Vísir - 23.09.1938, Page 6

VÍSIR
Föstudaginn 23. september 1938.
Grétar Fells: Á VEGUM
.ANDANS. Nokkrir fyrir-
ilestrar. Útgefandi: Guð-
rspekifélag Islands.
Uöfundur þessarar bókar er
orðínn þjóðinni kunnur fyrir
löngu, sumpart fyrir ljóðmæli
|>au, sem birtst hafa eftir hann
og Ijóðabækur þær, sem hann
liefir látið frá sér fara, en einn-
Ig befir hann um langt skeið
Iielgað starf sitt að miklu leyti
fraeSstu þjóðinni til handa í
þágu guðspekinnar, og flutt um
þau efni mörg erindi i útvarpið
sn. a.
1 þeirri bók, sem liér um
ræðir birtast nokkrir af fyrir-
lestrum hans, en þeir nefnast:
^Menskir menn“, Frá táli til
-veruleika, „Vegurinn“, Friðar-
böfnin, Þroskaleiðir manna,
ÍJrvalsmenn, Þroskalindir, Gull-
gerSarlist, Guðspeki og guðs-
dýrkun, Guðspeki og andlegt
líf.
Nöfn þau, sem liér fara á
Tindan gefa nokkra hugmynd
um innihald fyrirlestranna, en í
formála bökarinnar gerir liöf.
svofelda grein fyrir tilgangi
þeirra: „Tilgangur fyrirlestra
þeirra, er hér birtast, er að
vinna á móti tvenskonar efnis-
hyggj u, sem er mjög háskaleg
og kemur i raun og veru i veg
fyrir, að þeir, sem henni eru
liáðir, hvorri sem um er að
ræða, geti gengið á vegum and-
ans iil nokkurrar hlítar. Þessar
tvær tegundir efnisliyggju eru:
1) hin grófgerða efnishyggja
.«kynfæratrúarmannsins, sem
fekur ekki annað gilt en það
•sem séð verður og þreifað á,
maælt og vegið, og 2) þröng
Sbókstafstrú á livaða sviði sem
er.“
Höf. hefir lagt mikla stund á
að kynna sér mátefni guðspek-
ánnar og kenningar austrænna
lærifeðra og meistara fyr á öld-
um og til þessa dags, og snúast
fyrirlestrar þessir um kenning-
ar ýmsra þessara manna t. d.
Shri Shankarasharya, Lao-tse,
Buddha o. fl., og er allur frá-
gangur frá liöfundarins hálfu
vandaður að efni og orðfæri.
Guðspekin á sér ýmsa áliang-
endur hér á landi og enn fleiri
hafa áhuga fyrir málefnum
hennar, þótt þeir taki ekki vii'lc-
án þátt í starfi guðspekifélags-
íns. Má því gera ráð fyrir að
jþessir fyrirlestrar falli í góðan
jarðveg hjá þjóðinni, enda er
ótiætt að fullyrða að þarna er
ýmsan fróðleik að finna, sem
menn eiga ekki alment greiðan
aðgang að Grétar Fells hefir
jneð þessari hók sinni gert góða
Berjaland Reykjavlkur
berjaíeröir.
og
Þegar líður að liausti fer
margur Reykvíkingurinn að
hugsa til þess að fara í berja-
mó. Þetta á ekki síst við börn-
in, sem allajafna hafa hlakkað
til þess um langan tíma. Nú, á
þesum ávaxtaleysistímum, er
mörg húsmóðirin, sem liugsar
ekki einungis til berjaferðanna
sem skemtiferða, heldur ætlar
hún jafnframt að draga björg í
húið. Augu margra manna hafa
opnast fyrir því, að nota má
íslensku berin líkt og erlenda
ávexti, og breyta þeim marg-
víslega.
Mörg erlend ríki notfæra sér
berin mun betur, en hér er gert.
Norðmenn flytja t. d. ber til út-
landa fyrir stórfé á hverju ein-
asta ári, auk jæss, sem innan-
landsnotkun er þar mjög mikil.
Ýmsir menn hafa undrast það,
að ekki skuli fleiri menn hér á
landi gera sér það að atvinnu, að
tína ber, en raun er á. Berja-
löndin okkar munu vera vei'ri
en í Noregi gerist, og berjateg-
undir liér á landi eru færri en
þar. En þrátt fyrir þennan að-
stöðumun er það vafalaust, að
fyrir börn, unglinga og annað
fólk, sem ekki hefir aðra betri
atvinnu, getur herjatínsla orðið
þó nokkur tekjulind, ef þau
eiga auðvelt með að komast í
berjalöndin. Svo mikið er a. m.
k. víst, að berjatinsla getur orð-
ið þó nokkur húbót fyrir þau
heimili, sem leggja sig fram um
hana.
Því eru berin ekki notuð ? Því
selja sveitirnar ekki ber fyrir
tugi þúsunda króna? Þetta kem-
ur af jjeirri einföldu ástæðu, að
bændurnir eru fáliðaðir, og
jafnvel hörnin hundin við snún-
inga heima fyrir. Þeir hafa ber-
in, en ekki hendur til að tína
þau. Við þetta bætist líka það,
að tæki vanta til að geyma ber-
in ný, eða breyta þeim í saft
eða berjamauk. — Mörgu hend-
urnar til að tína berin eru
hvergi til nema í kaupstöðun-
um. Það þarf að opna þeim leið-
ina að berjalöndunum. Takist
þetta, kemur alt annað af sjálfu
sér. Fyrst um sinn yrðu berin
að sjálfsögðu mestmegnis not-
uð á heimilum þeirra, sem ber-
grein fyrr áhugamálum sínum,
en þau eru: að livetja menn til
jiess að ganga á vegi andans, og
göfga sinn innra mann, en beina
augum sínum frá ýmsu þvi
hismi veraldarinnar, sem litla
atliygli verðskuldar.
in tína, en þess yrði sennilega
okki langt að bíða, að þau yrðu
verslunarvara.
Það er mjög sennilegt, að við
Islendingar eigum eftir að hafa
meiri not af berjunum en nú
er. Það er a. m. k. vafalaust,
að í góðum berjaárum er hægt
að tina ber svo mikið munar
um, ef hæjarbúar eiga kost á
góðu berjalandi. Ef til vill get-
ur berjalínslan orðið hentug og
holl atvinna fyrir börn.
Mig langar til þess að minn-
ast nokkuð frekar á herjaferðir
Reykvíkinga, þótt það geti varla
kallast timahært á þessu liausti,
með því að berjalíminn er lið-
inn. — Undanfarin ár hefir
það verið svo, að menn hafa
lagl út í berjaferðina án þess að
vita hvar helst væri von berja.
Sumir liafa haft hepnina með’
sér, aðrir ekki. Flestir fara lang-
ar leiðir til herja og leita þeirra
aðallega við þjóðveginn, eða í
námunda við hann.
En væri ekki ástæða til þess,
að Ferðafélagið, eða einhver
slík stofnun, léti athuga jiað,
hvar best eru berjalönd nálægt
bænum og skýi’ði almenningi
frá því? Ef nauðsyn bæri til
þess, mætti ef til vill vænta ein-
hvers styrks frá hæjarstjórn til
slíks leiðangurs.
Menn kunna að draga það í
efa, að næg berjalönd séu til
nálægt bænum, ef berjatínsla
skyldi fara mjög í vöxt. Mér er
ekki svo kunnugt um þetta at-
riði, sem æskilegt er. Hitt er
vist, að allmikil landflæmi
kringum Reykjavík eru vafa-
laust lieppileg berjalönd. Má t.
d. benda á Hafnarfjarðarhraun,
mikla hraunfláka fyrir sunnan
Hafnarf jörð, svo og liraun fyrir
ofan fjörðinn, kringum veginn,
sem liggur að Kaldárseli. Þá fer
cki lijá því, að mikil berjalönd
séu víða á Mosfellslieiðinni. —
Aiitlegasti staðurinn er þó enn
ónefndur, jiar sem eru Þing-
yellir og landið umhverfis Þing-
vallavatn.
Það er sennilegt, að til þess
að komast i bestu berjalöndin
sé iiauðsynlegt að fara nokkuð
frá þjóðveginum. En ef vissa
væri fyrir J>ví að finna berin,
iriundu fæstir telja slíkt ómak
eftir sér.
Almenningur tæki slíkum
leiðbeiningum vafalaust jiakk-
samlega. Á liverju liausti fara
jiúsundir Reykvikinga til berja,
og er full ástæða til að greiða
fyrir þeim svo sem unt er.
Lj.
Knattspyrnan 1
Englandi.
Þessir leikir fóru fram i s.l.
viku: Arsenal—Derby County
1:2, Huddersfield—Sunderland
0:1, Leicester—Birmingham 2:
1, Livei’pool— Middlesbrough 3:
1. — Þá fór s.l. laugardag fram
heil umferð og urðu úrslit þá
sem liér segir: Aston Villa—
Brentford 5: 0, Bolton—Liver-
pool 3:1, Charlton—Leicester
1: 0, Chelsea—Birmingham 2: 2,
Everton—Portsmouth5:l, Grims-
hy—Derby County 1:1, Hudd-
ersfield— Leeds 0:1, Preston—-
Middlesbrough 3:1, Stoke City
—Manch. United 1:1, Sunder-
land—Blackpool 1:2, Wolver-
hampton—Arsenal 0:1. — Loks
fór s.l. mándag fram leikur
milli Blackpool (heima) og
Brentford, sem lauk með sigri
Blackpools með 4:1.
Everton hefir enn forustuna
með 12 stigum, og er enn ósigr-
að; liefir unnið alla 6 leikina,
sem það hefir kept í og sett 17
mörk gegn 3. Derby County er
næst með 10 stig í 7 leikjum og
þá Chelsea með 8 stig í 6 leikj-
um. Huddersfield og Birming-
ham reka lestina með 3 stig
hvort. — Huddersfield, sem nú
er neðst, á nsesta laugardag að
keppa lieima við Everlon, og
munu því flestir reikna með þvi,
að Everton liafi 14 stig eftir
þennan kappleik. Huddersfield
liefir þó oft átl létt með að sigra
Everton og er ekki að vita,nema
þeir muni einmitt spjara sig í
þessum leik.
I 2. deild leiðir Blaclcburn,
með 12 stig (í 7 leikjum). Ful-
ham er næst með 10 stig, einn-
ig í 7 leikjum, og þá Sheff. Uni-
ted og Sheff. Wednesday með
9 stig (í 6 leikjum).

I horginni Reno í Bandaríkj-
unnm, sem er þekt fyrir það,
hve margir leita þangað til þess
að fá skilnað, er talið að sé flest-
ir hílar í heiminum, eða 1 á
hverja 2,7 íbúa. Þetta er hlut-
fallið, þegar fólksbílar eru
reiknaðir, en sé mótorhjól og
vörubílar reiknaðir með, kem-
ur eitt farartæki á hverja 2,2
borgarbúa.
SRPUSPŒNIR
HREINS-sápnspænir
eru framleiddir úr hreinni sápu.
í þeim er enginn sódi. Þeir
leysast auðveldlega upp, og það
er fullkomlega örugt að þvo úr
þeim hin viðkvæmustu efni og
fatnað. Reynið Hreins sápu-
spæni, og sannfærist um gæðin.
RAFTÆKJA
VIÐGERDIR
VANQAÐAR-ÓDÝRAR
SÆKJUM & SENDUM
Höfum fyrirliggjandi úrval af
Loft og
lampaskermum
Saumum eftir pöntunum.
Skermabúðin
Laugavegi 15.
Hinir eftirspurðn
Leslampar
eru komnir. Höfum einnig
margar tegundir af leslampa-
skermum við allra hæfi.
Skermabúðin
Laugavegi 15.
Stðlar - dívanar
bólstruð liúsgögn bestfráokkur.
KONRÁÐ GÍSLASON &
ERLINGUR JÓNSSON,
Skóla\ örðust. 10. Baldusg. 30.
TIL MINNIS!
Raldhreinsað
þorskalýsi nr. 1
með A og D fjörefnum.
Fæst alltaf.
Síg. Þ. Jðosson,
Laugavegi 62. - Sími 3858.
Niðorsnðndðsirnar
- bestai* frá
OdSAVERKSMIBJVNNI
HRÓI HÖTTUR og menn hans. — Sögur í myndum fyrir börn.
198. TIL HRÓA HATTAR.
— Getur þú séð hver þetta er? —
Þa<5 er að rninsta kosti enginn okk-
ar manna. Það er stúlka!
— Blístruðuð þér, ungfrú ? Hvað
er yður á höndum? — Eg er svc
hrædd. Eg þarf að hitta Hróa.
— Hvað heitið þér? — Rauðstakk- — Verið óhræddar, ungfrú. I skóg-
ur sendi mig. — Þá eruð þér vel- inum eruð þér óhultar undir vernd
komnar, fylgið mér. Hróa hattar.
UEYNDARMÁL 79
HERTOGAFRÚARINNAR
„Eg get reitt mig á yður, vinur minn,“ sagðí
liún.
Hann kinkaði kolli, hrærður á svip.
Eg var einnig injög hrærður og gekk fram í
Yþví skyni að kveðja hann með handabandi —
því að i raun og veru hætti liann á alt einnig
anha vegna. En liann hörfaði undan og leit á
mig hafursfullu augnaráði.
.„Eg hið guð þess, herra Vignerte, að við
Iiittumst aftur — og á öðrum vettvangi.“
Aurora ypti öxlum og eg heyrði, að liún mælti
eíithvað í hálfuni liljóðum um heimsku karl-
manna. En hún var komin hálfa Ieið niður í
stigann. Eg leit enn um öxl, inn í herbergi lienn-
ar, á ábreiður hennar, gimsteina og blóm, og
fór svo á eftir henni.
„Takið ySur sæti,“ sagði hún lágt.
Eg gerði sem hún bauð og við lögðum af stað
fjegar.
Þegar við ókum yfir La Meillerai-brúna, sló
Idukkan í gamla kastalanum níu.
Vegurinn var eins og hvítt, endalaust strik
framundan — því að máninn varpaði sínu
hleika skini á hann. Við ökiiiri niéð feikná
hraða og í hvert skifti, sem við fóruiri þar,
sein heygja var á véginum, vakti það aðdá-
Uil mína hVersu snildarlegá stórhertogafrúnni
fórst það úf héridá að stýra bílnum.
Alt liafði gerst svo skjótíega, að eg hafði
ekki getað áttað mig á jiví til fulls, sem gerst
hafði og var að gerast og gerast mundi. Og
er við höfðum ekið sextiu milur vegar mint-
ist eg snöggíega orða stórhertogafrúarinnar,
er hún svaraði von Hagen og sagði, að hún
yrði komin aftur um þetta leyti á morgun.
Og j)á skildist mér til fulls, að nú var brátt
að þvi komið, að leiðir minar og stórliertoga-
frúarinnar skildi að fullu og öllu.
En eg gat ekki neitt gert til þess að koma
í veg fyrir það. Örlögin höfðu fært okkur
saman — og voru nú í þann veginn að skilja
okkur að fyrir fult og alt. Mér leið eins og eg
hefði ekki vald á sjálfum mér — en þó leið
mér vel, silfurglitrandi lækir, skrítnar hrúr,
runnar og tré og hús komu í Ijós og hurfu á
svipstundu. Við fórum fram úr heyvagni og
munaði minstu að árekstur yrði — og þá liefð-
um við kannske hæði beðið bana, jiví að við
ökuiri irieð feikna hraða. Eg íeit á ÁurorU, Ci*
eg hugsaði um þetta. Hún var föl, ákveðin á
svip — það var eins og dauðagríma á and-
liti hennar, er hún horfði beint fram, og
handlék stýrishjólið með hinum grönnu fingr-
um sínum.
Eg fór að hugsa um það, sem von Hagen
hafði boðað. Styrjöld var að byrja, sagði hann.
Var það i raun og veru svo? Hversu mundi á-
statt í landi mínu? Eg verð að kannast við
liað, og fyrirverð niíg fyrir jiað, að hugur
minn var ekki allur við þau örlög, sem vofðu
vfir ættjörðu minni, — eg gat ekki liætt að
liugsa um það, seiri gerst liafði seinustu stund-
irnar — og var að gerast — er við ókum með
feikna hraða, áfram, áfram. Og eg hugsaði
ekki um hvaða örlög biði mín.
Skygður rafmagnslampi lýsti ripp upþdíátt
af svæðinu, sem við ókum um,. en Aurora
leit vart á hann. Hún rataði þessa leið, það
var greinilegt, þekti liverja heygju á vegin-
um. Og eg mintist þess nú, að liún liafði eitt
sinn sagt mér, að hún liefði ekið þessá leið
mörgum sinnum.
Hún vissi nákvæmlega hvaða borgum við
komuni áð og hváf átti að fara til þess að
koma í veg fyrir að aka um þær. Við fóruin
í hálfhring til þess að koma í veg fyrir það.
Cassel, Giessen, Wet^ler, lieyrði eg liana
segja í liálfum hljóðum.
Hverju skifti mig um þessa staði?
Nálægt hraðamælinum var klukkan. En eg
leit ekki á liana. Mér fanst engu skifta um
tímann. Mér stóð á sama ....
Án þess að hægja á okkur ókum við gegn-
um bæ, þar seiri trén skygðu á húsiii.
„Wieshaden“, sagði hún.
Og svo hætti liún við, er við ókum frairi
lijá skröutlegu liúsi:
„Þetta er sumarbústaður, sem eg á. Klukk-
an er ekki orðin eitt. Okkur liefir gengið vel.“
Hún sneri til liægri, þegar við komuiri á
krossgötu. Langt í burtu sáum við ljós stórr-
ar horgar.
„Það er Mainz,“ sagði hún, „og liér er Rín.“
Við ókum með fuliurri hraða yfir hengibrú
á ánni. Við heyrðurri liávaða -— eins og
þrumúhljóð í fjarska. Sumstaðar sáum við
glitta í ána<