Vísir - 08.12.1938, Blaðsíða 3
VIS ÍR
Svend Aggerholm leikhússtjóri skýrir
frá dvöl sinni á íslandi
í dönskum blöðum
Eins og öllum er í fersku minni kom Svend Aggerholm leik-
hússtjóri hingað síðastliðið haust og‘ dvaldist hér fimm vikur
og Ias upp úr „Adam Homo“ eftir Paludan Muller. Við heim-
komuna til Kaupmannahafnar áttu blaðamenn viðtal við Svend
Aggerholm og ber hann oss hið besta söguna. Birtist hér eitt
viðtalið nokkuð stytt í lauslegri þýðingu og geta menn af þvi
glögglega séð, að herra Aggerholm ber hinn hlýjasta hug til
íslands eftir sín skömmu kynni af landi og þjóð, og væri vel,
ef ísland eignaðist sem flesta slíka vini erlendis.
Svend Aggerholm leikliús-
stjóri er kominn heim eftir
fimm vikna dvöl á íslandi — og
vér spyrjum hann tíðinda frn
hinni köldu ey norður í höfum.
— Eg hafði ekki af neinuin
kulda að segja, segir Svend
Aggerhohn með mótmæla-
hreim í röddinni. Það var sól-
skin norður á íslandi og veður-
far var líkt og í október hér. Eg
fór til íslands að tilhlutun utan-
ríkismálaráðuneytisins, sem
ræður yfir árlegri fjárveitingu
til slikrar heimsóknar, og eru
ýmist sendir listamenn eða vís-
indamenn, og mér var það á-
nægjuefni að verða fyrir valinu
í þetta skifti. Eg var gestur í
sendiherrabústaðnum allan
tímann og mér leið alveg fyrir-
taksvel. Reykjavík er fyrst og
fremst horg lieimilislífsins.
Menn leggja þar mikla rækt við
heimilislífið og félags- og sam-
kvæmislífið er liið ánægjuleg-
asta. Skemtanalíf á horð við
það, sem erlendis tíðkast, er
ekki um að ræða í Reykjavík.
Þar eru tvö kvikmyndaleikhús,
en vínveitingar fara í rauninni
að eins fram í veitingasölum
Hótel Borg. Að eins þar geta
menn til dæmis fengið danskt
öl. Á öðrum stöðum verða Inenn
að drekkft sódavatn eða íslenskt
öl. Þá vil eg nefna leikhúsið,
sem hefir enn ekki flutt í fram-
tíðarhúsakynni sín, því að ekki
hefir verið gengið frá iiúsinu að
innan og það og allur útbúnaður
kemur til með að kosta mikið
fé. Það er þess vegna leikið í
leigðum sal og alt fer fram und-
ir óvenjulegum kringumstæð-
um.
Blaðamaðurinn spyr hvort
ekki sé fastir leikarar starfandi
í Reykjavik og svarar Svend
Aggerhohn því svo:
— Jú, en leikararnir eru sjálf-
boðaliðar. Það eru menn, sem
vinna sín daglegu störf í bönk-
um og í skrifstofum og koma
saman til æfinga á kvöldin en
vitanlega alt af sama fólkið, svo
að liér er ekki um félag viðvan-
inga að ræða, heldur æfða
leikara, sem farast leik-
störfin prýðilega úr hendi. Hér
er það ástin til listarinnar, sem
er driffjöðrin, því að launin
eru, að eg hygg, smá. Eg sá
leikinn enska skopleikinn „For
the Love of Mike“ í Reykjavík,
og tókst leikurunum vel, þótt
það sé engan veginn auðunnið
lilutverk að flytja sérkennilegt
SVEND AGGERHOLM.
enskt leikrit frá London til
Reykjavíkur. Vitanlega er leik-
ið á íslensku. Eg hafði hoðist til
ef liægt væri að koma þvi við,
að annast leikstjórn á einu leik-
riti, meðan eg væri í Reykjavík,
og leika með, og hafði eg rætt
um þetta við R. E. Kvaran, for-
mann Leikfélagsins og for-
stöðumann Ferðaskrifstofunn-
ar, er hann var í Kaupmanna-
höfn, en svo fór það þvi miður
svo, að ekki gat orðið af þvi,
þar sem hr. Kvaran dvaldist
lengur en hann liafði búist við i
mikilvægum erindum í London,
varðandi þátttöku Islands í sýn-
ingunni í New York. Meðan eg
dvaldist i Reykjavik las eg at-
hyglisvert leikrit eftir föður
Kvarans, leikritið „Hallsteinn
og Dóra“, þrangið sérkennilegu
íslensku andrúmslofti og liygg
eg, að það mundi vekja mikla
athygli liér ef jafn mikilliæfur
listamaður og Reumert tæki að
sér aðalhlutverkið.
Svend Aggerliolm getur þess
því næst, að þær systurnar
Anna og Emilía Borg liafi leik-
ið i þessu leikriti hér, og minn-
ist virðulega leikstarfsemi móð-
ur þeirra, frú Stefaníu heitinnar
Guðmundsdótlur.
Svend Aggerholm segir að
lokum:
— Heimili Reykvíkinga eru
fögur — með nútíma sniði en
aðlaðandi. Þar eru fögur nnál-
verk á veggjum og góðar bækur
í liillunum — þar er sá menn-
ingarbragur, að manni hlýtur að
líða vel. Mér er það mikið fagn-
aðarefni, að hafa fengið tæki-
færi til persónulegra kynna við
íslendinga.
Kýlapest í sauflfe komin opp
i Reyfejadai op er té þegar
farið að hrynja niður.
Karakúlhrútur talinn hafa
bopid sj úkdóminn,
Vísir hafði af því fréttir í gær að tlþþ væri komin mögnuð
f járpest í Reykjadal í Þingeyjarsýslu. Er það kýlasótt, sem sæk-
ir á fé, aðallega í hálsi og á höfði, og mun fé þegar hafa drepist
á nokkurum bæjum þar í dalnum úr pest þessari.
Heimildarmaður blaðsins skýrði svo frá, að bændur þar
nyrðra álitu að sýkin hefði borist í héraðið með karakúlhrút,
sem þangað var keyptur, enda mætti rekja sýkina bæ frá bæ,
þar sem hrúturinn hefði verið. Er mikill uggur í bændumvegna
fjárpestar þessarar, sem þegar hefir náð mikilli útbreiðslu.
Sídasti póstup
fyrir jól.
í gær fóru þrjú skip til hafna
úti á landi og éiru það síðustu
póstferðir fyrir jól. Þessi skip
voru Brúarfoss, Goðafoss og
Súðin.
Mun mörgum þykja það
bagalegt og eldd að ástæðu-
lausu, þar sem enn eru 16 dagar
til jóla. Tafði það einnig fyrir
afgreiðslu póstsins í gær, að
póstmenn þurftu að afgreiða
samtímis þrjár sendingar út um
land, enda seinkaði skipunum.
Vísir átti tal við búnaðarmála-
stjóra, Steingrím Steinþórsson,
í morgun og hað liann um nán-
ari upplýsingar viðvíkjandi
fjárpest þessari og skýrði hann
svo frá, að Búnaðarfélaginu
hefði nýlega horisl bréf frá
Helga Sigtryggssyni, bónda að
Hallbjarnarstöðum i Reykjadal.
í bréfi sínu segir liann að i fé
sinu hafi borið á illkynjaðri
veiki, sem aðallega kemur fram
í kýlum og ígerðum í hálsi, sem
hafast illa við, og telur Helgi sig
þegar hafa mist nokkrar ær úr
pest þessari. Frekari kvartanir
S vegna pestar þessarar liafa ekki
, borist Búnaðarfélaginu.
! Halldóri Pálssyni, ráðunaut
i félagsins i búfjármálum og bú-
[ fjársjúkdómum, hefir verið fal-
ið að rannsaka veiki þessa nán-
ar og mun hann mjög bráðlega
hefjast lianda um rannsóknir á
pestinni, en liann er sem stend-
ur i ferðalagi fyrir austan fjall,
en kemur úr því næstu daga.
Búnaðarmálastjóri gat ekki
gefið frekari upplýsingar um
málið á þessu stigi.
Sé það rétt, sem talið er
nyrðra, að veiki þessi hafi bor-
ist með karakúlhrútnum, virð-
ist ólánið ekld ætla að ríða við
einteyming fyrir íslenska bænd-
ur, og verður enn ekki séð,
hverjar afleiðingarnar verða.
Þegar þess er minnst, að fyrir
allmörgum árum stóðu liarðar
deilur um innflutning erlends
sauðfjár, og Magnús heitinn
dýralæknir varaði þrávegis við
þeirri hætlu, sem af honum
gæti stafað, og gætnum mönn-
um mátti vera ljós, verður að
teljast, að mjög liafi verið ras-
að fyrir ráð fram um innflutn-
ing og einangrun á hinu erlenda
íe að þessu sinni, þótt allir voni,
að betur rætist úr en á horfist.
Þáttur karakúlhrútanna er þó
þegar orðinn það umfangsmik-
ill i íslensku atvinnulif’, að vel
væri liann þess verður, að hon-
um væri gaumur gefinn, og inn-
flutningur þeirra og ferill um
Iandið rakinn i heild.
Slysavarnafélagið.
Kvikmyndasýning félagsins hefst
í kvöld kl. 9 í VarSarhúsinu. Verö-
ur fyrst sýnd eldsvarnarmynd og
síðan mynd, er fjallar um lifgun
úr dauðadái. Aðgangur kostar 50
aura, og eru miSar seldir vi<5 inn-
ganginn.
Missir ökti'
ieyfi æfilacgt.
í gær kvað Hæstiréttur upp
dóm yfir hílstjóra að nafni Jón
Júlíus Jónsson, er kærður var
fyrir brot á áfengislögunum og
bif r eiðalöglunum.
Málavextir voru þeir, að 8.
júli i sumar fór J. J. J. að
skemta sér með tveim öðrum
mönnum, en fékk þann þriðja
til þess að aka bíl sinum, R. 904.
Var farið t,il Baldtirshaga og
setið þar um stund, en síðan far-
ið út i bilinn aftur.
Þar varð Jón Júlíus saupsátt-
ur við drykkjubræður sína og
lauk deilunni þannig, að þeir
fóru úr bílnum og braut þá ann-
ar afturrúðu hans í bræði sinni.
Við þetta skarst sá á liendi og
fór félagi lians og sá, er J. J. J.
hafði fengið til að aka fyrir sig,
afsíðis til að binda um sárið. En
er þeir komu aftur var billinn
allur á brott.
IJringdu þeir á bil til Reykja-
vikur, en á leiðinni uppeftir
varð hann ekki var við R. 904.
Á leið niður eftir komu þeir svo
að lionum út af veginum við
Árbæ. Kvaðst J. J. J. ekkert
muna af því, sem gerðist.
í lögreglurétti var J. J. J.
dæmdur í 300 kr selct og sviftur
ökuleyfi æfilangt. Hann áfrýj-
aði, en Hæstiréttur slaðfesti
dóminn.
Skákmótið á
Akupeyri.
Einkaskeyti til Vísis.
Akureyri i morgun.
Sjötta umferð skákþingsins
var tefld i gærkveldi og fór svo:
Baldur Möller vann Jón Ingi-
marsson, Jóhann vann Björn,
Unnsteinn vann Jón Sigurðsson
en aðrar skákir bíða.
Jakob.
NÝLENDUMÁLIN.
Frh. af 2. síðu.
stöðugum undirróðri gegn af-
liendingu nýlendnanna. Blaðið
segir, að röksemdir MacDonalds
hvili ekki á réttlátum grund-
velli. Völkischer Beobachter
bendir á það, að ibúar nýlendna
Þjóðverja hafi ekki verið að því
spurðir, er umboðsstjórn var
sett þar á stofn, af Þjóðabanda-
laginu, hvort þeir væri þvi sam-
þykkir.
United Press.
Panl prlns af Jngoslavín
I heimsókn í Parls.
London i morgun.
Prins Paul af Jugoslovíu er
nú staddur i París og var gestur
Lebrun ríkisforseta og frúar
hans i morgun. Paul prins er á
heimleið frá Englandi.
Bonnet utanríkismálaráð-
herra hefir veitt áheyrn sendi-
herra Breta og skýrt honum frá
viðræðum sinum og von Ribb-
cntrops.
United Press.
FJ ELRGSPRENTSttlÐJ U NNAR
Ö£ST\fc
25 járnTarðliðS'
menn teknir fastir.
London. FÚ.
25 járnvarðliðsmenn í Rú-
meníu liafa enn verið teknir
fastir vegna árásarinnar á of-
ursta úr rúmenska hernum á
mánudaginn var. Þeir tveir, sem
stóðu beinlínis að árásinni voru
>egar í stað teknir fastir og er
annar þeirra laganemi, og yfir-
lýstur meðlimur launmorð-
ingjasveitarflokksins semkallar
sig „Krossbræður“. Flestir þess-
ara 25 eru nemendur í æðri
skólum eða stúdentar.
Ingibjörg Benediktsdóttir:
Frá afdal til Aðalstrætis.
Ljóðmæli.
Frá ómunatíð hefir verið svo
liljótt um störf og hugsjónir al-
lýðukvenna, að það þykir tíð-
indum sæta, þegar sú þögn er
rofin. Hinir síðustu tímar liafa
k') sannað, að konur eiga jafn
fjölþætt sálarlíf og karlar, og
meigjast margar þeirra til lista,
vísinda og hverskonar andlegr-
ar starfsemi. Einna mest virðist
þó bera á því, hve ríkar þær eru
af ljóðrænum liugsunum. En
daglegar áhyggjur og þrotlaust
strit krefst allrar þeirrar orku,
sem þær eiga yfir að ráða. Að-
eins á milli þátta — á andvöku-
og einverustundum — leita þær
sér hvildar í þvi, að seiða
liljóma af strengjum, sem þó
aldrei náðu fullum þroska,
vegna þröngra lifskjara. Þessir
„ómar af lögum og brot af brög-
um“, er þeim hugljúf svölun —
andvarp leitandi sálar —, sem
að eins í draumsýnum æskunn-
ar sá hilla undir þær Furðu-
strendur, þar sem viðsýni og
viskulindir felast í skauti sannr-
ar mentunar,
Ein þessara kvenna er frú
Ingibjörg Benediktsdóttir. Þær
dísir, sem stóðu við vöggu henn-
ar, gáfu henni margar dýrmætar
gjafir, þótt ljóðgáfan hafi jafn-
an verið henni kærust þeirra
allra. En þær gleymdu að sjá
lienni fyrir þeim farkosti, er
sæmdi hæfileikunum. Þrátt fyr-
ir það hefir hún náð lengi'a og
liærra en flestar jiær konur, sem
lagt hafa leið sina i líka átt. Hún
á svo hrifnæma strengi, að þeir
geta ómað jafn þýðlega, hvernig
sem umhverfið er, livort sem
hún situr við rokkinn eða rakar
á teignum. Henni lætur vel, „að
samrýma sumarsins störf, við
sólbros og vorfuglakvak“.
Kvæðin frá æskuárunum eru
viðkvæm og heit af þrá eftir
meiri andlegri næringu og
stærra sjónarsviði:
„Hvað er sárra en köllun hjá sér
finna,
er kringumstæður lifsins aftra
að sinna?
Geturðu ei vorkent æskuvonum
ungum,
þó ói þeim við dauðans hrammi
þungum?
Þú veist hve þungt það veitist
ungu hjarta,
að verða að kveðja draumaland-
ið bjarta,
að finna líf sitt skortsins viðj-
um vafið,
og verða i æsku að sökkva niður
í kafið,
að elska hvelið fagra, heiða og
háa,
en hljóta að þjást og hverfa í
sorpið lága.“
Með fullorðinsáranum verðia
viðfangsefnin stærri og kvæðiia
blæfegurri og dýprL Vil eg sér-
staldega nefna kvæðið „Endor-
minning“, sem geymir svo
margar fagi'ar hugsanfr:
„Báran, háran liassta:
brimhvit reis af sj ór
lækkaði við landið,
lágt þar stundi og — dó.
Ölduhvikið áður,
ekkert snerti mig.
Þetta eina andvarp..
minti mig á þig.
Sé eg fifil fallinn,
fölna á slegnri grumL.
lykja ljósri krónu,
hða í höfgan blund.
Veit þó ljósflóð lífsins
leiftra í kringum sig.
Alt það unga er hnígur
minnir mig á Þig*
Rök hins fargra og rétta*
ræðusnillings mál:
læsast oft seni örvar
inn í hverja sál.
Eldstraum aflsins finn eg
endurnæra mig.
Alvaran og andinn
minnir mig á þig.“
Siðustu kvæðin fela í sér a-
kveðnaeggjan til alþýðukvenna,
um að neyta betur réttar sins
og orlui til að ná meiri og meíri
þroska:
„Að dreyma og unna, vaxa og
vinna,
i visku og þroska vort kveneðli
finna,
mun efnið og kjarninn á ö-
komnum dögum
í alþýðukvennanna framtíðar-
sögum.**'
Eg veit að kvæði frú Ingí-
hjargar Benediktsdóttur verSa
öllum ljóðvinum kærkomín,
enda eru mörg þeirra með þvi
besta, sem sést hefír á prenti
eftir íslenskar konur. — Frá
gangur bókarinnar er allur tónn
prýðilegasti, og að Iesfrí hennar
loknum mun verða efst í hug-
um margra þetta erindi höfund-
arins:
„Hjartans mál og hjartaglóðiiD
hlýjar, Iýsir, vekur.
Þennan helga arineldinn
enginn frá mér tekur.“
Þóra Jónsdóttir
frá KirkjuhaE.
Þorlákur þreytti
verður leikinn í kvöld fyrir lækk-
að verð.
Nýtt daglega:
Fisktars
Kjötfars
Saxaö kjöt
Miödags-
pylsu.r'
Kindabjugu
Soöin svid
o. m. tfl»
Slmar 1636 & 18341
HIÖTBÚBIN BDRB
adeins Loftur,