Vísir - 10.11.1938, Blaðsíða 2

V í S I R
VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(GeTigið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Stéttaflokkar
CVO er sagt að á fyrstu ár-
** um bifreiðanna hér í landi
liafi mörgum góðum borgara
óað við að ganga undir bifreiða-
stjóraprófið, og einkum voru
það brýrnar á Elliðaánum, sem
ollu mönnum áhyggju. Einn
bifreiðastjórinn lét svo um
mælt, er hann var spurður að
þvi, hvernig liann hefði komist
yfir brýrnar, að bann vissi það
eiginlega ekki, en hann hefði
lokað augunum og gefið bensín,
en prófið stóðst liann og það
var nóg.
Bifreiðastjórastaðan er erfið
og kostar varúð á vegum öll-
um, þótt það séu hlemmibraut-
ir, en bifreiðastjórarnir verða
að hafa augun opin, þrátt fyrir
þreytu og vökur, ef þeir vilja
skila farþegum sínum heilum i
höfn.
Þólt einstaka menn séu svo
hepnir, að þeir standast iiif-
reiðastjóraprófið með því að
loka augunum og gefa bensín,
þá myndi slíkt vera undantekn-
ing frá reglunni, en ekki reglan
sjálf. Öll próf kosta kunnáttu,
en það eru til stöður, sem kosta
engin próf og enga kunnáttu,
og engin „ábyrgð er borin á far-
þegunum“ úr því að af stað er
komið.
Þessu er svo farið með ráð-
herrastöðurnar, og þar virðist
það út af fjTÍr sig nægja „að
loka augunum og gefa bensín“,
en á öðru er ekki þörf eða þann-
ig lita stéttaflokkamir á málin.
Ráðherrar eru skipaðir af
náð stéttaflokkanna og hver
ráðherra ber ábyrgð gagnvart
flokknum, en ekki þjóðinni. Það
eru því flokksstjórnir, sem
landinu ráða, og þótt þær séu
minnihlutastjómir kemur þeim
hagur meirihlutans ekkert við,
ef liinum fámenna stéttarflokki
þeirra vegnar vel. En ráðherr-
arnir þurfa ekki annað, en
loka augunum, — hitt kemur af
sjálfu sér. Ef þeir loka augun-
um fyrir rétti andstæðinganna
og bera hann þannig fyrir borð,
eru fylgismenn þeima ánægðir
og ábyrgðin á farþegunum —
þjóðinni allri — er engin. Ef
þeir loka augunum fyrir að-
steðjandi vandamálum lifa þeir
sælír fyrir líðandi stund, og
„láta það bara danka“, og hvað
koma vandamálin þeim við, ef
flokkurinn er ánægður. Og hvað
kemur þeim það við, ef flokk-
urinn er ánægður, þótt nokkrir
af farþegunum falli af farar-
tækinu og merjist undir hjól-
unum — maður kemur í manns
stað. Og þótt þetta verði örlög
heilla stétta, kemur ný stétt i
staðinn og hjólin snúast.
Nei, — það er ekki bifreiða-
stjórastaða að vera ráðherra. Sé
ráðherrann þreyttur eða syfjað-
ur fær hann sér dúr og vegur
er neðan, vegur er ofan og veg-
ur á alla vegu. En þótt ráðherr-
ann loki augunum og sofi úr
sér þreytuna, verður altaf ein-
hver til að gefa bensín, — og
svo gengur það. Þótt vegurinn
sé ójafn og farþegarnir fái
pústra og hrindingar er ráðherr-
ann rólegur, því að ráðherrann
sefur, en flokkurinn er ánægð-
ur, ef hann fær að ráð stefn-
unni í ófærunum.
En þetta stéttarflokkaviðhorf
og vegleysustefna fidlnægir ekki
þörfum farþeganna, og þá er
það þeirra að grípa i taumana
og fá nýja stjórnendur að far-
artækinu, sem beina því inn á
betri brautir og jafnari. Þótt
stéttárflokkunum frammi í líði
vel, líður farþegunum aftur í
illa, og þeir eru miklu fleiri og
krefjast réttar síns.
í siðuðít þjóðfélagi er það
réttur fjöldans að forréttinda-
klíkum sé kastað fyrir róða, en
til þess þarf að útrýma ofbeldi
minnihlutastjóma, sem byggja
rétt sinn á réttleysisaðstöðu
stéttarflokkanna gagnvart meiri
liluta flokkum þjóðarinnar allr-
ar.
Þótt ráðlierrunum þyki gott
að „loka augunum og gefa ben-
sín“ unir þjóðin eklci slíkum
aðförum til lengdar.
Óvanalegt
slys.
Fjögurra ára barn, Svanborg
dóttir Guðmundar bónda Guð-
mundssonar að Litla-Kambi i
Breiðuvík, lést með sviplegum
hætti 7. þ. m.
Barnið liafði nokkrum dög-
um áður — eða 4. þ. m. — verið
að leika sér að tæmdum skot-
hylkjum úr fjárbyssu. Lét það
þau í munn sér og hrökk þá
hvlki niður i barkann. Barninu
virtist þó lítið eða ekki verða
meint við það. Læknis var vitj-
að til Ólafsvíkur, en hann taldi
sig ekki geta náð hylkinu og
mælti svo fyrir að barnið skyldi
flutt í sjúkrahús Fram á kvöld
þ.. 7. þ. m. virtist barninu liða
vel en þá fékk það tvær liósta-
hviður og andaðist þegar. —
(FÚ..).
Ný fpímerki.
í tilefni af 20 ára sjálfstæði
íslands 1. des. n. k. verða gefin
út 3 frimerki með mynd af hinni
nýju háskólabyggingu í Reykja-
vik, gildi 25, 30 og 40 aurar.
Upplagið er 100000 af hverri
tegund.
Frímerkin verða til sölu á
pósthúsunum og gilda til frí-
merkingar á póstsendingar til
31. des. 1939.
HAGSTÆÐUR VERSLUNAR-
JÖFNUÐUR 3.2 MILJ. KR.
Utflutningurinn í síðastliðn-
um mánuði nam 8.226 þús. kr.,
en innflutningurinn 3.548 þús.
kr. Útflutningurinn frá áramót-
um til síðastliðinna mánaða-
móta nemur 45.224 þús. kr., en
innflutningurinn 42.072 þús. kr.
Er því verslunarjöfnuðurinn
hagstæður um 3.2 milj. kr.
Á samá tíma í fyrra nam inn-
flutningur 44.060 þús. kr. og út-
flutningur 45.519 þús., og hag-
stæður verslunarjöfnður þá 1.5
milj. kr.
Fiskaflinn á öllu landinu var
í lok október 36.235 smák, en í
fyrra á sama tíma 27.356, en
fiskbirgðir 1. nóv. námu 9.884
smálestum, miðað við fullverk-
aðan fisk.
Feikna gremja branst At
um andlát von Rath barst
þangað.
Árásir á Gydinga verslanir í Berlin
og viöar.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Von Rath sendisveitarritari í París andaðist í gær.
Árásin á von Rath vakti hina mestu gremju í
Þýskalandi þegar, er um hana varð kunnugt,
og víða orðið æsingar og uppþot, sem hafa bitnað á
Gyðingum.
Þegar fregnin barst um andlát von Rath jukust æs-
ingarnar um allan helming. í fyrstu var ætlað, að rík-
isstjórnin mundi taka í taumana og koma í veg fyrir,
að ráðist yrði á Gyðinga og eignir þeirra, en í þess stað
yrði þrengt enn meira að kosti Gyðinga, með því að
bola þeim út úr viðskifta og atvinnulífi.
En í nótt voru gerðar múgárásir á verslanir Gyðinga
í Berlín, án þess lögreglan hindraði það.
Árásirnar voru skipulagsbundnar. Árásar-
mennirnir skiptu sér í flokka og voru 5 í
hverjum. Stóðu árásirnar yfir frá því kl. 2 til
4 í nótt. Rúður í gluggum verslananna voru
brotnar í mél og varningurinn eyðilagður.
í vesturhluta Berlínarborgar æddi múgurinn, vopn-
aður járnstöngum, að skartgripa verslunum Gyðinga,
braut rúðurnar og gereyðilagði silfur- og skartgripina
í gluggunum.
Múgurinn fór eins að í öðrum borgarhlutum.
Giskað er á, að slíkar árásir hafi verið gerðar á um
200 verslunarhús.
Lögreglan lét múginn fara sínu fram, án þess að hafa
afskifti af, og voru engir árásarmanna handteknir.
í Munchen var kveikt í Gyðingakirkju og mörgum
verslunarhúsum Gyðinga, en eldurinn var fljótlega
slöktur.
United Press.
1 Þýskalaodi, er fregnir
GÖTULÍF I HANKOW,
sem nú er á valdi Japana. Ivinverjar vörðu borgina af mikilli
lireysti, þar til Canton féll. Þá bilaði vörnin einnig við Hankow.
Þýsk blöð krefjast þess að pólski unglingurinn, sem skaut
von Rath sæti hinni þyngstu refsingu og sömuleiðis þeir sem
hafa verið í vitorði með honum. Yon Ratli verður jarðaður í
Þýskalandi, ef til vill á kostnað hins opinbera. Hitler hefir sent
foreldrum hans samúðarskeyti. Forseti franska lýðveldisins,
forsætisráðherrann og utanríkismálaráðherrann liafa allir sent
samúðarskeyti til Berlinar í tilefni af þessum atburði. Þýska
stjórnin er nú að liugleiða hvort hún eigi að krefjast þess að
árásarmaðurinn verði framseldur, með því að árásin liafi átt
sér stað í þýska sendiherrabústaðnum, sem megi teljast heyra
undir þýsk lög. (FÚ.).
nnnu meira á en búist var við.
úrslitin talln mikill signr fyrir
ðemokrata.
en kosninga-
Rooseveit og
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Fullnaðarúrslit kosninganna í Bandaríkjunum eru enn ekki
kunn. Demokratar halda fyrirsjáanlega öruggum meirihluta í
báðum þingdeildum.
Eins og sakir standa hafa republikanar fengið 162 fulltrúa-
deildarþingmenn kosna, en demokratar 253, og smáflokkar
nokkura þingmenn. Enn er ófrétt um 17 þingsæti.
Republikanar hafa bætt við sig fleiri þingsætum en búist
var við, en það var alrnent talið eðlilegt, að þeir bætti við sig
nokkurum tugum þingsæta. Mun það hafa styrkt aðstöðu þeirra,
að stefna Rooosévelts í landbúnaðarmálum hefir ekki fallið
bændum í geð, en í mestu landbúnaðarhéruðum landsins hefir
fylgi Roosevelts hrakað, en í iðnaðarborgunum á hann jafn
miklu fylgi að fagna og fyr. Enda þótt republikanar hafi aukið
fylgi sitt meira en búist var við, er lítið á kosningaúrslitin sem
mikinn sigur fyrir Roosevel og demokrata.
United Press.
Seinustu kosningatölur frá Bandaríkjunum er á þessa leið:
Til öldungadeildar hefir Demokrataflokkurinn fengið 27
þingmenn kosna, Republikanar 11. Kosningafréttir eru ókomn-
ar úr 2 kjördæmum.
Til fulltrúadeildar hafa Demokratar fengið 258 þingmenn
kosna, Repubhkanar 165. Ófrétt er úr 10 kjördæmum.
Áf 32 landstjórum hafa Republikanar fengið 17 kjöma,
Demokratar 15. Demokratar fengu landstjóra kjörinn í Kali-
forniu og alla fulltrúadeildarmennina. Nýi landstjórinn í Kali-
forniu, Culbert Olson, hefir ákveðið að náða Tom Mooney, en
hann hefir setið í fangelsi í 22 ár. Var hann upprunalega dæmd-
ur til dauða og gefið að sök að hafa kastað sprengju í SanFranc-
isco, en dómi hans var breytt í ævilanga fangelsisvist. — (FÚ.).
Oaggsókii Kioija
Heria leir Kanton?
Oslo 9. nóv.
Kínverjar hafa byrjað mikla
gagnsókn í Suður-Kína og hafa
þegar náð góðum árangri. Her-
afli Iíinverja i gagnsókninni er
um 250.000 manns, en Japanir
eru liðfærri.
Það er nú talið, að sá mögu-
leiki sé fyrir hendi, að Kinverj-
ar nái Kanton aftur úr höndum
Japana.
London 10 nóv. FÚ.
Japanskar flugvélar réðust í
gær á Chung-King, þar sem kín-
verska stjórnin liefir nú bæki-
stöð sína. Er fólk þegar tekið að
flýja úr borginni. Japanar lialda
]>ví fram, að kínverska stjórnin
hafi nú eklci í höndum sinum
meira land en það, að hvar-
vetna sé hægt að ná til þess með
árásarflugvélum.
Nýtt hraðamet á
Bergensbraut-
inni.
Oslo 9. nóv.
Dagurinn í gær verður lengi
talinn merkisdagur í járnbraut-
armálasögu Noregs, því að þá
fór járnbrautarlest milli Bergen
og Oslo á aðeins 6 klst. 55 mín.
en vanalegur tími er IOV2 klst.
milli þessara borga. Milcið var
um fagnað ,er hraðlestin kom til
Bergen. Forsætisráðherrann og
fjármálaráðherrann voru með í
ferðinni. — NRP—FB.
adeins Loftur.
Kamal Atatnrk taiinn af
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Fregn frá Istambul í morgun
hermir, að menn búist við, áð
Kamal Ataturk gefi upp öndina
þá og þegar. Hann hefir legið
meðvitundarlaus frá því
snemma í morgun.
United Press. *
rranco hefir tekið ytir
56 norsK skip.
Oslo 9. nóv.
Herskip Franco hafa alls tek-
ið 50 norsk skip og flutt til
liafna á Spáni og í spænska
Marokko, segir í grein í Norsk
sjöfartstidende í dag. NRP—FB.
ísing veldup
tjöni,
Aðfaranótt síðastliðins sunnu-
dags gerði afápmikla og óvenju-
lega ísingu á Suðurláglendinu,
einkum í Ölfusi og Flóa. — Á
svæðinu framanvert við Ing-
ólfsfjall og vestur að Hvera-
gerði brotnuðu nál. 50 staurar
og allar Mnur slitnuðu og lögð-
ust niður á þeirri leið. Einnig
varð innanbæjarkerfið á Eyrar-
bakka fyrir miklum skemdum.
Þá urðu allmiklar skemdir í
Mýrdal fyrir vestan Vík —
brotnuðu þar einnig staurar og
linur slitnuðu og lögðust niður.
Loks urðu skemdir á linum
milli Ölfusár og Minni-Borgar
og staurar brotnuðu nálægt
Kiðjabergi.
Viðgerðir hafa staðið yfir
undanfarna daga, en er ekki
lokið til fullnustu. FÚ.