Vísir - 30.11.1938, Blaðsíða 2
V I S I R
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Altaf að tapa.
|UI ÖNNUM dylst það nú ekki,
að Alþýðuflokkurinn munj
sífelt vera að tapa fylgi í land-
inu. Af því leiðir hinsvegar, að
það verður með hverjum degi
erfiðara, að halda vörnum uppi
fyrir þvi, að Framsóknarflokk-
urinn fari með stjórn landsins
með stuðningi Alþýðuflokksins
eins. Þess vegna er það líka að
vonum, að ekki að eins Alþýðu-
flokkurinn, heldur einnig Fram-
sóknarflokkurinn, beri sig þvi
aumlegar, sem fylgisleysi Al-
þýðuflokksins verður augljós-
ara.
Samkvæmt niðurstöðum síð-
ustu Alþingiskosninga höfðu
stjórnarflokkarnir háðir saman-
lagt að eins um 44% greiddra
atkvæða í landinu að baki sér.
Síðan er það kunnugt, að Al-
þýðuflokkurinn hefir klofnað,
en að eins nýjar Alþingiskosn-
ingar geta leitt það í ljós, svo
að ekki verði um deilt, hve
miklum hluta fylgis síns flokk-
urinn hefir tapað samfara þeim
klofningi. Hinsvegar má ráða
nokkuð i það, af ýmsum atvik-
um, sem komið liafa fyrir í
sambandi við átökin innan
verklýðssamtakanna, og ekki
síst af atkvæðagreiðslum, sem
fram hafa farið í einstökum
verkalýðsf élögum.
í vor fór fram allsliprjarat-
kvæðagreiðsla i stærsta verka-
lýðsfélagi landsins, Dagsbrún,
sem i rauninni mátti telja að
það ylti á, hvorir ættu að ná
yfirhöndinni í verkalýðssamtök-
unum, Alþýðuflokksmenn eða
konxmúnistar. M. a. fór at-
kvæðagreiðslan fram um það,
livort svifta ætti kjörna fulltrúa
félagsins til Alþýðusambands-
þings, sem Alþýðuflokknum
fylgdu, umboðum þeirra, og
kjósa kommúnista í þeirra stað.
í þeirri atkvæðagreiðslu vann
Sjálfstæðisflokkurinn að því,
að Alþýðuflokksmennirnir bæru
hærra hlut. Var það fyrir þá
sök, að eðlilegra var þá talið,
að Sjálfstæðismennirnir í verk-
lýðsfélögunum tæki upp sam-
vinnu við Alþýðuflokksmennina
í félögunum, heldur en við
kommúnistana. En fyrir þenn-
an atbeina Sjálfstæðisflokksins
bar Alþýðuflokkurinn sigur úr
býtum í atkvæðagreiðslunni.
Og enginn vafi er á því, að þau
úrslit atkvæðagreiðslunnar í
Dagsbrún ollu miklu um það,
að Alþýðuflokksmennimir báru
einnig hærra hlut í atkvæða-
greiðslum í öðrum verkalýðsfé-
lögum, og að þeir fengu fleiri
fulltrúa kosna á Alþýðusam-
bandsþingið, en ella hefði orðið.
En þegar fram liðu stundir,
kom það í Ijós, að Alþýðu-
flokksmennimir vildu enga
samvinnu hafa við Sjálfstæðis-
flokksmennina í verkalýðsfélög-
unum, og ekkert annað en að
traðka rétti þeirra á alla lund
og tryggja sem best einræði Al-
þýðuflokksins í verkalýðssam-
tökunum. Þess var hinsvegar
varla að vænta, að Sjálfslæðis-
mennirnir mundu una því til
lengdar, að vera þannig notaðir
| einvörðungu til þess, að hlaða
undir Alþýðuflokkinn, en rétt-
ur þeirra til áhrifa á stjórn
verklýðssamtakanna væri alger-
lega fyrir borð borinn.
Sjálfstæðismenn höfðu nú
gert sitt til þess, að koma í veg
fyrir það, að kommúnistar
næðu yfirhöndinni í verkalýðs-
samtökunum. Þeir höfðu boðið
Alþýðuflokksmönnunum sam-
vinnu, en þeirri samvinnu var
liafnað. Til þess að ná rétti sín-
um, urðu þeir þvi að fara aðrar
leiðir, og þess vegna hafa þeir
nú tekið upp baráttu fyrir því,
i fullkominni andstöðu við Al-!
þýðuflokksmennina, að verka-
lýðssamtökin verði gerð óháð
öllum stjórnmálaflokkum.
Kommúnistarnir þm’fa ekki fyr-
ir þá sök að ná yfirhöndinni í
samtökunum. Með þvi er að
eins stefnt að því, að enginn
einn stjórnmálaflokkur hafi þar.
yfirhöndina, nema þá að liann
hafi til þess meirihlutafylgi
verkamannanna i landinu.
Um þetta hefir nú farið fram
ný allsherjaratkvæðagreiðsla í
Dagsbrún. í þeirri atkvæða-
greiðslu fór Alþýðuflokkurinn
mjög halloka, og það kom ótví-
rætt í ljós, að hann er í algerð-
um minnihluta í félaginu. Og
þó má telja það alveg fullvíst,
að raunverulegt fylgi flokksins
í félaginu muni vera enn minna
en séð verður af alkvæðatölun-
um.
Iirakfarir Alþýðuflokksins í
Neskaupstað eru alkunnar. En
þar er nú svo komið, að for-
spralckar floklcsins hafa orðið
að grípa til þess óyndisúrræðis,
að „hleypa upp“ fundum í
verkalýðsfélaginu, til að koma
í veg fyrir atkvæðagreiðslur,
svo að fylgisleysi þeirra kæmi
ekki 1 ljós. I bæjarstjórnarkosn-
ingunni í september voru þó á-
liöld um fylgi þeirra og komm-
únista. Þá er það enn til marks
um fylgishrun Alþýðuflokksins,
að kommúnistar eru nú sem óð-
ast að stofna nýflokksfélögvíðs-
vegar um landið, i kaupstöðum
og kauptúnum, og eru þau fé-
lög svo mannmörg, að ekki get-
ur lijá því farið, að mikill þorri
félagsmanna séu fyrverandi Al-
þýðuflokksmenn. — Og hvað
stoðar það, þó að blöð stjórnar-
flokkanna reyni af öllum mætti
að fela þessar staðreyndir og
Ieiða athygli almennings frá
þeim, með því að tönnlast í sí-
fellu á þvi, að nú sé komin á
samvinna milli Sjálfstæðis-
flokksins og kommúnista? Þeir
þurfa ekki að ætla það, að Al-
þýðuflokkurinn geti heirnt aft-
ur fylgi sitt með slíkum vaðli.
Og það breytir engu um þá stað-
reynd, að eins og nú er komið,
geta þeir ekki farið áfram með
völd í landinu, án þess að leita
sér stuðnings annarsstaðar frá.
Til þess er sameiginlegt kjós-
endafylgi þeirra orðið alt of lít-
ið, jafnvel þó að gert væri ráð
fyrir þvi, að flóttinn frá Alþýðu-
floklcnum væri nú stöðvaður í
bil{i, sem engar líkur eru til.
Því að svo virðist, sem lands-
fólkinu þyki nú orðið alt annað
betra en Alþýðuflokkurinn.
aðeins Loftur.
1 París komst engxn truflun
á samgöngur, né athafna- og
viöskiftalíf. - Nokkur þátt-
taka í verkfallinu í Marseille
og IBrest.
EINKASKEYTI TIL VfSIS.
London í morgun.
Nikkuru fyrir dögun í morgun virtist allsherjar-
verkfallið hafa farið út um þúfur í París, en
í Marseille og sumstaðar annarsstaðar var
þátttakan í verkfallinu almennari. Yfirleitt virtist horfa
svo í morgun snemma, að allsherjarverkfallið hefði
mishepnast, þar sem verkalýðurinn allur tók ekki þátt
í því og verkfallsmönnum hefir hvarvetna mistekist
að koma á algerri vinnustöðvun.
Stjórnin hélt áfram að boða hinar ströngustu ráð-
stafanir, vegna verkfallsins, þar til seint í gærkveldi.
Þanuig var tilkynt, að allir starfsmenn hins opinbera, sem
tæki þátt í verkfallinu, yrði tafarlaust sviftir stöðum sínum.
Heimtaði sjómin lista frá öllum ríkisfyrirtækjum og stofnun-
um yfir nöfn þeirra manna, sem ekki komu til vinnu sinnar
í morgun. Þessar ráðstafanir og fleiri, sem sýndu að stjómin
lét engan bilbug á sér finna gerðu marga starfsmenn ríkisins,
er ætluðu að taka þátt í verkfallinu, hikandi, og að lokum á-
kváðu fjölda margir þeirra að starfa sem vanalega.
Það er líklegt, að það hafi mikil áhrif um alt Frakk-
land, þegar í dag, að allsherjarverkfallið virðist hafa farið
út um þúfur í París.
Járnbrautarsamgöngur halda þar áfram og strætisvagn-
ar hins opinbera eru í förum.
Allar búðir eru opnar og markaðsskálar, kaffistofur,
gildaskálar póst- og símastöðvar. Sum Parísarblaðanna í
morgun komu út í minna broti en vanalega, að eins
„Action Francaise“ og „Epoque“ í vanalegri stærð.
Sveitir úr hemum og borgarliðinu eru á verði á öllum
járnbrautarstöðvum og herlið er á verði við opinberar
byggingar, öldungadeildina, fulltrúadeildina, Ráðhúið
o. s. frv.
í París hefir flutningur og
afgreiðsla á mjólk og ís farið
fram á vanalegan liátt og trufl-
unarlaust.
Yopnað lið fylgdi með mörg-
um þeirra póstbifreiða, sem
fóru um borgina.
Frá Marseille berast hinsveg-
ar tíðindi sem sýna, að þátttak-
an hefir verið þar tiltölulega
meiri, enda munu kommúnist-
ar eiga meira fylgi að fagna
í Marseille en nokkurri annari
borg Frakklands.
Aðeins fáar lestir hafa farið
frá járnbrautarslöðvum borg-
arinnar, og sá hluti borgarinn-
ar, sem nefnist „livita borgin“,
er eins og virki, þar sem búist
er við árás. Þar er alt krökt
af hermönnum, sem hafa mik-
ið af brynvörðum bifreiðum,
vélbyssum og öðrum hernað-
artækjum.
Strætisvagnar og sporvagn-
ar eru ekki í gangi. Starfs-
mennirnir komu á vettvang, en
tóku ekki til slarfa.
Verkfallsmenn, sem sest
höfðu að í verksmiðjum, voru
hraklir þaðan með hervaldi.
í Brest, þar sem er önnur
aðalflotahöfn Fralcklands, hafa
'i
HERMENN Á YERÐI VIÐ OPINBERAR BYGGINGAR.
starfsmennirnir í vopnaverk-
smiðjunum ákveðið, að taka
þátt í allsherjarverkfallinu,
enda þólt stjórnin liefði kvatt
þá i herinn lil þess að knýja
þá til þess að taka ekki þátt
í verkfallinu.
Forseti lýðveldisins undir-
skrifaði lieimildarlög í gær,
Iianda ríkisstjórninnni, til allra
nauðsynlegra ráðstafana til
þess að halda uppi opinberri
starfrækslu.
Blum skrifaði Daladier í gær
og fullvissaði liann um, að
verkfallinu væri elcki beint
gegn stefnu stjórnarinnar yfir-
leitt, og alls elcki gegn utan-
ríkismálastefnu hennar, heldur
eingöngu gegn fjárhagslegum
tilskipunum hennar. ,
Bæjarstjórn Parísar þakkaði
stjórninni í dag djarflegar ráð-
slafanir hennar til þess að
halda Uppi reglu í París.
í Lille tóku 35—50% af
þeim, sem upphaflega ætluðu
að vera með í allsherjarverk-
fallinu, þátt í þvi.
í Bordeaux eru verkfalls-
menn einna fjölmennastir.
Seinustu fregnir lierma, að
í Marseille og svo sé í fleslum
borgum landsins, að alt gangi
sinn vanagang.
Þar sem póstflutningar liafa
lafist, er búist við, að alt kom-
ist í vanalegt liorf upp úr liá-
degi.
í franska útvarpinu er lýst
yfir, að engin ástæða sé til að
ætla, að nokkur hætta sé yfir-
vofandi í Frakklandi — eklcert
hafi gerst, sem gefi neinum
manni, erlendis tilefni til þess
að halda fram, að franska
þjóðin sé tvístruð.
ítrekaðar tilraunir voru gerð-
ar til þess af Paul Boncour,fyrr-
verandi ráðherra, með stuðn-
ingi flokks síns (sem er einn af
hægri flokkunum) að koma á
sættum, en þær urðu árangurs-
lausar. Samband félaga upp-
gjafahermanna gerði einnig
slíkar tilraunir, en alt varð ár-
angurslaust.
í París tók lögreglan fasta 30
verkamenn í kaffihúsi einu ná-
lægt Gare Lazare, sem höfðu á-
formað að koma því til leiðar,
með því að láta verkamenn
vera á verði nálægt járnbrautar-
stöðvunum, að jámbrautar-
starfsmenn færi ekki til vinnu
í gærkveldi gaf verkalýðs-
sambandið út opinbera til-
kynningu, þar sem því var lýst
yfir, að verkfallið yrði að ná
fram að ganga, livað sem það
kostaði.
í París er fjöldi lögreglu-
manna og liermanna við þau
störf, sem annars eru unnin af
venjulegum borgurum. I Va-
lenciennes hafa hersveitir tek-
ið nokkrar verksmiðjur á vald
silt. Seinustu fregnir í morgun
benda til, að ekki muni takast
að koma á allsherjarverkfalli,
a. m. k. ekki i Paris. Járnbraut-
arlestir og bifreiðar ganga eins
Dg venjulega. (Úr FÚ.-skeyti).
smnar.
United Press.
POUL BONCOUR.
Vetrar hj álpin s. 1. vetnr
veitti nærri 3ooo manns
aðstoð sína.
Nú hefst starfsemi hennar að nýju.
Vetrarhjálpin er um það bil að taka til starfa á ný, eða
um næstu helgi, undir forystu Stefáns A. Pálssonar, en hann
hefir sýnt hinn mesta áhuga og dugnað í þessu starfi. Sam-
kvæmt skýrslu, sem Vísir hefir fengið frá Stefáni, nutu nærri
3000 manns /2999) aðstoðar Vetrarhjálparinnar síðast. En
fleiri munu hjálpar þurfi nú en þá, og margir munu þeir
verða, sem styðja starfsemi Vetrarhjálparinnar.
KAUPHÖLLIN í PARlS.
Vetrarhjálpin hóf starfsemi
sína í fyrra 1. des., og starfaði
til febrúarloka. Af matvælum
var úthlutað 870 sendingum,
að verðmæti kr. 17.631,67, af
mjólk 10.015 lítrum, af kolum
88 smálestum 350 kg., af fatn-
aði 6365 flíkum, að verðmæti
kr. 26.475,81, en alls var út-
hlutað á starfstímabilinu fyrir
um 54.000 kr.
678 fjölskyldur nutu aðstoð-
ar, og var meðlimatala þeirra
2711, þar af 1550 börn, en enn-
fremur nutu aðstoðar 288 ein-
staklingar, aðallega einstæð
gamalmenni. Auk þess voru
sendar jólagjafir til allra sjúk-
linga á Farsóttahúsinu og til
ganda fólksins á Grund, alls
178 sendingar.
Pengingjafir námu á tíma-
bilinu kr. 16.449,74, en auk þess
mikið af matvælum, kolum,
mjólk o. s. frv.
Vegna mikils atvinnuleysis
er þörfin enn meiri nú en áð-
ur fyrir starfsemi Vetrarhjálp-
arinnar. Ætti þvi allir, sem
þess eru megnugir, að styðja
hana.