Vísir - 09.11.1938, Blaðsíða 2

VISIR
OAG5LAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(GengiS inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Eftir skipun?
AÐ hefir orðið mönnum
nokkurt undrunarefni, að
Alþýðuflokkurinn skyldi leggj-
ast á móti því, að tillaga sú eða
„krafa“, um aukinn innflutn-
ing á byggingarefni og fjölgun
manna í atvinnubótavinnunni
hér í baaium, sem borin var
undir allsherjaratkvæði Dags-
brúnar, ásamt tillögum um
breytingarnar á lögum félags-
ins, yrði samþykt. Það er að
vísu rétt, „að engum einasta
manni var trygð atvinnubóta-
vinna“, þó að hann greiddi at-
kvæði með þessari kröfu, eins
og Alþýðublaðið komst að orði
á laugardaginn. Hinsvegar voru
heldur ekki mikil líkindi til
þess, áð nokkur maður mundi
verða af atvinnubótavinnu, fyr-
ir j>á sök, að hann hefði greitt
atkvæði með kröfunni. Hefði
því mátt ætla að samþykt kröf-
unnar gæti að minsta kosti ekki
orðið verkamönnum til neins ó-
gagns. — En livers vegna var
forystumönnum Alþýðuflokks-
ins það þá kappsmál, að hún
yrði ekki samþykt?
Menn hafa tekið eftir því, að
afstaða þeirra Alþýðuflokks-
mannanna, gagnvart atvinnu-
kröfum verkamanna, er nú yf-
irleitt nokkuð á annan veg en
áður. Hefir þetta m. a. komið í
ljós í sambandi við kröfur bygg-
ingamanna um innflutning á
byggingarefni. Það er líka at-
hyglisvert, að þegar samþykt
var í bæjarráði að hefja at-
vinnubótavinnuna í bænum nú
í liaust, og bæjarráð 'ákvað tölu
manna í vinnunni 50 af sinni
liálfu í byrjun, i því trausti, að
ríkisstjórnin stofnaði til vinnu
fyrir jafnmarga menn samtím-
is, svo að 100 menn samt. gætu
orðið vinnunnar aðnjótandi þá
þegar, þá sagði Alþýðublaðið
þannig frá, að bæjarráðið hefði
ákveðið að byrja atvinnubóta-
vinnuna með 75 mönnum sam-
tals af liálfu bæjar og ríkis. En
með þessu gaf blaðið ríkis-
stjórninni það í skyn fyrir
fram, að það mundi ekki verða
átalið af hálfu Alþýðuflokksins,
þó að hún legði ekki fram fé til
atvinnubóta nema að hálfu á
móti bæjarsjóði, það sem eftir
væri ársins, þó að venjan hafi
verið önnur að undanförnu.
Þessi afstaða Alþýðuflokks-
ins er enn furðulegri fyrir þá
sök, að það var einmitt Har-
aldur Guðmundsson sem í ráð-
lierratíð sinni vann sér það tif
ágætis, að kema því til leiðar,
að ríkissjóður stæði straum af
atvinnubótavinnunni til jafns
við bæjarsjóð síðari hluta árs-
ins. Virðist svo sem flokks-
mönnum Haralds hefði átt að
vera það metnaðaratriði, að
ekkert yrði gefið eftir af þvi,
sem honum hafði tekist að
vinna á, verkamönnum i bæn-
um til hagsbóta. En í þess stað
hafa þeir nú einmitt orðið fyrri
til að bjóða tilslakanirnar fram,
en rikisstjórnin að krefjast
þeirra.
Eða er það svo að skilja, að
Alþýðuflokknum liafi verið sett
það skilyrði fyrir áframliald-
andi stjórnarsamvinnu við
Framsóknarflokkinn og þátt-
töku í ríkisstjórninni, að liann
stilti öllum kröfum sinum, um
fjárframlög úr rikissjóði til at-
vinnuaukningar fyi-ir verkalýð-
inn, mjög í hóf? Var það eftir
skipun Framsóknarflokksins,
að Alþýðuflokksmönnunum í
Dagslirún voru gefin fyrirmæli
um að greiða atkvæði á móti
auknum innflutningi á bygging-
arefni og fjölgun manna í at-
vinnubólavinnunni? — Ef svo
er, þá er heldur ekkert líklegra,
en að samkomulag hafi verið
komið á um það milli flokk-
anna, áður en atvinnubóta-
vinnan var hafin í haust, að
helmingi færri menn yrðu í
vinnunni af hálfu ríkissjóðs en
hæjarins, það sem eftir væri
ársins, og að algerlega verði
fallið frá frekari kröfum á
liendur ríkissjóði í þvi efni
framvegis.
Sj álfstædis-
félög stofnuð
í Gullbriugu—
sýslu.
Gunnar Thoroddsen kom í
gær til bæjarins úr ferð um
Gullbringusýslu. Stofnaði liann
þrjú sjálfslæðisfélög, í Keflavík,
Grindavik og Sandgerði.
Sjálfstæðisfélag Keflavíkur-
lnepps var stpfnað með 246
stofnendum. Formaður var lcos-
inn Guðmundur Guðmundsson
skólastjóri, en meðstjórnendur:
Þorgrímur Eyjólfsson, Sigur-
hjörn Eyjólfsson, Sigurgeir
Guðmundsson og Ólafur Þor-
sleinsson. Var félagið stofnað
s.l. sunnudag. Sama dag var
stofnað félag í Grindavik og
voru stofnendur 41. Formaður
var kosinn Tómas Snorrason en
meðstjórnendur: Guðmundur
Benónýsson, Jón Daníelsson, Ei-
ríkur Tómasson og Jón Gisla-
son.
Á mánudag var stofnað í
Sandgerði Sjálfstæðisfélag Mið-
neslirepps, er nefnist Stefnir.
Voru stofnendur 88. Formaður
var kosinn Júlíus Eiríksson.
Meðstjórnendur: Magnús Þórð-
arson, Helgi Kjartansson, Páll
,Ó. Pálsson og Guðjón Eyleifs-
son.
Leikfélag Reykjavíkur:
1 návígi.
Frumsýning á morgun.
Leikfélagið hefir frumsýn-
ingu á öðru leikriti sínu í vet-
ur annað kvöld í Iðnó.
Leikrit þetta er enskt, heitir
„í návígi“ og er eftir U. Somin.
Það er með nokkuð öðrum
hætti en leikrit alment gerast,
og hefir það ekki þótt síðra af
þeim ástæðum, annarsstaðar
þar sem það liefir verið sýnt.
Aðalhlutverkin leika Soffía
Guðlaugsdóttir og Indriði
Waage.
Ljósatími.
bifreiða og annara ökutækja er
þessa viku (til mánudagsmorguns)
frá kl. 4.20 að kvöldi til kl. 8.05
að morgni.
Roosevelt liefir áfram meiri hluta í
þjóðþinginu.
Lehman ríklsstjóri
endurkosinn í New
York-ríki.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Fregnir frá New York í morgun herma, að þátt-
takan í þing- og ríkisstjórakosningurium hafi
hvarvetna verið mjög mikil. Kosið var í öll
sæti fulltrúadeildar þjóðþingsins og í einn þriðja sæta
öldungadeildarinnar, en einnig fóru fram ríkisstjóra-
kosingar í 33 ríkjum af 48.
Kosningaþátttakan var mjög mikil og var kosninga-
hríðin víða afar hörð, einkanlega í New York ríki,
vegna ríkisstjórakosningarinnar, svo og í Kaliforníu,
einnig út af ríkisstjórakosningu.
Kosningaúrslitin eru enn eigi kunn, en samkvæmt
þeim úrslitum, sem kunn voru snemma í morgun hafa
republikanir unnið nokkuð á — í fyrsta skifti síðan
árið 1928 — en ekki nægilega til þess að hafa nokkur á-
hrif á meirihlutaaðstöðu Roosevelts í fulltrúadeildinni.
En við því mátti búast, að republikanir ynni eitthvað á,
þar sem þeir hafa verið í stjórnarandstöðu lengi og
þeir biðu herfilegan ósigur í forsetakosningunum
síðast.
Republikanar höfðu gert sér allmiklar von-
ir um, að ríkisstjóraefni þeirra í New York
næði kosningu. Þótti frambjóðandinn, Thom-
as E. Dewey, sem er kunnur um Bandaríkin,
fyrir harða baráttu gegn glæpamönnunum,
í fyrstu mjög líklegur til að bera sigur úr být-
um, eða þar til Lehman ríkisstjóri félst á að
vera ríkisstjóraefni demokrata — í fjórða
sinn. Og fram á síðustu stund bjuggust marg-
ir republikanar við, að Dewey mundi sigra.
Fullnaðarúrslit eru enn ekki kunn, en samkvæmt
fregnum í morgun er víst, að Lehman náði kosningu og
hefir Thomas E. Dewey þegar símað honum og óskað
honum til hamingju.
United Press.
Hítier flyinr ræðu.
Ný árás á Churchill
og Duff Cooper.
London, 9. nóv. FÚ.
í ræðu, sem Hitler liélt í
Munchen í gærkveldi, lýsti liann
yfir því, að það væri jafnan sið-
ur Þýskalands, að leita samn-
inga fyrst, ef um ágreining væri
að ræða, en ef Þýskaland næði
ekki rétti sínum á þann hátt, þá
beitti það hverjum ráðum, sem
í valdi þess stæðu.
Annars fjallaði ræðan að
meslu um útbreiðslu nasismans
cg Versala-samningana. Fór
liann hinum hörðustu orðum
um þá. Seinna í ræðunni réðist
hann enn á Winston Cliurchill
og Duff-Cooper og leiðtoga
bresku stjórnarandstöðunnar,
og sagði enn fremur, að hem-
aðarundirbúningur gegn Þýska-
landi væri nú að byrja. Hann
sagði að Þýskaland krefðist
einskijs af Bretum, nema riý-
lendna, en það mundi ekki verða
ófriðarefni, en hann fór um það
allmörgum orðum, að hætta
lýðræðisskipulagsins væri sú að
þeir, sem' væm í stjórnar-
andstöðu í dag, gætu verið
komnir í sljórn á morgun og
þess vegna þyrfti Þýskaland á-
valt að vera við öllu húið af
liendi Bretlands. Hann réði
breskum stjórnmálamönnum til
þess, að beita vitsmunum sín-
um að því„ að x*áða frarn úr. á-
slandinu í Palestínu, fremur en
bollaleggja fjandskap við
Þýskaland.
AÐALSMAÐUR 1 MILANO
SKYTUR FORNVIN SINN
Á GÖTU ÚTI.
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
Fi’á Milano er símað, að
morð, sem þar var framið í
gærkveldi á götu úti, veki
hina mestu furðu um ger-
valla Ítalíu.
Hinn myrti var 70 ára
gamall aðalsmaður, Luigi
Trivulzio prins, af einliverri
elstu aðalsætt borgarinnar.
Morðinginn er annar að-
alsmaður, fornvinur Trivul-
zio, Lazzarini að nafni. Var
liann handtekinn skömmu
eftir að liann framdi morðið.
Hann hefir enn ekki látið
uppskátt hvers vegna hann
drap Trivulzio.
United Press.
Verslunarmannafél. Reykjavíkur
heldur fund í kvöld kl. 8.30 í
Kaupþingssalnum. Fjölmennið!
æðsti maður lierforingjaráðs franska flughersins, kom til
London er ófriðarliættan var mest, til þess að ræða við breska
herforingjaráðið um sameiginlegar hernaðarráðstafanir þjóð-
anna. Hér á myndinni er Sir Kingsley Wood að bjóða hann
velkominn til ráðstefnunnar.
ítalskir flogmeim gera tilrann
til þess að setja nýtt met á
flogleiðinni Römaborg-Tokio.
Afrek breskn Bngmannanna befir Ueypt ítðlnm
kapp í kinn.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Frá Rómaborg er símað, að fimm ítalskir flugmenn hafi
lagt af stað kl. 12.20 í nótt sem leið áleiðis til Tokio
með viðkomu á ýmsum stöðum. Tilgangurinn með
fluginu er að setja met í flugi á þessari leið. Flugmennirnir eru
ekki úr flugher Itala.
Það er kunnugt, að flugmálastjórn Italíu og Mussolini sjálf-
ur eru þess mjög hvetjandi, að ítalskir flugmenn sýni nú hvers
þeir eru megnugir. Eiga ítalir flugmenn góða og vilja leiðtogar
flugmála á Italíu nú sanna fyrir öllum heimi, að þeir standi
engum annara þjóða flugmönnum að baki. Mun það hafa hleypt
hinum ítölsku flugmönnum kapp í kinn, er bresku flugmenn-
irnir nú alveg nýverið settu nýtt met í langflugi, milli Egipta-
lands og Ástralíu.
Flugmennirnir fljúga fyrst til Damaskus, þaðan til Karachr
(Iridlandi), Kalkútta, Hanoi (sem er nýtísku borg við svonefnda
Rauðá í Franska Indókína, um 130 km. frá ósunum), Formosæ
og þaðan til Tokio.
Þar munu flugmennirnir hafa 15 klst. viðdvöl og fljúga svo
sömu leið til baka. 1
Fregnin um flug þetta hefir vakið ánægju í Japan og telja
Japanir, að ítalir sýni sér vináttu með því, að láta flugmennina
fljúga til Japan.
United Press.
Oeoro VI heimsÉr
KoosevelL
Bretar vllja sætta
Japana og Kínverja
London, 9. nóv. FÚ.
Nýtt þingsetutímabil hófst í
Bretlaníli í dag og var þingið
sett með mikilli viðhöfn, svo
sem venja er til við slík tæki-
færi. Konmigshjónin óku í hin-
um gylta konungsvagni til þing-
hússins og hafði mikill mann-
fjöldi safnast saman á götunum
til þess að horfa á þau og fylgd-
arlið þeirra aka til þingliússins.
Voru konungslijónin hylt af
miklum mannfjölda.
Hin hátíðlega setningarat-
höfn fór fram í lávarðadeildinni
og sat drotningin á vinstri hönd
konungi ,er konungsræðan var
lesin.
í ræðu sinni tilkynti konung-
ur, að hann hefði þegið boð
Franklins D. Roosevelts Banda-
ríkjaforsta um að koma í heim-
sókn til Bandaríkjanna, meðan
heimsókn konungshjónanna tií
Kanada stendur yfir. bjinfrem-
ur var boðað að Karl Rúmeníu-
konungur kæmi í lieimsókn til
Englands í yfirstandandi mán-
uði, en lieimsókn Lebrun ríkis-
forseta Frakklands mundi að
líkindum eiga sér stað næsta
vor. Þá var því lýst yfir í ræð-
unni, að ríkisstjórnin væri
reiðubúin til þess að gex*a til-
raun til þess að miðla málum í
styrjöldinni milli Japana og
Kínverja. Auk þessara lilkynn-
inga, sem allar vöktu mikla at-
hygli, var í ræðunni gerð greirt
fyrir þeim málum, sem ríkis-
stjórnin leggur fýrir þingið.