Vísir - 22.08.1938, Blaðsíða 2
VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Bitstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötn 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
JGengið inn frá Ingólfsstrœti).
Sfi
> a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Ver8 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan fa/f.
Goðsvarið.
Alþýðublaðið hefir þau um-
“ mæli eftir þessum eina bæj-
arfulltrúa Alþýðuflokksins, sem
sat síðasta bæjarstjórnarfund,
að liann sé „sannfærður um, að
ástæðan fyrir því, að við höfum
fengið neitun fyrir láni til hita-
veitunnar bæði í Englandi og í
Svíþjóð“, sé sú, „að fjármála-
og verkfræðingafirmum liafi
ekki litist á áællanir þær, sem
fyrir hafi legið.“
Það hefði nú farið vel á því,
aðbæjarfulltrúinn hefði um leið
skýrt frá þvi, livað liann væri
„sannfærður um“ að liefði vald-
ið því, að við höfum einnig feng-
ið „neitun fyrir láni“ handa rík-
issjóði, „bæði í Englandi og í
Svíþjóð“, alveg í sömu and-
ránni. Og af þvi að Alþýðublað-
ið á svo greiðan aðgang að þéss-
ari „véfrétt“, þá er þess að
vænta, að það afli sér hið bráð-
asta vitneskju um „sannfær-
ingu“ hennar í því efni.
Það var svo um „véfréttirn-
ar“ til forna, að svör þeirra við
spurningum, sem fyrir þær voru
lagðar, voru oft hinar kynleg-
ustu og virtust jafnvel, í fljótu
bragði, ýmist út í hött eða auð-
sæ vitleysa. Hinsvegar var það
ekki að ástæðulausu, að slík
svör véfréttanna voru kölluð
„goðsvör“. Og þó að í fljótu
bragði virðist einnig sem eitt-
hvað hljóti að vera „bogið við“
þetta sannfæringar-goðsvar Al-
þýðuvéfréttarinnar, þá væri það
nærri því að vonum, að „trúað-
ar“ flokks-sálir þæltust mega
treysta þvi, eins og um raun-
verulegt „goðsvar“ væri að
ræða, þó að þær skilji það ekki
og það beri þess augljós merki,
að það sé lielber vitleysa.
Og hvers vegna skyldi fjár-
mála- og verkfræðingafirmum
ekki hafa „litist á áætlanir þær,
sem fyrir Iiágu“ um hitaveit-
una?
Bæjarfulltrúa Alþýðuflokks-
ins, þessum, sem „goðsvarið“
gaf, er kunnugt uin það, að
„fjármálafirmað“ enska, sem til
mála kom að gengist fyrir lán-
veitingu til hitaveitunnar í Eng-
landi, hafði látið „verkfræðinga-
firma“ sem það er í samvinnu
við, kynna sér allan undirbún-
ing liitaveitunnar og gagnrýna
áætlanir þær, sem um hana
höfðu verið gerðar, með þeim
árangri, að það taldi fyrirtækið
hið álitlegasta og kvaðst fyrir
sitt leyti reiðubúið að leggja
fram fé lil þess. En lántakan
strandaði á afstöðu enskra
stjórnarvalda. Ef þessu „fjár-
málafirma“ hefði „ekki litist á
áætlanir þær, sem fyrir lágu“,
hvers vegna „í ósköpunum“
skyldi það þá ekki hafa látið
það uppi sem „ástæðu fyrir
því“, að það ekki gæti lánað fé
til þess? Heldur „véfrétt“ Al-
þýðuflokksins, að það hafi ekki
haft kjark til þess, ekki þorað
það, af því að það liafi lialdið
að borgarstjórinn-okkar yrði þá
svo reiður við sig? Eða livers
vegna hefði það ekki átt að segja
eins og var?
Sænski bankinn, sem til mála
kom að beitti sér fyrir lánveit-
ingunni, lét verkfræðilegan
trúnaðarmann sinn rannsaka
allar áætlanir um hitaveituna og
fékk umsögn lians um fyrirtæk-
ið. Að dómi þessa trúnaðar-
manns bankans er fyi'irtækið
ennþá glæsilegra en gert var ráð
fyrir í áætlunum bæjarverk-
fræðinganna. Ef þessum sænska
sórfræðingi hefði nú ekki „litist
á“ fyrirtælcið, skyldi maður þó
ætla að hann hefði látið það
koma alveg ótvírætt frarn í
skýrslu sinni til bankans? En
það er alveg þveröfugt. Öll
skýrslan ber þess vott, að hann
telur fyrirlækið hið álitlegasta.
En „véfréttin“ heldur ef til vill
að liann hafi ekki þorað annað
en að fara lofsamlegum orðum
um það af því að hann hafi átt
reiði okkar yfir höfði sér, og
heldur en að verða fyrir þeim
ósköpum, hafi hann kosið að
„svíkja lánardrottinn sinn“,
bankann, sem hann var trúnað-
armaður fwir ?
Það er nú ekki um það að
villast, að það er eitthvað meira
en lítið „bogið við“ „véfréttina“
og goðsvar hennar. — En það
er líka auðvitað, og þótt goð-
svörin gömlu virtust oft og ein-
att vera út í hött eða helber vit-
lejrsa, þá leiðir að vísu ekki að
sjálfsögðu af því, að allar vit-
leysur séu goðsvör.
Slidveiðarnar
EINKASKEYTI TIL V í S I S.
Siglufirði í morgun.
Undanfarna daga liefir verið
ófært veður til síldveiða, en í
dag er veðrið sæmilegt og bjart
til hafsins. Þó er austankaldi og
nokkur sjór, en í gærkveldi og í
nótt fengu nokkur skip síld á
Skagafirði, en munu þó ekki
hafa fylt sig.
Engar fréttir hafa borist ann-
arstaðar frá um síldveiðar.
Þráinn.
Laugardag s.l. komu til Hjalt-
eyrar Þorfinnur með 646 mál,
Belgaum með 456 og Huginn
með 385.
Til Hesteyrar kom Snorri
goði á laugardag með 1868 mál
og í gær Arinbjöm hersir með
1066 og Gyllir með 1058.
Synt yfip
Oddeyrarál
Pétur Eiriksson synti yfir
Oddeyrarál 18. þ. m. á 18. mín.
33 sek., en vegalengdin er 850
metrar. Ýmsir aðrir hafa synt
yfir Oddeyrarár, en allir verið
lengur á leiðinni en Pétur. Allir
syntu bringusund, neina Pétur,
sem synti skriðsund. Baret hann
nokkuð af leið vegna straums og
varð að synda móti straum síð-
asta spölinn. (Samkv. FÚ.).
fJELAGSPRENTStllÐiUNNAR
ÖCSTlP
Franco hafnar tillögum bresku stjórnarinnar
um brottflutning sjálfboðaiiða frá Spáni.
Nýp þáttup hefst 1 stypjöldinni
á Spáni, sem kann að hafa ó-
fyripsjáanlegap aileiðingap.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Það er nú kunnugt orðið, að Franco hefir raunveru-
lega hafnað tillögum bresku stjórnarinnar um
brottflutning erlendra sjálfboðaliða frá Spáni, en
þessar tillögur tók hlutleysisnefndin til meðferðar, og
náðist að lokum samkomulag um þær. Voru þær svo
sendar Franco og spænsku stjórninni, er félst á tillög-
urnar í höfuðatriðum, en um 6 vikna dráttur varð á
svari Franco’s, og var það loks komið til London í heild
s.l. laugardag. Var þegar tekið til á laugardag að þýða
það, en jafnframt var boðað, að Plymouth lávarður,
formaður hlutleysisnefndarinnar, kæmi til London í
dag. '
Þeir menn í hlutleysisnefndinni, sem United Press
hefir átt tal við, líta svo á, að áform Breta um brott-
flutning sjálfboðaliðanna sé í rauninni úr sögunni, þar
sem Franco hafi hafnað nærri öllum mikilvægustu til-
lögunum.
Það er ekki búist við, að hlutleysisnefndin fallist á
neinar af gagntillögum Francos.
Fullvíst má telja, að það muni verða að minsta kosti
sex mánaða verk, að koma því til leiðar, að nýtt sam-
komulag næðist.
Alment er nú litið svo á, að engar ráðagerðir
um brottflutning sjálfboðaliða frá Spáni muni
nokkuru sinni koma til framkvæmda.
Ein af afleiðingum þess, að Franco hefir hafnað til-
Jögunum, verður að líkindum sú, að það mun dragast
um ófyrirsjáanlega langan tíma, að bresk-ítalska sam-
komulagið komi til framkvæmda.
t.
Svar Franco’s var birt í gærkveldi. I því kveðst hann
fallast á brottflutning sjálfboðaliða í grundvallaratrið-
um, en setur fram gagntillögur, sem hlutleysisnefndin
mun ekki geta gengið að, og krefst þess, að fá styrjald-
arréttindi skilyrðislaust, áður en brottflutningurinn
kemur til framkvæmda, — en með þessu er talið, að
brottflutnigstillögurnar sé úr sögunni, því að í raun og
veru hafi Franco hafnað þeim.
United Press.
Ciano svarar
fypipspupn.
London 22. ágúst. FÚ.
Utanrikismálaráðherra Ítalíu
hefir svai'að fyrirspumum
breskú stjórnarinnar um það,
hvort ítalir væm að senda Fran-
co aukið lijálparlið. Sagði Cia-
no greifi að fyrir þessu væri
enginn fótur og ef að Bretar
væm að svipast um eftir er-
lendri íhlutun um Spánarstyrj-
öldina, stæði þeim næst að líta
til Frakklands.
Kendrlck Iðtinn
Inns.
London 22. ágúst. FÚ.
Mr. Kendrick, Iireski maður-
inn, sem tekinn var fastur af
þýsku leynlögreglunni, er hann
var á leið til Englands frá Vín,
hefir nú verið látinn laus, en
jafnframt visað á brott úr þýsk-
mn löndum. Hann er nú í Buda-
pest. Þýsk yfirvöld telja að
liann hafi gert sig sekan um
njósnir .
Fyrstn hygðar islemt-
Inga f Amerlkn minst
20. ágúst. FÚ.
Félag nokkurt sem lieitir
„The Pioneer Daughters of
Utali“ og félag íslendinga þar
liafa reist minnisvarða í Span-
ish Fork í Utah um fyrstu bygð
íslenskra manna í Bandaríkjun-
um. Fmmbyggjarnir voru
nokkrir íslendingar sem komu
frá íslandi til Spanisli Fork á
árunum 1855—1857. Afhjúpun
þessa minnisvarða fór fram að
kvöldi hins fyrsta þessa mánað-
ar og daginn eftir héldu íslend-
ingar þar þjóðhátíðardag sinn
að Arrowhead Resort, sem er í
grend við Spanish Fork.
aðeins Loftur.
jRefsing aastnrrískn
ráðberranna.
Kalundborg, 23. ág. FÚ.
í gær var birt í Þýskalandi
tilskipun þar sem ákveðið er að
skipaður verði sérstakur dóm-
stóll lil þess að rannsaka sakar-
giftir á hendur ráðlierrum síð-
ustu austurrísku stjórnai'innar
og sérstaldega með tilliti til þess
hvórt þeir hafi framið þjóð-
fjandsamlegt athæfi. Dómstóll-
inn hefir einnig umboð til að
dæma þá. Hann verður útnefnd-
ur af ríkiskansíaranum og inn-
anrikismálaráðherranum.
Nánapi frásögn. — TilraimiF
til þess að ná upp bílnum
hófust í mopgun,
Kl. 7 i morgun fór Ingólfur
Þorsteinsson lögregluþj. austur
að Tungufljótsbrú. Var kafari
í fylgd með honum og verður
nú gerð tilraun til þess að ná
upp bílnum, sem hrapaði 13
metra af veginum og niður i
ána. Liggur bíllinn þar í stór-
grýti á 4 metra dýpi. Þegar bíll-
inn hefir náðst upp mun vænt-
anlega auðveldara að gera sér
ljóari grein fyrir orsök slyssins,
þótt hinsvegar megi þegar full-
víst telja, að Iiremsur Inlsins
liafi bilað.
Bilstjórinn, Arnold Petersen,
varð þess var á föstudag s l., að
bremsurnar voru í ólagi, en áð-
ur en lagt var af stað i Geysis-
förina, prófaði hann þær og
lierti á þeim og virtust þær þá
verka sæmilega. Einnig prófaði
hann þær eftir að hann fór frá
Geysi og verkuðu þær þá vel
öðru megin.
Þess er hér að geta, að
áður en bíllinn kom að
þeim stað, er hið hörmu-
lega slys varð, hafði verið
ekið yfir tvær lækjarspræn-
ur, og við það, munu brems-
urnar hafa blotnað og þar
af leiðandi ekki verkað í
brattanum við fljótið.
Fólkið, sem i bílnum var, fór
austur í skemtiferð. Bílstjóri var
Arnold Petersen, danskur mað-
ur, sem unnið hefir í liálft
fjórða ár á Elliheimilinu. Hefir
hann haft ökuskírteini í liálft
tólfta ár og ekið bíl í viðlögum.
Hitt fólkið var Sigurbjörn Á.
Gíslason cand. theol., frú Guð-
rún Lárusdóttir alþm., frú Guð-
rún Valgerður og Sigrún Krist-
ín dætur þeirra. Sátu þær mæðg-
urnar í aftursætinu, en Sigur-
björn Ástvaldur fram í lijá bíl-
stjóranum. Slysið varð um kl.
12V2 og vissu þau, sem í biln-
um voru, ekki fyrr, er þau voru
að koma að Tungufljótsbrúnni,
en bíllinn hrapar niður brekku
að ánni, en brekkan er brött og
um 13 metrar. Hefir bíllinn
steypst kollhnýs fram í fljótið.
Sigurbjörn Ástvaldur, sem sat i
framsætinu, mun hafa gert til-
raun til að opna bílinn, og hann
og bílstjórinn losnuðu úr hon-
um. Mun Sigurbjöm Ástvaldur
hafa verið að druknun kominn,
er Arnold Petersen náði í liann,
en Petersen var of máttfarinn
til að geta gert frekari tilraunir
til hjörgunar. Voru þeir illa á
sig komnir, er vegavinnumenn,
er þarna voru skamt frá og
lieyrt liöfðu neyðarópin, komu
á vettvang. Var farið með þá
Sigurbjörn Ástvald og Petersen
í tjöld þeirra og þeim veitt að-
lilynning. Ráðstafanir voru þeg-
ar gerðar til þess að ná í lækni
og gera lögreglunni í Reykjavík
aðvart. Frekara var ekki hægt
að háfast að, fyrr en hjálp bæri
að. —
Yfirmaður rannsóknarlögregl-
unnar, Sveinn Sæmundsson, fór
austur í fyrradag, og gerði liann
ráðstafanir til að fá kafara aust-
ur. Gísli Pálsson Iæknir var í
fylgd með Sveini Sæmundssyni.
Fór Ársæll Jónasson kafari aust-
ur og með nauðsynlegan útbún-
að. Klukkan undir hálf átta var
byrjað að ná upp líkunum og
náðust þau öll, en frestað var
tilraunum að ná upp bílnum
þar til í dag. Voru líkin lögð í
kistur og voru þær settar á bíl til
flutnings suður. Skoðuðu lækn-
ar líkin jafnóðum og þau voru
borin á land.
Synir þein-a frú Guðrúnar
heitinnar og Sigurbjörns Ást-
valdar, Gisli og Halldór, fóru
austur, og Pétur Lárusson full-
trúi Alþingis og frú hans. Einar
Kristjánsson auglýsingastjóri,
sem var kvæntur Guðrúnu Val-
gerði, sótti lík konu sinnar. —•
Hafði liann orðið fyrir öðru
þungu áfalli þennan sama dag,
þvi að systir lians andaðist á
laugardagsmorgun á sjúkrahúsi.
Er þungur harmur að mörg-
um kveðinn við þetta hörmu-
lega slys.
Frú Guörúnar Lárus-
dóttur minst í
Danmörku.
Einkaskeyti frá Kaupm.höfn
21- ágúst. FÚ.
National Tidende í Kaup-
mannahöfn birtir í dag mynd af
frú Guðrúnu Lárusdóttur og
flytur langa og ítarlega minn-
ingargrein um hana. Segir blað-
ið meðal annars, að liið hörmu-
lega bilslys hafi vakið sterka
sorg og samúð ekki einungis á
íslandi, heldm’ og muni fjöldi
manna í Danmörku harma sár-
an fráfall Guðrúnar og dætra
hennar. Þá segir blaðið enn-
fremur, að frú Guðrún hafi ver-
ið álirifarík kona i íslenskum
stjómmálum. Þjóðkunn fyrir
ýmsa menningarstarfsemi og
fjöllesinn rithöfundur. Þá rekur
blaðið ritliöfundastarf liennar,
ræðir um trúaráhuga liennar til
mannúðar- og félagsmála.
Politiken ritar einnig ítarlega
um frú Guðrúnu, rithöfundar-
störf liennar og stjórnmála-
starfsemi.
í miðdegisfréttum danska út-
varpsins segir frá liinu hörmu-
lega slysi og skýrt ítarlega frá
stjórnmála-, félagsmála- og rit-
höfundastörfum frú Guðrúnar-
REYKJAVlKURMÖTIÐ.
K.R. og Valup
kl. 6,45 á morgun.
Leilmum í I. flokks mótinu,
sem fara átti fram í gær milll
K. R. og Vals var frestað vegna
hins sorglega slyss við Tungu-
fljót, er frú Guðrún Lárusdóttir
og tvær dætur liennar drukn-
uðu. Lárus, sonur hennar, er
form. Knattspyrnuráðs Reykja-
viluir.
Leikurinn fer fram á morgun:
og hefst kl- 6% stundvíslega.