Vísir - 13.09.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
„Eftir
atvikum“.
rORMÆLENDUR Alþýöu-
1 flokksins virðast telja það
svo sem sjálfsagt, að flokkurinn
sé „alltaf að tapa“ og fylgi hans
að ganga saman, hvar sem til
spyrst. Þeir miða ekki vel-
gengni flokksins við það, hvort
fylgi hans fari vaxandi eða
minkandi, heldur hve mikið eða
litið það fari minkandi, eftir því
sem stundir líða.
Um kosningaúrslitin í Nes-
kaupstað er komist svo að orði í
Alþýðublaðinu í gær, að Al-
þýðuflokkurinn geti „eftir at-
vikum“ unað vel við þau! Og
því ekki það, ef svo er litið á, að
flokkurinn hafi þegar „lifað
sitt fegursta“, eða sé kominn á
fallandi fót svo að liann „eftir
atvikum“ hljóti úr þessu að fara
að missa hylli kjósendanna,
ekki síst þar sem liann liefir náð
völdum um sinn.
Alþýðuflokkurinn hefir nú
farið með völd í Neskaupstað
um nokkurra ára skeið. Á því
tímabili liefir liag bæjarfélags-
ins farið mjög hnignandi og af-
komu bæjarbúa hrakað mjög,
iár frá ári. Atvinnurekstur ein-
staklinganna hefir sligast undan
álögunum til „almennings-
þarfanna“, án þess að það kæmi
almenningi að nokkuru gagni.
Fyrirheit flokksins um aukna
velmegun almennings á kostnað
hinna „ríku“ brugðust. Allir
urðu eftir því fátækari, sem
hinir riku voru látnir borga
meira, og almenningur varð þvi
óánægðari, sem meiru liafði
verið Iofað en efnt varð. En sú
óánægja haut að lokum að
snúast gegn þeim, sem gefið
höfðu loforðin og síðan svikið
þau. Og nú er svo komið, að Al-
þýðuflokkurinn í Neskaupstað
hefir tapað helmingnum af
kjósendafylgi sínu. En þvi
skyldi hann ekki mega vel við
það una „eftir atvikum“.
Alþýðublaðið segir í gær, að
„fylgi klofningsliðsins“ (þ. e.
sameiningarmanna í Alþýðu-
flokknum) hafi reynst „litið eða
ekkert á Norðfirði“, og „hafi
kommúnistar ekki stórtapað
fylgi síðan í vetur“, hafi Héðinn
Valdimarsson ekki fært þeim
nema um tuttugu atkvæði“.
í bæjarstjórnarkosningunum
1934 kom Alþýðuflokkurinn að
5 bæjarfulltrúum í Neskaup-
stað, en kommúnislar engum.
A.tkvæðatala Alþýðuflokksins
var þá 222, og rúmlega helming-
ur greiddra atkvæða. I bæjar-
stjórnarkosningunni í fyrradag
var atkvæðatala Alþýðufloldcs-
ins 196, af um 600 greiddum at-
kvæðum, eða tæpur þriðjungur
greiddra atkvæða. Kommúnist-
ar og „klofningsliðið“ hlutu ná-
lega jafnmörg atkvæði, eða 194.
í kosningunum 1934 nam at-
kvæðamagn kommúnista ekki
Vt> af atkvæðamagni Alþýðu-
floklcsins. Nú er það jafnmikið.
Það skiftir engu, livort það er
„klofningsliðið“ og Héðinn, sem
„hefir fært“ kommúnistum
þennan liðsaulca. Frá Alþýðu-
flokknum er sá liðsauki kominn
með einhverjum hætti.
Hvort sem kommúnistar hafa
„stórtapað fylgi“ í Neskaupstað,
„síðan i vetur“, eða ekki, þá er
það fullvist, að í stað þess að
Alþýðuflokkurinn réði þar einn
öllu í bæjarstjórnmni fyrir
bæ j ars l j ór n arkosn i ngar n ar í
vetur, þá fær liann þar nú engu
ráðið, nema með liðsinni ann-
ara. I stað þess að hann hafði
tvo þriðju atkvæða í hæjar-
stjórninni áður, hefir liann
ekki nema einn þriðja nú. Og
það eru þau umskifti, sem Al-
þýðublaðið telur að hann megi
vel við una „eftir atvikum“.
Suudmót Vestmanua-
eyja.
Vestmannaeyjum í morgun.
Sundmót Vestmannaeyja liófst
á laugardag. Hestu úrslit voru
þessi:
50 m. f. aðf. stúlkur:
1. Erla ísleifsdóttir 35.5 sek.
100 m. f. aðf. stúlkur:
1. Erla ísleifsdóttir 1:18.9 m.
og er það nýtt met.
50 m. f. aðf. drengir:
1. Rögnvaldur Jolinson 32.7 s.
I 100 m. sigraði sami á 1:16.2
mín.
100 m. bringusund stúlkur:
1. Anna Jóliannesdóttir 1:42.6
min.
100 m. bringusund drengir
(undir 14 ára):
1. Bergþór Jónsson 1:38.0 m.
100 m. bringusund drengir
(undir 12 ára):
1. Skúli Ingibergsson 1:44.4
mín. — Auk þess keptu yngri
drengir og stúlkur á styttri
vegalengdum og náðu yfirleitt
góðuni árangri.
Loftur.
I angflest síldveiðiskipin eru
^ nú hætt veiðum, en þó eru
reknetaveiðar stundaðar á
nokkrum bátum. Verður sú síld,
sem síðar veiðist, söltuð fyrir
sölu á Ameríkumarkað.
T. d. er leyfilegt að salta 12
þús. tn., en vegna óhagstæðs
veðurs hefir aðeins veríð saltað
um 2000 tn. það sem komið er.
Á laugardaginn var aflinn
sem hér segir:
Bræðslusíld: 1.519.370 hl. Um
líkt leyti í fyrra var hann
2.172.138 lil. og er því nú f jórð-
ungi minni.
Saltsíldin: Á laugardag nam
sá híuti aflans 309.239 tn., en
var í fyrra 210.997 tn. Er hann
því liálfu meiri en þá.
Briemsfjósið.
Bæjarráð samþykti á fundi sín-
um s.l. föstudag, að taka tilboði
Guðna Björnssonar, Njálsgötu 92,
um kaup á Briemsfjósi til ni'ðurrifs.
Hljóðaði tilboð Guðna upp á 1450
krónur.
nsslyfjiiiMg 11 hjá l bill,
en sama övissa ríkjandi nns deiian í Tékkoslúvakín er Ieyst.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Heimsblöðin ræða í dag ræðu Hitlers í Nurnberg
í gærkveldi, og niðurstaðan, sem þau flest
komast að, er sú, að ekki muni til þess koma
í bráð, að Þjóðverjar muni gera tilraun til þess að beita
valdi, Súdetum til stuðnings, en framhald muni hins-
vegar verða á ríkjandi óvissu fyrst um sinn, eða þang-
að til samkomulag næst.
Stjórnin í Tékkóslóvakíu, segir í símfregnum frá Prag, telur
horfurnar enn ískyggilegar, vegna ýmissa ummæla í ræðu
Hitlers varðandi Tékkóslóvakíu. Eru ummæli hans skilin þann-
ig af stjórnmálamönnum í Prag, að til þess kunni að koma, að
samkomulagsumleitunum verði enn frestað, vegna þess að
Þjóðverjar herði á Súdetum að slaka í engu til á fyrri kröfum
þeirra.
Menn, sem standa nærri Hodza forsætisráðherra segja hins-
vegar, að hann telji þau ummæli Hitlers, að Þjóðverjar muni
hjálpa Sudetum bráðlega til þess að fá öllum kröfum þeirra
framgengt, innantóm orð — pólitískt mas.
Tékkar gera sér ljóst, að enn er mikil alvara á ferðum, en
þrátt fyrir það hefir ræða Hitlers haft þau áhrif, að mestu á-
hyggjunum er létt af mönnum í bili, ekki aðeins í Tékkósló-
vakíu, heldur líka í öðrum löndum.
Menn gera ráð fyrir, að næstu vikur að minsta
kosti muni ekki koma til styrjaldar út af Tékkó-
slóvakíu.
Lundúnablöðin í morgun leggja áherslu á, að Hitler liafi
ekki, í ræðu sinni, boðað neitt, sem benti til, að liann ætlaði að
beita valdi — hvað sem síðar verði, en liinsvegar gera blöðin
ráð fyrir, að sömu erfiðleika verði við að stríða og sama óvissan
ríkjandi, uns samkomulag næst í deilunni. Og sá möguleiki er
enn fyrir hendi, að til friðslita komi út af deilunni. Það, sem
hefir áunnist er að minsta kosti það, að til lieimsstyrjaldar
kemur ekki í bili.
Daily Telegraph lítur svo á,
að vilji Hitlers sé, að samkomu-
lagsumleitanimar fara fram í
„skugga hins þýska stórveldis“,
sem verði reiðubúið til þess að
gera hinar róttækustu kröfur og
styðja þær með öllum þeim
meðulum, sem stór-Þýskaland
hefir yfir að ráða.
Times gagnrýnir ræðu Hitlers
vegna afstöðunnar til stjórnar
Tékkóslóvakíu.
United Press.
Hitler ríkiskanslari flutti ræðu
þá sem vænst hafði veriö frá hendi
hans á flokksþingi nazista síSdeg-
is í dag. Flöggum þeim, sem bor-
in höföu veriS fyrir nazistum í
uppreistinni í Miinchen 1923, hafSi
veriS komiS fyrir á bak viS ræSu-
stólinn. Hitler hóf ræSu sína meS
löngu sögulegu yfirliti um frani-
kvæmdir flokksins á undangengn-
um árum. Hann lýsti gleSi sinni
yfir því, aS sjá þá menn meSal á-
heyrenda, er barist hefSu fyrir
sameiningu Austurríkis og Þýska-
lands öSrum fremur, og sagSi aS
þúsundir af þeim hefSu veriS í
fangelsi fyrir þá viSleitni aS sam-
eina Austurríki föSurlandinu. Þá
sagSi hann aS tímarnir nú mintu
nákvæmlega á ástandiS 1923, þeg-
ar nazistaflokkurinn einn hefSi
staÖið gegn lý'Öræðinu, marxism-
anum í Þýskalandi. Nú stæSu lýS-
ræSisríkin og marxisminn samein-
uS gegn Þýskalandi, sem væri hat-
aS af öllum þessum aSilum.
Þá lýsti Hitler skipulagi flokks-
ins og sagöi aS þaS væri svo fast
aS hann næSi til sérhvers heimil-
is og vinnustofu og jafnvel ÞjóS-
verja í öSrum löndum og samein-
aSi þá alla í órjúfanlega heild.
Forystan væri alger og einráS, og
gæti jafnvel gripiS til óvinsælla
ráSstafana ef þær væru nauSsyn-
legar, en eina takmark hennar
væri, aS tryggja sterka, heilbrigSa
og farsæla þjóS.
í síöasta sinn er þjóSinni gafst
kostur á aS leggja dóm á verk
vor var í þjóSaratkvæSagreiSsI-
unni 10. apríl.
Er Hitler hafSi talaS í hálfa
stund, var hann enn ekki farinn
aS’ minnast á utanríkismálin, en
liafSi eingöngu haldiS sig aS inn-
anlandsmálunum.
Þá hóf Hitler aS tala um Tékkó-
slóvakíu og sagSi aS þaS riki
hefSi ekki veriS myndaS af lýS-
ræöislegum ástæSum, heldur aS-
eins til þess aS veröa hentugur
flugvöllur til þess aS skjóta þaS-
an á iSjuver og varnarvirki Þýska-
lands. En í þessu landi búa 3%
miljón manna, sem eru þjóöverjar,
hugsa eins og ÞjóSverjar, og finna
til eins og ÞjóSverjar, og í þessu
landi eru líka 7% miljón Tékkar,
sem undiroka hina þýskú kyn-
bræSur og fara fram meS skipu-
lagSri eySileggingarstarfsemi á
hendur þeim. Hinir þýsku kyn-
bræSur hafa veriö sviftir öllum
ytri kennimerkum þess, aS mega
vera Þjóöverjar; svo mikil sem
hin veraldlega kúgun er, þá er hin
andlega ennþá meiri, jafnvel hina
þýsku kveSju mega þeir ekki nota.
en eg get sagt hinum demokrat-
isku herrum þaS, aS slíka hluti
vill Þýskaland ekki þola og þeim
er hollast aS muna eftir því, og
eg vara þá viS því, aS Þýskaland
National-socialismans er ekki
Þýskaland Bethmann-Hollwegs.
Herra Benes talar og talar, en
þaS dugar ekki endalaust. Hér er
um aS ræSa réttlæti en ekki raup
og ræöur, og herra Benes hefir
ekki gefið Súdetum kost á neinu
réttlæti. Hann hefir þvert á móti
staöiS á rétti þessarar 3% miíjón-
ar. Þar aS auki hefir herra |Benes
látiS útbreiSa hin ferlegustu ó-
sannindi um þaS aS Þýskaland
hafi hervæSst einungis í því skyni
aS skjóta Evrópu skelk í bringu,
en vér höfum ekki hervætt einn
einasta mann, vér liéldum taugum
vorum rólegum og gerSum aSeins
skyldu okkar. Þýskaland óskar
ekki eftir aS reka neina hefndar-
pólitík. ÞaS hefir ekki einu sinni
gert kröfu til þess að Elsass-Loth-
ringen væri skilaS aftur, en eg
geri kröfu til þess og legg allan
kraft á þaS, aS bundinn verSi endi
á undirokun Súdeta, en eg óska
ekki aS Tékkóslóvakía veröi ný
Palestina, þar sem Arabarnir verSi
atvinnulausir og lífsbjargarlausir
vegna aSkomumanna. Þá mintist
Hitler á hervarnirnar og hvaS gert
heföi veriS fyrir þær. — 1) AS
styrkja loftvarnirnar og í öSru
lagi aS setja víggirSingar viS vest-
ur-Iandamærin. Hann lýsti þessum
víggirSingum meS skáldlegum
orSum og hvernig þýska þjóSin
hefSi aldrei veriS eins sterk eins
RUNCIMAN LÁVAPjÐUR
á skemtigöngu á sveitasetri Ulrich Kinsky fursta, þar sem hann
hefir dvalið um helgar síðan er liaim kom til Tékkóslóvakíu.
0g nú. Á bak viS þennan múr af
stáli og steypu gæti hún róleg og
örugg beSiS framtíðarinnar.
Loks talaSi Hitler um hlutfalliS
á milli mannsæfinnar og þjóöar-
æfinnar. Mannsæfin væri stutt, en
þjóSaræfin óendanlega löng. Þetta
hefði sér oröið ljóst, þegar hann
stóS í Rómaborg í vor þar sem svo
mikiS væri af minningum fornr-
ar frægöar og sama kendin gripi
mann í Nurnberg, hinni forn- ■
frægu borg Þýskalands. |
Æfi Þýskalands næöi alla leiS
aftur til forn-Germana og þess bíSi
endanleg og glæsileg framtíS. AS
þessu loknu sleit Hitler þinginu,
og mælti þá þessum orSum : i
„Þjóöarfélagar, flokksfélagar! ,
Hér meS segi eg þessu flokksþingi
slitiS. Vér förum héöan meS lif- |
andi tilfinningu af orku 0g áræSi,
Gangiö nú út í hversdagslífið og
starfiS hver á sínum veröi fyrir 1
hamingju Þýskalands og national- i
socialismann. Beriö höfuSiS hátt, ■
þaS hafiS þér allan rétt til.
SíSan söng allur þingheimur
„Deutschland úber alles“ 0g Horst
Wessel sönginn, þar eftir tilkynti
þýska útvarpiö 3 mínútna þögn.
- (FÚ).
Verkfallinu
í Mapseilles
lokiö
EINKASKEYTT TIL VÍSIS.
London í morgun.
Frá MarseiIIes símarfrétta-
•itari United Press, að hern-
aðarstjórninni þar í borg sé
lokið og vinna hafi þar sinn
fyrri gang. Eins og kunnugt
er, neituðu verkamenn að
vinna um helgar, en stjórnin
sendi helið á vettvang og
setti hershöfðingja til að
stjórna borginni.
United Press.
Skákmeistapa-
mót Norðuplanda.
Kaupm.höfn. Ftí.
I lok ágústmánaðar var liald-
ið skákmeistaramót Norður-
landa í Örebro í Svíþjóð. íslend-
ingar tóku ekki þátt í mótinu.
Stáhlberg, frá Stokkhólmi,
sigraði glæsilega í landsflokkn-
um. Hafði hann niu vinninga.
Öðrum og þriðju verðlaunum
var skift milli Lundin, frá
Stokldiólmi, og Carlsson, frá
Gautaborg, en þeir höfðu hvor
unx sig 71/2 vinning.
Norðurlanda-meistai’atitil í
fyrsta meistaraflokki vann Eng-
hohn, frá Málmey, sam lxafði 9
vinninga. Næstur að vinninga-
tölu var Karlsson, frá Járpás,
sænskum smábæ, og hafði
Karlssson 7x/2 vinning. Þar næst
kom Korning frá Kaupmanna-
höfn með 7 vinninga.
Meistaratitil í öðrurn meist-
araflokki vann Ojanen frá
Helsingfors með 9 vmningum.
Annar varð Ekenberg frá
Lundi með 7x/4 vinning, en nr«.
3 og 4 urðu Bei’gkvist frá
Stolddxólmi og Kaila frá Finn-
landi og hafði hvor um sig 7
vinninga.
Fyrstu, önnur og þriðju verð-
laun í fyrsta og öðrurn flokki
unnu Svíar. Engir hinna norsku
þátttakenda fengu verðlaun. —*
Af þátttakendum voru Svíar
Iangfjöhnennastir.
Iíjötverð
í heildsölu lækkar í dag úr kr.
1.80 niður i kr. 1.50 á hvert kg.
Jafnframt hefir veriÖ ákveðiÖ, a'5
ver'Öuppbót á saltkjöti skuli á þessu
ári nema 6 au. pr. kg„ en 5 aur.
pr. kg. af freðnu dilkakjöti.
adeiass Loftup.
Khöfn. FÚ.
Lindbergh flugkappi, sem
dvelst nú ásanxt konu sinn í
Rússlandi, hefir fengið tilboð
frá rússnesku stjórninni um að
verða fíugniálaráðunautur
lxennar. Tilhoðið gildir frá 1.
janúar n. k. og er ætlast til, að
Lixxdbergh starfi að þessunx
máluixx fyrir Rússa í fimnx ár.
Er starf þetta hið sama sem
Nobile áður hafði. — Lindhergh
hefir enn eldd tilkynt ráðstjórn-
inni, hvort hann muni taka til-
hoði heixnai’.