Vísir - 04.10.1938, Blaðsíða 2

/
rea
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN YÍSIR II/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstíæti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Frjáls
maívara.
Dér í blaðinu var í gær gert að
umræðuefni, að nauðsynlegt
væri að innflutningur á mat-
vöru, kaffi og sykri væri gefinn
frjáls. Öll skynsamleg rök og
öll sanngirni mælir með þvi, að
slíkt sé gert. Það sýnir aðeins
vora vanþroskuðu opinberu
fjármálastjórn, að innflutnings-
hömlur skuli vera á vörum, sem
allir eru sammála um að flutt-
ar séu inn eftir þörfum, svo
lengi sem ekki er tekin upp
skömtun. Innflutningsbann
þessara vara er ekkert annað
en skammsýni, sem hefir það
eitt í för með sér, að innkaup á
þessum vörum verða stórum
torveldari en ella og ekki eins
bagkvæm.
í Danmörku voru innflutn-
ingshöft sett á flestar vörur um
svipað leyti og hér. Munurinn á
stjórn þessara mála iDanmörku
og hér er sá, að þar er nú 75%
af innflutningnum orðinn frjáls,
en hér er altaf verið að herða á
höftunum. Árangurinn hefir
orðið sá í Danmörku, að vöru-
verð hefir lækkað í hverjum
vöruflokki, sem frjáls var gef-
inn og á engan hátt liefir horið
á auknum innflutningi, þótt
höftunum væri slept. En hér
virðast yfirvöld þessara mála
ganga með þá flugu í höfði,
að háskalegt sé að gefa nokkra
vörutegund frjálsa, sökum þess
að alt muni yfirfyllast af þeim
vörum, og það muni ríða
greiðslujöfnuðinum um þver-
Það er furðulegt, hversu
blindir þeir menn exu fyrir stað-
reyndum, sem slíku halda fram.
Það er ógérlegt, að fá þá til að
skilja, að höft skapa hátt vöru-
verð, en frjáls innflutningur
skapar heilbrigt verð. Stjórnar-
blöðin tala um það af miklum
fjálgleik, að verð á vefnaðar-
vöru sé hátt hér í Reykjavík.
Það er satt, verðið er hátt. En
hverju er það að kenna? Ekki
því, að kaupmennirnir hafi
beðið um innflutningshöft til
þess að geta selt vörurnar háu
verði. Þeir stynja undir höftun-
um og óska einskis frekar en að
fá frjálsan innflutning, sem
myndi skapa heilbrigt verð. Nei,
verðið, sem um er rætt og und-
an er kvartað, er ái’angur skiln-
ingslausra og fávislegrar fram-
kvæmdar haftanna með úthlut-
un vefnaðarvöru. Vefnað,ar~
vöruverslanir lxafa á þessu ári
feixgið 10 — tíu — prósent af
þeim innflutningi, sem þær
höfðu fyrir höftin. Á einum ti-
unda hluta af fyrra innflutningi
eiga þessar verslanir að lifa.
Enda er nú svo komið, að ger-
samleg þurð er orðin á allri
vefnaðarvöru. Jafnhliða þvi, að
reyna að halda opnum búðum
sínum, þrátt fvrir vöruskortinn,
eru þessar verslanir að leitast
við í lengstu lög að komast hjá
því, að bæta starfsfólki sínu í
hóp atvinnuleysingjanna. Og svo
segir „Tíminn“ af mikilli vand-
lætingu, að það sjáist ekki, að
mikil vandræði séu með vefnað-
arvöru, því enn lxafi þessar
verslanir ekki sagt upp starfs-
fólki sínu. Það er kannske þetta,
sem stjórnarfloldvarnir eru að
bíða eftir, að starfsfólkið vei’ði
að fara „á götuna“.
Hver sú vörutegund hér, sem
gefin verður frjáls, mun lækka
í vei’ði. Höftin hljóta að valda
lxáu vöruverði. Eftirspurn og
framboð er það lögmál, sem
verðið skapar. En það skilja
ekki þeir, sem reyna að telja
sér og öði’xxm trú xxm, að höftin
séu allra meina bót. Þeir eru
blindir, þvi að bagsnxunir þein’a
vilja ekki sjá.
3. sept. 1938. — FU.
í morgun klukkan hálfátta
lagði fólksbíllinn F 1 vestur yfir
Siglufjarðai’skarð — áleiðis til
Reykjavíkur — en aldrei áður
hefir bíll fax-ið yfir skai-ðið. Nýi
vegurinn er konxinn að eins
hálfa leið upp í skarðið austan
nxegin, en úr því eru ruddar
reiðgötur, víða brattar. —
Klukkan hálftíu — eða eftir
tvær stundir — var komið upp
í háskarðið og klukkan 16.30 að
Hi’aunuxn í Fljótum. Ferðin
gekk seint en slysalaust, þótt
vegleysur væru. Ahnargir menn
fylgdu bílnunx yfir skarðið og
Iijálpuðu á verstu köflunum.
Þrír bílstjórar úr Siglufirði
voru í bílnum: Baldvin Krist-
insson og Ólafur og Stefán Guð-
mundssynir og auk þeirra:
Kristján Dýrfjörð rafvirlci og
Kristján Sigtryggsson trésmið-
ur.
Útvarpið.
Það hefir naumast verið bita-
stætt á mæltu máli síðan á
fimtudaginn vai', að honum
meðtöldum. Lúðvíg Guðxnunds-
son skilaði vonandi seinustu
gusunni af erindaflokknum um
vinnuskóla, og á sunnudaginn
flutti Pétur Sigurðsson erindi,
sem hann kallað i „Heinxurinn á
bíói“, og var það léleg prédikun
með tilbæi'ilegum tilvitnunum í
heilaga ritningu, en slikt má
auðvitað misbriika eins og alt
annað. Erindið var að visu ó-
venjulega vel flutt, en ræðu-
maður sagði okkur þar, að við
værum flestallir fylliraftai’,
andlausir, guðlausii’, vitlausir og
allslausir dónar, með fleiru
slíku, en heimurinn væri spill-
ingarbæli, Ixlátt áfram geð-
veikrahæli. Það er margbúið að
segja þetta og annað eins á öll-
um öldum og það á vafalaust
eftir að verða margluggið. Höf.
var að auglýsa eftir einhverjum
afburðamanni, sem gæti endur-
bætt heiminn, en sjálfur vísaði
hann á engin ráð til þess, og
skildist manni þó, að bann væri
sjálfur einn hinna fáu heilvita á
veraldargeðveikrahælinu. Þetta
var víst alt saman vel meint,
en það var eins og Holberg læt-
ur Jakob von Tyboe segja, „eine
grausame salbe“. Lolcs las
Pálmi Hannesson upp nokkra
bréfkafla eftir Stefán G. Stef-
ánsson skáld, og fór það vel.
Að öðru leyti liðu útvarpsnot-
VISIR
Traustsyfirlýsing til handa breskn stjúrninni
verðnr Iðgð fyrir neðri málstofu þingsins i dag.
Þingroí og nýjar Kosn-
ingar, ef þðrf gerist.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Miklar umræður urðu um lausn deilunnar um Sú-
detenhéruðin í breska þinginu í gær. Gerði
Chamberlain forsætisráðherra ítarlega grein
fyrir öllum samningaumleitunum í því máli og árangri
þeim, sem náðst hefði að lokum, og sýndi fram á það,
að með því að samningar hefðu tekist um þetta mikla
vandamál Evrópu, hefðu báðir deiluaðilar unnið nokk-
uð á, en aðalatriðið væri það að tekist hefði að afstýra
því böli, sem ófriður hefði í för með sér. Lagði hann
áherslu á það, að stjórnin myndi vinna að fullkomnum
vígbúnaði bresku þjóðarinnar þótt þessi lausn hefði
fengist í bili.
Duff-Cooper flotamálaráðherra gerði gxein fyrir þeim ástæð-
um sem lægju fyrir þeirri ákvörðun hans að láta af embætti,
og ásakaði Chamberlain fyrir of mikla undanlátssemi og
óákveðna stefnu í deilumáli þessu, en viðurkendi að Hitler hefði
slegið allverulega af kröfum sínum.tirhópistjórnarandstæðinga
og fyrir hönd jafnaðarmanna tók Attlee til máls og lagði áherslu
á það, að Evrópufriðurinn væri engan veginn ti->’gður og lýðræð-
isríkin hefðu í rauninni orðið að lúta í lægra haldi fyrir einræð-
isríkjunum. Þótti honum Rússar hafa orðið afskiftir við lausn
deilunnar, og hvatti til nánari samvinnu við þá en verið hefði.
Anthony Eden tók einnig til máls og lagði á það megin
áherslu, að þótt tekist hefði að leysa deilu þessa í bili, væri eng-
in endanleg lausn fengin á þeim deilumálum, sem uppi væri
með Evrópuþjóðunum, og valdið gætu ófriði innan álfunnar.
Yrðu því Bretar að leggja alla áherslu á það að hraða vígbún-
aði sínum'eftir frekasta mætti, þannig að þeir yrðu fullkomlega
færir um að bjóða öðrum þjóðum birginn, er þær gerðust upp-
vöðslusamar um of. Deildi hann einnig á utanríkismálastefnu
Chamberlains og fullyrti að hún gæti ekki leitt til annars en
frekari krafa og hótana frá hendi einræðisríkjanna, sem ganga
myndu á það lagið, er sá árangur hefði fengist sem raun varð á
í deilunni um Súdeta-héruðin.
Breska stjórnin hefir ákveðið að leita trausts neðri málstof-
unnar, og er rætt um, að sú yfirlýsing muni verða borin fram
á fundi málstofunnar í dag, og muni hún hljóða á þá leið, að
deildin lýsi fullu trausti sínu til handa, bresku stjórninni og vilji
styðja stefnu hennar í utanríkismálum, þar eð hún hafi leitt
til þess að styrjöld hafi orðið umflúin og það neyðarástand, sem
siglt hefði í kjölfar styrjaldar, og muni deildin styðja að áfram-
haldandi starfi til eflingar varanlegum friði í álfunni.
Stórblöðin Daily Epxpress og Daily Mail ræða um það í
morgun, að sá möguleiki sé fyrir hendi, að þing verði rofið og
stofnað til nýrra kosninga, sem væntanlega yrðu látnar fara
fram í nóvember n. k., ef stjórnarandstöðuflokkarnir skyldu
eflast frekar að fylgi en orðið er. Hinsvegar er talið að Cham-
berlain sjálfur vilji nú friðsamlegri lausn innan þingsins
og muni halda áfram tilraunum sínum í þá átt, og kæri sig ekki
um að láta kosningar fara fram áð sinni. Nánustu fylgismenn
Chamberlains telja að almennar kosningar sem færu fram nú
bráðlega, myndu leiða til þess að stjórnin myndi fá yfirgnæf-
andi meiri hluta innan þingsins, og þjóðin muni þannig kveða
niður þær óánægjuraddir, sem þar láta nú á sér bæra. Þessi
meirihluta aðstaða stjómarinnar muni einnig að sjálfsögðu
styrkja hana í því starfi að tryggja varanlegan frið í álfunni,
í anda þeirrar stefnu, sem kom fram lausn deilanna á fundin-
um í Miinchen. »>»
.. ÖIl morgunblöðin í London taka undir það með Chamber-
lain, Eden og öðrum ræðumönnum í neðri málstofu breska
þingsins í gær, að breska þjóðin vei’ði að vígbúast svo xxijög,
að virki hennar verði óvinnandi, þannig að lxún geti boðið birg-
inn livaða þjóð sem skyldi.
United Press.
endur á svonefndri dósamúsik,
og er hana síst að lasta. En með-
al annara orða, eiga úlvarpsnot-
endur ekki aðfáaðheyra tilung-
frú Peai’I Pálmason, sem látið
er svo mikið af ? Hún getur ekki
að því gert, að blöðin kalla hana
Miss, og það rýrir sjálfsagt ekk-
ert gildi fiðluleiks hennar.
Það er nú liðið svo fraixi á
lxaust, að útvarpsráðið getur nú
ielcki lengur lxaft sumarið til
blóra um það, að ekki sé til
neins að liafa gott útvarpsefni,
og verður nú að biðja ráðið að
spjara sig. br.
aðeins Loftur,
Bifreidapslys
Um kl. 91/2 , í morgun varð
maður undir bifreið móts við
nr. 32 á Laugavegi.
Alvikaðist þetta þannig, að
Kjartan Einarsson, Laufásvegi
50, var staddur með vörubif-
í’eið hlaðna kjöti fyrir franxan
húsið og var að stai’fa við hana.
Konx þá bifreiðixx R 276 akandi
niður Laugaveg og varð Kjart-
an undir öðru afturhjólinu. —
Meiddist hann nokkuð, en ekki
er vitað, hvei’su alvarleg meiðsl-
in liafa reynst.
Aflasölur.
Júpiter seldi í Grimsby í gær 1770
vættir fyrir 1695 stpd. Geir seldi
einnig í Grimsby, 1356 vættir fyrir
1449 stpd.
WANCESLAS-STYTTAN I PRAG.
. Meðan xleilaix unx Sxxdeta-béruðiix stóð yfir, safnaðist múgur
og margmenni í kringum styttu Wanceslas, þjóðardýrlings
Tékka. Sungu menn þar þjóðsöngva og sóru lýðveldinu hollustu..
Sá flðlnleikarl álfnnnar,
sem mest töfrar, kom-
inn til Reykþviknr.
ViÖtal viö Robert
Soetens.
| Einn af ágætustu fiðluleikur-
| um nútímans, Frakkinn Robert
Soétens, er kominn í skyndi-
heimsókn til Reykjavíkur. Hing-
að kom hann frá Noregi, þar
sem hann hélt fiðluhljómleika
við mikið lof. Tidens Tegn í
Oslo kailaði hann þá þann fiðlu-
leikara Evrópu, er mest töfrar.
I Tíðindamaður frá Vísi átti tal
j við R. Soétens á Hótel Borg í
morgun.
„Eg sé af ummælum norskra
blaða“, segir tíðindamaðurinn, |
,.að þau fagna yður sem göml- I
færi til þess að koma hér og
ferðast hér um“.
„Hvar hafið þér haldið lxljónr-
leika að undanförnu annars-
staðar en í Noregi?“ "•>:
„Aðallega í Þýskalandi og
Rússlandi. Og, héðan. fer eg aft-
ur til Bergen, Oslo,. Kaup-
mannabafnar, Berlín og Vkrsjáy,
og lield liljómleika þar og f
inörgum borgum öðrum. Um
jólaleytið vei’ð eg i Budapest,
þaðan fer eg til annara borga
í Ungverjalandi og Jugoslavim
Þaðan til London. Eftir áramót-
in til Eystrasaltslandanna, í ap-
ríl til Tyi’klands og Egiptalands.
Eg verð á stöðugu hjómleika-
ferðalagi þar til í maí næsta ár“.
„Og fiðluliljómleikar yðar
hér ?“
„Þeh’ verða í Gamla Bíó ann-
að kvöld kl. 7. Viðfangsefnin
eru eftir Hándel, Bach, Vitali,
Saint-Sains, Debussy o. fl. Mlle
Suzanne Roche verður við
lxljóðfærið”.
„Og þetta verður eina tæki-
færið sem oss gefst að hlusta á
yður ?“
„Tími minn er af svo skorn-
um skamti, vegna fyrirfram á-
kveðinna hljómleika annars-
staðar, að eg vei’ð að fara me'ð
Lyru næst. En eg vona fastega,.
að mér gefist tækifæri siðar til
þess að kynnast betur liinu mik-
ilfenglega landi yðar og ís-
lensku þjóðinni“.
urn vini“. f
„Já, eg var þar fyrir átta ár-
um og liélt fiðluhljómleika. Og
nú lxélt eg þar lxljónxleika í ýms-
j um helstu borgunx landsins".
1 „Þér fenguð ef til vill þar þá
I hugmynd, að heimsækja ís-
í land?“ j
„Vinir mínir á Norðui’lönd-
um liafa iðulega rætt við mig
um ísland og íslenska menn- (
ingu — hér væri bókmenning
og tónlistarmenning á háu stigi.
Þeir hvöttu nxig til þess að
koma liingað en því nxiður hef-
ur ekki gelað oi’ðið af því fyrr •
en nú. Og þetta er þvi miður
skyndibeinxsókn aðeins. Eg lield
lxér einn koncert og fer aftur * 1 2
með Lyru. En eg vona, að þessi
fyrstu,, skömnxu kynni, verði til
gagnkvæmrar ánægju, og eg
vona, að mér gefist síðar tæki-
Sjálfstæðismenn!
Gefið þá muni á blutaveltuna„
senx þér þurfið ekki að nota, þeir’
geta konxið öðrunx að gagni! Ivonx-
ið þeirn í Varðarhúsið eða hringið
1 sínxa 3315 og þá verða þeir sótt-
ir til yðar..
Samtíðin.
8. hefti Samtíðarinnar er nýkonx-
ið út. — Efni:. Frederik Schyberg ::
Hin heilaga vandlæting (viðtal).
Til íhugunar, Holl fæða, Samtíðar-
konurnar, Kaj Munk: Jörðin logar,:
Emil Nielsen: „Paa Spekulant" á
Austfjörðum 1895, Marijuana, —
morðingi æskulýðsins, Snxásaga uni:
ungan íxiann, Schalom Asch. Eins
og sjá rná af þessu er efnið fjöl-
breytt og skemtilegt.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 3 kr. frá sjúkling,.
2 kr. frá K. S., 2 kr. frá Á. G.„
10 kr. frá M. O.
Áheit á Hallgrimskirkju,
10 kr. frá M.. O.