Vísir - 23.11.1938, Blaðsíða 2

V I S I R
Allsherjar verkfall ytirvoíandi
í Frakklandi,
þegar Ctiambeplain og
Malifax lávaröur koma
þangað í dag til við—
ræðna við Ðaladiev og
Bonnet.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Dorfur í innanlandsmálum Frakklands eru ekki
g-Iæsilegar við komu bresku ráðherranna,
Chamberlains og Halifax lávarðs, til Parísar í
dag. Verkalýður Frakklands er mjög óánægður með
tilskipunina um lenging vinnutímans og það er jafnvel
talið, að allsherjarverkfall sé yfirvofandi.
Chamberlain og Halifax lávarður lögðu af stað kl.
11 árdegis. í gær var haldinn ráðherrafundur til þess
að taka fullnaðarákvörðun um stefnu ráðherranna í
þeim málum, sem rædd yrði í Frakklandi.
Lundúnablöðin í morgun búast ekki við, að mjög mik-
ilvægar ákvarðanir verði teknar á Parísarfundinum —
sennilega engar ákvarðanir, sem vekja alheimsathygli.
En þessi mál telja blöðin að muni rædd verða:
1. Samvinna Breta og Frakka í hernaði og
samvinna á friðartímum til undirbúnings
styrjaldarsamvinnu.
2. Samvinna í Austurlöndum. Mun þá verða
um það rætt hvað franska stjórnin geti
gert til þess að koma í veg fyrir, að Arab-
ar í Sýrlandi komi af stað óeirðum í Pale-
stínu. —
Það hefir einnig verið búist við því, að ráðherrarnir mundu
ræða um að veita báðum stjTjaldaraðilum á Spáni hernaðar-
réltindi. En mótspyrnan gegn því er svo megn á Frakklandi,
að óvíst er að nokkur ákvörðun verði tekin í því máli að þessu
sinni. Frakknesk blöð og verkalýðsfélög hafa mjög eindregið
lagt á móti því að Franco fái hernaðarréttindi.
Allsherjarverkfall vofir yfir í Frakklandi vegna tilskipana
Paul Reynaud fjárhagnum til viðreisnar. Tíu þúsund v?fka-
menn í Lille, sem vinna í hergagnaverksmiðjum, hafa gert verk-
fall, en 20.000 verkamenn í málmiðnaðinum í París hafa á-
kveðið verkfall í dag. — Framkvæmdaráð verklýðsfélaganna
hefir boðað einnar klukkustundar allsherjarverkfall á laugar-
dag, til þess að mótmæla lengingu vinnutímans. Óttast menn,
að þetta sé aðeins upphaf öflugri mótmæla.
Fráfall Maud Noreg^s-
drottning-ar.
Kveðjuathöfn i London í morgun.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Lík Maud drottningar var lagt á viðhafnarbörur í kapellu
Marlborough House, og að afstaðinni kveðjuathöfn þar, verður
það flutt til Victoria-stöðvarinnar. Þaðan verður líkið flutt f
einkalest til Portsmouth.
Viðstödd kveðjuathöfnina í kapellunni, en hún hófst kl. 9 í
morgun, var breska konungsfjölskyldan og Georg Grikkja-
konungur. Þrír konungar gengu á eftir kistunni: Georg VI.,
Hákon Vn. og Georg Grikkjakonungur. Ólafur konungsefni
Norðmanna, sonur Maud drottningar, til London í gær. Fara
þeir, Hákon konungur, faðir hans, og Ólafur konungsefni, á
herskipinu Royal Oak, sem flytur líkið til Oslo.
United Press.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgrciðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Dýpra og
dýpra.
IIUGVEK J A“ f j ármálaráð-
“ herrans um gjaldeyris-
málin, sem Tíminn birti upp-
hafið á s. 1. laugardag, er nú öll
komin almenningi fyrir sjónir.
Niðurlagið birtist í Tímanum í
gær. í lok fyrra kaflans hafði
ráðherrann lofað að leysa úr þvi
„í frambaldinu“, livernig tak-
ast mætti að ná því „marki“, að
koma fullum jöfnuði á erlendu
viðskiftin, úr þvi að innflutn-
ingslvöftin hefði ekki enst hon-
um til þess. Og nærri má geta,
hvort lesendur Tímans muni
ekki hafa beðið framhaldsins á
grein ráðherrans með nokkurri
eftirvæntingu, er jieir máttu
eiga þess von, að í því mundi
verða vísað á örugga leið út úr
ógöngunum. En hafi þeir hins-
vegar búist við „alt of miklu“
af ráðherranum, eða vænst þess,
að nú mundi hann hafa fundið
eitthvert nýtt og frumlegt ráð,
til þess að vinna bug á gjaldeyr-
isvandræðunum, þá er liætt við
því, að þeim hafi, að loknuni
lestri, fundist þeir hafa „gripið
í tómt“.
í fyrra kafla greinar sinnar
lýsti ráðherrann því í rauninni
mjög skilmerkilega, þó að það
hafi ef til vill ekki verið höfuð-
tilgangur hans með því skrifi,
að reyna að gera mönnum ein-
mítt það sem allra ljósast,
hversu örskammt innflutnings-
höftin hafa hrokkið til þess að
bæta úr gjaldeyrisörðugleikun-
um. Og niðurstaða hans sjálfs,
um árangurinn af innflutnings-
höftunum, er sú, að með jjeim
„einum saman“ sé að vísu
„hægt að ná vissu marki um
lækkun innflutnings, en heldur
ekki lengra“. í Iok þessa kafla
greinarinnar leggur hann svo á-
lierslu á það, að „Iengra“ verði
þó að komast, en innflutnings-
höftin hrökkva til, ef verslunar-
jöfnuðurinn eigi að geta orðið
nægilega hagstæður til þess að
íslenska þjóðin geti staðið í
skilum. Og um möguleikana til
þess ætlaði hann að ræða í
framhaldi greinarinnar.
En hverjir halda menn svo að
þeir „möguleikar“ séu? Ilvaða
ráð finnur ráðherrann til þess
að ná „Iengra“ en að því „vissa
marki“, sem innflutningshöft-
in ná? — Enn eru það innflutn-
ingshöftin, sem verða hið ein-
asta og seinasta fangaráð ráð-
herrans! Meiri „niðurskurður“
á innflutningi á byggingarefni,
en hingað til hefir þótt fært að
beita. Takmörkun á innflutn-
ingi á vélum til nýrra fyiir-
tækja og á tóbaki og áfengi. —
Þannig ætlar ráðherrann að
segja má að „ganga fram af“
sjálfum sér og innflutningshöft-
unum í senn!
En nú „fylgir böggull skamm-
rifi“. Ef dregið verður úr inn-
flutningi á tóbaki og áfengi
segir ráðherrann að með jwí
sparist að vísu engin ósköpafer-
lendum gjaldfeyri, en hinsvegar
muni tekjur ríkissjóðs skerðast
allmjög við það. En jiann halla
verður að sjálfsögðu að hæta
ríkissjóði, „það verða menn að
gera sér ljóst“, segir ráðherr-
ann og er þá ekki annað fyrir
hendi en nýir skattar eða niður-
skurður á framkvæmdum“!
f___'
Að Iokum kemst ráðherrann
j>ó að þeirri niðurstöðu, að í
rauninni sé það að eins eitt, sem
„til frambúðar“ muni geta leitt
þjóðina út úr fjárliagsörðug-
leilcunum og það sé „aukinn út-
flutningur eða öllu heldur auk-
in framleiðsla á öllum sviðum“.
Og i því skyni, segir ráðherrann,
að það verði að gera það „að-
gengilegra en verið hefir, að
stunda þær framleiðslugreinar,
sem mest hafa dregist saman
undanfarið“!
Nú er það kunnara en frá
þurfi að segja, að framleiðslan
í landinu liefir „dregist saman“,
ekki síst af völdum dýrtíðar og
sívaxandi skatta- og tollabyrð-
ar. Innflutningshöftin eru aðal-
undirrót dýrtíðarinnar, og þau
ætlar ráðherrann að auka. Þeim
halla, sem rikissjóður lcann að
bíða af því, að liann fær þá
minni tolltekjur af innfluttum
vörum, á að „mæta með nýjum
sköttum“ og liækkun tolla af
nauðsynjavörum! En með þessu
öllu lieldur ráðherrann að hann
muni gera það „aðgengilegra en
verið hefir, að slunda þær fram-
leiðslugreinar“, sem á undan-
förnum árum hafa dregist sam-
an og sligast undir dýrtíðinni í
landinu og skatta- og tollabyrð-
inni!
„Það jjarf að byrja á þorsk-
veiðunum og leggja alt kapp á,
að allur flotinn verði til þeirra
notaður á komandi vertíð",
segir ráðherrann í lok hugvekju
sinnar. Afleiðingarnar af stjórn-
arstefnu ráðherrans á undan-
förnum árum eru hinsvegar
þær, að nú er verið að „leggja“
veiðiskipunum, hverju af öðru,
og stöðva útgerð þeirra af því
að gersamlega vonlaust er talið,
að hún geti borið sig. Og svo
virðist, sem að því muni reka,
að vart verði hér um nokkura
þorskveiði að ræða, nema ef
vera skyldi á þurru landi. En
þess sjást engin merki, að fjár-
málaráðherrann eða Framsókn-
arflokkurinn hyggi á nokkurar
breytingar á stjórnarstefnu
sinni og er þess því lítil von, að
nokkuð rakni úr gjaldeyrisörð-
ugleikunum eða fjiárhagsaf-
koma j>jóðarinnar batni, nema
ef takast mætti að gera land-
þorskinn að útflutningsvöru.
Skákþingið í
Holfandi.
I 8. umferð á skákþinginu i
Amsterdam sigraði Fine Alje-
chin. Standa þá vinningar
þannig, að Fine hefir sex, Keres
51/2 Capablanca 4%, Botvinnik
31/2, Aljechin 3 og tvær biðskák-
ir, Resehevsky 3 og Euwe 2y2.
Ákveðið er að Aljechin tefli um
heimsmeistaratignina í skák við
sigurvegara þessa móts. (FÚ).
Karlakór iðnaðarmanna
heldur samsöng á morgun í
Gamla Bíó. Allur ágóðinn rennur
til aðstandenda þeirra, sem fórust
með b.v. Ólafi.
Á náðherrafundi í París í
morgun voru teknar seinustu á-
kvarðanir vegna komu bresku
ráðherranna. i
Fulltrúi Lebrun ríkisforseta,
Daladier, Bonnet, forseti bæjar-
stórnar Parísar, sendiherra
Frakka í London og sendiherra
Breta í Paris taka á móti jæirn á
norðurjárnbrautarstöðinni. Því
næst verður opinber móttaka í
Ráðhúsinu.
United Press.
Fjármálanefnd franska þings-
ins kom saman á fund í gær.
Kom fram tillaga um að fella
viðreisnarráðstafanir stjórnar-
innar og var liún feld með 20
atkvæðum gegn 18, 5 sátu lijá.
Síðar á fundinum var samþykt
tillaga frá radikal-socialista- í
flokknum með 25 atkvæðum á 1
móti 16. Daladier var sjálfur á !
fundinum til að byrja með og j
skýrði fundarmönnum frá því, 1
að ef ráðstafanirnar yrðu feldar j
mundi hann þegar í stað síma \
til London og biðja þá Halifax j
lávarð og Chamberlain að fresta
komu sinni. Mundi hann því
næst kalla saman þing og láta
atkvæðagreiðslur ganga um ráð-
stafanirnar.
Reynaud f jármálaráðherra hélt
þriggja klukkustunda ræðu á
fundinum um fjármálastefnu
sína. Sagði hann að 9 miljón
sterlingspunda virði í gulli hefði
komið aflur til Frakklands síð-
an í byrjun þessa mánaðar og
lýsti því yfir að fjárlög mundu
verða afgreidd tekjuhallalaus.
Utanríkismálanefnd franska
þingsins samþykti í gær með
nærri einróma atkvæðum, að
neita Franco um hernaðarleg
réttindi, nema á grundvelli hlut-
leysissáttmálans. Del Vayo utan-
ríkisráðherra spönsku stjórnar-
innar er í Paris um þessar
mundir, og átti viðræðu við
Bonnet utanrikisráðherra í gær.
Verður Del Vayo i París þangað
lil fundum frönsku og bresku
ráðherranna verður lokið. í
fregnum frá Burgos er lát-
in í ljós von um að þessar við-
ræður kunni að leiða til þess, að
Franco verði veitt hernaðarleg
réttindi. (FÚ).
Hltler 00 Pkov
ræðast við.
London 23. nóv. FÚ.
Pirov landvarnarmálaráð-
herra Suður-Afríku heimsækir
Hitler í Berchtesgaden á morg-
un. Þegar hann fer frá Þýska-
landi heldur hann til -Belgíu og
Hollands og þaðan til Engands.
Carol Rúmeníukonungur
heimsækir Ilitler einnig á
morgun. Fór liann frá París í
gær.
Oslo 22. nóv.
Breska lierskipið Royal Oak,
sem flytur lík Maud drotningar
til Noregs, leggur af stað, ásamt
fjórum tundurspillum, frá
Portsmouth á morgun og er
væntanlegt til Oslo á föstudag
eða laugardag — þegar ná-
kvæmlega 33 ár eru liðin frá
Kona og barn
bjargast nauðlega.
Siglufirði i dag.
Undanfarna þrjá sólarhringa
hefir hlaðið niður feilcna snjó á
Siglufirði. Klukkan tólf í dag
féll snjóflóð ofan úr sunnan-
veðri Hvanneyrarskál og lenti á
einu ibúðarhúsinu og nokkrum
bænsnahúsum. Stórskemdir
urðu iá ibúðarliúsinu. Kona og
barn, sem voru ein heima,
björguðust nauðuglega. Barnið
meiddist á liöfði. Hænsnakof-
arnir mölbrotnuðu, en nýbúið
var að flytja hænsnin úr þeim.
Eigandi íbúðarhússins var Ste-
fán Kristjánsson. Þráinn,
Ný herferð ábenður
Gyðingum.
Göbbels, útbreiðslumálaráð- ,
herra Þýskalands, skýrði frá, að '
í vændum væri ný áróðursalda
gegn Gyðingum, i ræðu, sem
hann flulti í gær vfir mönnum,
sem sendir verða út um landið
til þess að livetja til baráttu
gegn Gyðingum. Þessum áróðri
er ætlað að leiða í Ijós hið
háskalega atferli Gyðinga og
hvernig þeir hafi ávalt verið ,
helstu friðarspillar veraldarinn- |
ar. Kvikmynd, sein lieitir Gyð- !
ingurinn grímulaus“, hefir ver-
ið búin til og verður hún sýnd
í sambandi við þessa áróðurs-
fundi. „Angriff“ lætur vel yfir
þessari nýju herför og segist
enn á ný skora á menn til mis-
kunnarlausrar baráttu gegn
Gyðingum.
Lay, foringi verkamanna-
fylkingarinnar sagði í gærdag,
að þau tvö höfuð verkefni, sem
næst biðu Þýskalands væri að
losna við Gyðingana og fá ný-
lendur. Hann sagði, að engin
því konungshjónin komu til
Oslo fyrsta sinni.
Fullnaðarákvörðun um hvar
líkið verður geymt í framtíð-
inni liefir eldci verið tekin.
ChamJierlain flutti fagra
minningarræðu um Maud
drotningu í neðri málstofunni í
gær. NRP—FB.
samúð með Gyðingum mundi
verða þoluð, enda væru þeir
snikudýr utan við hið eigin-
lega mannkyn, og það væri sér
gleði að ítalía, Pólland og Balk-
anríkin væru með í þessari her-
för.
Kirigarlri i Suð-
urgötu 100 ára.
| dag er ein öld liðin síðan er
kirkugarðurinn við Suður-
götu var vígður. Garðurinn stóð
þá nokkuð fyrir utan bæinn.
Þ. 23. nóvember 1838 var jarðað
í kirkugarðinum í fyrsta sinn.
Var það lík Guðrúnar Oddsdótt-
ur, frúar Þórðar Sveinbjörns-
sonar háyfirdómara, sem jarð-
sungið var, af dómkirkuprestin-
i:m, sira Helga Thordarsen.
Var mikill mannfjöldi saman
kominn, á annað þúsund, og var
það sjaklgæft að svo margt fólk
safnaðist saman hér á landi í
þá daga, enda var litið á vígslu
kirkjugarðsins — sem rétt var
— sem hinn niesta viðburð._
Minnisvarði úr járni var síðar
settur á leiðið og stendur hann
enn.
Á fætur minnisvarðans er
letrað:
Á garði þessum grafin fyrst
allra 23. nóv. 1838.
Matlh. V. 8.
í dag var aldarafmælis garðs-
ins minst með því, að Bjarni
Jónsson dómkirkuprestur
flutti ræðu i líkhúsi garðsins.
Hófst athöfnin kl. 1. Sálmar
voru sungnir á úndan og' eftir
ræðu síra Bjarna, „Dauðinn dó,
en lifið íifir“ og erindi úr „Alt
eins og blómstrið eina“.
Lagður var sveigur frá Reyk-
vikingum á gröf frú Guðrúnar.
adelxss Loftur,