Vísir - 03.10.1938, Blaðsíða 3

VÍSIR
Innflutning á matvöru
veröur að gefa frjáisan.
Stjórnin Iiefir yerið að reyna
að halda því fram í blaði sínu
undanfarna daga, að Norður-
lönd öll liafi verið jafn illa birg
af matvælum og Islendingar.
Með því á að afsaka þá háska-
legu þurð af erlendum matvæl-
um, sem hér er. En fulhjrðing
þessi er röng. Hún er annað-
livort sett fram gegn hetri vit-
und eða af einstöku þekkingar-
leysi, sem um leið sýnir hið
dæmafáa blygðunarleysi stjórn
arhlaðanna í því, að nota öll
meðul til að afsalca og bera i
bætifláka fyrir afglöp stjóm-
arinnar og þá einkum fjár-
málaráðherra. Hið sanna er að
öll Norðurlönd, að íslandi einu
undanskildu, eru vel birg af
matvælum, sérstaklega þó Nor-
egur og Svíþjóð. Fyrir stjórn-
ina hlýtur það að koma úr
hörðustu átt, að útvarpið flutti
þá fregn fyrir nokkrum dög-
um, að hin tvö ofangreindu
lönd séu óvenjulega vel birg af
malvörum og öðrum nauðsynj-
um. — Islenska stjórnin getur
ekki velt af sér ábyrgðinni með
þvi að láta blöð sín flytja fá-
víst slúður um matvælaþurð
hjá öðrum þjóðum.
Hefði styrjöld brotist út síð-
astliðinn laugardag, var alt út-
lit fyrir að afleiðingamar af
ráðsmensku s'tjórnarinnar
hefðu orðið liinar ægilegustu
fyrir þjóðina. Um tveggja ára
skeið hefir fjármálaráðherra
látið skera svo niður matvöru-
innflutning til landsins, að all-
ar birgðir eru þrotnar og þjóð-
in fær matvöruinnflutning af
svo skornum skamti, að hún
verður i þessu efni að látahverj-
urn degi nægja sina þjáningu.
Þar að auki er ástæða til að
ætla, að úthlutun til innflytj-
enda sé dregin i lengstu lög,
með þvi að afhenda þeim ekki
leyfi, sem þeim eru ætluð. Hver
ber ábyrgð á þessum óverjandi
ráðstöfunum? Hver hefði ver-
ið fær um að bera ábyrgð á
afleiðingum þessara ráðstaf-
ana, ef til styrjaldar hefði dreg-
ið? —
I landinu eru engar birgðir
af matvörum. Mönnurn er
bannað með lögum að flýtja
þær til landsins fyr en þeir fá
í hendurnar leyfi til innflutn-
ings. Og leyfin eru slundum
geymd og gleymd í skrifstofu
gjaldeyrisnefndar. Tveim dög-
um áður en líklegt var að ó-
friður mundi brjótast út, var
engan sylcur að fá i höfuðstað
landsins. Allar birgðjr þrotnar
en leyfin ókomin. — Þegar svo
stjórnin sér fram á liversu
hræðilegum afleiðingum af-
glöp hennar geta valdið, lileyp-
ur hún til og biður menn að
panta rúgmjöl og haframjöl.
En þá var ástandið orðið svo
erlendis, að þessar vörur voru
hvergi fáanlegar. Aðrar þjóðir
höfðu þegar bannað útflutning
á þeim. Þetta ráðlausa fálm
stjórnarinnar mun mörgum
verða minnisstætt og sýnir bet-
ur en nokkuð annað, að þjóðin
má vera þakklát fyrir að þurfa
ekki að horfast í augu við erf-
iðleika styrjaldar með núver-
andi stjórn við stýrið.
Hinir örlagaþrungnu dagar
siðustu viku ættu að hafa kent
mönnum það, að innflutning-
ur matvöru verður að vera
frjáls. Innflutningur þessarar
vöru á ekki að vera háður
skömtun. Þjóðin neytir ekki
meira rúgmjöls þótt innflutn-
ingurinn sé frjáls, en sá er
munurinn að innflytjendurnir
geta með frjálsum innflutningi
kejrpt vöruna þegar best hent-
ar, sætt lægsta verði og flutt
liana inn eftir þörfum fólksins.
Nú geta menn ekki fest kaup á
neinum vörum fyr en þeir hafa
fengið i n n f 1 u t n i n gsl eyf i n
hendurnar og ber öllum sam-
an um það, að þetta valdi
miklu tjóni i lakari innkaup-
um en hægt væri að gera ef
menn væri sjálfráðir.
Meðan að þjóðinni eru ekki
skamtaðar hinar erlendu mat-
vörur, en þær eru hins vegar
fluttar inn eftir þörfum, er
engin skynsamleg ástæða fjrrir
því að hafa vörur þessar háð-
ar innflutningsleyfi. Matvæla-
öryggi þjóðarinnar er i hættu
meðan ekki er úr þessu bætt
Það er því krafa alþjóðar, að
innflutningur sé nú þegar gef-
inn frjáls á allri mjölvöru,
kaffi og sykri. lnnflutnings-
bann á þessum vörum er eng-
in nauðsyn. Það getur verið
stórhættulegt þjóðarheildinni.
Þessi krafa verður ekki lát-
in niður falla fyr en henni er
fullnægt.
Óverjandi vinnubrögd
á skrifstofu gjaldeyris-
nefndar.
Eftirfarandi bréf hefir Vísir
fengið frá mikilsmetnum kaup
sýslumanni hér í bænum. Það
er mjög athyglisvert og vill
blaðið gjarnan fá slík bréf frá
fleirum, sem líka sögu hafa að
segja. Bréfritarinn skrifar svo:
„Ástæðan til að ég rita blað-
inu þessar linur, er sú, að ég
hefi orðið þess var, að almenn-
ingur yfirleitt hefir ekki hug-
mynd um þá sérstöku erfiðleika,
sem innflytjendur hafa við að
búa i viðskiftum sínum við
gjaldeyrisnefnd. Sú barálta er
barátta einstaklinganna fyrir
tilveru sinni og sinna. Líklega
er engin nefnd hér á landi
jafnvoldug og gjaldeyrisnefnd-
in, að því leyti að hún getur
haft i liendi sér lífsafkomu
fjölda landsmanna. Margir eru
því í stöðugum ótta við ákvarð-
anir og ráðstafanir þessarar
voldugu nefndar. Eg liygg, að
það veki furðu hjá fleirum en
mér, livernig „viðskiftamenn“
nefndarinnar, innflvtjendurnir
eru meðhöndlaðir. Það á
hvergi sinn líka. Það er bók-
staflega farið með þá eins og
þeir væru betlarar að biðja um
ölmusu, en ekki menn, sem
hefðu einhvern móralskan og
lagalegan rétt. Umsóknum
þeirra er oft alls ekki svarað.
Stundum kemur svar eftir 4—
6 mánuði. Eg sendi eitt sinn
nefndinni erindi, sem var fyr-
ir mig afar mikilsvarðandi
fjárliagslega. Eg fékk ekkert
svar. Eg talaði við formann-
inn. Hann lofaði öllu góðu, en
ekkert svar kom. Annað við-
tal. Sami árangur. Loks þegar
eg hafði sent öllum nefndar-
mönnum afrit af erindi mínu,
var það tekið til athugunar.
Menn verja mörgum dögum og
dýrmætum tíma til þess að ná
tali af fornlanninum. Hann
hefir góð orð, en árangurinn
verður lítill. Stundum reynist
ómögulegt að fá svar, hvernig
sem að er farið. Erindunum er
kastað til hliðar og líklega
koma mörg þeirra aldrei fyrir
augu nefndarinnar. Eg hefi
einnig hejrrt menn kvarta und-
an því, sem að vísu liefir ekki
hent mig enn, að jafnvel lejdi,
sem nefndin er búin að sam-
þykkja, eru ekki afgreidd frá
skrifstofunni fyr en seint og
siðar meir. Meiri lítilsvirðingu
er ekki liægt að sýna einni stétt
manna en þá, sem felst í af
greiðslu gjaldeyrismálanna í
garð innflytjenda. En hver ber
ábjTgðina á þessu eindæma
sleifarlagi? — á þessari vita-
verðu framkvæmd þessara
mála?“
Þetta mál verður nánar at-
hugað hér í blaðinu.
A'ERKSMIÐJUSTÚLKURNAR AÐ STÖRFUM.
iOjð $. í. f.
- einliver randaðasta verksmlíja á NorSnrlöndam
Fulltrúum af aðalfundi Sölusambands ísl. fiskframleiðenda,
atvinnumálaráðherra, borgarstjóra, blaðmönnum og mörgum
gestum öðrum var í gær boðið að skoða hina nýju niðursuðu-
verksmiðju S. I. F., sem var ítarlega lýst hér í blaðinu s. 1. laug-
ardag. Magnús Sigurðsson, Landsbankastjóri, formaður stjórn-
ar S. í. F. bauð gesti velkomna með ræðu, en forstjóri verk-
smiðjunnar, Þorvaldur Guðmundsson, sýndi því næst gestun-
um verksmiðjuna, skýrði fyrir þeim vélar ;og starfrækslu, en að
því loknu var gestunum boðið að bragða á hinum ýmsu fram-
leiðsluvörum verksmiðjunnar.
Vetrarstartsemi iþrðttasköla
Jðns Þorsteinssonar.
Tíðindamaður Yísis átti leið urn Lindargötuna á dögunum
og datt í hug að líta inn til Jóns Þorsteinssonar í íþróttaskóla
hans (>,g fá hjá honum_ upplýsingar um vetrarstarfsemina.
Yar einmitt verið að ræsta alt húsið hátt og lágt, og búa það
undir veturinn, en það er eitt af fyrstu skilyrðunum fyrir því
að líkamsæfingar nái tilætluðum árangri, að húsakynni sé
hreinleg, vistleg og loftræsting í góðu lagi.
— Ilvernig verður kenslunni
hagað í vetur ?
— Eins og undanfarna vetur.
Kent verður í 10—20 flokkum,
en livér flokkur æfir tvisvar í
viku. I hverjum flokki eru 20—
40 manns. Stúlknaflokkarnir
æfa að jafnaði á kveldin, en
karlaflokkarnir bæði á morgn-
ana, miðjan daginn og kveldin.
— Ilvernig sækir fólk leik-
fimi?
— Yfirleitt vel. En fólk, sem
stundar erfiðisvinnu eða liefir
miklar kyrsetur, ætti að iðka
leilcfimi meira, því að það er
einmitt hlutverk leikfiminnar,
að lagfæra þá ágalla, sem ein-
hliða vinna skapar. Þá ætti
knattspjTnumenn og þeir, er
iðka frjálsar íþróttir, að iðka
leikfimi einhvern hluta árs, til
þess að livíla sig og fá fjöl-
breytni í lireyfingarnar.
— Hvernig eru gufuböðin
sótt ?
— Yfirleitt sækir sama fólkið
þau ár eftir ár. Þeir, sem reyna
þau einu sinni, hætta helst ekki
við þati. Böðin eru opin allan
daginn, en menn verða að panta
tíma. Leikfimisfólk notar þau
mikið, því að eftir dálítið erfiði
er afar gott að fara í gufubað.
Ýms fyrirtæki í bænum hafa
fengið tíma í gufubaðinu fjrir
I upphafi ræðu sinnar las
Magnús Sigurðsson upp tillögu
þá, sem Jóhann Þ. Jósefsson
alþm. bar upp á fundi S.Í.F. í
október ,1937, en í tillögunni,
sem var samþykt í einu hljóði,
var skorað á stjórn sambands-
ins „að liefjast handa á yfir-
standandi slarfsári til að koma
á fót niðursuðuverksmiðju fyr-
ir sjávarafurðir, svo og að
býrja starfrækslu með niður-
suðu þeirra fislctegunda, sem
starfsmenn sína og ætti fleiri
að fara að þeirra dæmi.
— Ilvað er kent marga tima á
dag og hvað er hægt að kenna
morgum í einu?
—- Kensla liefst kl. átta á
morgnana og stendur til 10 á
kvöldin nokkurnveginn látlaust.
I stærri salnum er hæglega hægt
að kenna 50—60 manns í einu,
en í þeim minni 25—30.
— Á hvaða aldri eru nemend-
urnir helst?
— Frá átta ára aldri til rúm-
lega fimtugs.
— Hverjum er skemtilegast
að kenna?
, — Byrjendum, því að þar
sjást framfarirnar svo greini-
lega og maður gleðst yfir ár-
agnrinum. Þar næst er skemti-
legast að kenna úrvalsflokkum.
— Er ekki svona hús dýrt í
rekstri?
— Reksturskostnaður er af-
armikill og eru kolakaup stærsti
útgjaldaliðurinn. Þegar kuldar
eru mestir á veturna, kemst
kolaejrðslan upp í hálfa smá-
lest á dag.
Starf .Tóns Þorsteinssonar í
þágu íþróttanna og líkams-
mentar hér í bæ og jafnvel á öllu
landinu er tæplega metið að
verðleikum, því að menn gera
sér alment ekki ljóst, hversu
mikils virði duglegur og góður
íþróttakennari er fyrir bæjarfé-
lagið. Jón er án efa einn af okk-
ar bestu og framtakssömustu
Teikfimiskennurum, og sýnir
hinn reisulegi Iþróttaskóli hans,
að liér er enginn meðalmaður á
ferðinni. Ætti bæjarbúar að
hyggja að ráðum lians og leggja
meiri stund á líkamsrækt fram-
vegis en hingað til.
hún telur líklegastar til að ná
sölu á erlendum markaði.“
M. S. skýrði þvi næst frá
stofnkostnaði verksmiðjunnar
og kostaði húsið með lóð 135,-
552,00 kr., en vélar og uppsetn-
ing þeirra 82.600,00 kr.., eða
samtals 218.150,00. Vélarnar
oru keyptar lijá A.s. Kværner-
brug í Oslo, og setti maður frá
þessu firma þær upp, Omsted
að nafni, og sagði hann, að
„verksmiðjan og útbúnaður
hennar væri fullkomlega sam-
bærilegt við nýtískuverksmiðj-
ur á Norðurlöndum, og sama
álit lét uppi dr. Metzner, þýslc-
ur visindamaður, sem er for-
stöðumaður rannsóknarstofu
])ýska fiskiðnaðarins i Hamborg
og hefir sú stofnnun tekið að
sér að hafa með höndum rann-
sóknir á framleiðsluvörum
verksmið j unnar.“
M. S. mintist á tilraunir þær,
sem gerðar liefðu verið hér á
landi með að koma upp niður-
suðuverksmiðjum á sjávaraf-
urðum, en það liefði verið í
smáum stíl og meira og minna
af vanefnum gert. En hér væri
nú upp risin verksmiðja fram-
leiðenda sjálfra og væri það nú
þeirra og þeirra manna, sem
þeir til þess velja, að sjá um
að þetta fyrirtæki mætti þrífast,
og þar sem hér væri um til-
raunaverksmiðju að ræða, að
hún mætti verða visir til þess,
að margar slíkar verksmiðjur
risi upp, til liagsbóta fyrir allan
landslýð, sérslaklega fyrir þá,
sem, sjó stunda, en margir aðrir
mundu njóta góðs af, ekki síst
bændur, er mjólk framleiða, þvi
að slíkar framleiðslur taka við
miklu af mjólk.
M. S. mintist einnig á hversu
keppinautar vorir leggja mikla
stund á að flytja út sjávaraf-
urðir, en vér verið eftirbátar
þeirra, en nú væri byrjunin haf-
in, og yrði lögð höfuðáhersla á
vörugæði, til þess að afla mark-
aða fjrrir afurðirnar. íslenski
fiskurinn er sá besti í heimi að
voru álili, sagði M. S., og þá
trú verðum vér að berja inn í
hausinn á öðrum þjóðum.
Enginn metingur ætti að
komast að um þetta fyrirtæki,
þvi að útgerðarmenn og sjó-
menn hefði reist þetta fyrirtæki.
„Þeir eiga það einir og þelr i
i öllum flokkum.“
Að lokum þaklcað ræðumaS-
ur Fiskimálanefnd tillag benn-
ar, 30.000 kr. og lýsti yflr, aÚ
verksmiðjan væri teldra tifi
starfa.
Gestirnir vora mjög hrífníiT
af verksmiðjmmi, tækjum öB-
um og tilhögun, og er þaS alt
jneð hinum mesta mjrndarskap-
Og þá geðjaðist mönnum ekká
siður að framleiðslunni sjálfri,
en verksmiðjan bjT nú þegar 131
um 25 tegundir matvæla tíl ralS-
ursuðu. Sérstaka atliygli er vert
að vekja á þvi, að pappírsumr-
búnaður dósa er prýðilegur og
með ágætum myndum, scm
hafa mikið auglýsingagíIdL Þær
eru litpi'entaðar og hefir prent-
unin tekist ágætlega.
Munu allir óska þess, að fyr-
irtæki þetta megi þrífast sem
best, og verða upphaf að mík-
illi iðngrein.
Frægnr fiðlnsiiUiingnr
heímsækir ísland.
Með Ljtu i dag kemur Mng-
að fransld fiðlusnillingurinra
Robert Soétens. Hanra vcrSor
liér aðeins í tvo daga, fer aftur
með Lvru á fimtudag, en mið-
vikudagskvöld mun hami halda
hér hljómleika, eins og auglýsA
er annarsstaðar í blaðíntE.
Vísir hefir komist yfir norska
blaðadóma um Soétens, úr
Morgenposten, Tidens Tegra og
Morgenbladet, en hann hefir
tvisvar verið i Oslo og BaldBð
hljómleika í bæði skiftiii, en. áS-
ur hafði hann leikið fyrstáu fMíia
i hljómsveit þar i tvö ár. ESns
ummæli blaðanna öll á eínravei^
mjög lofsamleg. Eitt þeírm seg-
ir frá blaðadómum, er imms
fékk i Berlín nýlega. Voru blöð-
in þar á einu máli um Ksf bans
— þótt hann væri Parísarhúí.
Mega Reykvikingar vænta
góðrar skemtunar á miðviku-
daginn.
úr Galalith, margir lítír,
10—40 cm.
Tölixi*,
hnappar9
spennnp
mjög fjölbreytt úrvaL
Hvergi lægra verð.
Motiv
til að festa á barna- og
unghngaföt.
*
Prjónavörur
allar tegundir,
nijög mikið úrvaE
Rykfrakkar
karla, bæjarins Iægsfa verð
Vesta
Laugavegi 40.
L
aðeias LoftuB.