Vísir - 13.09.1938, Qupperneq 3
VISIR
Geir Zoega kaupír 3 togara í Englandi.
Bækistöd hafa þeir i Hafnar-
Hrði, en koma til landsins i
byrjuu október.
Það mun öllum verða gleði-
efni og þá ekki síst Hafnfirðing-
um, að Geir Zoega útgerðar-
maður þar í bæ hefir ráðist í
kaup á þremur togurum, sem
fluttir verða til landsins á næst-
unni. Geir Zoéga fór utan með
Gullfossi í gær áleiðis til Hull til
þess að ganga endanlega frá
kaupunum.
Togarar þeir, sem hér er urn
að ræða erú eign Hellyers Bros,
og liafa allir verið gerðir út iáð-
ur frá Hafnarfirði, en þeir heita
Ceresio, Earl Kitchener, háðir
189 smiálestir netto og Kings
Grey, sem er 162 smálestir, en
allir eru togararnir bygðir í
Englandi árið 1915.
Meðan Hellyer Bros ráku út-
g'erð í Hafnarfirði var þar liið
blómlegasta atvinnuhf, og fólk
streymdi þangað í alvinnuleit
hvaðanæva að af landinu, en
þegar útgerð þessi stöðvaðist
kom hrunið og eymdin sam-
fara því að socialistar náðu þar
algerum undirtökum, og hafa
siðan verið öllu ráðandi í Hafn-
arfirði um margra ára skeið.
Til þess að reyna að bæta úr at-
vinnuleysinu réðust socialistar í
bæjarútgerð, sem að vísu hefir
veitt allverulega atvinnu í hæn-
um, en hefir verið rekin með
stórtapi frá ári til árs, enda er
nú svo komið í Hafnarfirði, að
hagur bæjarins rambar á helj-
arþröm, og er ekki séð livort
unt sé að halda áfram rekstri
bæjarins öllu lengur án opin-
berrar íhlutunar. Hafnfirðingar
hafa fengið nýjan bæjarstjóra,
Friðjón Skax-phéðinsson, ungan
og duglegan mann, sem alls
góðs má vænta af, en hag bæj-
arins mun vera svo kornið að
óvíst er með öllu að unt sé að
rétta hann við án ríkisstvrks.
Hafnarfjörður er hinsvegar
ljóst dæmi þess, að með fyrir-
byggjuleysi má öllu konxa í
kaldakol, en úr þessu fyrir-
hyggjulejrsi og afleiðingxun þess
vei-ður að reyna að bæta með
því að auka og efla atvinnulífið
þar á staðnum, og takist það er
engin ástæða til að öi'vænta þótt
illa sé komið.
Einn liðurinn í þessu endur-
reisnarstarfi verður fx-amtak
Geirs Zoéga er hann ræðst í
kaup á þeim þrexxiur togurum,
sem að ofan greinir, og munu
allir óska þess að fraxnkvæmdir
hans nxegi verða lxonum og
bæjarfélaginu til eflxngar, og að
þetla sé upphafið að þeiiri end-
urx-eisn athafnalífsins í Hafnax*-
firði, sem verður að knýja fram
ef vel á að vera.
Socialistar í Hafnai'firði hafa
sýnt það og sannað, að frá
þeirra hendi er ekki bjargar að
vænta, og hið opinbei-a getur
ekki eflt athafnalifið svo sem
vera skyldi, um leið og það veit-
Línugufuskipið Alden
koni heun til Stykkishólnxs af
síldveiðuni í gærmorgun, og vélskip-
ið Olivette í dag. — Bæði skipín
hafa aflaS sæmilega. — Hraðfrysti-
húsið í Stykkishóhni hefir nú hætt
störfum í bili, vegna sauðfjárslátr-
unar. Hefir það verið rekið frá
því 4. júní í vor og flutt xit á þessu
tímabili um 6o smálestir af flak-
aðri flyðru og kola. (FÚ.).
Til Iveflavíkur
komu tveir bátar í dag, með 200
tunnur sildar og var hún öll íryst.
— Vélbáturinn Árni Árnason kom
af síldveiðum í dag. •—• Ennþá er
enginn undirbúningur undir söltun
í Keflavík. (FÚ.),
ii' einkarekstx'inum nábjarg-
ii'nar.
Með sameiginlegunx átökum
einstaklinganna og ef þeir fá ó-
áréittir af því opinhera, að ráð-
ast í framkvæmdir, má liins-
vegar lyfta Grettistökum og
í-yðja þeinx úr vegi. Væri betur,
ef þjóðin lærði á reyxxslu þeirri,
sem fengist hefir í Hafnarfirði
og varpaði af sér því böli, senx
siglir í kjölfar niðurrifsaflanna
í landinu.
lyigiidi m i
lag koma.
Dieselvélasali Franxsóknai’-
flokksixxs skrifaði grein, er
birtist í Nýja dagblaðinu nú
fyrir tveinxur dögum, og nefndi
liann greinina „Merltilegan
sanxanburð“. Kenxst lxanxx að
þeirri niðurstöðu, að nxeð þvi
að íxota diesel-vélar, sixari vél-
bátaflotinn liér við land 1,18
miljóna króna, sem hann kasti
ixú út að óþörfu, með þvi að
nota glóðarhausavélar.
Ritstjóri blaðsins var afar-
hrifiixix af þessum upplýsing-
um, — og þess nxá vænta, að
Framsókxx skipi nefnd i íxiálið,
til þess að exxdurskoða útreikn-
ing sérfræðingsins og afli með
lionum diesel-véla til flotans.
Hráoliueyðslan á öllu land-
inu mun nú vera um 7700 ton,
og þar eð hvert ton kostar kr.
160.00, er öll eyðslan reiknuð
í krónunx 1.23 miljón. En ef
nxiðað er við eyðslu, liljóta
diesel-vélarnar að vera ákaf-
lega sixarsaixxar, ef þær myxxdu
spara kr. 1.18 miljón á lxrá-
olíunni, og liver veit, íxenxa þær
spari nxiklu nxeira, að dóixxi
sérfræðinganna, íxxeð því að
þetta var aðeins lauslegur
slunxpareikningur hjá Nýja dag-
blaðinu.
Fyrir hönd sjómanna og út-
gerðarmanna,— og allrar þjóð-
arinnar í heild, — vil eg náð-
arsamlegast leyfa mér að fara
þess á leit við sérfræðinginn og
ritstjórann, að þeir exxdurskoði
þennan samanburð að xxýju, ef
vera mætti, að sparnaðu'rinn
yrði að lokunx kr. 1,23 miljón,
því að þá fær flotinn annað-
hvort olíuna fyrir eklci neitt,
eða þá að hannnotar alls enga
olíu. Reynist það svo, að end-
urskoðun framfarinni, að olí-
una nxætti spara svo, sem að
ofan segir, — án þess vitanlega
að það dragi úr gangi bátanna
á vertíðinni, — væru sérfræð-
ingurinn og ritstjórinn meiri
velgerðai'inenn þjóðarinnar, en
margan grunar.
Það borgar sig að lesa Nýja
xlagblaðið og spara sér alla oli-
una.
Eigandi glóðarhaussvélar.
Gengið í dag.
Sterlingspund ........ kr. 22.15
Dollar ............... — 4.61
100 ríkismörk...... — 184.81
— fr. frankar....... — !2.5Ó
— belgur.......... — 77-82
— sv. frankar....... — 104.37
— finsk mörlc....... — 9.93
— gyllini......... — 248.89
— tékkósl. krónur .. — 16.28
— sænskar krónur .. — 114-36
— norskar krónur .. — 111.44
— danskar krónur .. — 100.00
Landsmót
skáta.
Landsmót skáta, sem eins og
kunnugt er, var haldið að Þing-
völhmi í suntai', liefir nxjög
orðið til þess að auka hróður is-
lensku skátanna ei'lendis. Er
það mjög gleðilegt að þessi
fyi'sta tilraun skátanna okkar
til þess að halda alþjóðaskáta-
mót hefir svo vel tekist, ekki
síst þar senx íslensku skátarnir
eru þegar byrjaðir að vinna að
því, að allieinxsmót Rover-skáta
verður haldið hér á landi á
næstu árum.
Finski skátahöfðinginn Visa-
páa, senx lxér var á landsmótinu
i sunxar, hefir skrifað um ís-
landsferð sina í mörg finsk blöð
og i haust hefir hann verið beð-
inn að tala í finska útvai'pið um
heinxsókn sína á skátamótið. M.
a. skrifar Visapáá í dagblaðið
„Svenska Pressen“ um Islands-
ferð sína:
„Kynning nxín af íslandi og
þjóðinni, sem landið byggir,
var hin besta og ættum við
Finnar að komast í nánara sam-
band við íslendinga. Fólksfjöldi
landsins er aðeins rúxulega
100.000, svo fjárlxagslegur gróði
getur vart verið af samband-
inu, en þess nieiri verður lxinn
andlegi ávinningur af kynning-
unni við þessa traustu og ágætu
þjóð, sem á margan hátt minn-
ir á okkur Finnlendinga. Við
skátarnir höfum til þessa ekki
haft nxikið samband við ís-
lensku skátana, en nú á það að
breytast. Islensku skátarnir
hafa lofað að senda stóra sveit
skáta til þátttöku í hinu mikla
finska skátanxóti 1940“.
Eins og sjá má af þessuni
uinmælum og fleiri líkunx hafa
skátarnir oi’ðið til þess á nxarg-
an hátt að auka hróður lands
vors og' hyggjast að halda þvi
áfram á enn öflugri hátt franx-
vegis.
Fjáx’hagslegt tap vai-ð nokk-
uð á skátanxótinu og hyggjast
nú skátarnir að gefa alnxenn-
ingj kost á varðeldasýningu
þar senx almenningur getur haft
góða skemtun, styrkt skátana
fjárhagslega og kynst skátalíf-
inu. Varðeldai’nir verða lxaldnir
sunnan við Öskjulxlíðina kl.
8.30 fyrsta góðviðriskveldið eft-
ir þann 12. Aðgangseyrir verð-
ur mjög vægur eða 50 au. fyrir
fullorðna og 25 aura fyrir börn.
Hin fallegu nxerki Landsmóts
skáta fást einnig keypt og kosta
eina krónu. Til skemtunar við
varðeldinn verður meðal ann-
ars söngur og hjóðfærasláttur,
nxjög fjörúgur. Ýnxsar Cirkus-
sýningar og smáleiksýningar,
svo senx: Neptun kemur í heim-
sókn til Reykjavíkur o. fl. Aulc
þess verða ýnxsar skátasýning-
ar, svo senx hraðtjöldun, hjálp
í viðlögunx og annað. Staðurinn
verður uppljónxaður nxeð yfir
100 ski’autljósum og blysunx.
Allir skiátar og Ylfingar, pilt-
ar og stúlkur, eiga að nxæta í
skátabúningi við fríkirkjuna kl.
7.30 það kveld, senx varðeldui’-
inn vex-ður haldinn.
Bæjarbxxar, heinxsækið skáta-
varðeldana, -— njótið góðrar
skemtunar og styrkið um leið
gott málefni.
Höfnin.
B.v. Rán kom í dag og tók ís.
Fjöldi mótorbáta
hefir komið að norðan undan-
farna daga, bæði Reykjaviktir- og
Vestmannaeyjabátar.
Prdfessor
Árni Pálsson
sextupr.
Þegar þjóðkunnra manna er
minst, virðist ekki þörf á að
rekja æfiferil þeirra eða æfi-
sögu, þótt þeir eigi langan
starfsferil að haki, — ef þeir
eiga ferilinn einnig framundan,
en svo er þvi háttað um Árna
prófessor Pálsson. Starfssvið
hans hefir verið hinn opinberi
vettvangur, og hann hefir um
áralugi talað til þjóðarinnar
allrar, með tungu, sem er flest-
um tungum snjallari og penna,
sem er flestum pennum leiknari
og slílhreinni. Starf hans nýtur
að þessu leyti fullrar viðurkenn-
ingar þjóðarinnar og verður
metið að verðleikum um ókom-
in ár.
Árni prófessor Pálsson hefir
fyrir nolcknx fengið aðstöðu til
að helga sig áhugamálum sín-
um, sagnfræði og vísindaiðkun-
um, og frá hendi hans munu
konxa mikil verk á því sviði,
senx almenningi eru þó ekki enn
þá kunn. En samhliða þessum
vísindaiðkunum hefir Árni pró-
fessor á hendi kenslu æskulýðs-
ins, en um það munu allir bera
á einn veg, að enginn kennari
nxun vera æskunni kærari.
Kensla hans öll er lifandi og
glæsileg og málsmeðferð sér-
stæð, en tungan meitluð og fög-
ur, enda er maðui’inn ramís-
lenskur í anda og hegðun.
Árni prófessor Pálsson er
skáld, þótt hann hafi farið dult
með þann eiginleika og flíkað
honum síst unx of, en að mínum
dónxi er það sú náðargáfa, sem
mótar hann frekar en alt annað,
bæði i ræðu og riti og blæs því
lífi í brjóst honum, sem einkent
hefir þá nxætustu nxenn, sem lifa
í minningu hinnar íslensku
þjóðar.
Um leið og eg óska Árna pró-
fessor Pálssyni alh’a heilla um
ókomna framtíð, þakka eg hon-
um viðkynninguna, og fyrir
mína hönd og lesenda þessa
blaðs þakka eg honum einnig
unnin störf í þágu þjóðarinnar.
K. G.
Veðrið í morgun.
1 Reykjavík 5 stig, heitast í gær
8 stig, kaldast í nótt 2 stig. Úr-
koma í gær og nótt 0.3 nim. Sól-
skin í gær i 2.8 stundir. Heitast á
landinu í niorgun 7 stig, á Fag-
urhólsmýri, — kaldast 2 stig, á
Siglunesi og i Grínxsey. — Yfirlit:
Hæð fyrir vestan land, lægð yfir
Norðurlöndum. Horfur: Suðvest-
urland til Norðurlands: Norðan-
gola. Víðast bjartviðri. Norðaust-
urland: Norðan kaldi. Smáskúrir
eða slydda.
Skipafregnir.
Gullfoss var í Vestmannaeyjum
í morgun. Goðafoss fer frá Leith
kl. 6 í kvöld áleiðis til Hamborgar.
Brúarfoss fór frá Leith í morgun
kl. 4 áleiðis til Vestmannaeyja. —
Dettifoss var í Stykkishólmi í nxorg-
un. Lagarfoss er í Kaupmannahöfn.
Selfoss var í morgun á leið til
Keflavíkur frá Hafnarfirði.
Árekstur
varð í gær um sex-leytið á gatna-
mótum Bankastrætis og Lækjar-
götu. Rákust á vörubíll og fólks-
flutningabíll og skenxdist sá síðar-
nefndi litilsháttar.
Ljósatími
bifreiða og annara ökutækja er
frá kl. 7.50 síðd. til kl. 5 árd. —
Annar kvöld (til 21. sept.) er ljósa-
timinn frá kl. 7.25 síðd. til 5.20 árd.
Gísli Guðmundsson,
sem auglýsir enskukenslu í blað-
inu í dag, er til viðtals i síma 5020
daglega kl. 11—12JÚ.
Sndaðist 5. septembei' komin á
niræðisaldur. Það er svo um
það fólk, sem gefur sig undir
rcglu, að það gleymist og dylst
heinxinum svo undravel. Það er
ekki um það talað, nema sér-
siaklega standi á, en það vinn-
ur það verlt, sem það hefir ætl-
að sér þegjandi og hljóðalaust.
Þetta fólk er aldrei nefnt í kosn-
ingaauglýsingum, það eru ald-
rei skammagreinar um það í
blöðunum, það er eins og það
væi’i ekki í þeim heimi, sem við
leikmenn teljum heiminn, og þó
er það þar. Það lifir þar nxeð
ltyrlátri önn, sem iðjar það, sem
því þykir nxest á riða, og um
það gildir i fylsta máta orðtak-
ið rónxverska „bene vixit qui
bene latuit“, sá lifði vel, senx lét
lítið á sér bera. Þetta er eðli
þeirrar stéttar, sem móðir Mar-
ía Viktoría hafði skipað sér í,
en sú skoðun að það fólk, sem
það gei’ir, missi sjónar á þess-
um hnetti, sem það byggir, og
sjái ekki nema fjarlæg furðu-
himintxxngl, er fjarri öllum
sanni. Þvert á móti, það sér
þetta himintungl f jarska vel, en
það sér það i ljósi þess starfs,
sem það vill vinna, og það mið-
ar við það eitt, það einbeinir
sér, senx svo er kallað, og það
er vel; ef við gerðum það allir,
þá væru öll störf vel unnin.
Móðir María var einmitt nxeð'
einkennum starfs síns brend í
besta skilningi orðsins. Hún var
af reglu Jósefssystra frá Chanx-
héi’y á Fi’akkandi; sjálf var lxún
þýsk, en hvað hún hét réttu
heiti veit eg ekki, því það er eitt
aðalatriði i háttúnx x-eglufólks,
að það afsalar sér borgaralegu
lífi, og til þess að festa þetta
enn betur, einnig borgaralegu
heiti. Hún var fædd 8. febr.
1858 og gaf sig undir reglu fyr-
ir 54 árum. Starf hennar innan
reglunnar var hjúkmnarstarf-
senii. Hingað til lands kom liún
liaustið 1907, og liefir dvalið hér
síðan og veitt reglu sinni for-
stöðu hér á landi. Áhugi henn-
ar hefir legið á báðum sviðum
Drotningin
fór áleiðis til Kaupmannahafnar
kl. 6 i gærkveldi. — Meðal farþega
voru: Einar próf. Arnórsson, Pét-
ur Benediktsson og frú, Kristín
Guðnxundsdóttir, Margeir Sígur-
jónsson og frú, Gissur Bergsteins-
son og frú, Konráð Sigurðsson,
Halldór Hermannsson, Valgerður
Helgadóttir, Stefanía Nehm, Krist-
ín Kristjáiisdóttir, Ágústa Ander-
sen, Guðríður Jensdóttir, Krist-
jana Jónsdóttir, Ingibjörg Jónsdótt-
ir, Emilía Hjálmarsdóttir, Gunnar
Osstirarson, Guðrún Erlings, Ás-
fríður Ásgríms, Svala Sigurðar-
dóttir 0. fl.
Hjúskapur.
Á sunnudag voru gefin saman
ungfrú Hulda Pálsdóttir og GarÖar
Jónsson, veitingaþjónn.
1 gær voru gefin saman í hjóna-
band ungfrú Klara Friðfinnsdóttir
og Mr. Rube Arnesen, golfkennari.
III. flokkur Vals
fór til Vestmannaeyja með Goða-
fossi á dögunum og keppti tvisvar
við K.V. Siguðu hinir síðarnefndu
í báðum leikunum, í þeim fyrri með
1:0 og þeinx seinni með 2: o.
Næturlæknir:
Grimur Magnússon, Hringbraut
202. sími 3974. — Næturvörður í
Laugavegs apóteki og Ingólfs apó-
teki.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.20 Hljómplötur: Sönglög
úr óperettum og tónfilmunx. 20.15
Erindi: Úr sögu hjúkrunarmálanna,
I (frú Guðný Jónsdóttir). 20.40
Hljómplötur: a) Symfónía nr. 45,
fis-ínoll, eftir Haydn. b) Symfónía
nr. 35, D-dúr, eftir Mozart. c) Eg-
mont-forleikurinn, eftir Beethoven.
d) Lög úr óperum.
starfsiiis, kenslumxi og þó ekkl
síst hjúkrunarstarfmu. Undir
hennar liöndunx dafnaði hér alf,
ckki síst spitalastarfsemín. 1
hennar tíð var Hafnarfjarðar-
spítali stofnaðui’, og í hennai’
tið var spitalinn i Reykjavík
aukinn. Það er ekki svo, aS
nxóðir María væri orðín sam-
löguð íslensku fólki, þó að liún
skildi eðli þess, þvi reglugefið
fólk samlagast aldrei neínut
nenxa starfinu, en þaS hefir
þann kost, að það er ekki sfa'ð-
eða þjóðbundið, heldur bundið
við menn, alla nxenn, allra
landa, lits og blands. Hennl
hefir vafalaust verið sanxa hvorl
við íslendingar værunx svarör
eða hvitir, fyrh’ henni hefir það
verið aðalatriðið að við eruns
menn. Aðalstarf sitt vann Iiún
hér, og fyrir bragðið ber Iiún
beinin i íslenskri mold, og
nxinni mótgi’eiða má hún ekki
gera fyrir vora liönd, en að
geynxa þessara nxolda vel, svo
að móðir María megi Ixvílast
liér í friði. Henni hefir að vísm
verið sýnt þakklæti bæði af ein-
stökunx nxönnum og yfírvöld-
um, þvi hún Var meðal annars
sæmd riddai’akx’ossí Fálkaorð-
unnar. En moldin gi’eiðir Ixverj-
um kaþólskum manní þær
þakkir, sem hann helsf kýs, að
hann nxegi hvilast í fxnðL og
þess óska henni margir lífs og
liðnir, sem notið hafa hjálpar
á spítölum reglu lxins blessaða
Jósefs.
G. J.,
Við fráfail Maríu Victoriii
priorissu hljófa nxjög margir í
þessuni bæ og víðsvegar uns
land alt að minnast liennar
nxeð þakklæti og aðdáún.
Hún hafði um meíra en
mannsaldur veitt St. Jósefs-
spítala í Landakoti forstöðu.
Það má segja að um Iangt
skeið var St. Jösefsspítalinn ein-
asta sjúkrahúsið hér í bænum
og var aðsóknin því ávalt meiri
en lxúsrúm leyfði.
Vegna hinnar önx stækkunar
á bænum sýndi það sig, eftír að
Landspítalinn tók að starfa, að
enn var aðkallandi vöntxm á
spitalavist.
Priorissu Maríu Víctorfa
rann þetta nxjög til rifja og
barðist fyrir þvi að uixt yrði að
stækka Landakotssptíalann og
gera hann senx fullkomnastau*
og það mun verða hennar augp
Ijósasta dagsvei’k er hún fékk-
þvx til vegar komið að hinn nýí
St. Jósefsspítali var reistur í
Landakoti. Sá spítali stexníur'
ávalt senx minnismerki uni
starf hennar hér.
En María Victoría var ekkí
cinasta sköx’ungúr og frábær
stjórnandi, heldur var hún einn-
ig hin fædda hjúki’unarkons,
sem með atlæti sínu, rósemi og
umhyggjusemí ávann sér trausf
og trxxnað sinna sjúklinga. Eg
man ávalt hið milda, liýra bros
hennar senx vei'kaði eixxs og ró-
andi og bætandi !yf. Six hSðxn á
stax’fsemi hennar gleymdíst
aldrei þeim er nutu.
María Victoría príorissa var
komin yfir áttrætt er hún féll
frá og hafði hin síðustu ár not-
ið aðstoðar yngri ki-afta nxeðal
systranna, við stjórn spitalans.,
enda vildi hún sjá svo um a8
stax’fið gæti halclið áfranx með
sanxa svip, þótt hennar nxísfi
við. Fyrir verðleika sakir sæmdi
ríkisstjórn íslands Maríu Vxct-
oi’íu riddarakrossi FálIcaorS-
unnar.
Reykjavík, 12. sept. 1938.,
Lárus Fjeldsted.,