Vísir - 25.10.1938, Side 3

Þarf danska bændur til þess að
rétta við íslenskan landbunað?
Atíinnuleysicgjar í bæjunum elga að
vinna að ankinni garðrækt og jarðyrkjn.
Nýlega birtist hér í blaðinu útdráttur úr grein, sem Carl
Höyer skrifaði í danska blaðið Politiken, þar sem hann hvetur
danska bændur til þess að leita hingað, með þvi að hér séu á-
gæt skilyrði fyrir landbúnað, — bæði kvikfjárrækt en þó engu
síður garðyrkju. Ekki alls fyrir löngu birtist sú frétt einnig í er-
lendum blöðum, að Gunnar Gunnarsson skáld, hefði eindregið
hvatt til hins sama í fyrirlestri er hann flutti í sumar, og vakið
þar athygli á því, að ísland væri ekki lakara land., en Yenezuela.
Það er enginn efi á þvi að hér
Í landi getur landbúnaður verjð
álitleg atvinnugrein, þótt hánn
gefi ekki fljóttekinn arð i áðra
hönd, en til jæss að landhúnað-
urinn verði rekian svo sem
skyldi þarf margt að breytast i
betra horf frá því sem nú er.
Landbúnaður veitir mönnum
ýms þau skilyrði, sem ekki er
völ á hjá öðrum atvinnuvegum
þjóðarinnar. Hann veitir mönn-
um sjálfstæði og göfgar hugar-
far þeirra, þar eð liann kennir
mönnum að meta landið og
gæði þess. Hitt verður að teljast
ömurlegt tímanna tákn í þjóð-
félagi voru, áð slík lausung
hefir gripið um sig lijá þeim,
sem landbúnað stunda að þeir
haldast ekki við á eignarjörðum
sínum og leita til kaupstaðanna
á mölina og i óvissuna. Slíkt los
leiðir aftur til hins, að í kaup-
stöðunum, og þá einkum í
Reykjavík safnast múgur og
margmenni, sem ekkert verk-
efni fær, atvinnuleysið og ör-
eigamenskan eykst með liverj-
um degi, sem líður, og fátækra-
byrðarnar þyngjast svo að engu
tali tekur.
Síðastliðin 11 ár hefir rikis-
stjórn setið að völdum, sem
hefir talið sig stjórn bændanna
og hins vinnandi lýðs í landinu,
og talið sig vilja alt fyrir vel-
ferð þeirra gera. Góður ásetn-
ingur stjórnarinnar skal ekki
dreginn í efa, en svo ömurlega
hefir til tekist, að það, sem gert
var til góðs hefir hrugðist til
eindæma og hörmunga, og ekki
verða afleiðingarnar séðar fyrir
enn sem komið er. Ömurlegastx
Þrándur í götu íslensks land-
búnaðar er vanþekkíngin, og af
henni stafar allur sá ólestur,
sem er í þeim málum.
Bændastétt vor er stórhuga,
og ekki hefir það verið til spar-
að að livetja liana til örra fram-
kvæmda, en um það má deila
'hvort margt af því, sem tíl
bragðs hefir verið tekið kunni
að reynast svo affærasælt, sem í
upphafi var ætlað.
Hér á íslandi eru ótakmörkuð
skilyrði lil garðyrkju, — ekki
vantar landið og elrki mannafl-
•ann, — en landið liggur ónolað
og mannaflinn grotnar niður i
aðgerðaleysi og öreigamensk-
lunni á mölinni. Það er ömurleg
staðreynd, að við íslendingar
skulum neyðast til að flytja
liíngað til landsins jarðepli svo
skiflir hundruðum þúsundá á
ári hverju, þótt ekkert ætli að
vera auðveldara, en að við yrð-
um okkur sjálfir nógir í því
efni.
Það er gráthlægílegt dæmí
upp á öreigamenskuna og at-
liafnalífið er ríkisstjórnin hlut-
aðist til um að Eskfirðingar
fengu útsæðiskartöflur, staura
og net til girðinga, alt fyrir eklci
neitt, lil þess að þeim mætti
verða auðveldara að draga fram
lífið og gera sjálfum sér nokk-
uð til góða. En, öreigamenskan
brá við, —• þaklcaði ekki góðar
gjafir, og neitaði að vinna að
girðingum og undirbúningi
jarðarinnar, — nema gegn fullu
tímakaupi.
Þannig er þá komið hag þjóð-
arinnar — hinum andlega hag
liennar —- að menn flýja sveit-
irnar til þess eins að leita i náð-
arfaðrn öreigamenskunnar og
siðferðilegrar tortímingar.
Hér verður að hefjast handa,
og það með fullri einurð, en
engu hálfkáki eða karakúl-úr-
lausnum. Bæjarfélögin verða að
eiga frumkvæðið og beina hin-
um atvinnulausu höndum að
jörðinni. Á ári hverju eru unn-
in óarðbær verk i öllum kaup-
stöðum, sem nema mörgum
liundruðum þúsunda króna. Út
af fyrir sig kunna þessi verk að
vera nauðsynleg, en hvi ekki að
reyna nýjar leiðir til arðbærra
verka. Mætti ekki láta atvinnu-
leysingjana vinna mun meira
en tiðkast hefir að framleiðslu,
sem gefur arð og sparar gjald-
eyri. Samfara jarðyrkju i ná-
grenni kaupstáðanna mætti taka
Kl. 11 !f. h. i dag hafði ekki
frést néitt um trillubátinn, sem
semast sást til frá Brautarliolti
á Kjalarnesi kl. 4 e. li. á sunnu-
dag, milli Músarness og Andr-
iðseyjar í Músasundi svo köll-
uðu, en það er mjótt og hættu-
legl umfei'ðar og yfirleitt eru
þama hættusamar leiðir, þegar
nokkuð er að veðri.
Eins og getið var í blaðinu i
gær var nokkur von um, að
mennimir tveir, sem í bátnum
voru, hefði kornist út í Andriðs-
ey. I gær varð elcki komist út í
eyjuna sakir brims.
A bátnum, sem saknað er,
voru þeir Sigurþór Guðmunds-
son, sem getið var i Vísi í gær,
og Alhert Ólafsson múrari,
Laugarnesvegi 71 , 34 ára að
aldri. Þeir eru háðir kvæntír og
eiga tvö börn hvor.
í morgun snemma fóru héðan
úr bænum 16 menn í bíl, til
þess að leita með ströndum
fram á Kjalarnesi. Fyrir þeim
var Guðm. Ó. Guðmundsson,
bróðir Sigurþórs.
í morgun kl. 11 fór björg-
unarskútan Sæbjörg héðan upp
eftír og með henni stór trillu-
hátur, sem í voru þeir Guðm.
Helgason og Guðmundur Ingi,
báðir þaulkunnugir á þessum
slóðum.
Fæst væntanlega vitneskja
um það í dag hvort þeir liafa
komist lífs af, Sigurjíór og Al-
hert.
Á Akranesi rak í gær siglulré-
upp kenslu á landbúnaðarfram-
kvæmdum, sem gerðu mönnum
auðveldara að hjarga sér t. d.
með því að leita á ný út í sveit-
irnar, en umfram alt verður að
heina hugum manna frá ör-
eigamensku bæjanna.
Sú stefna hefir mjög verið
uppi að ríkið næði eignarhaldi
á sem flestum jarðeignum, en
það hefir aftur leitt til þess, að
rikið á fjölda jarða, sem nú
eru í eyði og engum að gagni,
að öðru leyti en því, að þær
kunna að vera notaðar til beit-
ar að einhverju leyti.
Með samstarfi rikis og bæja
mætti byggja allar þessar jarð-
ir að nýju og búa til lífvænleg
skilyrði fyrir þá menn, sem
flytjast út í sveitirnar og gerð-
ust brautryðjendur í viðreisnar-
starfi þjóðarinnar.
Það segir sig sjálft, að okk-
ur ér enginn hagur í innflutn-
ingi erlendra manna, þótt sveit-
irnar bygðust með þvi móti.
Atvinnuleysið í kaupstöðunum
myndi ekki batna við það. Hitt
hlýtur að verða aðalatriðið að
veita hinu ónotaða vinnuafli út
um sveitirnar, þar sem það fær
verk að vinna, sér og föður-
landinu til hlessunar.
Til þess að svo megi verða
þarf mörgu að breyta og margt
að bæta og taka upp nýja búm-
aðarhætti, fyrst og fremst lijá
valdhöfunum sjálfum, sem nú
greiða veginn fyrir eyðingar-
öflin í landinu.
úr smáhát, með segldruslu á, og
eittlivað fleira, en sennilega er
það úr smábát frá Akranesi,sem
slitið liefir festar. Enrífremur
hefir rekið brot úr bát i Braut-
arholti, en óvíst er áð Iþað sé úr
bát Sígurjxóm, þvi að Ólafur í
Brautarholtí misti bát í fyrri-
nótt og kunna brotín ;að ’vera úr
honum.
Bátur Sigurþórs var gang-
mikill og hafa komið fram fil-
gátur um, að vélin Irafi bilað, er
til bátsíns sást og honuin miðaði
ekkí neitt. Einnig má vera, ;að
þang hafi fest í skrufunni cvg
stöðvað vélina.
Vísir átti tal við Slysavarna-
félagið kl. um eitt. Hafði þá fé-
lagið fengið fregnir um, að þeir
Guðm. Ó. Guðmundsson og Jón
Oddgeir Jónsson hefði leitað
með ströndum frám. Um árang-
urínn af leit þeirra fréttist síð-
ar í dag.
Leitað liefir verið í eyjunní
og bar það engan árangur.
Allar líkur eru til, að bátur-
inn hafi farist.
Aflasölur.
Á laugardag seklu i Þýskalandi:
GarÖar fyrir 17.600 mörk, Gull-
toppur fyrir 23.454 mörk og Þór-
ólfur fyrir 16.874 mörk. 1 Grims-
by sekli Kári í gær afla sinn og
hluta af afla Baklurs, fyrir 1624
stpd.
Á veiðar
fóru í morgun Hannes ráðherra,
Bragi 0g Sviði.
Enn ófrétt um bát Sigor-
þórs Gnömandssonar,
Flokkur manna fór hédan í gær til þess að
leita meö ströndum fram á Kjalaraesi, en
björgunarskútan Sæbjörg fór upp ettir í
morgun.
Undir viskumeiðnum.
Ég er, reynsla, þitt harn. — Ég er hlekkingagjarn,
en bótin er sú, að í mund þína’ ég held,
og við birtu frá þér alt hið besta í mér
er brætt við þinn heiiaga sköpunareld.
Kom með blessun og fár, — kom með bros þin og tár,
alt þitt byggingarefni, er ég hollUstu sór,
og úr fögnuði og sorg vil ég byggja mér borg,
sem á bjargi er reist og er fögur og stór.
Er ég kanna þín rök, birtist sekt mín og sök,
og ég sit þá sein Buddlia undir viskunnar meið.
Þú ert fræðarinn minn, þú ert frelsarinn minn,
og ég fylgi lxír glaður á sérhverri leið.
Grétar Fells.
Frð Hafnarfi Öi
Félag ungra sjálfstæðismanna
í Hafnarfirði, Stefnir, liélt fjöl-
mennan fund í gærkveldi og
voru mörg mál til umræðu og
ríkti mikill áhugi meðal félags-
manna um málefni Sjálfstæðis-
flokksins.
Meðal annars var rætt um
vetrarstarfsemi félagsis og lagði
stjórnin fram ákveðnar tillögur
eða áætlun um það, livernig
henni skyldi liagað. Var t. d. á-
kveðið að starfrækja tvær mál-
fundadeildir í vetur og gefa út
innanfélagsblað. Auk þess yrði
lialdnir fundir hálfsmánaðar-
lega o. fl.
Þessir menn tóku til máls á
fundinum: Hermann Guð-
mundsson, Rúnar Ólafsson,
Þorhjörn Eyjólfsson og Jóliann
Vilhjálmsson.
Þeir Stefnismenn sýna lof-
samlegan áhuga og dugnað í
félagsstarfi sínu og ætti önnur
sjálfstæðisfélög að taka þá sér
til fyrirmyndar.
Merkup bóndi
látinn.
24. okt. FÚ.
I gærmorgun, 23. þ. m., and-
aðist að heimili sínu, Smáhömr-
um í Steingrímsfirði, merkis-
hóndinn Björn Halldórsson á
83. aldursári, fæddur 20. júní
1856. Hafði hann búið á Smá-
hömrum nærfelt fimm tugi ára
og gert þar garðinn frægan —
en hann lét af búskap fyrir fá-
einum árum, en hefir dvalist
þar siðan hjá fósturdóttur sinnr.
Björn var lireppstjóri í
Kirkjubólshreppi um aldar-
fjórðungsskeið, en sagði þvi
starfi af sér 1930. Sýslunefndar-
maður var liann og uni langt
skeið og í stjórn Raupfélags
Steingrímsfjarðar yfir 30 ár.
IJann var kvæntur Matthildi
Benediktsdóttur, er lifir mann
sinn á 91. aldursári. Björn Ilall-
dórsson var sæmdur riddara-
krossi Fálkaorðunnar 1. des.
1931.
Anflnð gegn Gyðingnm
í Teehoslovakin.
London í morgun. FÚ.
íþróltasamband Tékkósló-
valdu, hin svonefndu Sokol-
félög, virðast vera í þann veg-
inn að laka upp stjómmálalega
starfsemi og stefnuskrá fjand-
samlega Gyðingum. Nefnd, sem
starfar á vegum félaganna
stingur upp á því, að allir Gyð-
ingar sem komið liafa til lands-
Bílslys.
Bifreiðarslys varð í gær og
voru unglingar valdir að, þrír
piltar á aldrinum 15—16 ára.
Orsök slyssins var sú, að þeir
settu í gang vöruhil, en enginn
þeirra kann með híl að fara.
Þeir fóru upp í vörubíl, sem
stóð í porti Mjólkurfélagshúss-
ins. Settust tveir í stýrishúsinu,
en einn á vörupallinn. Annar
þeirra, sem í stýrisliúsinu var,
setti bílinn í gang. Bíllinn var „í
gíri“ og þaut jafnskjótt af stað
og stigið var á „startarann“. Ók
bíllinn á stóra vængjahurð, sem
er í portinu og braut hana, en
híllinn stöðvaðist ekki fyrr en
uti á miðri götu.
Pilturinn á vörupallinum
slasaðist allmikið á höfði, en
hinir sluppu ómeiddir. Var sá,
sem meiddist, fluttur í sjúkra-
hús.
Hefði hér hæglega getað orð-
ið stórslys, og ætti tiltæki pilt-
anna að verða öðrum ungling-
um til varnaðar.
Tvö umferðarslys urðu hér í
bænum í gær. Kl. um 9 í gær-
morgun varð árekstur rnilli bíls
og reiðhjóls og á vegamótum
Fríkirkjuvegar og Skothúsveg-
ar. Hjólreiðamaðurinn slasað-
ist og var fluttur á Landspítala.
Kl. 6 í gærkveldi varð annað
slys samskonar, á mótum Bók-
hlöðustígs og Lækjargötu. Hjól-
reiðamaðurinn meiddist og var
fluttur til læknis.
ins síðan 1914, vcrði reknir úr
landi, og ennfremur að aðgang-
ur að skólum og hverskyns op-
inberri starfsemi verði tak-
markaður fyrir Gyðinga.
Ranðliðar á Spáni
hrækja branstlega.
London i morgun. FÚ.
Uppreistarmenn á Spání
gerðu loftárás á Madrid í gær og
olli hún miklu eignatjöni. Enn-
fremur hófu þeir sókn sunnaH
við Madrid, en komust lítið á-
fram, því stjórnarherinn hóf
gagnsókn.
Del Vayo, utanríkismálaráíL
heiTa Spánar, sagði i gærkvelds-
opinberlega að stjórnin mundi
ekki ganga að neinum sanm-
ingum sem ekki fælu í sér
brottflutning allra útlendra her-
manna frá Spáni og viðurkenn-
ingu á yfirráðarétti stjörnarinn-
ar. Ennfremur mundi aldrei
verða gengið að þvi, að Spáni
yrði skift i hagsmmiasvæði fyr-
ir stórveldin, eins og nu hefði
verið gert við Tékkóslóvakm.
Veðrið í morffun.
1 Reykjavík 3 st., heitast í gær
7, kaldast í nótt 2 st. Úrkoma í
gær og nótt 2^1 mm. Sólskin í gær
0,6 st. Heitast á landinu í morgun
7 st., á Dalatanga; kaldast 1 st.,
á Horni,. Grímsey, Sandi o. v. —
Yfirlit: Djúp lægð fyrir norðvest-
an land á hreyfingu i norðaustur.
Önnur yfir Grænlandshafi.— Horf-
ur: Suðvesíurland, Faxaflói: Vest-
an og suðvestan kaldi. Skúrir eða
slydduél.
Jón prófessor Helgnsoir
flytur fyrirlestur i danska útvarp-
ið kl. 17.30 íslensktir tími, umibók-
mentir Islendinga. — FÚ..
Frá K.R.
Nokkrir röskir piltar' óskásf í
sjálfboðavinnu í kyeld. Mæti i.hinu
nýja íþróttaimsi félagsins viS>
Tjarnargötu (íshúsirm). kL 7Y2-
„SOKOL-MEYJAR“.
Stúlkur þær, sem sjást hér á myndinni eru leikfimismeyjar úr hinni svokölluðu „Sokoi“-hreyf-
ingu í Techoslovakiu. Sokol-leikirnir voru haldnir dagana 30 júni til 6. júlí í sumar og tóku Sö.OOOi
menn, konur og börn Jiátl í hópsyningu á Mazaryk-vellinum í Prag, en sá hópur var valinn úr 753.—
0O0, sem í Sokolfélögunum eru. I sumar fóru 10 leikar Sokolfélaganna fram i Prag og þóttu taka
öllum leikjum fram, sem þar hafa sést áður.