Vísir - 29.09.1938, Side 2

VÍSIR
VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR II/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsslræti).
S í m a r :
Afgreiðsla * 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Ráð sem í
tíma er tekið.
I utvarpinu í gær tilkynnti
4 gjaldeyris- og innflutnings-
nefnd, að þeir innflytjendur,
sem hefðu fengið leyfi hjá
nefndinni fyrir innflutningi á
rúgmjoli og haframjöli, mættu
festa kaup á sama magni á
þessari vöru og þeir liefðu áður
fengið úthlutað leyfum fyrir á
árinu, ef þeir ætlu þess kost á
annað borð. Nefndin tók það
sérstaklega fram, að þeir, sem
þetta gætu, fengju sent inn-
flutnings- og gjaldeyrisleyfi
heim til sín, en þyrftu ekki að
eyða löngum tíma í að lúða eftir
afgreiðslu lijá nefndinni.
Þegar nefndin Iét auglýsingu
þessa frá sér fara gerðu menn
ráð fyrir, að Evrópustríð gæti
hrotist út þá og þegar, og ríkis-
stjórnin hafði rankað við og
gefið út bráðabirgðalög, sem
heimiluðu matvælaskömtun
vegna hins yfirvofandi ófriðar
og væntanlegra erfiðleika á því
að sjá þjóðinni á annan viðun-
andi hátt fyrir nauðsynjavör-
um.
Nú er það vitað, að innflutn-
ings- og gjaldeyrisnefnd hefir
starfað algerlega á vegum rikis-
stjórnarinnar og rekið erindi
hennar ekki slælega, að því
leyti að hún hefir dregið úr
innflutningi til landsins eftir
frekustu föngum. Fyrir aðgerð-
ir þessara tveggja aðila er lítið
um alla nauðsynjavöru í land-
inu og vöruverð alt óeðilega
hátt, en almenningur sýpur
seyðið af hvorutveggja.
Sjálfstæðismenn liafa þrá-
faldlega bent á það, að slík
stefna sem þessi hlyti að leiða
til ófarnaðar, og á þeim tví-
sýnu tímum, sem nú væru rikj-
andi í heiminum, væri hér um
hreínt ábyrgðarleysi að ræða
frá hendi rikisstjórnarinnar, en
nauðsynjavöruskortur hlyti að
bitna á þjóðinni allri á ófriðar-
tímum, en ekki væri vitað hve
skamt framundan slíkir tímar
væru.
Ríkisstjórninni fórst hins-
vegar eins og karlinum, sem
reið út í fenið. Meðan hest-
urinn var að sökkva, barði
hann fótastokkinn og sagði:
„Það- mjakast, — það mjakast“
en það mjakaðist aðeins niður á
við.
Fjármálaráðherrann, sem
lagt hefir innflutningsnefndinni
lífsreglurnar, hefir talað af
reynslulitlum myndugleik um
það, að hið eina veraldlega
bjargræði fyrir þessa þjóð, væri
að skera niður innflutninginn.
ffenn hefir ekki getað skilið
það, að innflutningur á nauð-
synjavörum yrði aldrei skorinn
niður nema að einhverju á-
kveðnu lágmarki, og liann hefir
heldur ekki getað skilið hitt, að
fvrir jafn nauðsynjasnautt land
og ísland, gæti það verið lífs-
skilyrði, að þjóðin birgði sig
upp mcð helstu nauðsynjar eft-
ir frekustu getu, enda hefir það
aldrei komið til tals, fyr en nú,
að heimila innflytjendum slíkan
innflutning nauðsynjavara, sem
nefndin auglýsti, þegar alt virt-
ist komið í eindaga, og fenið var
búið að gleypa bæði ríkisstjórn-
ina og reiðskjótann.
Þegar þjóðin horfist í augu
við alvöruna, og ríkisstjórnin
rennur frá hinni illræmdu inn-
flutningsliaftastefnu að nokkru,
hlýtur mönnum að verða það
ljóst, að stefna þessi hefir verið
röng, að svo miklu leyti sem
takmörkun á innflutningi lifs-
nauðsynja snertir. Allir munu
óska þess að þjóðin komist lijá
því að súpa seyðið af þessum
ömurlegu afglöpum, bæði með
tilliti til eigin örlaga, og einnig
til hins að þau hjaðningavíg
verði umflúin, sem ógnað liafa
álfunni til þessa dags. En úr
því að mönnum liefir gefist
kostur á að horfast í augu við
sannleikann, — þótt ekki sé
nema um stund, — væri það á-
byrgðarleysi af þjóðinni að
kalla ríkisstjórnina ekki til á-
byrgðar, með því að hún hefir
með skammsýni sinni orðið
valdandi ófyrirsjáanlegum erf-
iðleikum þótt úr kunni að ræt-
ast. Hitt er svo alt annað mál,
að þá erfiðleika verður þjóðin
að yfirbuga — með þolgæði og
þreki, sem borið er henni í hlóð,
og hefir verið einkenni hennar
um aldirnar, alt til þessa dags,
—• ef þeir verða ekki umflúnir.
I-eidioleg
mistölc.
í gagnrýni Vísis á útvgrpsefni
í gær var það ekki átalið, sem
helst hefði verið ástæða til að
finna að, og bið eg því Vísi að
birta línur þessar.
í fyrrakvöld tilkynti Sigurð-
ur Einarsson, þulur erlendra
frétta í útvarpinu, að erlendar
fréttir væru svo umfangsmikl-
ar, að engin leið væri til að lesa
þær upp allar í fréttatímanum.
en lýsti yfir þvi að þær myndu
verða lesnar upp kl. 10 það
sama kvöld.
Margir útvarpshlustendur
slöktu þá á tækjum sínum, og
biðu fréttanna kl. 10, en er þeir
tóku að hlusta á þeim tíma voru
fréttirnar búnar, og það eina,
sem þeir fengu að heyra var:
Góða nótt.
Þannig fór fyrir mér og
mörgum öðrum óg verð eg að
telja að hér sé um leiðinleg
mistök að ræða frá hendi ríkis-
útvarpsins. Margir munu einnig
telja, að ástæða sé til að lengja
nokkuð fréttatímann meðan svo
tvísýnt er um friðinn í heimin-
um og væri útvarpinu miklu
nær að flytja sem glegstar og
ítarlegastár erlendar fréttir, en
allan þann vaðal, sem það býð-
ur hlustendum upp á um inn-
Iend efni.
Útvarpshlustandi.
Kvennadeild Slysavarnafélagsins
hefir ákveðið að fresta hlutaveltu
sinni til sunnud. næstk. Félagskon.-
ur eru vinsamlega beðnar að koma
hlutaveltumunum á skrifstofu fé-
lagsins fyrir hádegi á laugardag
I. okt.
aðelns Lofturr
Stærsti sigur Chamberlains
og utanríkisstefnu hans.
Morgúnblððin gera sér göðar
vonir nm árangnr af fandinnm
í MuoGliep. Snðeteodeilan, Spátt-
arstyrjöldin og ðnnnr vandamðl
Eviðpu verða tekin par til
athugunnar.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
hamberlain lagði af stað frá Hestonflugvellin-
um álciðis til Munchen kl. 8.35 í morgun á-
samt fylgdarliði sínu, og fylgja honum að
þessu sinni allar bestu óskir hins enskumælandi heims.
Mussolini lagði af stað til Miinchen í gær í einkalest sinni, en
í fylgd með honum er tengdasonur hans, Ciano greifi, utanrík-
ismálaráðherra ítala. Daladier lagði af stað frá París í morgun
áleiðis til fundarstaðarins, en í gær ávarpaði hann frönsku
þjóðina og lýsti yfir því að hann teldi að vænlegar horfði um
lausn deilumálanna, en menn höfðu almennt getað gert sér
vonir um.
Fundurinn í Munclien er í rauninni haldinn fyrir forgöngu
Chamberlains. Þegar hann ræddi við Hitler í Godesberg, og
samningar allir virtust vera að fara út um þúfur, lýsti hann þó
enn yfir þvi, að hann myndi reiðuhúinn til að fara í þriðja
sinn til Þýskalands lil þess að ræða málin ásámt fulltrúum
Italíu og Frakklands, en samtímis snéri hann sér til Musso-
lini og skoraði á liann að reyna að finna einhverja lausn á því
öngþveiti sem Evrópu-málin væru nú komin í, þannig að frið-
urinn í álfunni mætti lialdast og menningin mælti varðveilast.
Mussolini brást vel við þessum tilmælum, þrátt fyrir þá af-
stöðu, sem hann hafði þegar tekið til málanna, og fyrir tilmæli
hans hefir Hitler fallist á þessa fjórveklaráðstefnu, sem allar
þjóðir heims vona að lakist að leysa þessa alvarlegu deilu, þótt
eilgu verði um það spáð svo öruggt sé, fyr en árangurinn liggur
fyrir,
I ræðu sinni í breska þinginu í gær, gerði Chamberlain ítar-
lega grein fyrir tilraunum sínum til hess að miðla málum
milli Þýskalands og Tékkóslóvakíu, en er langt var komið ræðu
hans rétti Sir John Simon að honum blað, og lýsti þá Cham-
herlain yfir þvi, að liann færi flugleiðis til Múnchen daginn eftir.
Þessi yfirlýsing kom þingheimi með öllu á óvænt, en það var
eins og fargi væri skyndilega lélt af mönnum, stjórnarand-
stæðingum engu síður, en hinum, og hófust slík fagnaðarlæti,
sem ekki munu eiga sinn líka í sögu breska þingsins, og var
Cliamberlain hyltur af öllum þingheimi. Er hér um slíkan
persónulegan sigur að ræða fyrir Chamberlain og fyrir stefnu
þeirra, hans og Halifax lávarðar, að öll gagnrýni, sem hún hefir
sætt að undanförnu er þögnuð með öllu.
Það er athyglisvert í þessu sambandi að athuga afstöðu
morgunblaðanna í London, til þessara mála, eftir að mesta
fagnaðarvíman er runnin af mönnum.
Daily Mail Iælur í ljós ánægju sína yfir þessari fjórvelda-
ráðstefnu, og heldur því fram, að þar verði ekki aðeins rætt
um viðhorfin til Tékkóslóvakíumálanna, heldur muni einnig
verða rætt um ófriðinn á Spáni og önnur þau vandamál, sem
nú eru efst á baugi með Evrópuþjóðunum. Við þessar um-
ræður munu öll viðhorf skýrast og ákvarðanir verða teknar,
sem muni hafa heimssögulega þýðingu. Öll eru morgunblöðin
sammála um það, að dregið hafi stórlega úr ófriðarhættunni,
að minsta kosti í bili, og lýsa velþóknun sinni yfir því. Sum
þeirra láta hinsvegar í ljós nokkurn efa um það, að endanleg
lausn fáist á Súdeten-deilunni. Daily Telegrapli leggur áherslu
á það, að svo mjög hafi verið slakað til gagnvart kröfum Þjóð-
verja, að ekki sé unt að teigja sig öllu Iengra, ef Tékkóslóvakía
eigi ekki að afmást úr tölu Evrópuríkjanna, sem sjálfstæð rik-
isheild. Daily Herald segir, að það beri að varast í umræðunum
í Múnchen, að horfið verði að því ráði til þess að bjarga frið-
inum, að hlíta ósanngjörnum og óeðlilegum kröfum í garð
Tékkóslóvakíu. News Chronicle lýsir yfir því að það harmi að
Rússum skuli ekki einnig hafa verið boðið til ráðstefnunnar i
Múnchen, svo og fulltrúum fyrir Tékkóslóvakíu, en það sé ó-
eðlilegt að ákveðin séu örlög þess ríkis, án þess að það eigi sjálft
kost á að láta álit sitt í ljós og halda fram kröfum sínum í þessu
sambandi. Rætir hlaðið því við, að það beri að varast að veilt-
ar verði frekari tilslakanir gagnvart kröfum Þjóðveria, en nú
séu það Þjóðverjar sem verði að láta undan síga og stilla kröf-
um sínum í hóf, í samræmi við resk-frönsku tillögurnar.
Times lítur svo á, að í umræðunum í Múnchen muni ekki
einungis reynast kleift að leysa Súdeten-deiluna á friðsamelgan
hátt, heldur myndist þar grundvöllur fyrir uppbyggingarstarfi
Atburðirnlr í gær
Bcðað til íjdrveida Fáösteíni?.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í gær.
Konungur Breta undiiTÍtaði í dag ávarp, þar sem öllum vara-
liðsmönnum í sjóhernum var fyrirskipað að gefa sig fram til
herþjónustu, og er hervæðingu flotans þannig að fullu lokið.
Ávarp þetta var undirritað eftir að fundur hafði verið haldinn
í einkaráði konungs í Buckinghamhöllinni, en fundinn sátu
Hailsham lávarður, Maugham lávarður, Sir John Simon, Sir
Samuel Hoare og Duff Cooper.
Fundurinn var haldinn í herbergjum einkaráðsins í Bucking-
hamhöllinni, en fyrir utan höllina hafði safnast saman múgur
og margmenni, til þess að fylgjast með komu ráðherranna og
brottför af fundinum.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum frá Róm hefir Cham-
berlain snúið sér til páfans og Mússólíni og skorað á þá að beita
sér fyrir því af öllum mætti að komist verði hjá Evrópustyrj-
öld.
Opinber tilkynning hefir verið gefin út í Vaticaninu í Róm
þess efnis að páfinn muni biðja fyrir heimsfriðinum í útvarp
frá páfahöllinni kl. 7.30 /enskur tími) á fimtudag.
Fréttaritari United Press í Berlín tilkynnjr, að þýska stjórnin
hafi gefið út fyrirskipun um að öll skip í erlendum höfnum og
einnig hin sem væru í siglingum milli landa, skyldu tafarlaust
snúa heimleiðis, og þar á meðal er Atlantshafsfarið Europa,
sem lét úr höfn frá Þýskalandi í gær. ÖII þýsk skip, sem lágu
í breskum höfnum brugöu þegar við og lögðu af stað heimleiðis.
Chamberlain tilkynti það í neðri málstofu breska þingsins,
að Hitler hcfði boðið honum að mæta á fundi, sem haldinn
verður í MUnchen á fimtudagsmorgun, ásamt þeim Mussólíni
og Daladier. — Vekur fregn þessi óhemju athygli um heim all-
an, og gera menn sér vonir um, að heimsfriðinum kunni að
verða bjargað á síðustu stundu.
United Press.
i 'S
innan Evrópu og skipulagsbreytingum, sem þegar sé nauðsyn
á að gerðar verði.
I þýskum blöðum er ráðstefnunni tekið mjög vinsamlega, en
því er lialdið fram að nauðsyn beri til skjótrar úrlausnar, ef
þær náðstafanir eigi að gera, sem komið geta í veg fyrir.áfram-
haldandi deil'ur, og ef til vill Evrópustyrjöld. Leggja þýsku
blöðin megináherslu á það, að aðalverlcefni ráðstefnunnar
hljóti að vera að frelsa Súdelen-Þjóðverja nndan ])ví ánauðar-
oki, sem á þeim hefir hvílt, og engin endanleg lausn fáist á
þessum deilumálum fyr en það hefir verið gert á fullnægjandi
hátt.
United Press.