Vísir - 15.09.1938, Blaðsíða 2
V I S I R
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁPAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Vanræksla
Eimskipa-
féiagsins.
fj ví var haldið fram hér í blað-
* inu fyrir nokkru, að afskifti
Pálma Loftssonar af skipasölu
og skipakaupum rikisins hefðu
verið með þeim hætti, að full
ástæða væri til fyrir stjórnar-
völdin að gjalda varhuga við
loftköstulum hans og áætlun-
um, með því að reynsla sú, sem
fyrir lægi, sannaði að áætlanir
hans stæðust ekki reynsluna,
hvort sem þetta stafaði af fljót-
ræði eða hinu, að þessi maður
legði það i vana sinn, að gylla
hlutina fyrir mönnum, lítt vit-
andi á þessu sviði, sem hefðu
þó úrskurðarvald málanna í sín-
um höndum. Þvi var einnig
haldið fram, að ef ríkið réðist
nú í byggingu nýs skips, sem
ætlað væri til farþegaflutninga
milli landa, og einnig til strand-
ferða, hlyti hyggingarkostnað-
ur þess að fara verulega fram
úr áætlun Pálma Loftssonar,
nema því að eins, að skipið yrði
ófullkomið viðrini, og ef tekið
yrði tillit til fjárhagslegrar af-
komu, myndi skipið reynast lítt
hentugt til strandferðanna.
Þessu svarar Nýja-dagblaðið
svo, að skipið komist hiklaust
inn á allar hafnir, sem skip
Skipaútgerðarinnar komi nú við
á“, og Súðin, hið aldraða skip,
sanni getu Pálma og hug-
kvæmni. Það er ekki auðgert
að ræða málefnin við þessa ut-
angáttamenn, og hvað kemur
það máliiiu við, hvort skipin
fljóti inn á allar hafnir, þegar
iætt er um, að rekstur skipsins
í strandferðum muni ekki bera
sig, og hvað sannar það um
hæfileika Pálma, þótt skipið geti
„flotið inn á allar hafnir“ hér
við land?
Hitt er alhyglisvert, að Nýja-
dagblaðið reynir ótilhvatt af
andstæðingablöðunum, að læða
þvi inn hjá mönnum, að með
byggingu hins nýja skips og far-
þegaflutningi milli landa fari
ríkið ekki inn á svið Eimskipa-
félags fslands, né leggi stein í
götu þess, enda hafi Eimskipa-
félagið aldrei hugsað neitt um
farþegaflutninga milli landa, né
„skipulagt“ dvöl farþega hér á
landi. „Félagið hefir aldrei lát-
ið sig skifta þessa hlið ferða-
mannaflutninganna“, . . .segir
blaðið og skáletrar.
Það hefir verið látið heita svo
til þessa, að „Statourist“ —
Ferðamannaskrifstofa rikisins,
hefSi alla umsjón með ferða-
mönnum hér í landi, en for-
dæmið að þeirri starfsemi hefir
verið sótt til Rússlands, sem er
eina landið í Evrópu, er þann-
ig hefir skipulagt ferðamanna-
flutninga, en nú bregður skyndi-
lega svo við, að Nýja-dagblaðið
er farið að þakka þetta Pálma
Loftssyni og Skipaútgerð ríkis-
ins. Hér skín þvi berlega í
hlekkingarnar, en lofinu er hag-
rætt svona sitt á livað, eftir því
sem hentar liverju sinni, og að
þessu sinni virðist Pálma verið
þakkað það, sem liann hefir
ekki unnið til, og virðist þá sem
Nýja-dagblaðinu hafi ekki þótt
af veita, að punta nokkuð upp
á liann á kostnað „Statourist“.
En úr því að blaðið gerir sér
leik að því, að bera vísvitandi
fram slíkar blekkingar, er ekki
úr vegi að beina þeirri fyrir-
spum til blaðsins, í hverju Eim-
skipafélagið hafi vanrækt
skyldu sína á undanförnum ár-
um, að öðru leyti en því, að það
hefir ekki skipulagt flutninga
þessa ferðafólks á landi, og er
aðstandendum hlaðsins ókunn-
ugt um, að Eimskipafélagið lief-
ir í ráði að hyggja nýtt og full-
komið farþegaskip til milli-
landaferða ?
Þá virðist það algerlega ó-
þarft hjá blaðinu, er það hefir í
liótunum við Eimskipafélagið,
af þeim sökum, að blöðin ræða
um ráðstafanir Pálma Loftsson-
ar, og þessir menn mega vita
það, að þeim þýðir ekki öllu
lengur að beita hótunum við
þjóðina í heild. Hefir rikis-
stjórnin búið þannig í haginn
fyrir almenning á þeim tímum,
sem nú fara í hönd, að hún geti
truflað eða eyðilagt siglingar til
Iandsins um skamma eða langa
hríð? Og hvað segir sveltandi
almenningur við slíkum liótun-
um?
Greipar reiði almennings geta
verið liarðar, er liann grípur í
taumana.
Maður verðup
fypip bíl.
í gærkveldi varð hílslys á
Laugaveginum, rétt fyrir inn-
an Hringbrautina. Var þar mað-
ur á gangi og varð fyrir bíl.
Þegar Vísir átti i morgun tal
við Svein Sæmundsson, yfirlög-
regluþjón, var málið ekki að
fullu rannsakað.
Maðurinn, sem fyrir slysinu
varð, heitir Jón Sveinsson, og á
heima á Bárugötu 4. Skrámað-
ist hann á höfði og var fluttur
á Landspítalann, en meiðslin
munu ekki hættuleg.
Norðmenn kanpa flng-
vélar af Itölnm.
Oslo 14. sept.
Norðmenn hafa keypt fjórar
nýjar Caproni-árásarflugvélar
af ítölum og eru tólf foringjar
úr norska flughernum famir af
stað til Ítalíu að sækja þær.
Hver flugvél hefir þriggja
manna áhöfn og getur flutt
sprengikúlur, sem vega 7—800
kg. (NRP—FB).
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar,
Kjalarness, Reykjaness, Olfuss og
Flóapóstar. Þrastalundur. Laugar-
vatn. Breiðafjarðarpóstur. Bílpóst-
ur að norðan. Dalapóstur. Barða-
strandarpóstur. Laxfoss til Borgar-
ness. Þingvellir. P'ljótshlíðarpóstur.
Esja austur um til Siglufj. — Mos-
fellssveitar, Kjalarness, Reykjaness,
Ölfuss og Flóapóstar. Þrastalundur.
Laugarvatn. Þingvellir. Laxfoss frá
Borgarnesi. Þykkvabæjarpóstur.
Bílpóstur að norðan. Breiðafjarð-
arpóstur. Strandasýslupðstur.
Kirkjubæjarklausturpóstur. Brúar-
foss frá Leith og KhÖfn.
ðai verði irlðo Iiiéq íkveiio.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Hin opinbera tilkynning, sem gefin var út í
London í gærkveldi, þess efnis, að Neville
Chamberlain áformaði að fara til Þýskalands,
vakti fádæma athygli. Lagði Chamberlain það til í boð-
um, sem hann sendi Hitler, að þeir hittust, og kvaðst
reiðubúinn til þess að fljúga til Þýskalands í dag, til
fundar við Hitler, til viðræðna um hinar alvarlegu
deilur, sem nú eru á döfinni. Kvaðst Hitler fús til að
ræða við Chamberlain.
Lagði Chamberlain af stað frá Heston-
flugstöðinni áleiðis til Miinchen kl. 8.35 í
morgun.
Þessari mikilvægUi ákvörðun Chamberlains, sem
hefir vakið alheimsathygli, er einróma fagnað í Lund-
únadagblöðunum í morgun.
Times segir að öllum muni finnast, sem létt sé af
þungri byrði, við að fá þessi tíðindi og hljóti fögnuður
allra að verða mikill, vegna þess, að vonir þeirra um
að friður haldist muni fá nýtt líf.
Blaðið segir, að þeir muni verða sárfáir, sem telji
þetta miður farið eða fordæmi ákvörðun Chamberlain
— eða þeir fáu, sem hafi fengið þá flugu í höfuðið, að
ekki megi hafa neitt saman við einræðisríkin að sælda
og taka beri upp einskonar bannfæringarafstöðu gagn-
vart þeim.
Fregnin um flugferð Chamberlains hefir vakið gíf-
urlega athygli meðal stjórnmálamanna í Rómaborg.
Er talið þar, vegna ákvörðunar hans um að ræða við
Hitler persónulega, að styrjaldarhættan sé miklu meiri
en nokkurn gruni.
Nú sé hinsvegar von um, að sá árangur
verði af för Chamberlains, að friður haldist.
Fregnir frá Prag herma, að
stjórnmálamenn í Prag hafi
látið í ljós ánægju sína yfir því,
að forsætisráðherra Bretlands
taki sér ferð á hendur til þess
persónulega að gera grein fyrir
skoðunum sínum við Hitler. En
því er ekki að leyna, segja
fregnir frá Prag, að þótt sumir
stjómmálamenn hafi koni t
svo að orði, sem að franian
greinir, bíða stjórnmálamenn
þar og allur almenningur milli
vonar og ótta, þess sem gerast
mun. Meðal sumra tékkneskra
stjórnmálamanna er ótti ríkj-
andi um það, að Hitler muni
hafa tekið ákvörðun um að fara-
sínu fram, þrátt fyrir bresk,
frönsk og rússnesk áhrif á gang
málsins — og sé því með öllu
vafasamt um árangurinn af ferð
Chamberlains.
En um heim allan gera menn
sér yfirleitt vonir um, að förin
beri árangur og því verði af-
stýrt, að til nýrrar heimsstyrj-
aldar komi.
United Press.
Ráðherrafundir stóðu yfir
allan daginn í London í gær og.
þar til í gærkveldi, að Cham-
berlain tók ákvörðun sína um
að fljúga til Þýskalands. Nýir
og alvarlegir árekstrar hafa
orðið í Súdetahéruðunum. Súd-
etar hafa ráðist á opinberar
hyggingar, en verið hraktir það-
an eða umkringdir. í Karlsbad
eru hrynvarðar hifreiðar hafðar
til taks á götunum. — í Frakk-
landi hafa verið gerðar ráðstaf-
anir til þess að kalla 2 miljónir
manna í herinn, en vonað, að
ekki muni til þess koma. Mynd-
un þjóðstjórnar í Frakklandi er
enn til umræðu. Athyglisvert
er, að sum þýsk blöð, sem út
komu síðdegis í gær, gera sér
von um friðsamlega lausn deil-
unnar, ennfremur að aðstoðar-
menn Runcimans hafa átt tal
við leiðtoga Súdeta. — Súdetar
liafa flutt bækistöð sína til
Asch við landamæri Þýska-
lands. Bresk og frönsk blöð í
gær töldu, að ógerlegt hefði ver-
ið fyrir Prag-stjórnina að fallast
á úrslitakröfur Súdeta.
(Samkv. FÚ.)
London í dag. FÚ.
í Þýskalandi sýnast menn
yfirleitt vera á þeirri skoðun að
Chamberlain og Hitler muni
takast að finna einhverja lausn.
Morgunblöðin í Þýskalandi
birta fregnina um för Chamber-
lains á fyrstu síðu og hirta
myndir af lionum.
Talsmaður utanríkismála-
ráðuneytisins í Berlín segir, að
• stjórnin vænti sér mikils af
komu Chamberlains. í Prag
liefir fréttunum verið tekið ró-
lega, en þó er þar ríkjandi sú
skoðun að alt samkomulag sem
verða kunni milli Hitlers og
Chamberlains verði gert |á
kostnað Tékkóslóvaldu.
Daladier forsætisráðlierra
Frakklands, skýrir frá því að
för Chamberlains á fund Hitlers
hafi verið ráðin eftir stöðugar
ÞJÓÐVERJAR, ÍTALIR, SPÁNVERJAR.
Mynd sú, sem hér er birt að ofan, gefur i rauninni glögga hugmynd um ástandið i Evrópu,
og innhyrðis afstöðu ríkjanna. Myndin er tekin í Róm, þegar Mussolini tók á móti hertoganum
af Saxe-Coburg, sem er foringi uppgjafahermanna í Þýskalandi, (en hann er annar frá
vinstri), Nicholas Franco, bróðir Francos hershöfðingja, gengur þarna einnig í fremstu röð, en
er ekki í einkennisbúningi, og lengst til liægri er Chiano greifi, tengdasonur Mussolinis.
umræður milli frönsku og
bresku stjórnanna. Kvaðst hann
sjálfur liafa átt viðtal viðCham-
berlain, með það fyrir augum
að finna einhverja sérstaka leið
sem fara mætti til þess að
greiða fram úr hinu hættulega
ástandi.
MacKenzie King forsætisráð-
herra Canada, hefir sent Cham-
berlain skeyti, þar sem liann
þakkar honurn fyrir að hafa
tekið þessa ákvörðun. Lyonb,
forsætisráðherra Ástralíu, liefir
einnig látið I ljósi ánægju sina
með þessa ákvörðun Chamber-
lains.
Roosevelt Bandaríkjaforseti
er farinn frá Rochester í Minne-
sota. Sagði hann blaðamönnum
að hann mundi fara beina leið
til Washington, en ekki til Hyde
Park, eins og upprunalega hafði
verið ætlað.
Sendiherra Breta í Róm
heimsótti Ciano greifa i gærdag.
Fór hann ekki með neinn sér-
takan boðskap af hálfu bresku
stjórnarinnar, en þeir ræddust
við um ástandið yfir höfuð.
Grein hefir komið út í ítölsku
blaði, sem talið er að sé skrifuð
af Mussolini sjálfum. Er hún í
bréfsformi til Runcimans lá-
varðar og segir þar að þjóðar-
atkvæðagreiðsla ætti að fara
fram meðal allra minnihlut-
anna í Tékkóslóvakíu.
I óeirðunum í Tékkóslóvakíu
undanfarna daga hefir 21 mað-
ur verið drepinn og 75 særðir.
Fjöldi af Súdetum hefir verið
liandtekinn. í þýskri frétt segir
að 3000 Súdetar hafi leitað hæl-
is í Þýskalandi.
Tíðindamaður sem ferðast
hefir fná Eger til Karlsbad segir
að þar sé alt rólegt, en að fjöldí
flutningavagna með hermönn-
um hafi sést á vegunum. Á
þessari leið var hann 9 sinnum
stöðvaður af hermönnum og
þegar hann kom til Karlsbad
var leitað á honum, hvort hann
hefði nokkur vopn. Embættis-
menn tékknesku stjórnarmnar
segjast hafa fundið vopn falin í
kirkju einni, þar á meðal 9
kassa af sprengiefni með þýsku
vörumerki á.
Oslo 14. sept.
Þótt Pragstjórnin hafnaði úr-
slitakröfum Sudeta lýsti hún
sig fúsa til þess að ræða við
leiðtoga þeirra um hvernig
halda skyldi uppi lögum og
reglu í Sudetahéruðunum.
Nokkurir franskir foringjar
úr herforingjaráðinu flugu í
gær til London til þess að ráðg-
ast við breslcu herstjómina.
Samkvæmt skeytum til Mor-
genhladet eru kaupsýslumenn
frá Norðurlöndum, sem búsett-
ir eru í París, farnir að gera
ráðstafanir til þess að senda
fjölskyldur sínar til Norður-
landa.
Fregnir frá Prag skýra frá
því, að feikna mikið herlið sé
á leiðinni frá ýmsum stöðum
Tékkóslóvakíu til landamær-
anna.
Gengið í dag.
Sterlingspund .,
Dollar ..........
roo ríkismörk ..
— fr. frankar .
— belgur------
— sv. frankar .
— finsk mörk .
— gyllini.....
— tékkósl. krónur
— sænskar krónvír
— norskar krónur
— danskar krónur
kr. 22.15
— 4.62%
— 185.26
— 12.56
— 78.I7
— 104-37
— 9-93
— 248.89
— 16.28
— 114-36
— 111.44
— 100.00