Vísir - 01.12.1938, Blaðsíða 45

VÍSIR
45
i
#
það frumvarp fjallaði um. Og
þegar Jón heitinn dó úr
spönsku veikinni 1918, féll mál-
ið niður í bili, eða þangað til
1922. Þá var málið aftur lagl
fyrir, samkv. áskorun frá Al-
þingi 1919, en í nokkuð breyttri
mynd frá 1917. í það skifti
komst málið heldur ekki fram,
meðal annars af því, að Versl-
unarráðið (eða Kaupmanna-
ráðið, eins og það mun liafa
heitið þá), óskaði eftir því, að
kaflinn um verslunaratvinnu
yrði tekinn út úr frumvarpinu
(jg lagður fyrir Alþingi sem sér-
stakt frumvarp. Þegar Gísli
heitinil Guðmundsson varð for-
maður Iðnaðarmannafélagsins í
Reykj avík, árið 1925, lióf hann
fljótlega að undirhúa löggjöf
um iðju og iðnað og um iðn-
aðarnám. Fékk hann tvo menn
úr félaginu utan stjórnarinnar.
til samvinnu við Iiana um
þennan undirbúning. í utanför
um þetta leyti kynti Gisli heit-
inn sér löggjöf Norðurlanda-
þjóðanna á þessu sviði, eink-
um Norðmanna, sem í því efni
voru lengst komnir, og kom
liann með ýmsar bendingar og
góð ráð þaðan.
Þessi frumvörp náðu sam-
þykki Alþingis árið 1927, en í
mjög breyttri mynd frá því, er
stjórn Iðnaðarmannafélagsins
liafði gefið þeim, einkum lög-
in um iðju og iðnað. Meðal
annars voru ákvæðin um iðn-
ráðin feld niður. En þótt ýms-
ir gallar á hvorttveggi lögun-
um kæmu í ljós við fram-
kvæmd þeirra, þá var með
þeim stigið stórt og mikilvægt
byrjunarskref, sem hefur liafl
víðtækar afleiðingar fyrir iðju
og iðnað í landinu, og mikil
réttarbót fengin, sem hefur
ekki aðeins veitt iðnaðarmönn-
um betri aðstöðu en áður var,
heldur einnig komið af stað
samtökum og vakningu, sem
hafa ált sinn drjúga þátt i
hinni miklu aukningu iðju- og
iðnaðar liér á landi hin síðustu
ár.
Samkvæmt lögunum um iðn-
aðarnám bar að setja reglu-
gerð um sveinspróf o. fl. við-
vílcjandi náminu. Nefnd sú, er
hafði fengið það verkefni, að
gera uppkast að þessari reglu-
gerð, rak sig brátt á það, að
misráðið hafði verið að fella
niður ákvæðin um stofnun iðn-
ráðs og reyndi því að taka þaxi
upp í reglugerðina, en fékk það
ekki staðfest. Við samningu
reglugerðarinnar þurfti að fá
upplýsingar frá iðnaðarmönn-
um liér í Reykjavík, frá iðnað-
armönnum úti um alt land, og
frá nágrannalöndum vorum.
Og við framkvæmd laganna
þurfa lögreglustjórar um land
alt að fá upplýsingar um hvert
sérstakfmál og livern iðnaðar-
mann. Þessar uppýsingar er
ekki hægt að fá, nema til sé
stofnun, er liefir það verkefni
með liöndum, að safna þeim
saman og hafa þær til taks á
einum stað. Þetta er eitt aðal-
verkefni iðnráðanna, og sam-
kvæmt þessum upplýsingum,
sem þau hafa safnað sér ,gera
þau tillögur um iðnréttinda-
málin í samræmi við iðnlög-
gjöfina.
Þegar allar tilraunir til þess
að fá samþykt opinber ákvæði
um stofnun iðnráðs höfðu
slraiulað, samþykti Iðnaðar-
mannafélag'ið i Reykjavík að
gangast fyrir stofnun iðnráðs
hér i Reykjavík, og var það sið-
an stofnað 23. des. 1928. 1 kjöl-
far þess fylgdu svo iðnráð í
hinum stærri kaupstöðum
landsins, Hafnarfirði, ísafirði,
Akureyri og Vestmannaeyjum.
Einnig stofnun sérfélaga í
fjölda iðngreina i Reykjavík
og síðar fleiri kaupstöðum,
hæði meistara- og sveinafélaga,
siðan iðnaðarmannafélög í
smærri kaupstöðum og stærri
kauptúnum, og loks stofnun
Landssambands Iðnaðarmanna
21. júní 1932.
Samtímis þessum frjálsu
samtökum iðnaðarmanna og í
sambandi við þau hafa starfað
hér nefndir að athugun iðn-
aðarmála. Árið 1932 starfaði
stjórnskipuð nefnd i iðju- og
iðnaðarmálum, samkvæmt á-
lyktun Alþingis, að athugun á
tollamálum iðnaðarins og
möguleikum á nýjum fram-
kvæmdum í iðnaði, og órið eft-
ir kaus Iðnaðarmannafélagið í
Revkjavík nefnd með sams
konar verkefni, auk þess sem
iðnþingin og Landssambandið
hafa jafnan haft þau mál til
meðferðar. Hafa þessar athug-
anir orðið til þess að benda á
marga nýja möguleika, sem
síðan hafa verið notaðir, og til
þess að koma af stað og fá
framgengt miklum lagfæring-
um á þeirri tollalöggjöf, sem
islenskur iðnaður átti við að
búa. Við athugun nefndanna
kom nefnilega í ljós ennþá
skýrar en af umkvörtunum
einstakra iðngreina, að mjög
víða var efni til iðnaðarvinnu
hérlendis tollað, en fullunna
erlenda framleiðslan tollfrjáls,
eða efnið tollað hærra en full-
unna varan. Skal eg sem dæmi
nefna, að bækur voru toll-
frjálsar, en efni til þeirra allt
tollað, hátar og skip tollfrjáls,
en allt efru til þeirra töllað,
Blikk- oi
Xleykj avík,
Verksmlðjusínii 3125. - Skrifstofusimi 3126.
Heimasímí 4125.
J. B. Pétursson hefir ásamt Kristni bróður sín-
um rekið blikksmiðju í Reykjavík síðan 1908, og
tóku þeir bræður við þeirri starfsemi af föður sín-
um, Pétri Jónssyni, er lést það ár. Þessi verk-
smiðja er löngu landskunn orðin og hefir hún selt
allskonar blikkvörur, svo sem þakrennur, þak-
glugga, vegg- og loftrör, lifrarbræðsluáhöld alls-
konar, olíugeyma og ljósker handa skipum, niður-
suðudósir o. fl. —
í marsmánuði 1934 keyptu þeir bræður vélar til
stállýsistunnugerðar og hófu þá starfsemi í þeirri
grein. Er hér um algert brautryðjandastarf að
ræða, því að þessi iðnaður hefir aldrei verið stund-
aður áður hér á landi, en sakir þess að vér íslend-
ingar erum mikil fiskveiðaþjóð, er þörf vor mikil
í þessum efnum, og sýna verslunarskýrslur vorar,
að fluttar hafa verið hingað frá útlöndum 21—23
þúsund stállýsistunnur á ári hverju. Er Stállýsis-
tunnugerð þeirra bræðra tilraun til að flytja þenn-
an iðnað inn í landið og gera þannig hvorttveggja
í senn, að spara kaup á útlendri valútu og auka
vinnu hér heima fyrir.
Verksmiðja þessi vinnur eingöngu úr 1. flokks
efni og með nýtísku áhöldum, og eru tunnur henn-
ar að verði og gæíium algerlega samkepnisfærar
við útlendar tunnur. Skal þess ennfremur getið,
að verksmiðjan hefir fullkomna aðstöðu til að
fullnægja notkunarþörf íslendinga á þessu sviði
og það þó að eftirspurnin aukist að miklum mun.
12