð nú“. En
i þvi felst ekkert annað en það,
sem þegar var kunnugt orðið.
I þessari tilkynningu borgar-
stjóra er ennfremur sagt frá
þvi, að skýrsla sænska verk-
fræðingsins, Tom Nordensons,
um tillögur þær og áætlanir,
sem gerðar liafa verið um liita-
veituna frá Reykjum, af verk-
fræðingum bæjarins, hafi verið
á þá leið, „að hitaveitan verði
enn arðvænlegra fyrirtæki en í
fyrstu var gert ráð fyrir. Af því
er hinsvegar auðsætt, að þó að
ekki hafi að svo stöddu verið
talið „ráðlegt að bjóða út lán“
til hitaveitunnar, þá er það ekki
af þeim sökum, að noklcuð hafi
þótt skorta á það, að undirbún-
ingur hennar væri i góðu lagi
eða að það væri talið óráðlegt
að ráðast í það fyrirtæki nú.
Heldur þvert á móti: að þrátt
fyrir það, að fyrirlækið virlist
„alt liið glaésilegasta“, þá sé þess
ekki að svo stöddu'að vænta,
að lánsútboðið bæri tilætlaðan
árangur. Hefir skýrsla verk-
fræðingsins verið send blöðun-
um og gefst þeim því kostur á,
að ganga úr skugga um þetta
og að leiða almenning „í allan
sannleika“ um það.
En ef stjórnarblöðin óska
eftir frekari umræðum um það,
af hverju slíkt „lánleysi“ geti
þá stafað, þá er það að sjálf-
sögðu á þeirra valdi, að fá þær
ósldr sínar uppfyltar. Ifitt væri
þó þarfara, að allir legðust nú
á eitt um það, að vinna bug á
erfiðleikunum og finna ráð til
þess að koma hitaveitunni í
framkvæmd. Og vonir munu
um, að þess verði ekki Iangt að
bíða, að það megi takast.
Allar þrær fallar á
Sigluflrði og togir
skipa bíðalOnðonar.
í viðtali, sem fréttaritari
Vísis álti við blaðið í gærkveldi,
skýrði hann svo frá, að allar
þrær við verksmiðjurnar þar á
staðnum væru fullar af sild, en
tuttugu skip biðu þar eftir lönd-
un. Taldi fréttaritarinn að þessu
væri þannig hátlað með allar
verksmiðjur norðanlands, þann-
ig að þýðingarlaust væri að
senda skipin þaðan til annara
stöðva.
Flugvélin flaug yfir veiði-
svæðið í gær og sá óhernju stór-
ar og þéltar sildartorfur við
Karlshamar á Húnaflóa, Skaga-
firði, Þistilfirði, SkjáKanda og
við Tj’örnes, enda teíja sjómenn
að síldarmergðin sé óvenju
mikil, og likindi til að veiðin
haldist óbreytt fyrst um sinn.
Reknetabátar,sem stundað hafa
veiði út af Siglufirði, hafa feng-
ið á annað hundrað tunnur á
degi, og er það talin ágæt veiði.
Unnið er nú stöðugt að söltun
á Siglufii’ði og fer sildin batn-
andi livað fitumagn snertir og
matjes-söltun fer þar af Ieið-
andi vaxandi. Veður hefir verið
ágætt fyrir Norðurlandi, stillur
og bjartviðri og von manna að
það haldist-
Frá Djúpavík var símað í
morgun, að Baldur hefði kom-
ið af veiðum í morgnn með
1700—1800 mál. L.v. Málmey
kom í morgun með 600 mál. —
Þoka og dumbungsveður var á
Djúpavík í morgun. lOstiga hiti.
Síldin, sem berst til Djúpavík-
ur, virðist aðallega við Vatnsnes
og Skaga.
Til Hesteyrar hafa komið Þór-
ólfur með 2242 . mál, EgiII
Skallagrímsson með 1457 og
Snorri goði með 2300 mál.
aðefns Loftur.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London, í morgun.
ÞRÁTT fyrir útvarpsræðu Malcolms MacDonalds
nýlendumálaráðherra, um Palestinuför sína,
en í ræðunni bar hann friðarorð milli Araba
og Gyðinga, halda óeirðir og hermdarverk áfram í land-
inu og hafa nú færst í aukana að miklum mun.
Fimm óeirðaseggir voru drepnir í bardaga við lög-
regluna í gær, fyrir utan Nablus, en matvörukaupmað-
ur nokkur, á leið til markaðstorgsins í gamla borgar-
hlutanum í Jerusalem, varð fyrir skotárás og beið bana
samstundis. í fyrsta skifti í heilan mánuð gerðu Arab-
ar stórfelda hópárás í Gyðingahverfinu í Tel Aviv. Bar-
ist var í heila klukkustund, áður en unt var að koma
kyrð á aftur.
Ræningjaflokkur í Sharas kveikti í vöruskemmu og
brann hún til ösku. Annar flokkur ræningja kveiktu
í járnbrautarstöðinni Jebneth og brunnu öll stöðvar-
húsin. Því næst réðust þeir á stöðvarstjórann á annari
stöð, eyðilögðu. bækur hans og mölvuðu talsímaáhald-
ið. Á járnbrautarstöðinni Bittir, milli Jerusalem og
Lydda, var um svipaðar aðfarir að ræða.
Þykir það bera vitni um hið óslökkvandi hatur, sem
ríkjandi er í Palestina, að óeirðir skuli magnast og
hermdarverk aukast að mun, þegar sjálfur nýlendu-
málaráðherra Bretlands hefir gert sér ferð á hendur til
Palestina, í von um að förin hefði sefandi áhrif.
Og um útvarpsræðu hans, en í henni forðaðist hann
allar ávítur, en reyndi að greiða braut að sáttum milli
Gyðinga og Araba — er það Ijóst, að hún hefir ekki
haft þau áhrif í Palestina, sem búist var við, þar sem
óeirðirnar magnast undir eins og ráðherrann sleppir
orðinu.
United Press.
London 12. ág. FÚ.
Malcolm MacDonald, ný-
lendumálaráðherra Breía, flulti
ræðu í gærkveldi um flugferð
sína til Palestínu. Kvað bann
bresku stjórnina líta á það sem
lielga skyldu, að koma á friði
í landinu. Drap hann á tillögur
nefndar þeirrar, sem liafði með
höndum athuganir á hvernig
þetta vandamál yrði Ieyst svo
að bæði Arabar og Gyðingar
mættu yel við una, en nefndin
hefði, eins og kunnugt værí,
lagt til að landinu yrði skift i
tvö riki, Arabaríki og Gyðinga-
ríki með lilutlausu svæði á
milli. Þessar tillögur hefði
breska stjórnin fallist á. Nefnd
sérfræðinga hefði nú með hönd-
um að vinna úr gögnum þeim,
sem nefndm kom með heim frá
Palestina og yrði það nokkurra
vikna verk, en að því loknu yrði
fullnaðarákvörðun tekin. Mal-
colm MacDonald sagðist liafa
rætt ítarlega við breska land-
stjórann og breska yfirhers-
höfðingjann í Palestina um á-
stand og horfur, og sagði hann
um störf þeirra, að engir hresk-
ir embættismenn hefðu haft
erfiðara og vandsamara starf
með höndum en þeir, frá þvi
er heimsstyrjöldinni Iauk, og
nytu þeir fylsta trausts bresku
stjórnarinnar.
Deílur Araba og Gyðinga,
sagði MacDonald, verður að
leiða til lykta á grijndvelli rétt-
lætis og þótt vafasamt sé, að
takast muni að friða landið áð-
ur en fullnaðarákvörðun verður
tekin um framtið þess, verður
alt gert sem unt er í því skyni.
Lauk hann máli sinu með ósk
um að með Guðs hjálp mætti
auðnast að koma á friði í Land-
inu helga.
Tilkyniiing
frá
borg-arstjóranum í Reykjavik.
Nokkru eftir að lir. Tom
Nordenson verkfræðingur frá
Stokkhólmi, sem hér1 var stadd-
ur síðastliðið vor til þess að at-
huga áætlanir og tillögur um
hitaveitu til Reykjavíkur frá
Reykjum í Mosfellssveit, liafði
lokið starfi sínu hér og snúið
heimleiðis, fór eg utan í þeim
erindum að rannsaka nánar
möguleika fyrir láni í Svíþjóð
til framkvæmdanna, en í utan-
för minni síðastliðinn vetur
liafði eg fengið vilyrði fyrir
slíku láni þar.
Verkfræðingurinn hefir gert
grein fyrir athugunum sínum i
skýrslu, sem hann hefir gefið,
og felst liann á tillögur verk-
fræðinga bæjarins og áætlanir.
Tekur hann upp þá breytingu,
sem ráðagerðir liafa verið um,
að lieila vatnið, sem nú má ná
á Reykjum, verði notað lil liita-
veitu um allan bæinn, enda
verði hygð hitunarstöð, þar sein
skerpa má á vatninu þegar frost
er meira en -f- 8° G og við þá
breytingu má vænta þess, að
hitaveitan verði enn arðvæn-
legra fyrirtæki.
í stuttu máli má segja, að
verkfræðingnum hafi litist fyr-
irtækið alt liið glæsilegasta.
Þrált fyrir hina hagstæðu
skýrslu verkfræðingsins sann-
færðist eg um það, að eins og
sakir standa er ekki ráðlegt að
bjóða út lán liingað til Iands í
Svíþjóð nú.
Hinsvegar mun verða fylgst
vel með því, hvenær vænta
megi fullnægjandi árangurs af
lánsumleitunum erlendis til
liitaveitunnar.
Samningar Rnssa
og Japana.
London í morgun.
Frá Tokio er símað, að her-
málaráðuneytið hafi tilkynt, að
frekari viðræðufundir milli jap-
anskra og rússneskra hershöfð-
ingja verði haldnir nálægtChan-
kufeng. Frekara samkomulag
hefir orðið milli þeirra, um að
hvort liðið um sig hörfi til baka
800 metra frá jaðri Changku-
feng-hæðar.
United Press.
Etyrjðldin * á
Spáni.
London, 13. ág. FÚ.
Á Spáni telja uppreistar-
nifinn sig hafa sótt fram á
Estramadura-vígstöðvunum.
iStjórnarherinn neitar þvi hins-
vegar að liafa hörfað á þessli
svæði, og telur uppreistarmenn
liafa beðið rnikið mamitjón þar.
Það sem uppreistarmenn einlc-
um leggja kapp á að ná á þessu
Stðrorosta við Han-
kow jflrvotaodi.
Lndon, 13. ág. FÚ.
Japanir herða nú sóknina til
Hankow, / aðsetursborgar Chi-
angs-kai-sheks og stjórnar hans.
Chiang-kai-shek skipaði svo fyr-
ir nýlega, að flytja skyldi mik-
inn hluta íbúanna á, brott úr
borginni- Yar skipað sérstakt
ráð til þess, að sjá um flutning-
ana.
Nú hefir verið ákveðið, að
flytja alla íbúa borgarinnar á
brott. Þykir þessi ákvörðun
benda til, að stórorusta um yfir-
ráðin yfir borginni sé í aðsigi.
United Press.
svæði, eru hinar auðugu kvika-
silfursnámur í Almadeen. Þá er
sagt að mjög sé nú barist fyrir
sunnan Elbró og telja uppreist-
armenn sig liafa tekið hæðir
sem miklu skifta á þeim slóð-
um.
, Hróa Hattar-bækurnar
eru komnar aftur og fást á af-
greiðslunni.
Kornforðabúr í
)
Þýskalandi
'i
London, 13. ág. FÚ. |
|
Göring hefir nú gert nýjar
ráðstafanir til þess að safna
korni í Þýskalandi. Segir í fyrir-
mælum 'um þetta atriði, að taka
megi hverja þá byggingu, sem :
nothæf sé til jiess að geyma í
korn fyrir liið opinhera, og ef
að eigendurnir hafi á móti því,
muni lögreglan skerast í leikinn.
Allir malarar og kornkaupmenn
verða að gefa stjórninni skýrslu
um, hve mikið korngeymslu-
rúin þeir hafi, og ef þess er
krafist að þeir auki við kom-
skemmur sínar, verða þeir að
gera það.
AÐVÖRUN UM LOFTÁRÁSIR!
Myndin er tekin í spænskri borg, er aðvörun hefir verið gefin um, að flugvélar uppreislar-
manan nálgist. Hleypur hver sem fætur toga í hin skotheldu neðanjarðarliyrgi.
*
/