Vísir - 14.10.1938, Blaðsíða 3

Föstudaginn 14. október 1938.
VISIR
„Á íslandi eru mjög góð skilyrði fyrir
minkarækt og markaður fyrir skinnin
er ótakmarkaður“ - -
segir F. Rosenstock loðskinna-
kaupmaður frá Leipzig.
í ágústmánuði s. 1. kom hingað til lands þýskur kaupmaður
að nafni Felix Rosenstock, en hann er einn af forstöðumönnum
firmans M. Rosenstock & Sohn í Leipzig, en það firma var
stofnað árið 1818. F. Rosenstock kom hingað til lands til þess
að kynna sér loðdýrarækt íslendinga, með væntanleg viðskifti
fyrir augum, og fór í kringum landið með Esju, og heimsótti
öll þau loðdýrabú, sem hann átti kost á að ná til, en firma hans
liefir lagt mikla áherslu á loðskinnaverslun um alllangt skeið,
og hefir F. Rosenstock ferðast víða um lönd vegna þessarar
verslunar, m. a. mætt um margra ára skeið á öllum loðskinna-
uppboðum í Noregi, og þangað leggur hann leið sína er hann
íer héðan af landi. I gær kom hr. Rosenstock inn á ritstjórn
Yísis og átti tal við blaðið um loðdýrarækt íslendinga.
Dp. Helgi Pjeturs:
Þýskaland Hitleps og liin
norræna stefna.
— Hvernig leyst yður á loð-
dýraræktina hér á Islandi?
— Mér leyst að ýmsu leyti
vel á hana, en þar sem eg liefi
farið í kringum landið og komið
víða, en liefi fengist við loð-
skinnaverslun um margra ára
skeið, þykist eg geta nokkuð
um það dæmt. Það er mjög á-
nægjulegt live víða menn hafa
komið sér upp loðdýrahúum,
bæði í kaupstöðum og-til sveita,
og það er auðséð á fyrirkomu-
lagi og starfsrækslu búanna, að
Islendingar hafa sett sér það
verkefni að vinna upp loðdýi’a-
ræktunina í landinu, og þannig
a það líka að vera.
— Hvaða loðdýrafloklca leist
yður hest á hér á landi?
— Eg geri ráð fyrir að Islend-
ingum sé Iientugast að leggja
meginálierslu á minkarækt, og
að hér séu Iíka ágæt skilyrði
fýrir Iiana. Minkar lifa mest á
fiski og loftslagið hér á landi
virðist henta minkunum vel,
með því að þeir eru harðger dýr,
sem þola vel veðragang og af
þeirri reynslu sem fengist hef-
ir hér á landi í þessu efni, bæði
urn fjölgun dýranna og útlit
skinnanna, má telja víst, að
þarna sé framtíðaratvinnugrein
í öllum sjiávarplássum í land-
inu. Dýrin þurfa þó að njóta
fylstu ræktar og umönnunnar,
þangað til þau eru slegin af, og
þótt þau hafist aðallega við und-
ir berum himni, verður einnig
að gæla þess, að þau hafi það
gott húsaskjól, að þeim sé ekki
liætta búin vegna veðurfars-
breytinga. Mér virðist þess gæta
nokkuð með refina hér á landi,
að þeir þoli ekki lil fulls veður-
farið, en með minkana er alt
öðru máli að gegna. Þeir eru
niiklu harðgerðari. Ef minka-
rækt á að hafa einhverja þýð-
ingu á viðskiftasviðinu, verða
menn að hverfa að því ráði, að
reka hana í sórum stíl, og til
þess hefir Island öll skilyrðin.
Sjávarafurðirnir tryggja það, að
reksturskostnaðurinn verður
ekki gifurlegur, enda er aðstað-
an miklu betri liér, en víða ann-
arsstaðar, en skinnaútflutningur
getur haft milda þýðingu fyrir
afkomu landsins með tilliti til
erlends gjaldeyi’is, sem fengist
fyrir þau. Yerslunarhúsin, sem
loðskinn lcaupa, gera það því
að eins, að um miklar birgðir sé
að ræða, en þau geta ekki staðið
í því að kaupa skinnin í smá-
slöttum hér og þar. Ef seljandi
hefir að bjóða 100.000 skinn og
þar yfii' geta slík kaup fyrst
komið til greina, en það horgar
sig ekki fyrir verslunarhúsin að
sinna kaupum á litlum skinna-
hirgðum.
-— En hvað álítið þér að ís-
lendingar geti gert til þess að
efla minkaræktina i svo stórum
stíl?
— Mér virðist eðlilegt, að
ríkið styrkti alla þá viðleitni,
sem miðaði að því að auka
minkaræktina, cn auk þess
gæti hið opinbera eða sá fé-
lagsskapur, sem loðdýrarækt-
unina hefir með höndum, snú-
ið sér til „Iludson Bay Com-
panv“, sem er elsti og reynd-
asti loðskinnasali, viðvikjandi
kaupum á slíkum loðdýrum,
og þess má einnig vænta, aö
Islendingum, sem flutt hafa íil
Canada, væri það ljúft að
greiða veg landa sinna í þessu
efni, þannig að Island kæmist
í tölu þeirra ríkja, sem flytja
út loðskinn í stórum stíl.
— En hvað með markaðinn?
— Hann er í rauninni ótak-
markaður, með því að hæði
konur og menn sækjasl mjög
eftir minkaskinnum í kápur
sínar. Slík skinn eru einnig
notuð eingöngu í kraga á loð-
| kápum, og allir ,sem ráð hafá
F. ROSENSTOCK.
á því, hafa minkaskinn sem
fóður í loðskinnskápur sinar,
og konur sækjast mjög eftir
minkasinnum i yfirhafnir,
hvort sem það eru treyjur eða
kápur. Aðalatriðið fyrir Islend-
inga er það, að auka fram-
leiðsluna, þannig, að þeir flytji
skinnin út i stórum stíl, en ekki
smáuni, og þeir þurfa ekki að
óttast það, að þeir sitji uppi
með þau skinn, sem þeir liafa
á boðstólum.
Að sjálfsögðu . verða Islend-
ingar að vanda framleiðsluna
svo sem tök eru á, en um fram
alt verða þeir að auka hana.
Kaupendurnir annast um það
að velja úr skinnunum og
viniia úr þeim. En þeir hugsa
fyrst og fremst um að fá sem
mestan fjölda. af skinnum, og
þeir kunna lagið á þvi að not-
færa sér skinnin á sem liag-
kvæmastan liátt.
Helstu markaðir fyrir þessi
skinn, hafa áður verið Cana-
da, Rússland, Kína og Japan,
en nötkun þeirra hefir aukist
mjög síðustu árin á Norður-
löndum og í Þýzkalandi, og
öllum þessum löndum liefir
verið lögð mikil áliersla é
minkarækt. En skiíyrðin érti
mjög misjöfn, bæði að því
leyti, að loftslagið er dýrunum
misjafnlega hentugt, og auk
þess er framfærslukostnaður
dýranna miklu hærri í flestum
þessum löndum, en hann I.
þyrfti að vera hér, og tel eg
því að á íslandi séu öll skil-
yrði til minkaræktar i miklu
ríkara mæli, en verið hefir
til þessa.

I.
Varla verður því neitað, að
Þjóðverjar eru um ýmsa hluti
fremsta þjóð nútímans. Hvergi
hefir siðan ófriðnum mikla
lauk annað eins viðreisnarverk
unnið verið og þar, enda liafði
hrunið livergi verið alveg eins
ægilegt. Fyrir enga var úr eins
liáuni söðli að detta og Þjóð-
verja. Menn skilja óefað ekki
Þýskaland núthnans, ef þeim er
ókunnugt um messíasarspá-
dómana — er svo mætti nefna
— sem þar hafa frarn komið,
og ennfremur að mikill eða
jafnvel mestur hluti þýsku
þjóðarinnar heldur að þeir spá-
dómar hafi nú sannast með
„komu“ Hitlers.
II.
GORDON—BENNET KAPPFLUGIÐ.
Árlega er lialdið kappflug i loftbelgjum, kent við Gordon Bennet, og hófst það að þessU'
.sinni í Liége í Belgiu. Myndin var tekin er loftbelgirnir voru i þann veginn að leggja af stað.
Á Þýskalandi liefir .það skil-
ist hetur en annarsstaðar liversu
mannkyninu er nauðsynleg for-
usta hins norræna kyns og
hverjar hættur eru því samfara,
að Gyðingar hafi forustuna,
einsog ágerðist svo mjög eftir
ófriðinn mikla. Þetta verður að
hafa i huga til að skilja til fulls
ofsóknir þær sem Gyðingar liafa
orðið fvrir þar í landi, og
þó einnig annað, sem mig
furðar á að enginn skuli
liafa minst á. En það eru
þau mildu áhrif sem heimspeki
Nietzsches hefir haft á Þjóð-
verja. Heimspeking þessum var
ekki betur tekið í fvrstu en svo,
að tíinaritin vildu ekki ritgerð-
ir hans, og varð hann beiskur
við, sem von var. Bækur hans
vöktu lieldur ekki mikla eftir-
tekt í fyrstunni og eitthvert
sinn er bók, sem ekki hafði
verið prentað meira af en liér á
landi er titt, og reynst þó mik-
ils til of mikið, sagði hann eitt-
livað á þá leið, að ef greindin
hefði verið meiri hjá almenn-
ingi, mundi hafa þurft að
prenfa 400.000 eintök af hók
þessari. Mun flestum hafa þótt
þeítft liiii inesta fjarstæða, ef
ekki öllum, en mér komu orð
þessi í hug, er eg sá, og þó fyr-
ir allmörgum árum, að 270.000
eintök liöfðu verið þrentuð. af
hók hans Zarathustra. En sú
bók vai’ð nokkurskonar hiblía
mjög inargra Þjóðverja.
Nietzsche segir „Werdet hart“,
og mönnum hefir verið of
gjarnt til að skilja það sem
hvöt til þess að vera harðir
gagnvart öðrum. Þá bætti held-
ur ekkj um, að Nietsche líkti
almenningi við sauðahjörð, og
ól þar á svipuðum tilfinningum
og SchopeíiliaUtír iiieð orðunr
um „der gemeine Meiisch, diese
Fabriksware der Natur“ (þó að
hitt sé sannara, að meðalmenn
eru eiginlega ekki til, og að
„liver hefir til síns ágætis
nokkuð“).
Báðir þessir heimspekingar
voru mjög andríkir menn og
ágætir ritsnillingar, þó að ekki
væri eftir því tekið fyr en of
seint til að koma í veg fyrir
ýmsar hölsýnisskoðanir þeirra,
sem ill áhrif hafa liaft.
III.
Gyðingaofsóknirnar er hægt
að skýra og ýmislegt í sambandi
við þær, sem er annars lítt í
samræmi við þýskt skaplyndi.
Og fer eg þó ekki frekar út i
það mál að sinni. En hitt vildi
eg benda á að ómannúðlegt at-
hæfi gagnvart Gyðingum gerir
norrænum málstað ekkert gagn
til langframa. Eigi norræn for-
usta að komast á svo að dugi,
verður áð hafa alt aðra aðferð.
Það verður að sýna fram á, að
ýmsar þær brekkur og torfær-
ur, sem óumflýjanlegar eru á
framfaraleið mannkynsins,
muni ófærar reynast, ef ekki
norrænir menn fara þar fyrir.
Þar sem nú um það ræðir t. d.,
að uppgötva jörðina, er nauð-
syn norrænnar forustu mjög í
augum uppi. En sú forusta er
ekki síður nauðsynleg á ýmsum
öðrum sviðum, þar sem nú er
mjög í óefni komið, einmitt af
því að norrænn andi hefir ekki
getað notið sín. Lítið á trúar-
bragðasviðið. t. d. Mjög mikill
liluti liins mentaða heims hefir
nú gersamlega hafnað öllu sem
lcirkja heitir, en vísindi og
heimspeki hafa ekki getað kom-
ið í staðinn, heldur er einnig
þar um öngþveiti að ræða. Nú
er það eftirtektarvert, að lang-
frægustu menn nútímans á
sviði vísindanná, eru Gyðing-
arnir Siegmund Freud og Albert
Einstein, en bersýnilegt þó, að í
kenningum þessara manna er
ekkert ])að, sem sýnt geti leið
út úr ógöngunum. En talsverð-
ar líkur má benda á til þess, að
norrænn andi sé fær um að
finna þá leið sem liggur til far-
sællar framtiðar, eða með öðr-
um orðum, hina sönns fram-
faraleið. Og það má jafnvel
kveða ennþá fastar að og segja
að norrænn andi liafi þegar
fundið þá leið. Því að byrjunin
er þar sú, að uppgötva lifið á
stjörnunum og alheimsþýðingu
iífsins. Með því eru vísindin
færð inn á svið trúarbragðanna.
En merkilegt er það, að það
skidi ekki vera frá Þýskalandi,
lieldur frá Bretlandi hinu
mikla, sem fyrst hafa heyrst
orð um það, að frá íslandi sé
þess ljóss að vænta sem lýsa
muni mannkyninu út úr ógöng-
unum. Virðist ekki ólíklegt, að
þar sé fremur um. spámannlega
andagift að ræða en glöggan
skilning á öllupi málavöxtum.
En þó er nú svo i öefni koinið,
að það fer að verða erfitt að
gera sér vonir um að feigðar-
élinu mikla muni afsíýrt verða.
18. júlí. Helgi Pjeturss.
I
ES. . Nú, nálega ársfjórðungi
síðar, en grein þessi var rituð
er eg miklu vonbetri, og liggur
við, af ástæðum sem ekki þarf
að taka fram, að skoða þessa
óvanalega fögru októberdaga
sem nokkurskonar forboða
þess að í Iiögúm mannkynsins
muni koma vor fyrir haust.
Bað hjá Kylfingi -
eða þegar Ggnnlang-
nr Einarsson haðar
menn.
Hann hringdi til mín liann
Gunnlaugur fyrir nokkuru og
bauð mér i bað. Eg spurði liann
hvar það væri, sem hann hefði
bað. — Komdu með mér i liið
nýja félagshús okkar Kylfinga
og þar færðu finskt gufubað,
svaraði Gunnlaugur.
Eg fór og nú vil eg lýsa bað-
inu: Maður kemur i anddyri
hússins og gengur rakleiðis i
kjallarann, kemur þar í her-
bergi snoturt með legubekkj-
um fyrir 5—6 manns. — Þarna
eigið þið að hggja eftir baðið,
segir Gunnlaugur. (Eg hafði
værðarvoð meðferðis.)
Yið förum svo úr fötunum
og göngum inn í lierbergi, þar
sem maður þvær sér úr lieitu
vatni og sápu, en að þvi búnu
fer maður inn í hið heita her-
hergi — þar eru legubekkir og
þar er hiti.
Ásgeir Ásgeirsson, fræðslu-
málastjóri, var með og tólc
liann kalt vatn og skvetti á glóð-
heitan ofn og kom af því hin
línasta gufa — alveg þur. Með
stuttum milibilum skvetti Ás-
geir vatninu og altaf hitnaði —
upp i 60 stig. Er við höfðum
verið þarna um 10 min. fórum
við inn í annað herbergi með
steypibaðsáhöldum og fengum
okkur sápubað, steypibað — og
flengingu á allan skrokkinn
með hrísi —- þá steypibað, svo
inn í hitaldefann aftur og enn
meiri gufu og hvild á rimlun-
um i ca. 10 min. Þá út og nú
lcalt steypibað, svo þurka sér,
svo Muller, svo liggja innvafinn
i teppum. Þegar við erum ný-
lagstir ber þjónninn að dyrum
og' her okkur . ávaxtadrykk:
— Hann Gunnlaugur sendir
ykkur þetta. — Er við höfðum
livílt okkur í ca. 30 mínv förum
við i fötin, hressir og glaðir.
Okkur finst ánægjulegt að lifa.
Eg þakka Gunnlaugi fyrir
þetta ágæta hað og fyrir fram-
takssemina að koma því af stað
!iéi‘ Og keiina inönnum að nota
það til líkamlegrar heilsubótar.
Þessi heilsubrunnur i kjallara
Golfskálans er það besta við
starfsemina og vona eg að allir
Kylfingar noti „Gunnlaugs-bað“
eftir æfingar, þá mun vel fara.
Þökk Gunnlaugur — þetta er
framför. Alt til eflingar hkams-
rnent með þjóð vorri. í>etta er
leiðin.
Þinn einlægur
Sigurjón Pétursson
Álafossi.
100 ÁRA STRÍÐSHETJA. Mynd þessi er af Malnas Sören-
sen, fyrrverandi klæðskerameistara í Rends, en hann tók þátt
i dansk-þýska stríðinu. — Sörensen varð 100 ára fyrir
skemmstu. Konan, sem stendur við hlið hans, er tengdadóttir
hans, sem liann býr lijá.