Vísir - 09.09.1938, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Föstudaginn 9. sept. 1938,
VÍSIB
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(GengiS inn frá Ingóifsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Ýmist með - -
eða á móti.
að hefir lengi verið deilt um
það, hvort stjórnarflokk-
arnir, Framsóknarflokkurinn
og Alþýðnflokkurinn væru
hitaveitumálinu fylgjandi eða
andvígir því. Sjálfstæðismönn-
um hefir virst þeir vera and-
vígir málinu. Blöð sjálfstæðis-
manna hafa jafnvel borið þeim
það ,á brýn, að þeir væri málinu
beinlínis f jandsamlegir og gerðu
alt, sem í þeirra valdi stæði til
þess, að spilla fyrir því. Hins-
vegar hafa blöð þessara flokka
sjálfra jafnan tekið því mjög
fjarri, að þessu væri þannig
varið, þó að þau hafi jöfnum
höndum reynt af fremsta megni
að gera alt sem tortryggilegast,
sem aðliafst hefir verið í mál-
inu.
Þegar ákveðið var að kaupa
jarðhitaréttindin á Reykjum og
hefja þar rannsóknir með jarð-
borunum, í því skyni að gengið
yrði úr skugga um það, hvort
þar væri nægilega mikið af
nægilega heitu vatni fáanlegt til
þess að hitaveita þaðan gæti
borgað sig, þá risu bæjarfull-
trúar þessara flokka öndverðir
gegn því, að það yrði gert. Sum-
ir þeirra tjáðu sig þá þegar al-
gerlega andvíga liitaveitu, af
því að óhugsandi væri, að shkt
fyrirtæki gæti borgað sig og það
væri jafnvel óframkvæmanlegt.
Aðrir tóku þá þegar upp hina
bardagaaðferðina, að reyna að
finna sem flesfa annmarka á
jarðhitasvæðinu á Reykjum og
halda fram öðrum jarðhita-
svæðum sem miklu líklegri til
þess að hafa góð hitaveituskil-
yrði að bjóða. Bráðlega drógu
hinir yfirlýstu andstæðingar
hitaveitumálsins sig þó í hlé.
Hinir, sem „heimtuðu“, að
horfið yrði frá Reykjaveitunni,
hertu hinsvegar róðurinn því
meira, og að sjálfsögðu þóttust
þeir gera það af einskærum
áhuga fyrir því, að takast mætti
að finna þá lausn iá þessu
„þjóðþrifamáli“, sem heppileg-
ust væri og happadrýgst.
Og þannig „stendur“ málið
nú. Nú „fyrirfinst“ ekki nokkur
maður, sem er „á móti“ hita-
veitumálinu. Allir eru „með“
því. Jafnvel varabæjarfulltrúi
Framsóknarflokksins, sem áður
var yfirlýstur andstæðingur
málsins og nýlega lýsti því yfir
á bæjarstjórnarfundi, að hita-
veitan frá Reykjum væri nú'
„dautt mál“, og taldi það ó-
hugsandi, að ríkisstjórnin
mundi veita ríkisábyrgð fyrir
láni til hennar, hann er nú orð-
inn alt að því „með“ einhverri
annari hitaveitu. Og af Iiálfu Al-
þýðuflokksins, sem á síðasta
þingi krafðist rannsóknar á
öðrum hitaveitusvæðum, áður
en ábyrgð yrði veitt fyrir láni
til hitaveitu frá Reykjum, er þvi
nú lýst yfir, að hann muni sam-
þykkja lántöku til Reykjaveit-
unnar nú þegar, ef slíkt lán
reynist fáanlegt. En samtímis
fer blað flokksins hamförum
gegn hitaveitunni frá Reykj um
og telur allar áætlanir um liana
„fals og blekkingar“!
Ummæli þau, sem varabæjar-
fulltrúi Framsóknarflokksins
hefir liaft um hitaveitumálið á
bæjarstjórnarfundum, liafa ver-
ið skilin þannig, að þau mörk-
uðu ekki að eins afstöðu hans
sjálfs til málsins, lieldur einnig
Framsóknarflokksins. En það
verður nú að geta þess, að dag-
blað flokksins hefir í rauninni
látið það alveg ótvirætt á sér
skilja, að flokkurinn væri alt
annars sinnis í málinu en vara-
bæjarfulltrúi lians. í forystu-
grein blaðsins s. 1. þriðjudag er
það talin hin mesta „f jarstæða“,
að flokkurinn sé nú orðinn and-
vígur hitaveitunni frá Reykjum
og „segi það beint út (fyrir
munn varabæjarfulltrúa síns),
að hætta eigi við“ hana. Blaðið
staðfestir þau ummæli borgar-
stjóra, á síðasta bæjarstjórnar-
fundi, að ríkisstjórnin sé mál-
inu „velviljuð“ og bendir enn-
fremur iá það að Framsóknar-
flokkurinn hafi á síðasta þingi
samþykt ríkisábyrgðina fyrir
láni til hitaveitunnar, án þess að
honum hefði gefist þess kostur
að athuga nokkuð undirbúning
málsins, og megi nærri geta,
livort hann hefði gert það, ef
hann „hefði“ verið andvígur
málinu. í næsta tölubl. blaðsins
birtist svo að visu grein eftir
varabæjarfulltrúa flokksins, þar
sem staðhæft er, að varabæjar-
fulltrúinn hafi sýnt fram á það
neð „óyggjandi“ rökum, að „ár-
legt tjón af slíkri veitu“ „ætti
ekki að geta orðið minna en 250
—400 þús. krónur“! Hefði nú
víst mátt ætla, að þessi „upp-
götvun“ varaliæjarfulltrúans
liefði getað breytt nokkuð af-
stöðu flokksins til málsins, og
það jafnvel svo, að hann teldi
nú að rétt væri að „hætta“ al-
veg við það. En ef svo er ekki,
þá er það sýnt, að reikningslist
bæjarfulltrúans og „sérþekk-
ing“ i hitaveitumálinu muni
ekki þykja „upp á marga fiska“
i flokki hans, og verður það að
vísu ekki talið flokknum til
vansa.
Að öllu þessu athuguðu er
það líka sýnt, að það er engan
veginn auðvelt að átta sig á þvi,
liver afstaða stjórnarflokkanna
til hitaveitumálsins muni vera
í raun og veru, þó að þeir láti
það i veðri vaka, að þeir vilji
þvi alt hið besta. En því fer
mjög fjarri, að „áhugi“ þeiiTa
fyrir því, að rannsakaðir verði
„allir möguleikar“, sanni nokk-
uð um áhuga þeirra fyrir mál-
inu. Það er svo alþekt aðferð,
til þess að koma þörfu máli fyr-
ir kattarnef, að berjast af eld-
móði einmitt gegn þeirri lausn
þess, sem í upphafi hefir verið
ráðgerð, og benda á ýmsar aðr-
ar, sém heppilegri mundu reyn-
ast, jafnvel þvert ofan í tillögur
allra, sem vit hafa á.
Bátnr lendip í
hpakningi.
Fyrra sunnudag fór vélbátur-
inn Keilir frá Keflavík í veiðiför
með dragnót upp í Mýrabugt,
en á mánudagskvöld bilaði vél-
in og reyndist dexel vélarinnar
sprungið inn. Lagðist báturinn
þá við akkeri og lá þannig í 6
sólarhringa og náði hvorki sam-
Frakkar og Bretar ern við öllu bún-
ir, ef ófriður kynni að brjótast út.
Breski flotinn að heræfingnm
í Norðnrsjó og franski flotinn
bíður átekta í Brest.
EINKASKEYTI tlL VlSIS.
London, í morgun.
Það hefir vakið mikla athygli, og þykir einhver
augljósasti vottur þess hversu breska stjórnin
telur horfurnar í álfunni ískyggilegar, að
Chamberlain forsætisráðherra ráðgaðist við Sir Thom-
as Inskip landvarnaráðherra og Kingsley Wood flug-
málaráðherra, skömmu eftir komu sína til London í
gær. Ennfremur ræddi Chamberlain við Sir John Si-
mon, Halifax lávarð og fleiri ráðherra. Voru stöðug
fundahöld í nr. 10 Downing Street í allan gærdag og
var ákveðið að halda stjórnarfund næstkomandi mánu-
dag kl. 11 árdegis.
Á fundi sínum með Sir Thomas Inskip og Kingsley
Wood mun Chamberlain hafa rætt um viðbúnað, ef til
styrjaldar kæmi.
En víðtækari varúðarráðstafanir er um rætt og munu
verða teknar ákvarðanir um þær fyrir stjórnarfundinn
á mánudaginn.
Stjórnmálafréttaritari Daily Telegraph ætlar, að gild-
ar ástæður séu til að ætla, að franska stjórnin sé þeirr-
ar skoðunar, að hyggilegast væri að Bretar gerði aukn-
ar varúðarráðstafanir, aðallega sjóhernaðarlegar. Þess-
ari skoðun sinni mun franska stjórnin hafa gert bresku
stjórninni grein fyrir og lagt að henni að vera við öllu
búin, svo að hægt verði að hafa flotann til með litlum
fyrirvara. Eins og kunnugt er hefir Norðursjávarflota-
deild Bretlands nú byrjað flotaæfingar og hefir bæki-
stöðvar í Invergordon og Scapa Flow í Skotlandi fram
í október og er sú deild heimaflotans vitanlega til alls
búin, en ætlað er, að aðrar flotadeildir verði hafðar til
taks.
En Frakkar hafa einnig gert miklar varúðarráðstafanir.
Miklir herliðsflutningar eru sagðir eiga sér stað til landa-
mæranna. Maginotlínan er nú mönnuð sem á styrjaldar-
tíma og í öllum setuliðsborgum er krökt af hermönnum.
En hinar hernaðarlegu varúðarráðstafanir eru ekki allar
landhernaðarlegs eðlis.
Frakkar ætla að hafa flota sinn til taks eins og Bretar
sinn, enda yrði víðtæk samvinna með franska og breska
flotanum, ef til styrjaldar kæmi.
Frekari sáttaamleitanir milli
Tékka og Sndeta reyndar,"
Jegar mesta æsiogln hefir hjaðnað.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Seinustu fregnir herma að allar líkur sé til að
Súdetar muni fallast á seinustu tillögur stjórn-
arinnar í Prag, sem grundvöll að reglubundn-
um samningaumleitunum, sem æsingarnar út af atburð-
inum í Mavrisch-Ostrau eru hjaðnaðar, en þær leiddu
til þess að samkomulagsumleitunum var slitið af Sú-
detum vegna þess að tékknesk lögregla misþyrmdi, að
því er þeir halda fram, tveimur þingmönnum þeirra.
Hinsvegar/er því ekki að leyna, að mikið djúp er enn
milli Tékka og Súdeta, sem brúa þarf, áður en fulln-
aðarsamkomulag næst. Mun tékkneska stjórnin ekki
fallast á allar Karlsbadkröfurnar, sem Súdetar segja
nú lágmarkskröfur sínar, en Tékkar segjast alls ekki
slaka frekar til. United Press.
Sudetar ásaka tékkneksu yf-
irvöldin um illa meðferð á föng-
um og telja að hvorki forsætis-
ráðherrann né innam*íkismála-
ráðherrann hafi fult vald yfir
hinum ýmsu embættismönnum,
sem þeir eigi að stjórna, né lög-
reglu og lier. Þess vegna sé ó-
mögulegt að halda lengur á-
fram samningum við slíka
stjórn.
Tékkneska stjórnin hefir lát-
ið fara fram rannsókn á um-
kvörtunarefnum Sudeta yfir
illri meðferð 82 fanga, en þeir
voru teknir höndum fyi*ir það,
að þeir höfðu ólögleg vopn í
fórum sinum. Stjórnin viður-
kennir, að nokkuð sé liæft í þvi,
að aðbúð á föngunum hafi ekki
verið svo góð sem skyldi, meðal
annars hafi þeir ekki fengið
nægilegt að borða. Hodza for-
sætisráðherra hefir tilkynt
Kundt og öðrum leiðtogum Sud-
eta, að hann hafi þegar vikið frá
störfum lögregluforingja þeim,
sem um þetta mál átti að sjá
og aðstoðarmönnum hans og að
þeim muni verða refsað fyrip
framferði sitt, eftir ströngustu
ákvæðum laganna.
Þá koma fregnir um nýja á-
rekstra frá Tékkoslóvakíu, í
Krumlov fór fram kröfuganga,
þar sem krafist var sameining-
ar við Þýskaland og á öðrum
stað varð árekstur milli Tékka
og Sudeta af svipuðu tilefni.
VÍGGIRÐINGUM ÞJÓÐVERJA
VII) RÍN HRAÐAÐ.
London 9. sept. EÚ.
í fregn frá Köln er sagt, að
vinnan að því að efla víggirð-
ingar Þýskalands í nágrenni
við borgina, sé nú rekin áfram
með óhemju krafti. Bændur í
nágrenninu fá ekki að ferðast
um nema með sérstöku vega-
bréfi og hafa verið látnir vinna
þagnareið.
Heimferðarleyfi allra franskra
sjóliða í Atlantshafsflotanum
hafa verið afturkölluð og þeir,
sem voru í leyfi, hafa fengið
fyrirskipanir um að hverfa til
Brest þegar í stað, þar sem 62
frönsk herskip bíða reið.ubúin
og láta úr höfn þegar í stað, ef
kallið kemur.
Vinna við lierskip þau, sem
Frakkar eiga í smíðum í lier-
skipasmíðastöðinni í Brest, hefir
stöðvast í bili, vegna þess undii*-
búnings, sem fram hefir farið
til þess að liafa Atlantshafsflot-
ann til.
United Press.
bandi við land né önnur skip,
og er þó ekki nema 2x/2 míla til
lands og talsverð bygð. — Bát-
urinn dró upp neyðarflagg og
þeytti þokulúður á daginn, en
kynti bál um, nætur, en alt kom
fyrir ekki. Þann 5. þ. m. gekk
vindur til austurs og gat þá bát-
urinn bjargað sér á seglum út
úr skerjunum og komist á 24
stundum til Keflavíkur. Fjór-
ir menn voru á bátnum, og var
allur matur þrotinn og valn al-
veg að þrjóta. FÚ.
4oM>
aðeisss Loftur,
Fegurðarsamkepnin í Kaupmannahöfn.
Úrskuröur fellur í dag.
Mynd þessi er af fríðleiksmeyjum þeim, sem keppa um titilinn „Fegurðardrotning Evrópu“.
Kepnin fer fram í Oddfellowliöllinni. Meyjarnar liafa ferðast víða um Danmörku og er í för
með þeim franskur fegurðarsértræðingur, sem hefir haft eftirlit með hegðan þeirra og liátt-
um öllum. Frá vinstri efst: Keppendur frá Ungverjalandi, Spáni, Belgíu, Grikklandi, Sviss, en
í neðri röð frá Rússlandi, Frakklandi, Svíþjóð, Noregi, Finnlandi. —- Finska mærin er uppá-
liald allra og talin einna líldegastur sigurvegari.