Vísir - 30.11.1938, Blaðsíða 3

1919 Fullveldið 193»
Hátídatiöid stúdenta 1. des.
1. Kl. 13. Stúdentar eldri og yngri safnast saman að
Garði. — Þaðan verður farin skrúðganga að leiði
Jóns Sigurðssonar. Þar flytur formaður stúdenta-
ráðs stutla ræðu og leggur blómsveig á leiðið.
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur.
2. Skrúðgöngunni haldið til Alþingisliússins.
3. KI. 13.55 Formaður Stúdentaráðs, Sigurður
Bjaniason stud. jur., flytur ávarp stúdenta í Út-
varpssal.
4. Kl. 14. Ræða af svölum Alþingis, Pétur Magnús-
son hrm. Lúðrasveit leikur þjóðsönginn.
5. Kl. 15. Fullveldissamkoma í Gamla Bíó.
Dagsskrá:
1. Lúðrasveit Reykjavikur leikur.
2. Ræða: Ólafur Lárusson prófessor.
3. Karlakórinn „Fóstbræður“ syngur, söngstjóri:
Jón Halldórsson.
4. Minni Islands: Bárður Jakobsson stud. jur.
5. Gluntasöngur: Pétur Jónsson og Arnór Hall-
dórssou.
6. Trió Tónlistaskólans: Árni Kristjánsson, Heinz
Edelstein og Hans Steplianek.
6. Kl. 19. Hóf stúdenta að Ilótel Borg.
Stúdentablaðið verður selt á götunum allan daginn.
Er það að miklu leyti helgað fullveldisafmælinu og er
það stærsta stúdentablað sem út liefir komið.
Alþíngisliúsið og Ansturvöllur verða fánum skreytt-
Hátiðamerki sem stúdentaráðið hefir látið gera verða
einnig seld á götunum.
Stúdentar! Fjöhnennið i skrúðgönguna, kaupið og
útbreiðið Stúdentáblaðið.
Reykvíkingar! Minnist fullveldisins með því að taka
þátt i háðtiðahöldunum. Berið hátíðamerki dagsins.
STÚDENTARÁÐ HÁSKÓLA ÍSLANDS.
Fullveldisafmælisins
minst erlendis.
Kaupmannahöfn, 28. nóv.
(Einkaskeyti).
Tidens Tegn í Oslö flytur
langa grcin eftir Yillielm Fin-
sen um hina geisilegu ]móun
atvinnulifs og menningar á ís-
landi síðan sambandslögin voru
samþykt og fylgja greininni
margar myndir. Hann segir i
greininni, að ísland sé ríki sem
sé þrungið af starfslöngun og
lífsorku og leitist það við að
skapa sér jafningjaaðstöðu
meðal Norðurlandaþjóðanna
þrátt fyrir fámennið.
4
Iíaupmannahöfn, 28. nóv.
(Einkaskeyti).
Fjöhnörg blöð í Danniörku
birta gi'einar um ísland og
myndir í tilefni af þvi að 20 ár
eru Iiðin síðan sambandslögin
voru samþykt. T. d. skrifar
„Flensburg Avis“ á þá leið, að
Island hafi, þrátt fyrir liina
fjarlægu legu sina, og þó að það
hafi verið neytt til að bjargast
að mestu við eigin framleiðslu,
lagt verulegan skerf til þróun-
ar evi’ópiskrar menningar.
Blaðið segir ennfremur, að þeg-
ar ísland heldur nú hátíð 1. des.
þá muni Danmörk einnig
gleðjast yfir því að ísland fékk
sjálfstæði sitt með friðsamlegu
samkomulagi við vinveitta
þjóð. Þetta ætti, segir blaðið, að
vera trygging fyrir því, að þau
mál sem j>essi tvö ríki þurfa að
ræða og skera úr á komandi
árum, verði rædd í anda bróð-
ernisins og norrænnar sam-
vinnu.
Kaupmannaliöfn, 29. nóv.
(Einkaskeyti).
Sænsku blöðin „Syd-svenska
Dagbladet“ og fleiri sænsk blöð,
ennfremur „Aftenposten“ í Os-
ló, hafa flutt greinar um það,
að 20 ár eru liðin friá því að
sambandslögin gengu í gildi.
Hvar sem á þessi mál er minst
á Norðurlöndum er lögð á-
hersla á hina miklu atvinnu-
legu og menningarlegu þróun,
sem orðið hafi á íslandi síðan
það fékk sjálfstæði sitt. 1 sama
streng taka ýms blöð í Dan-
mörku. Extrabladet í Kaup-
mannahöfn skrifar meðal ann-
ars á þá leið, að með sambands-
lögunum hafi mikið af gömlu
ranglæti Danmerkur í garð ís-
lands verið jafnað. Sambandið
milli Islands og Danmerkur sé
nú ágæt fyrirmynd þess hvern-
ig tvær þjóðir eigi að hegða sér,
þó að svo liafi boi’ið til að önn-
ur liafi átt yfir hinni að segja
um stundarsakir. Blaðið segir
ennfremur að þessi 20 ár sem
liðin eru síðan sambandslögin
gengu í gildi hafi orðið stórkost-
lega blessunarrík fyrir báðar
þjóðimar og að alt bendi til
þess, að framtíð beggja ríkjanna
muni verða svipuð því, sem orð-
ið hefir á síðastliðnum 20 árum.
Útvarpið á morgun.
n,oo Messa í dómk. (Fr. H.).
12.15 Hádegisútvarp. 13,00 Ávarp
forsætisráðherra. 13.55 Ávarp stú-
denta. 14,00 Útihátí'S stúdenta:
Ræða á svölum Alþingishússins
(Pétur Magnússon hæstaréttar-
málaflm.) — LúSrasveit leikur.
15.15 Endurvarp frá Winnipeg.
15,45 Útvarp til Vestur-íslendinga.
Avarp forsætisráSherra. 16,00 Út-
varpshljómsveitin leikur. 17,30
Endurvarp frá Kaupmannahöfn:
RæSur Staunings forsætisráSherra
og Sveins Björnssonar sendiherra.
18,20 Fréttir af hátfðahöldum
dagsins. 1830 Endurvarp frá Is-
lendingahátiS í Kaupmannahöfn.
19,10 VeSurfregnir. 19,20 Hljóm-
plötur: íslensk lög. (Ath.: Ef end-
urvarp frá Kaupmannahöfn hepn-
ast vel, verður því haldiS áfram
og veöurfr. frestaS til kl. 19,30).
19,50 Fréttir. 20,15 Karlakór
Reykjavíkur syngur (söngstj.:
Siguröur ÞórSarson). 20,45 Ávörp
frá formönnum stjórnmálaflokk-
anna á Alþíngí. 21,40 Útvarpskór-
inn syngur. 22,00 Danslög. 24,00
Dagskrárlok,
V I s 1 K
Fallveldhhátíð
Beimdallar.
Heimdallur, félag uiigra
sjálfstæðismanna, gengst fyrir
fullveldisfagnaði í Oddfellow-
liúsinu annað kvöld. Hefir verið
vandað liið besta til fagnaðs
þessa og eru allir sjálfstæðis-
menn og konur velkonmir með-
an húsrúm leyfir.
Á fullveldisliátíð þessari flyt-
ur Tlior Tliors alþm. ræðu. Tví-
söng með gitarundirleik syngja
þeir Ólafur Beinteinsson og
Sveinbjörn Þorsteinsson. Að
þessu loknu verður dans stíg-
inn.
Aðgöngumiðar fást í dag í
skrifstofu Heimdallar í Varðar-
húsinu kl. 5—-7.
Vafalaust verður fjölment og
ætti menn að tryggja sér að-
göngumiða í tíma.
Samið hefir verið við veit-
ingamann í Oddfellowhúsinu,
að þeir sem óski þess geti feng-
ið keyptan hátíðamat frá kl.
7%—10 e. h. og hefir verið
veitt undanþága hvað vinveit-
ingar snertir. Þeir, sem lcynnu
að vilja taka þátt í borðlialdinu,
verða að tilkynna það í veitinga-
sölum Oddfellow fyrir hádegi á
morgun. Borðhald verður ekki
sameiginlegt, en séð mun verða
um að hljómsveit leiki þann
tíma sem borðað verður.
Það skal tekið fram, að að-
göngumiðar verða ekki seldir
við innganginn.
íþrfit'amenn 09
fBlheldtð.
Nokkrir stúdentar og íþrótta-
menn hafa komið fram með þá
ágætu hugmynd, að íþrótta-
menn bæjarins tækju þátt í
göngu stúdenta að leiði Jóns
forseta Sigurðssonar og fylktu
síðan liði með þeim á Austur-
velli undir fána . í. S. I. og
lilýddu þar á ræðu Péturs
Magnússonar alþingsmanns.
Hefir þetta verið borið undir
forgöngunienn íþróttamálanna,
stjórn I. S. í. og verið vel
tekið og er enginn efi á því, að
íþróttamenn munu fjölmenna
við þetta tækifæri. Er það enda
vel viðeigandi, að íþróttamenn
komi opinberlega fram á full-
veldisdegi olckar og munu þeir
eflaust setja svip sinn á hátíða-
höldin. Er það vel farið, að stú-
dentar skuli leita samvinnu við
stjórn í. S. í. í þessu máli og er
það þeim til sóma.
Stjórn I. S. I. hiður alla
íþróttamenn að mæta við I-
þróttavöllinn kl. 1 e. li. 1. des.
Messur á morgun.
I dómkirkjunni kl. 11: Guös-
þjónusta í tilefni af 20 ára afmæli
fullveldisins. Sr. FriSrik Hall-
grímsson prédikar.
f Hafnarfjarðarkirkju: Kl. 2,
fullveldisminning. Sr. Garðar Þor-
steinsson.
í fríkirkjunni í Hafnarfirði: Kl.
2, fullveldisminning, sr. Jón AuIS-
uns.
í Landakoti: Kl. 8 árdegismessa.
Guðsþjónusta meS prédikun kl. 6
síðdegis.
í spítalakirkjunni í HafnarfirSi:
GuSsþjónusta íd. 6 sí'Sdegis.
Skátar,
piltar og stúlkur, mæti'S á morg-
un kl. 1,30 viS Frkirkjuna, vegna
fullveldishátíSarinnar.
Pósthúsið
verður opið frá 10—12 á morg-
un, 1. des., vegna sölu nýrra frí-
merkja.
Sundhöllin
verður opin til 12 á hádegi 1.
desember.
Grétai* Fells:
HjátPÚ.
Nú á dögimi er mikið talað
um „hjátrú“. Sumir veifa því
orði í kringum sig eins og
svipu, sem óspart er látin dynja
á þeim, sem af einliverjum á-
stæðum þarf að refsa. Samt er
það nú svo, að sumir af þessum
sjálfvöldu hjátrúarböðlum eru
111 jög fjarri því, að vera
saklausir af allri lijátrú. Þeir
eru að eins liáðir einliverri ann-
ari tegund hjátrúar en þeirri,
sem þeh’ af einhverjum ástæð-
um þurfa að ráðast á til að
þjóna lund sinni. Efast eg meira
að segja um, að þeir viti stund-
um livað hjátrú er. En hvað er
þá lijátrú? Allir kannast við
orðið „hjáguð“. Hjáguð er siá
guð, sem er ekki hinn sanni
guð, —- hann er falsguð, sem
bregst þeim, sem á hann trúa.
Á sama liátt er hjátrú hið gagn-
stæða við rétta, sanna trú. Hjá-
trú er trú á blekkingar, trú á
eitthvað, sem hlýtur að bregð-
ast og lífið sjálft, reynslan, á
eftir að mótmæla og afsanna
fyr eða síðar. Þó verður æfin-
lega að liafa það í huga í þessu
sambandi, að einstaklingarnir
eru ólíkir, og það, sem gildi
hefir fyi’ir einn, getur verið
öðrum harla lítils virði eða
jafnvel einskis virði. Kemur hér
111 jög til greina, á hvaða þroska-
stigi einstaklingurinn stendur.
Barnið trúir á móður sína og
föður, meðan það er ungt, og
þessi „hjátrú“ barnsins er virðu-
leg ráðstöfun náttúrunnar, sem
uppeldi hinna fyrstu bernsku-
ára má illa án vera. En vitan-
lega vex barnið frá þessari hjá-
trú ■— og á að gera það. —
Mörg hjátrú — t. d. það, sem
kalla mætti hjátrú trúarbragð-
anna — er þannig einskonar
varnargarður utan 11111 ungan
og veikan gróður, sem er ekki
vaxinn frelsi sjálfstæðisins.
Hér skal bent á nokkurar
tegundir hjátrúar á ýmsum
sviðum mannlífsins:
Þjóðfélagsmál: Það er lijá-
trú að lialda, að unt sé að betra
og fegra þenna heim án þess að
byrja á byrjuninni þ. e. án þess
að byrja á því að göfga og
þroska hvem einstakling.
Trúmál: Þar er hjátrúin mest
í þvi fólgin að trúa ekki fyrst
og fremst á guð í sjálfum sér.
Listir: Það er hjátrú að halda,
að einhver ein listastefna
(skóli) sé öllum öðrum lista-
stefnum æðri og lífið sjólft sé
ekki allri list æðra — í raun og
veru list allra lista.
Vísindin: Á þessu sviði virðist
hjátrúin einna helst vera fólg-
in í trú á nöfn, svipað og á trú-
málasviðinu — einskonar ó-
skeikulleikatrú, sem minnir á
trú kaþólskra manna á páfann.
Það er gott verk og þarft að
Minningarorð...................
vara við raunverulegri lijátrú,
því hún stendur mönnum mjög
fyrir andlegum þrifum. En
jafnan skyldi það haft i huga,
að stóryrði ein og svigurmæli
leiða engan til réttari áttar í
þessum efnum. Og sá, sem
dæmir aðra hart fyrir „hjátrú“,
mun venjulega sjálfur vera
háður einhverri annari tegund
hjátrúar. Það er síður en svo,
að dómharka í þessum efnum
sé nokkurt siðferðisvottorð um
hjátrúarleysi, heldur jafnvel
jwert á móti. Því maður, sem er
hreinskilinn við sjálfan sig, veit
altaf á liönd hinni réttu trú,
trúnni á aðalatriðin. Hann
verður því vægur í dómum. Og
eitt veit liann: Vegna þess ör-
yggisleysis, sem æfinlega leynist
á bak við alla hjátrú, verður
hinn hjátrúaði, hvort sem liann
veit af þvi eða ekki, altaf að
„stramma sig upp“ í einhveri’i
mynd. Enda er það segin saga,
að eldar hjátrúarinnar loga æ-
tið órólega og brenna með braki
mildu og neistaflugi.
Grétar Fells.
GlBBPSfBlDB Álafoss.
Klæðaverksmiðjan Álafoss
hefir gluggasýningu i sýningar-
glugganum við Hressingarskál-
ann um þessar mundir, í tilefni
af 1. des.
Eru þar sýndir 3 klæðnaðir,
m. a. „smoking“-klæðnaður úr
alíslensku efni. Þá eru og sýnd
svört drengjaföt og gráröndótt
hversdagsföt, mjög smelddeg.
Er sýningin hin prýðilegasta.
Veðrið í morgtm:
í Reykjavík o st., heitasí I gæs'
3, kaldast í nótt — 2 st. Sójskin í
0.3 st. Heitast á landinu í naorgura-
3 st„ í Vestmannaeyjum, kaldast
— 7 st„ á Blönduósi. YfirKt: Djúþ
læg'ð og storinsveipnr yfir háfints
rnilli Islands og Skotlands á hreyf
ingu í austur. — Horfur: Su'ðvest-
urland til Brei'ðafjarðar: NorS-
austan kaldi. Þrkoniulaust.
Gullbrúðkaupsdag
eiga í dag Aðalbjörg Guðmunds-
dóttir og Ari Einarsson frá Pat-
reksfirði, nú til heimilis á Fossar
götu 6.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúkvfuru
sína ungfrú Flín Elíasdóttir fra
iBíldudal og HörðurGíslason versl-
unarinaður.
H áskólaf yrirlestur.
Þýski sendikennarinn, Woif-
Rottkay, flytur kl. 8 í kveld fyrir-
lestur trnt þýskar mállýskur og fer
yfir mállýskutexta.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Akureyrar
frá ísafirði. Goðafoss er á leíð til
Vestmannaeyja frá Kaupmanna-
höfn. Brúarfoss fer frá Leitfa f
dag. Dettifoss fer til útlanda S
kveld kl. 8. Lagarfoss er á Akur—
eyri. Selfoss er á útleið.
Bókasafn Alliance Francaíse
er nú opið daglega kí. 6—7 í
franska konsúlatinu. GengiS inra
uni efra hliðið, í kjallárann viíS'
suðurhlið hússins.
Eldsvarnarvika Slysavarntfé ar i: L
Berið aldrei opið Ijós að
bensíni.
Notið ekki bensín í heima-
húsum.
Farið varlega með öll eidf-
fim efni og gætið varúðar
með sprengiefni og sjálf-
kveikjandi efni.
Ekki einungis sjálft bensínið, heldur miklu frekar
uppgufunin af því, getur valdið íkveikju og sprengingis
sé verið með opið ljós í námunda við það.
Dæmi eru einnig til þess að bensíngufa hafi borisf
á milli herbergja og hæða í húsum, komist þar að opn-
um eldi (glóð í ofnum, kertaljósum o. 11.) og orsakað
eldsvoða.
Sprengingar og eldshætta getur stafað af því, við við-
gerðir, að logsjóða stáltunnur og önnur ítát, sem verið
hefir í benzín, spíritus, olía, tjara, asfalt og önnur eld-
fim efni.
Margoft hefir slys htotist af því að menn Iiafa hyrj-
að að logsjóða slík ílát án þess að gæta fyrst að því livað
hefir verið í þeim og án þess að sjá um, að ekkert værl
eftir í ílátunum af eldfimum vökva, og ekki hirt um
að skota ílátin, eða losa þau á annan hátt, við eldfimr
efni eða uppgufun af þeim, áður en þeir hófú viðgerð-
ina.
Varúðarreglur við logsuðu. Ilát, sem verið hefir í.
spíritus eða önnur slík eldfim efni, sem blandast valni;
ber að skola vandlega með mörgum umferðum af vatni,
áður en viðgerðin hefst, eða eima þau.
. 1 ' ■ 9 .
ílát, sem verið hefir í bensín, olía, tjara, asfalt, eða
önnur efni, sem ekki leysast upp í vatni, verða aS
hreinsast með því að eima þau, eða láta þau standa fuO
af vatni á ineðan viðgerðin fer fram, en skola þau þó
vandlega áður.
VERÐLAUNABÓK
Nýlega efndi sænska hókaútgáfan Natur och kultur tiT verð-
launasamkepni um bók fyrir drengi á aldrinum 12—15 ára.
Fyrstu verðlaun, 2000 krónur, hlaut Harald Yictorin, fyrir bólk
um kappflug í kringum jörðina. Margar flugvélar taka ]iátt f
kappfluginu og er meiri „spenningur“ í frásögninni á köflum
en títt er í unglingabókum en öll er bókin óvenjulega skemti-
lega rituð.
manna best, Iive erfitt er oft að
vara sig á þessari trú á auka-
atriðin, sem hjátrúin getur
réttilega nefnst, og vera nógu
vitur og skygn til þess að ganga
Þessi ágæta bók er nú komin út á íslenslcu í snildarlegri þýS-
ingu Freysteins Gunnarssonar skólastjóra. Bókina kallar hanra
Kappflugið umhverfis jörðina.
Þeir, sem vilja gefa drengjum skemtilega bófr, velja þesssr.
18 myndir eru í bókinni.