Vísir - 21.12.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstrœti).
ðímar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Snúningar.
C YRIR nokkurum árum, eða
*■ um 1930, samþykti bæjar-
stjórn Reykjavikur einróma á-
skorun til Alþingis í þá átt, a'ð
alt landið yrði gerl að einu
fratnfærsluhéraði. Var þá svo
komið, að ýms sveitarfélög
fengu ekki risið undir fram-
færslu þurfamanna sinna, enda
var framfærslukostnaðurinn
oft livað mestur, lilutfallslega í
þeim sveitarfélögum, sem verst
voru stæð fjárhagslega. Bæjar-
stjórnin taldi því rétt, að ríkið
tæki að sér alla fátækrafram-
færsluna í landinu, og færi með
stjórn fátækramálanna, því að
að eins með þeím liætti væri
unt að jafna fátækrakostnað-
inn sanngjarnlega niður.
Það voru nú ekki sjálfstæðis-
mennirnir í bæjarstjórninni,
sem frumkvæðið áttu að þvi, að
þessi samþykt yrði gerð, heldur
voru það bæjarfulltrúar Al-
þýðuflokksins, enda hafði Al-
þýðuflokkurinn gert það að
ílokksmáli sinu, að landið alt
yrði gerl að einu framfærslu-
liéraði. Nú virðist flokkurinn
hinsvegar, ef nokkurt mark er
takandi á blaði hans, vera ger-
samlega snúinn í málinu.
liag Reykjavíkurbæjar, heldur
allrar þjóðarinnar, sé fullkom-
inn voði búinn af „óstjórn
íhaldsins“ á framfærslumálum
bæjarins, og hefir flokkurinn
liaft á reiðum höndum tillögur
til stórfeldra umbóta á meðferð
þeirra mála. En nú er blaðinu
alt í einu snúið alveg við, og
málgagn flokksins varar alvar-
lega við því, að gera nokkura
breytingu á þessari „óstjórn“.
„í því fyrirkomulagi (á ó-
stjórn fátækramálanna) sem nú
er og verið hefir“, segir Tím-
inn í gær, „felst óneitanlega
mjög mikið aðhald gagnvart ó-
skynsamlegri ráðsmensku í
þessum málum“. Og hlaðið
bætir þvi við, að öll rök hendi
til þess, að sú fyrirkomulags-
breyting, að gera landið alt að
einu framfærsluhéraði, og þar
með að fela rikisstjórninni
stjórn fátækramálanna, hlyti að
stórauka framfærsluútgjöldin
frá því, sem þau nú eru!
Nú er það vitanlegt, að meg-
inþungi framfærsluútgjalda
landsins livílir á Reykjavílcur-
hæ, og það er fyrirsjáanlegt, að
því meir muni sækja í það liorf,
sem lengra líður, að óbreyttum
framfærslulögunum, sem nú
gilda. Framsóknarflokkurinn
hefir lialdið því fram, að úr
þessum útgjöldum mætli draga
til mikilla muna, ef farið væri
að ráðum lians. Með þvi að gera
landið alt að einu framfærslu-
héraði, fengi flokkurinn alla
stjórji fátækramálanna í sínar
hendur og gæti hagað henni al-
gerlega eftir sinni vild. En hvers
vegna vill flokkurinn það þá
ekki? Er það af því, að hann
hafi í rauninni enga trú á „um-
bóta“-tillögum sínum og telji
að þörf só á aðhaldi „gagnvart
óskynsamlegri ráðsmensku“ í
þessiun málum af sinni hálfu
og rikisstjórnar sinnar?
Jdlin nálgast.
í gær lætur hlað Alþýðu-
flokksins svo um mælt, að það
lcomi mönnum „máske ekki svo
mjög á óvart“, þótt sjálfstæðis-
menn vilji nú, „þegar í óefni er
komið, velta fátækraframfær-
inu í Reykjavík yfir á ríkið“.
Það er nú kunnugt, að síðan
bæjarstjóx-n Reykjavíkur sam-
þykti áskorunina um að alt
landið yrði gert að einu fram-
færsluhéraði, hefir framfærslu-
kostnaður bæjarins vaxið mjög,
og hefir Alþýðuflokkurinn ált
drjúgan þátt í þvi, með afskift-
um sínum af framfærslulög-
gjöfinni. En þvi fer a. m. k.
mjög fjarri, að í nokkurt óefni
hafi verið komið í því efni,
þegar þessi samþvkt var gerð.
Hinsvegar er engin von til jjess,
að sjálfstæðismenn í Reykjavík
snúist nú gegn því, að landið
verði gert að einu framfærslu-
héraði, að eins fyrir þá sök, að
stjórnarflokkunum hefir tekist
að velta fátækraframfæri ann-
ara sveitai-félaga yfir á Reykja-
vík! En Aljiýðuflokkurnn unir
því hersýnilega vel, sem unnist
hefir á í ]>ví efni!
Það kemur nú engum á ó-
vart, þó að Framsóknarflokk-
urinn vilji ekki nú, frekar en
áður, fallast á það, að landið
vei-ði gert að einu framfærslu-
héraði. Hinsvegar kunna rök
þau, sem Tíminn færir gegn ]>ví
i gær, að koma mönnum kyn-
lega fyrir sjónir. Eins og kunn-
ugt er, liefir því verið haldið
fram af hálfu Framsóknar-
flokksins, að ekki að eins fjár-
Undirbúningur undir jóla-
hald er hafinn i öllum kristn-
um löndum.
Þessi undirbúningur er þó
misjafn, og fer hann eftir efn-
um og ástæðum og áliugamál-
um einstaklinganna.
Flestir reyna að prýða heim-
kynni sín um jólin og þau eru
fremur öllum öðrum hátíðum,
hátíð barnanna og heimilanna.
Það er ein stétt fremur öðr-
um, sem vegna stöðu sinnar,
ekki á þess kost oft og tíðum
að dvelja á heimili sínu, með
fjölskyldu sinni um jólin. Það
er sjómannastéttin.
Kristilegt sjómannaslai’f hef-
ir fyrir löngu komið auga á
þetla og heitir sér því fyrir sér-
stökum jólasamkomum fyrir
sjómenn, svo að kvöldin geti
orðið þeim sem heimilislegust
og ánægjulegust í alla staði.
Slíkar samkomur undirbýr
nú Sjómannastofan í Tryggva-
götu 2, eins og undanfarin ár.
En þessi jólafagnaður hefir út-
gjöld í för með sér, þar sem
bæði verða gefnar veitingar og
jólapakkar, en pakkarnir eru ó-
missandi; það ber öllum saman
um.
Starfsemi stofunnar eru mik-
ið til borin uppi af frjálsum
gjöfum Reykvíkinga, og svo
hefir einnig vei-ið með gjafir til
jólafagnaðarins.
Margir minnast sjómannanna
að maklegleikum um jólin. —
Gleðjið éinhvern með þvi að
senda jólapakka og munið að
! senda bréf eða nafnspjald með.
| Þá getið þið kannske síðar feng-
Chamberlain krefur Hore-Belisha um
skýrslu um vigbunaðarframkvæmdirnar.
Hore'Belisha á konung’siundi. —
Ungu ihaldsrádherrarnir vilja Kuldamir í Bretlandi
losna við national-liberala úr hafa ordið 35 manns að hana.
stjórniani.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Oppreistartilraun aðstoðarráðherranna í bresku
stjórninni er aftur í dag eitt höfuðefni Lund-
únadagblaðanna.
Það vakti feikna athygli, að Hore-Belisha hermála-
ráðherra fór á konungsfund í gær, en að því búnu
ræddi hann við Chamberlain.
Komst orðrómur á kreik um það, að Hore-Belisha
mundi ætla að segja af sér, en hann mun þó ekki gera
það í bili, hvað sem síðar verður.
Hore-Belisha ræddi ítarlega við Chamberlain um ó-
ánægju og gagnrýni aðstoðar-ráðherranna eða upp-
reistartilraun þeirra, eins og blöðin kalla hana, og gaf
Hore-Belisha Chamberlain ýmsar upplýsingar um
hvernig gengi með framkvæmd vígbúnaðaraukningar-
innar.
Að því er stjórnmálamenn fullyrða snýst aðalágrein-
ingurinn um hermálaráðuneytið og Hore-Belisha her-
málaráðherra sjálfan, en sagt er, að aðstoðarráðherr-
arnir þrír, sem látið hafa í I jós óánæg ju og gagnrýni,
krefjist, að hann biðjist lausnar. Telja þeir hann ekld
liafa sýnt þann dugnað og þekkingu i starfi sínu sem
æskilegt væri.
Að því er stjórnmálafréttaritari Daily Mail segir í
dag, fór Chamberlain fram á það við Hore-Belisha, að
hann sendi sér ítarlega, sundurliðaða skýrslu um fram-
kvæmd vígbúnaðaraukningarinnar.
Er ekki búist við, að Chamberlain taki neina ákvörð-
un í málinu, fyrr en hann hefir lengið jiessa skýrslu.
Sumir stjórnmálamenn eru
þeirrar skoðunar, að höfuðor-
sök uppreistartilraunar hinna
ungu íhalds-ráðherra, sé sú, að
þeir vilji losna við hina þjóð-
stjórnarfrjálslyndu ráðherra úr
stjórninni. Frjálsl. flokkurinn
er, sem kunnugt er, klofinn og
fylgir nokkur hluti hans þjóð,-
stjórninni, en liinn er í stjórnar-
andstöðu undir forystu Sir Ar-
ehibalds Sinclair).
United Press.
Rðmafaorgarfðr
Chamberlaios.
Hore-Belisha hefir tilkynt, að
hreski herinn þurfi að fá 20.000
nýliða i hyrjun næsta árs, til
aukningar og í stað þeirra, sem
úr ganga. Búið væri að taka
40.000 nýlða í herinn á yfir-
standandi ári. Skýrði Hore-Be-
lisha frá þessu í þingræðu. er
liann svaraði andstæðingi sín-
um. — Fyrirspurn viðvíkjandi
gagnrýni aðstoðarráðherranna,
m. a. um það, lxvort þeir mundu
verða að segja af sér, kvaðst
Hore-Belislia ekki geta svarað.
Þingm. krafðist svars og
svaiaði Chamberlain þvi, að
ekki skyldi leggja of mikið upp
úr hlaðafregnum um þetta mál.
Einkaskeyti til Vísis.
t London í morgun.
Fannkomur voru miklar um
gervallar Bretlandseyjar í gær,
og dró úr frostinu, einkum á
Suður-Englandi, en í Norður-
Englandi voru frosthörkur og
hi-íðarveður. Þrjátíu og fimm
manns liafa nú farist af völdum
kuldanna í Bretlandi. Kuldarnir
ná nú alt suður á miðja ítaliu,
en norðarlega í Noregi, Sval-
barða og víðar svo langt norð-
ur frá eru hlýindi. Frosthörkur
miklar halda áfram á meinland-
inu.
Samgöngur liafa stöðvast
víða á meginlandinu, vegna
fannkomu.
Árásln á La Goardia
Atvinnulaus verkamaður réð-
ist í gær á La Guardia borgar-
stjóra í New Yorlc, er hann var
á Jeið í Ráðhúsið. Sló hann La
Guardia í liöfuðið og féll liann
við. La Guardia stóð upp og
sló á handlegg mannsins, svo
að hann varð máttlaus. Fólk,
sem hafði safnast þarna saman,
réðist á manninn, en lögreglan
bjargaði honum og flutti
hann á spítala all-meiddan eftir
meðferð múgsins.
La Guardia fékk fyrir nokk-
uru nafnlaust liótunarbréf,
merkt liakakrossi. Var hótað að
drepa hann, ef hann liætti ekki
að ráðast á nazista.
Hrydj uverkin
i Palestina.
Hryðjuverk lialda enn áfram
í Palestinu, en víðtækar ráð-
stafanir gerðar til þess að
tryggja friðinn, einkanlega í
Bethleliem, um jólin.
Á eyjum við Holland og
Þýskaland, við Norðursjó, eru
engar samgöngur við land, og
vantar matvæli og meðul. Flug-
vélar Lufthansa munu reyna
að lialda uppi samgöngum
nauðsynja. I París er 15 stiga
frost. Eru kuldarnir liöfuðum-
ræðuefni manna.
Oslo 20. des.
í morgun var 7 stiga hiti
sumstaðar í Norður-Noregi, en
5 stiga frost suður á Italiu. Á
Isafirði á Svalharða var í gær
l>i iggja stiga liiti og rigning, en
í Berlín og París 15—16 stiga
frost. NRP—FB.
LIÐSFORINGJAR I HER
FRANCOS HANDTEKNIR.
London, 21. des. — FÚ.
Á Spáni hafa margir liðs-
foringjar uppreistarmanna
verið handteknir í máli sem
enn er ekki nema að litlu
leyti upplýst. Handtakan
stendur í sambandi við skjöl
sem áttu að hafa fundist í
ferðatösku Mr. Goodman,
sem er einn af starfsmönnum
bresku ræðismannsskrifstof-
unnar. Var hann á leið inn í
Frakkland, er skjölin fund-
ust.
London í morgun.
Alvarleg misklíð er komin
upp milli Rússa og Japana. Orð-
sendingar fara milli þeirra um
þetta. Deilurnar standa í sam-
handi við Mansjúkó, — Fimm
japönsk herfylki liafa verið
flutt til Mansjúkó frá Norður-
Kína.
United Press.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
ítölsku hlöðin gera ekki að
umtalsefni ræður þeirra Cham-
herlains og Bonnet. En þau
ræða mjög mikið liina fyrirhug-
uðu för Chamherlain til Róma-
borgar.
United Press.
Ofsúknnm mútmælt.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Á alþjóðafundi lagakennara í
Amsterdam er mótmælt kyn-
þátta- og trúarofsóknum og
grimdarlegri meðferð, sem
fram fer í vissum löndum. Telja
þeir þetta striða móti lögum,
rétti og mannúð,
United Pi-ess.
ið að vita, hver verður gjafar
ykkar aðnjótandi.
Þeir, sem kynnu að vilja
styðja jólafagnað sjómanna-
stofunnar, geri svo vel og til-
kynni það á Tryggvagötu 2 eða
í sima 1347.
Sigurður Guðmundsson.
BRESKAR HERSVEITIR I BETHLEHEM.
Uppreistarsveitir Ai-aba réðu lögum og lofum í Betleliem um nokkurra vikna skeið, en Eng-
lendingar hröktu þá þaðan* án þess að til verulegrar blóðsúthellinga kæmi. Hér á myndinni sjásl
götuvígi, hlaðin úr sandpokum og varin með gaddavírsgirðingum, en hak við þær eru vélbyssú-
sveitir og hifhjólasveitir á verði. Víggirðingar þessar eru framan við Fæðingarkirkjuna í Betle-
hem. —