Vísir - 06.10.1938, Síða 3

Vísir - 06.10.1938, Síða 3
VlSIR Verður framtíðar skemti- staður Reykvfkinga í landi Elliðavatns? Tillögnr stjóruar Skógræktarfélaguns. Skógræktarfélag Islands liefir fyrir nokkuru sent bæjarráði Reykjavíkur erindi þess efnis, að það hlutist til um að skógar- leifar í landi Elliðavatns verði friðaðar gegn ágangi sauðfjár, og hefir bæjarráð falið rafmagnsstjóra og bæjarverkfræðingi málið til atbugunar, en Rafmagnsveita Reykjavíkur keypti jörð- ina þegar ráðist var í virkjun Elliðaíánna. Stjórn Skógræktar- félagsins vekur atliygli á því í þessu erindi sínu, að Elliðavatns- land geti orðið ákjósanlegasti „þjóðgarður“ fyrir íbúa Reykja- víkur, og með því að erindið er í senn merkilegt og varðar bag Reykvíkinga allra, en er auk þess mjög skemtlegt aflestrar, birt- ir Vísir það noklviið stytt, til atliugunar fyrir lesendur sína. — Þegar bæir vaxa, að víðáttu og fólksfjölda, er það oftast eitt af vandamálum þeim, sem úr þarf að ráða, að sjá íbúunum fyrir olnbogarúmi, þar sem þeir geta notið lofts og sólar um- fram það, sem íbúðar- og at- liafnáliverfi bæjanna hafa að bjóða og geta í té látið. Það þarf að opna bæjarbúixm leiðir að sæ og sól, grasi og gróðri, skógum og fjöllum, eftir því sem við á og skilyrði eru til í nágrenni bæjanna, án þess að traðkað sé eignarrétti þeirra einstaklinga, sem eiga þar lönd og lendur. Góðir leikvellir og skemtigarðar innanbæjar eru mikils virði, en ekki einlilýtir, og því leggja vaxandi bæir víð- ast hið mesta kapp á að eignast lientug svæði i liæfilegri fjar- lægð frá bæjunum, og útbúa þau svo, að allur almenningur geti notið þar skemtunar og hressingar á góðviðrisdögum, með léttkleifum kostnaði og sem minstri fyrirhöfn. Nauðsyn þessara hluta hefir ekki altaf og alstaðar verið for- ráðamönnum bæjanna jafnljós og nú er víðast orðið. Búa marg- ar borgir og bæir að því, og verða nú að offra of fjár og grípa til erfiðra iirræða, til þess að leysa vandann. Ef víkja skal að liöfuðborg- um Norðurlanda, má nefna, bvernig Osló hefir keypt stór svæði „við fjörðinn“ (Oslófjörð- inn) og miklar merkur (Nord- marken) umhverfis borgina og gert að almenningum fyrir borgarbúa. Gert ýms mann- virki á þessum stöðum, er greiða fyrir notkun þeirra til al- menningsþarfa. Þar eru nú orð- ið margir „sólvellir“ og „furðu- strendur“ sumar og vetur, og aðstaða til útiveru fyrir borgar- búa þannig orðin liin ágætasta. Kaupmann@haf narbúak liafa um langt skeið átt greiðan að- gang að víðlendum grasvöllum og skógarlundum i „Dyreha- ven“, norðan við borgina, en þeim þykir það ekki nóg, og Kaupmannahöfn stefnir nú að því, að eignast „grænt belti“ umhverfis borgina. Flestir kannast við skemtisvæðið „Skansen“ hjá Stokldiólmi, og þannig mætti lengi telja. Reykjavílc er smábær, miðað við þessar þrjár höfuðborgir og aðrar slílcar. Hér biður þó sama vandamál úrlausnar; það dylst engum, sem t. d. athugar hvað fjöldi Reykvikinga leggur í söl- urnar til þess að komast „á gras“ að sumrinu, bæði til dval- ar og um helgar. Fátt sýnir bet- ur liug fólksins og þörf á þessu sviði, en það, hve margir lúta að litlu, bæði um vistarverur og famrtæki, til þess að kom- ast út úr bæmim, þegar sæmi- lega viðrar að sumrinu. Reykja- víkurbær á milcið land, bæði nærri bænum og fjær, sem keypt hefir verið af ýmsum mis- munandi ástæðum og til ýmsra nola. Hér skal ekki rætt um svæði þau, sem næst eru bæn- um eða innanbæjar, og lilcleg eru eða fyrirhuguð til almenn- ingsnota sem skemtigarðar og leikvellir, t. d. Vatnsmýrin og svæðið með Öslcjuhlið eða Skerjafirði o. fl. T>rátt fyrir miklar landeignir Reykjavíkurbæjar, þegar fjær dregur bænum, er þó enginn staður innan hæfilegrar fjar- lægðar, sem allir Reykvikingar eiga auðveldan og ódýran að- gang að sér til skemtunar og hressingar. Raunar má nefna í þessu sambandi, að Þingvellir — þjóðgarðurinn þar — er öll- um opinn, og ferðir þangað mjög vinsælar, eins og kunnugt er, og mikið iðkaðar. En sökum fjarlægðar, geta Þingvellir ald- ei orðið sá almennings hress- ingarstaður, er allur þorri Reyk- vikinga geti sótt til í frístnnd- um sínum. Vel er, ef efnalítill verkamaður í Reykjavík getur veitt fjölskyldu sinni og sjálf- um sér þá ánægju, að fara eina skemtiferð til Þingvalla á ári, í stað þess, sem þyrfti, að fara eitlhvað úr bænum með lconu og börn um flestar helgar, þeg- ar vel viðrar, að minsta kosti yfir sumarmánuðina. Nú vill svo vel til, að i eign Reykjavíkurbæjar er einn sá staður, og það milcið landsvæði, sem vel lientar til slíkra nota, sérstalclega ef fleiri stoðir rynnu þar undir, svo að landsvæðið yrði aulcið þegar fram í sælcti. Svæði það, sem hér er átt við, er Elliðavatn og umhverfi þess. Kjörstaðurinn i nágrenni Reykjavíkur, nú minna metinn en vera bæri og lítill sómi sýnd- ur, en ómetanlegur, ef lengra er litið og vcl stefnt í þessu máli, og staðbátlum eigi spilt meira en orðið er. Reykjavíkurbær á, eins og kunnugt er, jörðina Elliðavatn, og um leið mesta liluta vatnsins Elliðavatn, og umhverfi þess. Landið er ógirt og ófriðað, og, sem verra er, það er leigt til ábúðar með þeim liætti, að mi er rekínn þar allstór f járbúslcap- ur, fyrst og fremst sem úti- göngu- og útbeitarfjárbúskap- ur, og er elclcert leyndarmál, að sá rekstur byggir mest og best á leifum þess skógarkjarrs, sem er í landi Elliðavatns og næstu jarða, Hólms og Vatnsenda. Er þar stefnt ötullega að fullri eyð- ingu þeirra skógarleifa, sem næstar eru höfuðstaðnum. Illýt- ur þetta að vera gert meira at alhugunarleysi en af því, að for- ráðamenn Reykjavíkurbæjar \ilji, að bærin fórni þessu fyr- ír tilföJuJega fáar krónur, sem engu máh skipLa fyrir afkomu bæjarins eða þess fyrirtækis, er hefir umráðarétt yfir Elliða- vatni, sem er Rafmagnsveita Reykjavíkur. Elliðavatnslandi slcal eklci lýst nánar. Strendur Elliðavatnsins, vatnið sjáft, Elliðavatnsheiðin og liraunið þar að baki, getur að voru áliti, orðið hinn ákjós- anlegasti „þjóðgarður“ fyrir íbúa Reylcjvílcur, ef rétt er á lialdið og landinu sómi sýndur. Það, sem fyrst og strax þarf að gera, er tvent í senn: Að stöðva alla úthlutun lands undir sum- arbústaði i landi Elliðavatns, og að girða mestalt land jarðarinn- ar, eða svo langt til fjalls, sem íáðlegt þylcir, að athuguðum gróðri og girðingarstæði. Með þessu er elclci átt við, að óhugs- anlegt sé, að sumarbústaðir séu innan takmarka væntanlegs „þjóðgarðs“ eða almennings, á þessum slóðum, en fyrst er að atliuga heildarnotkun landsins, hvernig hún sé ráðlegust, áður en meira er gert að því, en orð- ið er, að láta góða bletti úr land- inu til afnota fyrir einstaka menn eða félög. Þegar land Elliðavatns er girt, er æslcilegt og eðlilegt, að girða um leið og með sömu girðingu, nokkurn liluta af landi jarðar- innar Hólmur, — þð er Hólms- liraunið frá mörkum Elliða- vatns og áustur á móts við Sil- ungapoll. í Hólmshrauninu eru álitlegar slcógarleifar, sem nú sverfur óðum að, vegna varnar- lej'sis og sauðfjárbeitar. Hólms- liraunið væri hin ákjósanleg- asla viðbót við land Elliðavatns er til friðunar og framlcvæmda lcemur til þess, að þarna verði skemti-almenningur. Hólmur er þjóðjörð, ætti því að mega tak- ast samvinna milli Reykjavilcur- bæjar og rílcisins um þessa um- ræddu friðun, þvi að sjálfsagt má telja, að rílcisstjórnin vilji bjarga skóglendi Hólms frá ör- tröð og eyðileggingu. Sú hlið málsins, er veit að ábúanda Hólms, mun varla vera erfiðari til úrlausnar en svo, að vel megi fara, cf réttsýni er viðhöfð, enda sjálfsagt að stilla svo til, að liann verði ekki fyrir neinum balla, þótt hið umrædda land sé friðað. Þá eru nokkrar skógarleifar i landi Vatnsenda, suðvestur af landi Elliðavatns. Eru þær að- allega i Strípshrauni og i svo- nefndum Vatnsendakrikum. Nauðsynlegt verður að teljast, að þær skógarleifar væru frið- aðar samlimis og ásamt Elliða- vatnslandi. Mun auðvelt mál, að fá því framgengt, að lcoma Jíessu þannig fyrir, með sam- komulagi við eiganda og ábú- anda Vatnsenda. Um leið og þannig er vilcið að landi Vatnsenda eða jörðinni Vatnsenda, verður ekki fram hjá því gengið, að hugmyndin um allsherjar slcemtistað við Elliðavatn og friðun lands þar, Reykvíkingum til lílcamlegs og andlegs gagns og þrifa, verður aldrei framlcvæmd svo fyllilega fullkomið. sé, nema að veru- legur hluti Valnsendalands eða jafnvel jörðin öll, verði tekin með i fyrirætlunina og friðun- ina, Segja má, að fyrirætlun um friðun Elliðavatnslands, ásamt bluta af Hólmsln’auni, sé góð fyrirætlun og myndarleg, en að friðun og skipulögð notkun Ell- iðavatnslands, Hólmshrauns og Vatnsendalands, til almennings- gagns, sé glæsileg-fyrirætlun og fullkomin. Og þess má minnast, í því sambandi, að ýms svæði í landi jarðarinnar Vatnsenda eru af- ar vel til skemtiiðkana fallin, t. d. Tungurnar fjTÍr sunnan Hjallana. Þar eru t. d. hinir bestu reiðvellir frá náttúrunn- ar hendi, svo hvergi munu betri jafnnærri Reykjavik, og þó nokkuð fjær sé leitað. Væri þá fjTst heilt, ef það land og sem mest af Vatnsendalandi, væri telcið til sömu afnota og Elliða- vatnsland — til almennings- þarfa. Hver er svo koslnaðarhlið þessa máls? Hið fyrsta er ,skaði‘ sá, er Rafmagnsveita Reykja- vílcur verður fyrir við að talca Elliðavatn úr ábúð. Um hann þarf elcki frekar að ræða, eng- um mun vaxa það í augum, svo litils er þar um vert. Annað, er lcostnaðurinn við að girða land- ið. Sá kostnaður er sjálfsagt all- veruleg upphæð, en gögn slcort- ir til þess að áætla hann nán- ar, en um óviðráðanlega upp- liæð er ekki að ræða, ef vel er með farið. Verkið er vel til þcss fallið, að vinnast í atvinnubóta- vinnu, þegar snjólaust er að vetri til. Væri verkið undirbúið í haust, mætti jafna girðingar- stæðið og hlaða undir í hraun- inu slrax i vetur og girða svo næsta vor. Hið þriðja kostnaðaratriði við þessa umræddu liugmynd, eru mannvirlci þau, stór og smá, er gera þarf á hinu friðaða svæði svo það notist sem best, eins og til er ætlast. Sem betur fer, er þar auðvelt að stilla i lióf. Það, sem lig&ur á að gera, er að loka landinu fyrir ágangi búfjár, — vegna skógarleifanna, sem nú er verið að eyðileggja hröðum fetum — og opna það um leið fyrir Reylcvíkingum. Mannvirki á landinu um umbætur á því má, og á að gera, smám saman, án þess að efnt sé til stórra talca cða mikils kostnaðar. En svo að slcýrt sé lítið eitt hvað fyrir oss valcir um þær framkvæmd- ir, þá má nefna, að eitt liið fyrsta mannvirlci, sem þarna þarf að gera, er að reisa þar slcála, — ódýran og einfaldan — fyrir vinnuskóla fyrir ung- linga. Óhugsandi er annað, en að slílcu slcólahaldi verði haldið áfram liér i nánd við Reykjavilc. Þarna er tilvalinn staður fyrir aðalbækistöð sliks slcóla, og verlcefni óþrjótandi: færa fjöl- margt í lag á almenningnum, gera „bryggjur“ og lendingar- staði við vatnið, ryðja götur og gangstíga, gera að girðingum, laga til „leikvelli“ o. s. frv. Annað, sem má og þarf að gera, er að slcapa aðstöðu fyrir íþróttafélögin, að flytja sig með róðraræfingar sínar upp að Ell- iðavatni. Þar gæti þeim verið bestur staður búinn, af öllum stöðum nærri Reykjavik, langt- um betri en við Skerjaf jörð eða „inn við sund“. íþróttamenn gætu eflaust leyst þá þraut sjálf- ir, að flytja róðraræfingarnar á þennan slað, ef þeim væri að- eins beint þangað, með þær og þeim oimaður aðgangur til þess að lcoma sér þar fyrir á heppi- lega mörkuðum básum. Má raunar merkilegt heita, að elcki hefir verið að þessu horfið fyr- ir nokkru síðan. Þá þarf að byggja veitinga- slcála á góðum stað við vatnið. Heppilegast mun, að bærinn byggi hann og eigi, en leigja mætti rekstur hans, svo að skál- inn \töí bænum engin byrði. Til brúdargjaia: Schramberger heimsfræga KUNST KERAMIK KRISTALL handskorinn POSTULÍN 1. flokks. K. EÍnaFSSOB & HjÖFHSSOll.. Bankastræti 11. Þannig mætti fleira telja, sem æskilegt væri að gera á þessum slóðum, en aðeins einu skal við bæta. Það er verkefnið slærsta og mesta: að endurreisa skóginn, alstaðar þar sem til- tækilegt er á hinu friðaða svæði. Þungamiðja málsins — Þjóð- garður Reykvíkinga við Elliða- vatn —- er auðvitað, að þvi leyti er nær til Slcógræktarfélags ís- land, sem leyfir sér að senda Bæjarráði Reykjavíkur þetta er- indi, verndun skógarleifanna í nágrenni Elliðavatns og endur- reisn skóganna á hinu umrædda svæði. I.O.O.F. 5 = 1201068V2 = Veðrið í morgun: 1 Reykjavík i stig, mestur hiti í gær 6, minstur í nótt i st. Úrkoma í gær og nótt i.o mm. Sólskin í gær í 0.2 st. Heitast á landinu í morgun 6 st., á Papey, kaldast i st., hér. Yfirlit: Kyrrstæð lægð fyr- ir norðaustan fsland og önnur fyrir suðvestan á hreyfingu í austur. — Horfur: Suðvesturland og Faxa- flói: Breytileg átt o g hægviðri. Skúrir en bjart á milli. Skipafregnir. Gullfoss var við Sand í morgun. Goðafoss lcom að vestan og norðan kl. ii í morgun. Dettifoss er að lik- indum í Kaupmannahöfn. Brúarfoss og Lagarfoss voru á Hvammstanga í morgun. Selfoss er í Leith. M u n i ð hlutaveltu Sjálfstæðisfélaganna í K.R.-húsinu í dag kl. 5.30. Slys varð á 12. tímanum, á Ingólfs- stræti, rétt hjá Hverfisgötunni. Var maður á hjóli á leið niður götuna, er „framgaf fallinn“ brotnaði upp við grindina. Steyptist maðurinn fram af hjólinu og hruflaðist illa á andliti. Hann var fluttur á Land- spítalann. Guðmundur Guðmundsson frá Þingdal, nú til heimilis að Grettisgötu 19 C, er 70 ára í dag. Togararnir Sindri kom af veiðum í morgun og Skallagrímur i dag, með full- fermi. Einn kálfur er meðal dráttanna í hlutaveltu sjálfstæðisfélaganna í kveld. Verð: 50 aurar. Hver hreppir kálfinn? 80 ára er i dag Jón Björnsson bóndi, ölvaldsstöðum í Borgarhreppi. 60 ára er í dag Jón Erlendsson, verk- stjóri hjá Eimskipafélaginu. Lifandi gimbrarlamb með vetrarfóðri er einn dráttur- inn á hlutaveltu Sjálfstæðisfélag- anna. Allir þangað! 50 ára er í dag Ásmundur Guðmundsson prófessor. Næturlæknir: Iialldór Stefánsson, Ránargötu 12, sími 2234. Næturvörður í Reykjavíkur apóteki og Lyfjabúð- inni Iðunni. Matarforði: 50 kg. hveiti, 50 kg. haframjöl, 25 kg. strausykur, 25 kg. melís, 25 kg. hrísgrjón, 5 kg. brent og malað kaffi, 21/2 kg. export, 50 kg. kartöflur, 50 kg. rófur og 5 kg. smjörlíki á eina litla 50 aura. Allir á hlutaveltu sjálfstæðismanna! íþrótteæfiogar i O'Msínii 1938—193S- FIMLEIKARr Drengir innan 14 ára: Mánudaga .... kl. 5.20—6.2C' Fimludaga ... — 5.20—6^0 1. flokkur karla: Þriðjudaga ... kl. 7.10—8.10 Miðvikudaga . — 9.10—10.10 Föstudaga ... — 9.10—10.10 2. flokkur karlæ: Mánudaga ____ kl. 9.10—10.1© Fimtudága ... — 7.10—S.10 Telpur innan 14 ára: Þriðjudaga .... kl. 5.20—6.20! Föstudaga _____ — 5.20—6.20 1. flokkur kvennar Mánudaga .... ki’. 7.10—6.10 Fimtudaga _____ — 8.10—S.IO Úrvalsflokkur kvenna; Mánudaga .... kl. 8.10—9.10 Miðvikudaga . . — 8.10—9.10 Föstudaga ____— 8.10—-9.10 FRJÁLSAR ÍÞRÖTTIRr 16 ára og yngri: Þriðjudaga .... ki*. 8110.—9.10 Föstudaga .... — Tilöl—Silfö 17 ára og eldrír Þriðjudaga ... kl. 9.10—10.OT Fimtudaga ... — 9.10—10.165 SUNDr f Sundhöllinni:. Mánudaga ... lcl. 9.00—10.30 Miðvikudaga . — 9.00—10.30 í sundlaugunnm : Miðvikudaga. ----- kl. 8—0 Nánari upplýsingar hjá Björgvin Magnússynr, KírkjQ- bóli, sími 3163. Æfingar byrja þriðjudaginiB 11. okt. IÍ.R.-ingar! FjöImenniS á æfingarnar- íslendingar! Gangið í elsteí. stærsta og besta íþrótfafélag landsins. Knattspyrnuæfingar auglýstar síðar. Breytingar geta orðiSi á töflunni sfðar- STJÓRNTN.. liefi eg opnað, Vesturgötu 12- Sauma kven og barnafatnað.---- Sníð og máta. Elín GuðjónsdottíL. Stórt skr ifstofoher ber g i óslcast strax. I'yrirfranigreiðsla ef óskað er. — Tilboð, merklx „Félag“ sendist afgr. Visis fyrv- ir laugardagskvöld, þann SL þessa mánaðar. --I---1 fTIMIlM—W—1W— ... adeíns Loftup.

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.