Vísir - 15.08.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN YÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
ýGengið inn frá Ingólfsstræti-).
Sínar :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Yerð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
„Umturnun“.
Alþýðblaðinu sagðist svo fiá
á laugardaginn, að sænski verk-
fræðingurinn, seni fenginn var
til þess að alhuga áætlanir bæj-
arverkfræðinganna um hitaveit-
una frá Reykjum, hafi „um-
turnað“ þeirn áætlunum svo
gersamlega, að hann áætli stofn-
kostnað hitaveitunnar 2,6 milj.
kr. hærri en bæjarverkfræðing-
arnir, miðað við það vatnsmagn,
sem nú er fyrir liendi. Bæjar-
verkfræðingarnir hafa áætlað
stofnkostnaðinn 3,5 milj., en
sænski verkfræðingurinn 6,1
milj. Og til þess að færa rnönn-
um heim sanninn um þetta,
birtir hlaðið samanhurð á áætl-
ununum, lið fyrir lið. En um
það er ekkert að villast, að hlað-
ið sleppir vísvitandi að geta
þess, að sú áætlun bæjarverk-
fræðinganna, sem það tekur íil
samanhiu-ður, er um hitaveitu
fyrir rúmlega HÁLFAN hæinn,
en áætlun sænska verkfræðíngs-
ins um hitaveitu fyrir ALLAN
bæinn innan Hringbrautar!
í áætlunum bæjarverkfræð-
inganna var gert ráð fyrir þvi,
að byrjað yrði á hitaveitunni
með því að virkja það vatns-
magn, sem nú er fyrir hendi á
Reykjum (168 lítra á sek.), og
fullnægja með því liitaþörfinni,
eins og hún gæti mest orðið (í
15. st. frosti), í rúmlega hálf-
um bænum, eins og hann er nú.
Síðan átti að auka virkjunina,
svo að hún nægði öllum hæn-
um, þegar nægilegt vatnsmagn
væri fengið til þess. í fyrstu
virkjun áttí ekki að leggja nema
eina vatnsæð til bæjarins frá
Reykjum og götukerfi að eins í
hálfan bæinn. Og það er þessi
virkjun, sem bæjarverkfræðing-
arnir áætluðu að mundi kosla
3,5 milj. krónur.
Hinsvegar var sá möguleiki
fyrir hendi og var vakið máls
á honum á fundi í Verkfræð-
ingafélaginu, er þar var rætt um
skýrslu og tillögur bæjarverk-
fræðinganna, að nota þetta
sama vatnsmagn til upphitunar
á öllum bænum, þó að með þvi
yrði ekki fullnægt hitaþörfinni í
meira frosti en 8 st. En það var
þá upplýst, að á undanförnu 5
ára tímabili hefði meira frost
en 8 st. aðeins komið fyrir í 20
sólarhringa alls, eða sem svarar
4 sólarhringa á ári. Jafnframt
var þá einnig gert ráð fvrir því,
að í meiri frostum yrði að nota
kol til þess að fullnægja hita-
þörfinni lil þess ítrasta. Og upp
frá þessu var gert ráð fyrir þvi,
að virkjuninni yrði hagað þann-
ig, eða að hitaveitan yrði gerð
fyrir allan bæinn i fyrstu virkj-
un. En á þetta hefir sænski
verkfræðingurinn fallist, og um
þá virkjun er áætlun hans gerð,
en ekki um virkjun fyrir hálfan
bæinn.
Hitaveitusérfræðingur AI-
þýðublaðsins, Emil Jónsson, nú
vitamálastjóri, áfellist bæjar-
verkfræðingana mjög fyrir það,
að þeir vildu ekki láta sér nægja
eina vatnsæð til bæjarins frá
Reykjum, og taldi að engin þörf
væri á að hafa þær tvær, og að
eins til kostnaðarauka, enda
myndi það vera neyðarúrræði,
sem að eins væri gripið til af
því, að vatn væri ekki nægilegt
á Reykjum nú, og því ráðgert
að virkja í tvennu lagi. Og auð-
vitað gerði sá „vísi maður“ ekki
ráð fyrir því, að frá Krýsivík
þyrfti að leggja nema eina æð.
Þessu hefir nú sænski vei'kfræð-
ingurinn „umturnað“ algei’lega
fyiúr Emil, og telur „það tæp-
ast verjandí, að treysla á að eins
eina lögn“ frá Reykjum, og
livað þá frá Krýsivílc! — En af
þessu leiðir, að í áætlun hans er
gert ráð fyrir tvöfaldri lögn frá
Reykjum að Öskjuhlíð, og er á-
ætlunarverð hans þá einnig að
sjálfsögðu tvöfalt. Höfðu bæjar-
vei’kfi-æðingai’nir áætlað verð á
einfaldri lögn 905 þúsund krón-
ur, en sænski verkfræðingurinn
áætlar verð tvöfaldrar lagnar
1830 þús., og munar þannig 925
þús. á þeim lið áætlunarinnar.
Bæjarkerfið í rúmlega hálfan
hæinn áætluðu hæjarvei-kfi’æð-
ingarnir 1218 þús. krónur.
Sænski verkfræðingurinn áætl-
ar bæjarkerfi i allan bæinn 1995
þús. kr.
Þannig er mismunurinn á
þessum tveim liðum áætlananna
samtals um 1700 þús. kr. Þar
við hætist varaliitamiðstöð um
456 þús. og liækkun á verk-
fi’æðistörfum og ófyrii’séðum
útgjöldum, er stafar af heildai’-
hækkun kostnaðaráætlunai’inn-
ar 283 þús. kr. En allur þessi
mismunur stafar af því, að á-
ætlun bæjarvei-kfræðinganna,
sem Alþýðuhlaðið notar í þess-
um saixxanhurði, er um hitaveitu
fyrir rúmlega HÁLFAN (eða
60%) af hænum, en áætlun
sænska verkfræðingsins um
hitaveitu fyrir ALLAN bæinn.
Bæjarverkfi’æðingarnir gerðu
hinsvegar einnig áætlun um
hiíaveilu fyrir allan bæinn, þar
sem g'ert er ráð fyrir tvöfaldri
vatnsæð frá Reykjum að Öskju-
hlíð og fullkomnu bæjai’kerfi.
Ef sú áætlun er horin saman við
áætlun sænska verkfræðingsins,
sem réttara væri, þá kemur það
einnig í ljós, að áætlun hans er
í rauninni staðfesting á áætlun-
úm þeiri’a.
Það fer þannig fjai’ri þvi, að
sænski ve rkfræðin guri 11 n hafi
„umturnað“ áætlunum hæjai’-
verkfræðinganna, þó að Alþýðu-
blaðið reyni að umturna sann-
leikanum þannig, að svo megi
vii’ðast!
Áfengislagabrot fara
mjfig f rfixt.
Á árunmn 1926—1930 hefir
tala ákærði-a fyrir lögi-eglubrot
numið samtals 5.688, en á ár-
unum 1931—35 hafa þau verið
8.714. Þar af hafa brotin verið
7.147 í Reykjavík en 1.567 utan
Reykjavíkur.
Nálega helmingur allra
kærðra lögregluhx’ota þessi ár,
hæði í Reykjavík og utan
Reykjavíkur hefir verið brot
gegn áfengislöggjöfinni, þar af
314 ölvun á ahnannafæri. Hefir
þessum brotum mikið fjölgað
síðustu 5 ái’in frá næstu 5 ár-
unum á undan (um 45%). Næst
áfengisbrotunum kemur röskun
á almennri reglu og öi’yggi, sem
er um kt allra ákærðra hrota
1931—35 og hafa nálega tífald-
ast frá næstu 5 árum á undan.
En þar næst koma hrot á bif-
Óeirdis* og handtöknp
í Efri-Schlesiu.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Heræfingar þær, sem nú standa fyrir dyrum í Þýska-
landi, vekja milda athygli um alla álfuna, og er
talsverður uggur í mönnum víða, einkum í
Frákklandi.
Yfirleitt finst mönnum það gagnrýningarefni víðast
hvar, hversu heræfingarnar verða í stórum stíl, en þær
hafa verið mjög vandlega undirbúnar að undanförnu.
En sökum þess, hversu stórfeldar og víðtækar heræfing-
arnar verða, mun uggur og ótti grípa um sig í álfunni
og framtíðarhorfurnar verða ótryggari.
Daily Telegraph kemst svo að orði, að enginn véfengi
rétt Þjóðverja til þess að æfa her sinn, en vegna þeirrar
æsingar, sem ríkjandi sé í álfunni, hefði verið heppi-
legra, ef heræfingarnar hefði verið minna áberandi og
ekki eins víðtækar og í ráði er, en við æfingarnar hefir
herinn sama rétt og á styrjaldartímum, og getur tekið
hvað sem er til sinna nota og látið borgara og bændur
aðstoða sig eftir þörfum.
Þjóðverjara halda áfram að auka víggirðingar sínar
í Vestur-Þýskalandi af miklum krafti.
Fregnir frá Varsjá, birtar í Lundúnablöðum, skýra
frá því, að a. m. k. 500 þýskir verkamenn hafi verið
handteknir í Efri-Schlesíu, þar sem Hitler er með leynd
að koma upp öflugum víggirðingum.
Handtökurnar fóru fram eftir að slegið hafði í bar-
daga milli Gestapo-manna (pólitísku leynilögreglunn-
ar) og verkamanna og námumanna, en námumenn
voru sakaðir um að hafa dreift and-nazistiskum flug
ritum út um Efri-Schlesíu. í flugritunum var farið
hörðum orðum um nazista, fyrir vígbúnaðaráform
þeirra, og verkamenn hvattir til þess að neita að vinna
að þeim.
Uniíed Press.
WILHELM KEITEL
yfirhershöfðingi þýska hersins,
er tók við stöðu von Blom-
bergs, er hann féll í ónáð hjá
Hitler, er talinn andvígnr hin-
um róttækari öflum innan naz-
istaflokksins. Hefir hegrst, að
Hitler vilji taka von Blomberg
í sátt að nýju, gegn því, að
hann slíti samvistum við konu
þá, sem hann gekk að eiga, en
hún er af borgaralegum ætt-
um, og bendir það í þá ált, að.
nazistar séu ekki alts kostar
ánægðir með Iíeitel og yfir-
stjórn hans á hermálunum.
Mann tjón
Rnssa og Japana.
London í morgun.
Samkvæmt hálfopinberri til-
kynningu, sem birt var í morg-
un, féllu 236 Rússar í bardög-
unum um Chankufeng, en 611
særð.ust. Af Japönum féllu
600 menn, segir í hinni rúss-
nesku tilkynningu, en 2500
særðust. (Samkvæmt japanskri
tilkynningu, sem birt var fyrir
nokkuru, var manntjón Rússa
miklum mun meira en Japana).
United Press.
Werabley sond-
mfitieo Eokið.
Sundmeistaramót Evrópu í
Wembley, London, lauk á laug-
ardaginn. I þeim sundum, sem
ísland tók þátt í, tóku þátt að
eins 9 þjóðir af 28, sem lofað
liöfðu þátttöku og var þvi lcepn-
in afar-hörð. íslendingar lcom-
ust ekki í úrslitakepni, en Ingi
Sveinsson, sem tólc þátt i auka-
kepni, varð þar þriðji, á undan
Hollendingnum Gerkens.
INGI SVEINSSON.
Að eins einn Norðurlanda-
maður komst í úrslitakepni i áð-
urnefndum sundum, þ. e. Svíinn
Björn Borg.
íslendingarnir fengu ágætar
viðtökur.
Sundráð Reykjavíkur.
(Samkv. símskeyti frá Erlingi
Pálssyni.)
Reykjavíkur-mótið
liefst í kveld.
Fram -- ¥alnp.
Síldveidarnar
Afgreiðsla hjá síldarverksraiðjora rík-
isins gengnr ágætlega og aðeins 5 skip
bíða eftir lðndun.
Samkvæmt fregnum frá
Djúpavík i morgun kom Garð-
ar í gær með 2000 mál og
Hannes ráðherra með 1700 mál,
sem voru losuð i nótt. — I nótt
komu Huginn III. með 332 tn.
i salt og 400 mál, linuv. Freyja
með 180 tn. og 400 mál, Huginn
II. með 500 mál og Málmey með
300 tn. Karlsefni var að koma
með mikinn afla.
Afli er heldur tregari, enda
kaldara i bili og torfurnar gisn-
ari. Veiðin aðallega á Húnaflóa
og Skagafirði.
Verksmiðjan á Djúpavík hef-
ir nú fengið um 100 000 mál og
7000 tn. í salt.
Frá Hesteyri er símað, að
Snorri goði hafi komið þangað
á laugardag með 2292 mál.
Til Hjalteyrar komu á laugard.
Þorfinnur með 1421 mál, Kross-
tindur 632, Arinbjörn hersir
1804, Skallagrímur 1341, l.v.
reiðalöggjöfinni og öðrum lög-
um og reglum um umferð, um
% af brotunum 1931—35. Hef-
ir þeim hrotum í heild ekki
fjölgað frá næstu 5 árunum á
undan, en þungamiðja þeirra
flust yfir á bifreiðarnar.
(Ilagtíðindi).
Huginn 1240, Garðar 711, Gull-
foss 1247. Alls um 8400 mál.
í gær komu Krosstindur með
616, Hjalteyrin með 1178, Ólaf-
ur Bjarnason með 1339 og
Fjölnir með 856 mál.
Til Iljalteyrar eru komin 152
þúsund mál og til Hesteyrar
25 y2 þús. mál, eða samt. í báð-
ar verksmiðjurnai’ svipað og í
fyrra. , . 0
Einkaskeyti til Vísis.
Sigulfirði á laugardag.
Þessi skip komu í gær og í
nótt> Gulltoppur/Hafaldan með
300 mál, Skagfirðingur 850,
Erlingur 2. 400, Njáll 600, Har-
aldur 500, Hermóður 550, Oliv-
ette 500, Eggert 250, Óðinn 200,
Harpa 150, Þórir 400, Kári 500,
Auðhjörn 400, Gulltoppur 600,
Björn Austræni 300, Björn 550,
Ágústa 400, Kristján X. 100,
Frigg 150, Geiú 450, Gunnhjörn
600, Jón Þorláksson 800, Höfr-
ungur 540, Anna/Einar Þveræ-
ingur 550, Karl/Svanur 200,
Hringur 850.
Hjá Ríkisverksmiðjunum bíða
nú 35 sldp með samtals 17000
mál. Allar þrær eru fullar og
þurfa skipin að híða 2—3 sólar-
hringa eftir löndun. Mörg skip
hafa fengið síld í morgun og
eru sum á leiðinni með full-
fermi. Þráinn.
Siglufirði í morgun.
I gærkveldi var mikil síld á
Haganesvik og komu mörg skip
þaðan í nótt með síld til söltun-
ar og í morgun hafa komið
nolckur skip fullfermd þaðan
með bræðslusíld og fleiri vænt-
anleg. Sögðu sjómenn svartan
sjó þar af síld, en gisnar torf-
urnar við Tjörnes. Hefir einnig
frétst af allmikilli síld í morg-
un. Veður er alls staðar gott.
Löndun gengur vel í Ríkis-
verksniiðjunum og biðu kl. 10 í
morgun aðeins 5 skip löndunar.
Síðan á laugardag hafa eftirtalin
skip lagt upp þar: Kristján X.
100 mál, Frigg, Akranesi, 150,
Geir 450, Gunnbjörn 600, Jón
Þorláksson 800, Höfrungur 540,
Arthur og Fanney 400, Karl og
Svanur 200, Gulltoppur, Vest-
niannaeyjum, 300, Hringur 850,
Gyllir og Fylkir 400, Ægir og
Muninn 250, Eldborg 600, Anna
og Einar 550, Unnur 350, Guide
Me 400, Valbjörn 400, Harpa
200, Freyja 400, Frigg og Lagar-
foss 80, Vébjörn 200, Gotta 600,
Hafalda 400, Bjarnarey 650,
Eggert200, Geir goði550, Nanna
,500, Snorri 400, Gyllir og Fylk-
ir 250. Þessi síld er að mestu
leyti veidd á Skagafirði og á
Haganesvílc og sumpart við
Tjörnes. — Þráinn.
Fyrsti leikurinn í Reykjavik-
urkepninni verður í kveld og
liefst kl. 7%, Eru það Fram off
Valur, sem keppa í kveld og
verður þetta vafalaust spenn-
andi og fjörugur leikur, því að
eins og nienn muna sigraði Val-
ur á vílaspyrnu er þessi félög
keptu á íslandsmótinu í vor.
Kappliðin verða í kveld svo
sem hér segir:
Valur: Hermann Hermanns-
son, Frímann Helgason, Grim-
ar Jónsson, Hrólfur Benedikts-
son, Jóhannes Bergsteinsson,
Guðmundur Sigurðsson, Ellert
Sölvason, Egill Kristhjörnsson,
Björgúlfur Baldursson, Þórar-
inn Þorkelsson og Magnús
Bergsteinsson.
Fram: Þráinn Sigurðsson,
Ólafur Þorvarðsson, Ragnar
Jónsson, Sæmundur Gíslason,
Sigurður Halldórsson, Lúðvig
Þorgeirsson, Jón Sigurðss., Jör-
gensen, Jón Magnússon, Högni
Ágústsson og Haukur Antonsen.
K. R. er Reykjavikurmeistari
frá í fyrra.
Dómari verður Guðjón Ein-
arsson.
M.s. Dronning Alexandrine
fer norður og vestur í kvekl-
Meðal farþega verða: Sigríður
Pálsdóttir, Éiríkur Eiríksson,
Steingr. Björnsson og frú, Soff-
ía Torfason, Sigurhjörg Krist-
insdóttir, Rebekka Jónsdóttir,
Anna Flygenring, Þór. Egilsson
og frú o. m. fl-