Vísir - 11.12.1938, Blaðsíða 4
ívn&im
4
stafandi af alLskonar vítamín-
skorti, liafa valdið hér á ýms-
lun ölduin.
Ástandið á Islandi.
Ef við tökum til athugunar
livernig ástandið er hér heima
nú í þessum málum, þarf ekki
langrar umhugsunar við til að
sjá, að það er hörmulegt og ó-
forsvaraniegt með öllu.
Sú grænmetistegund, sem við
höfum einna mest af, eru kar-
töflur. Þó eru þær viða af mjög
skornum skamli og stundum ó-
fáanlegar. Auk þess altof dýrar.
Aðrar grænmetistegundir eru að
vísu fáanlegar i smáum stíl 3—
4 mánuði af árinu, en livergi
svo, að svari eftirspurninni,
þrált fyrir það, að verðið er svo
hátt, að aðeins efnaðasta fólkið
leyfir sér að kaupa það. 8—9
mán. af árinu eru allir ávextir og
grænmeti sem sagt ófáanlegt.
Komi það fyrir, að náist i það,
er verðið svo, að enginn treyst-
ist til að kaupa það svo a% neinu
gagni sé, lieldur sem lireinasta
luxus, rétt til smekkbætis eða
hátiðabrigða.
Þetta er vitanlega alveg óþol-
andi og má ekki tíðkast lengur.
Við fórnum miljónum kr. ár-
lega í lyf, læknishjálp, spítala-
hald og sóttvarnir. En við erum
útlokaðir frá þeim lífgrösum og
heilsugjafa, sem óhrekjanlega er
eitthvert besta og öruggasta
vopnið í baráttunni gegn sjúk-
dómum og allskonar hcilsu-
leysi..
Sjúkdómar
og grænmetisneysla.
En grænmetið og ávextirnir
eru ekki einungis ómetanlegt
sem C-vitamíngjafi.
Hér á landi er ógrynni af
íólki, sem er heilsulaust, óvinn-
fært og ólæknandi vegna þess,
að það getur ekki neytt þeirra
fæðutegunda, sem því eru nauð-
synlegar. Þar verður það aftur
graenmetið og ávextirnir, sem
sárastur skortur er á.
Fjöldi fólks gengur hér með
meltingarsjúkdóma ár eftir ár,
semvitanlegt er að mundi lækn-
ast fljótt og vel, ef grænmeti og
ávextir væru fyrir hendi.
Þá eru nýmasjúkdómar ekki
óalgengir, sem er þannig farið,
að sjúklingamir mega ekki
bragða neina eggjahvítu, og yf-
irleitt ekkert nema grænmeti.
Það má telja upp marga aðra
sjúkdóma, þar sem grænmetið
er óhjákvæmilegt til lækninga
og til þess að yfirleitt sé hægt
að halda þeim í skefjum og
varna þvi að þeir fari versnandi.
Þar koma til greina ýmsir
hjarta- og lifrar-sjúkdómar,
sykursýki, ýmsir efnaskiftinga-
sjúkdómar, húðsjúkdómar,
kölkun í liðum og æðum og yf-
irléitt flestir sjúkdómar, sem
bafa hækkaðan blóðþrýsting í
för með sér.
Ástand,
sem ráða verður bót á.
Við verðum að fara að gera
okkur grein fyrir þvi, hvílíkur
fjöldi manna gengur hér farinn
að heilsu og kröftum, einungis
vegna þess, að þeim er fyrir-
munað að njóta þeirra fæðuteg-
unda sem gætu bætt beilsubrcst
þeirra, og engin meðul geta
komið í staðinn fyrir.
Hér eru engar skýrslur til um
það, hvað mörg mannslíf hafa
farið forgörðum fjrir örlög
fram af þessum ástæðum. Sá
listi yrði sjálfsagt langur, ef
hann væri rakinn frá upphafi.
Jónas Kristjánsson læknir
hefir skrifað margar greinar og
haldið ágæta f>TÍrlestra um
matarliæfi okkar íslendinga, og
hvernig mætti breyta því til
bóta. Eg er að vísu ekki sain-
mála honum í sumum greinum, •
en því miður liafa menn; dáúf-!
heyrst allt of mikið við kenning-
um Iians, og læknarnir stutt
hann all of lítið í þeirri góðu
baráttu.
Það er ilt að vita til þess, að
fólk skuli þurfa að dragast gegn
um lífið með þrautum og þján-
ingum, sjálfu sér til kvalar og
öðrum til byrði, vitandi það, að
þeir gætu verið nýtir og starf-
and borgarar, að eins ef þeir
mætlu neyta fæðutegunda, sem •
þeim er b;egt frá, vegna mis-
skilnings og þekkingarleysis
ann'ara.
Þeir eru líka ótaldir hér á
landi, sem aldrei urðu menn og
aldrei náðu því líkamlega og
andlega atgervi, sem þeim var
fyrirliugað frá náttúrunnar
hendi, vegna þess að þá vant-
aði vítamínin, sem hefðu getað
varið þá fyrir smitandi sjúk-
dómum og allskonar vanheil-
indum.
Ef við að eins veitum því at-
hygli, sjáum við hér daglega
fjölda barna, sem ráfa um liálf-
sinnulaus, grá og guggin, slöpp
og þreytuleg, lasin og voluð,
vegna þess að þau vantar í sig
þann kraft, sem mold, — loft,
— og sól sameina í gróðri jarð-
ar.
Hver sá, sem hefir aðstöðu til
að bæta böl þessara barna, og
gerir það ekki, hann er að svíkja
sína eigin þjóð og rækta sjúk-
dóma í landinu.
píanóleikari.
Það mun ekki vera nein þörf
á því að kynna þennan unga og
efnilega píanóleikara fyrir
Reykvíkingum. Allir þeir, sem
fylgst Iiafa með því, sem hér
hefir gerst á sviði tónlistarlífs-
ins undanfarin ár, vita liver
maðurinn er. Þeir muna eftir
honum frá píanótónleikum Tón-
listarskólans, en á þeim vakti
hann á sér athygli sem efnileg-
ur nemandi, og þeir muna ekki
síður eftir píanóhljómleik hans
hér fyrir rúmu ári síðan, er
hann hélt upp á eigin spýtur.
Þeir tókust þannig, að liann gaf
meira en flestir höfðu búist við.
Síðan hefir Rögnvaldur verið
við nám í París. Eg hefi séð um-
sögn kennara Iians um hann og
er hún á þá leið, að Rögnvaldur
sé gæddur ótviræðum tónlistar-
gáfum og meðfæddum tækni-
hæfileikum. Fer þessi umsögn
kennara hans í sömu átt og
blöðin hér tóku á sínum tíma
fram um hann, að liann sé „pí-
anistiskur“ eða hafi í sér hið
rétta „vitamin“ píanóleikarans.
Rögnvaldur er nú á förum til
frekara náms. Munu þeir, sem
sækja þenna hljómliek gera
tvent, fá að heyra góða og vel
flutta músik og styrkja efnileg-
an mann til náms.
B. A.
MÓTORNÁMSKEIÐ
Fiskifélags Islands hófst á Ak-
ureyri 20. f. nu með rúmlega
30 nemendum. Námskeiðsstjóri
er Jón Sigurðsson vélfræðingur
frá Hrísey og meðkennari Páll
HalTdórsson erindreki Filskifé-
Iagsins. (FÚ).
ÚR KEFLAVÍK
hafa róið 12 bátar undanfarið,
Afli hefir verið frá 3000 til 5000
kílógr. á bát í róðri. Togari
kaupir fiskinn til útflutnings.
Engin síldveiði hefir verið síð-
ustu daga. FÚ.
Nokkur orð til „veg-
faranda“ í Alþýðu-
blaðinu.
í rusladálki Alþýðublaðsins,
sem kendur er við Hannes á
horninu, ralcst eg á skrif ein-
hvers sem nefnir sig „vegfar-
anda“ Og er þar verið að gera
athugasemdir við gjörðir þeii’ra
manna er stóðu að liundraðára-
minningarathöfn kirkjugarðsins
við Suðurgötu.
Vegfarandi segist vera eins
og „hundur í hofferð hverri“ og
hygg eg að það sé eitt af því fáa
sem hann segir satt í greinar-
stúf sínum.
Vegfarandi! Þér talið um við-
gerðina á líkhúsinu og teljið að
hún mmii hafa verið fram-
kvæmd aðallega sem atvinnu-
bótavinna fyrir einn af efna-
mönnum bæjarins. Yður finst
hann „búralegur“ og segið að
hann hafi „kjalfalctað“ í mesla
fúann og þetta sé vafasamt
verk. Viðgerðin á húsinu fór
fram fyrir áskorun allra prest-
anna í Reykjavík og var Sigurði
Halldórssyni trésmiðameistara
falið að sjá um viðgerðina.
Hann lét smíða nýja glugga í
liúsið og útidyrahurð og gerði
þar að auki við það nauðsynleg-
asta. Þetta var gjört á ódýrasta
liátt sem hægt var, og má hver
trúa því seni trúa vill, að Sig-
urður Halldórsson hafi liaft
þetta sem atvinnubótavinnu.
Það munu þeir einir gera, sem
eru með lílui hugarfari og
„Vegfarandi“ og þeir sannleiks-
snauðustu af taglhnýtingum
Hannesar á horninu.
Aðal kostnaðurinn við verkið
var málaravinnan, en liana
framkvæmdi faglærður málari.
Um kransinn, sem lagður var
á elsta leiðið í garðinum segið
þér:
„Eg flaut í kjölfar sessunaut-
ar míns (út úr húsinu), sem bar
krans einn óásjálegan, gerðan
úr tilbúnum eða visnuni blóm-
um“ o. s. frv.
Kransinn var gerður af frú
Önnu Hallgrímsson, og tel eg
vafasaint, að aðrir taki lienni
fram í því verki. Hann var gerð-
ur úr nýjum, dýrum og falleg-
um blómum, s. s. Thugu, sem
er fallega græn, mjög fíngerð,
og fullþroskuðum blómknöpp-
um af Chrysanteum, sem marg-
ir þekkja hér.
Þér segist hafa komist í and-
lega „stemningu“ undir sálma-
söngnum og minningarræðunni,
en kransinn liafi eyðilagt liana.
Vel má það vera, en þá hefir
„stemningin“ verið lág.
Það er liaft eftir Axlar-Birni,
þá er liann gekk úr kirkju:
,Það eru sólarlitlir dagar, piltar',
en þá var glaða sólskin, en þér
sjáið dauð og visin blóm, þar
sem aðrir sjá þau lifandi.
J.
TUNNU VERKSMIÐ J AN
á Akureyri tók til starfa 3. þ. m.
Smíðaðar verða 50.000 tunnur
í vetur. Unnið er allan sólar-
hringinn og liafa alls 46 menn
vinnu við verksmiðjuna. (FÚ).
SIGURÐUR BIRKIS
söngkennari liefir dvalist á Pat-
reksfirði undanfarnar vikur og
æft Karlakórinn Fram. Hélt
kórinn samsöng í gærkvekli við
góða aðsókn og ágætar viðtök-
ur. Söngstjóri er Jónas Magnús-
son skólastjóri. Kórinn fór í dag
til Bíldudals og heldur samsöng
þar annað kvöld. (F|Ú í gær.)
•SfiMUÞfáiíM^llí Öé&éíft*/éi^$3§:.
I. -II Ii ri,il,i,|.,|l|-'||.......................................
Pétur Jakobsson:
Ljósheimar (Ijóð).
Árið 1925 gaf sami höf. út
ljóðabók er nefndist Vorboðar,
er sýndi að hann er liagyrðingur
sæmilegur, en Pétur Jakobsson
lætur lítið yfir sér og viðurkenn-
ir sjálfur, að liann krefst þess
ekki að vera settur á bekk með
skáldum, en gerir það sér til
hugarliægðar, að fást við skáld-
skap. Pétur segir sjálfur:
Hvernig væri hér i heim,
ef ei skógar — þýðir — þrestir,
— þessir litlu sumargestir —
kæmu með sinn liörpuhreim.
Hljótt og dauft og ekkert yndi
andi vor það finna myndi.
Þeir stóru eru ekki alt,
ætíð þetta muna skalt.
í
/Vt
Jarðarför
Margpétap Guöbrandsdóttur
fer fram ihánudaginn 12. þ. m. kl. IV2 e. hád. frá heimili
hennar, Víðimel 39.
F. li. aðstandenda
Steinunn Guðbrandsdóttir.
Alúðar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og jarð-
arför
Sigupðar Þopgrímssonap,
fyrrverandi pósts, Stað í Hrútafirði.
Fyrir hönd aðstandenda.
Anna og Sveinn Hallgrímsson.
Ljósmyndaalbiím
Flest af Ijóðum þeim, sem í
bókinni eru, eru tækifærisljóð,
kveðin við komu konunga eða
afmæli og um aðra merkamenn,
svo og við ýmsa atburði, sem
geðhrif hafa vakið hjiá liöf., en
út í sparðaleitir er ekki farandi,
með því að þá vofir sverð
skáldsins yfir höfði ritdómar-
ans, svo sem slef þetta ber vott
um:
Ef þið reýnið ritdómarar
að rýra mína ljóðagerð
og sparðaleitir leggið út í
lagið gamla á slíkri ferð.
Til þjóðarinnar eg mér ætla
áfrýja þeim dómi hér
og hlíta glaður hennar dómi,
Hæstiréttur minn þar er.
gáð og ðdýr nýkomin.
Bðtoverslnnin Mímir h.t.
Austurstræti 1. — Síml 1336.
Duyiegur maður
óskast til að safna líftryggingum. Tilboð með
mynd leggist á afgreiðslu blaðsins, merkt:
„Duglegur“
*
VAKA
heitir nýtt rit, sem hafið liefir
göngu sína og fer myndarlega
af stað. Fjallar það um þjóð-
félags- og menningarmál og er
gefið út að tilhlutun Vöku-
manna, en ritstjóri er Valdimar
Jóhannsson.
Efni ritsins er að þessu sinni:
Valdimar Jóliannsson: Fylgt úr
blaði. EgiII Bjarnason: Hvort
vakir þú æska? (kvæði). Ás-
geir Ásgeirsson: Einræði og
lýðræði. Guðm. Ingi Kristjáns-
son: Utan úr löndum (kvæði).
Sveinn Vikingur: Berurjóður.
Hallgrímur Jónasson: Hvað bíð-
ur Suður-Jótlands? Guðmund-
ur Gíslason: Stefna Vökumanna
Leo Tolstoy: Vegna kærleika
(saga). Guðm. Daníelsson:
Listaverkið. Erlendur frá Tind-
um: Hvöt til æskunnar (kvæði).
Helgi Sæmundsson: Stefnið
fram (kvæði). Magnús Jónsson:
Ilvernig á að vernda lýðræðið.
Kristján Einarsson: Engjadagur
(kvæði). Guðm. Gíslason: Al-
hyglisverð menningarstarfsemi.
ísalc Jónsson: Uppeldi foreldr-
anna. Egill Bjarnason: fslensk
glíma o. m. fl.
Shirley Teuiple
í kvikmyndinni
Broshýr
er nú komin í
bókaverslanir.
Besta myndin sem
Shirley Temple
hefir leikið í.
Iíostar í bandi að
eins kr. 1.80.
BROSHÝRer besta
barnabókin og ó-
dýrasta.
sQísöoQöooöoöööööQöQOöööcoöOooQQQöoeQOQöooQöOöOQaQQQoot
I Skídabuxur |
| Værðarvodir j
| er besta jölagjðfio. Fæst í 1
1 „ÁLAFOSS“ |
íbooooooooooooooocooooooooooooooootiooooíiootxsotioosiooíxx
S5r Lítið í giiiggana í dag!
GEYSIR.
Fatadeildin.
Skoð d jólasýningii
Hlj c ðíæfahússins.