Vísir - 22.04.1939, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstrœti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
(kl. 9—12 5377)
Verð kr. 2-.50 á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Þjöðin
og þjöð-
stjörnin.
CLOKKUR Héðins Valdimars-
* sonar hefir borið fram
vantrauststillögu á hina nýju
ríkisstjórn. Við atkvæðagreiðslu
um þá tillögu mun það koma í
ljós að stjómin hefir sterkari
þingræðislega aðstöðu en nokk-
ur önnur stjórn, sem setið hefir
hér á landi. Ef litið er á þetta
eitt, mætti svo virðast, sem öll
íslenska þjóðin hefði nú bund-
ist órjúfanlegum og varanleg-
um samtökum um úrlausn allra
aðsteðjandi vandamála. Góð-
viljaðir menn óska þess af al-
hug að svo geti orðið. En hins
er ekki að dyljast, að margt
þarf að breytast frá þvi sem
verið hefir, ef Iiin glæsta hug-
sjón þjóðlegrar einingar á að
verða að öruggum veruleika.
Það er ekki við því að búast,
að þeir, sem hér hafa farið með
völd nálega óslitið um fullan
tug ára, séu fúsir til að lýsa þvi
yfir alveg afdráttarlaust, að hér
þurfi gagngerðrar stefnubreyt-
ingar til þess að rétta við. Slíkr-
ar yfirlýsingar verður ekki
krafist. Viðurkenningin verður
að koma fram á annan hátt: í
athöfnum þeirrar stjórnar, sem
nú er sest að völdum. Þjóð-
stjórnin kafnar undir nafni, ef
borgararnir sannfærast ekki
um það eftir því sem timar líða,
að stjómað sé með alþjóðarhag
fyrir augum, en ekki einstakra
flokka eða fyrirtækja. Stjórnin
verður þvi að sætta sig við, að
liaft sé vakandi auga á gerðurn
liennar, einnig af þeim, sem
styðja hana. Ef það aðhald nær
ekki tilgangi sínum, verða af-
Ieiðingarnar þær, að samstarf-
inu verður slitið. Þeir flokkar,
sem farið hafa með völdin,
mega ekki ætla að Sjálfstæðis-
menn hafi gengið til samstarfs
við þá til þess að gerast meðá-
byrgir um þær misfellur, sem
orðið hafa. Þátttaka sjáfstæðis-
manna tálcnar þvert á
móti, að spornað sé við því, að
slíkar misfellur endurtakist.
Enginn er bættari með því,
að endalaust sé sakast um orð-
inn hlut. Það er ekki sama og
að Iáta sakir niður falla. Niður-
felling saka kemur því aðeins
lil mála, að til liennar sé unnið.
Þeir, sem sökina eiga, þurfa að
hæta ráð sitt. En óvíst er livort
heppilegasta leiðin til þess að
svo megi verða, sé sú, að halda
uppi látlausum ýfingumumþað,
sem orðið er. Það er allri þjóð-
inni nauðsyn, að góð samvinna
geti tekist í ríkisstjórninni.
Slíkri samvinnu verður ekki
hetur borgið, þótt skarað sé í
gamlar glæður, oftar en brýn
nauðsyn krefst.
Stjórnin á að óreyndu heirnt-
ing á vinnufriði. En sá vinnu-
friður verður ekki trygður með
öðru en þvi, að landsfólkið
sannfærist um að unnið sé til
bóta. í undirbúningnum að
stjórnarmynduninni liefir mjög
verið tíðrætt um verndun lýð-
ræðisins. Flokkarnir, sem stóðu
að fyrverandi stjórn höfðu að
haki sér mikinn minnihluta
kjósenda landsins. Með tilkomu
sjólfstæðismanna bætist stjórn-
inni miklu stærri kjósendahóp-
ur en fyrir var. Sá liópur sættir
sig ekki við, að gengið sé fram
hjá kröfum lians. Þess vegna
verður alt lýðræðistalið alger-
lega marklaust, ef kröfum sjálf-
stæðismanna er ekki tekið af
fullri sanngirni. Sjálfstæðis-
flokkurinn á því láni að fagna,
að af hans liálfu hafa valist í
stjórnina menn, sem treyst-
andi er til að lialda á kröfum
hans með festu, sanngirni og
drengskap.
Þjóðstjórnin getur unað því
vel, að nú sem stendur lýsa ekki
aðrir vantrausti á henni en
sundrungarmennirnir í þjóðfé-
laginu. En hún verður að muna
það, að því aðeins verður liún
til langframa þjóðstjórn meira
en í orði, að almenningur á ís-
landi sannfærist um, að hag
hans sé borgið í liennar liönd-
um svo sem auðið er. Það er
einlæg ósk allra hugsandi
manna og réttsýnna, að svo
verði.
a
Leit að
fiskimiðom.
Tryggvi gamli leitar fyrir Vest-
urlandi og Þórólfur fyrir sunn-
an, austan — og- ef til vill fyrir
norðan land.
Að tilhlutan ríkisstjórnarinn-
ar hefir Fiskimálanefnd leigt
tvo togara til þess að leita að
fiskimiðum fyrir Vestfjörðum
og Austurlandi. Orsök þessarar
ráðstöfunar er sú, að togararn-
ir hafa aflað mjög illa á ver-
tíðinni, og því brýn nauðsyn að
gerð sé gangskör að því að leita
miða, en nokkurar likur eru til,
að fiskur kunni að vera á öðr-
um slóðum en þeim, sem tog-
arar hafa haldið sig að undan-
förnu.
Togarinn Tryggvi gamli leit-
ar fyrir Vesturlandi og var hann
kominn vestur á Hala um há-
degisbil í gær og fékk í fyrstu
tilraun þi'ískiftan poka af frem-
ur smáum þorski, en síðar þrí-
skift og var þá þriðjungur afl-
ans karfi. Skipið hafði þá aðeins
leitað fyrir sér á litlu svæði.
Kl. 8 í morgun sendi Tryggvi
gamli skeyti um það, að frá því
kl. 8 í gærkveldi liefði alls feng-
ist 5 pokar af smáþorski úr
karfanum. Meiri hluti aflans
hefir því verið karfi og fiskileit-
in í nótt gefur öllu minni vonir
en árangurinn i gær.
í gærkvöldi lagði togarinn
Þórólfur af stað i leiðangur
austur fyrir land. Leitar hann
austur með söndunum og á
djúpmiðum fyrir Austurlandi
og er það svo undir árangrinum
af leitinni þar komið, hvort
hann heldur áfram norður með
landinu og leitar fyrir Norður-
landi. —
Helgidagslæknir
á morgun: Halldór Stefánsson,
Ránargötu 12, simi 2234.
Herskylda i Bretlandi
sem mótvörn gegn stórhættulegum undirródri
nazista i Frakklandi.
Fallnaðar ákvðrðnn á stjúrn-
aríöBdi á mánndag.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Frakkar hafa um langa hríð verið þess eindregið
fylgjandi, að Bretar lögleiddu hjá sér herskyldu, og tel-
ur franska hermálastjórnin, að ekkert mundi hafa
meiri áhrif til þess að let ja Þjóðverja til frekari ágengni
en lögleiðing herskyldu í Bretlandi. Til þessa liafa Bret-
ar þó ekki viljað fallast á þessar tillögur Frakka, en
vegna þess hversu ískyggilega hefir horft um langa
stund, hefir lieimaherinn verið aukinn. En nú horfir
svo við, að Jíkur eru til, að Bretar taki ákvarðanir við-
víkjandi Jierskyldu þegar á mánudag, þar sem Frakkar
hafa m jög eindregið endurnýjað tilmæli sín í þessa átt.
Það er stjórnmálaritari Daily Telegraph, sem skýrir frá því
í blaði sínu í dag, að breska ríkisstjórnin muni taka til íhugunar
á fundi sinum næstkomandi mánudag endurnýjuð, eindregin
tilmæli frönsku stjórnarinnar um lögðleiðingu herskyldu íBret-
landi. Daily Telegraph býst þó ekki við, að ákveðin verði eins
víðtæk herskylda og í heimsstyrjöldinni þegar í stað, lieldur
verði hemii komið á stig af stigi.
Það, sem leitt hefir til þess, að breslca stjórnin mun nú að
lokum taka álcvarðanir um herskyldu er það, sem hér greinir:
/. Franska stjórnin hefir sím-
að breska utanríkismála-
ráðuneytinu og eindregið
hvatt til þess, að herskylda
verði lögleidd sem gagn-
ráðstöfun gegn hinni stór-
hættulegu undirróðurs-
starfsemi, sem Þjóðverjar
reka nú í Frakklandi. En
nazistar hafa komið þar á
skip u lagðri und i rráð urs-
starfsemi, sem öll gengur
út á það, að gera frönsku
þjóðina tortryggna i garð
Breta. — Franska stjórnin
segir, að reynt sé að telja
þjóðinni trú um, að Bretar
sé ekki einlægir vinir
Frakka og muni bregðast
þeim. Þannig sé reynt að
grafa undan bresk-franskri
vináttu og samvinnu og
verði að sannfæra frönsku
þjóðina um einingu Breta
og Frakka með því, að
Brelar lögleiði hjá sér her-
skyldu og þar með sanni,
að þeir vilji koma Frökk-
um til hjátpar með öllum
þeim meðulum, sem þeir
hafa yfir að ráða.
2. Hermálasérfræðingar Breta
eru komnir á þái skoðun, að
óráðlegt sé að reiða sig á,
að heimaherinn breski hafi
nægum mannafla á að
skipa til þess að hafa ávalt
nægilegt lið til taks til þess
að starfa við loftvarnabyss-
ur og á öðrum varnarstöðv-
um. Það muni reynast of
tafsamt að kalla menn til
slcyldustarfa slíkra frá
heimilum sínum, þegar
liættan vofir yfir og þurfi
að hafa nægt æft lið við
hendina hverja stund. Auk
þessa — ef til styrjaldar
kemur — yrði að senda
mikið af liinu æfða liði til
Frakklarids þegar í stað, og
yrði þá skortur æfðs liðs
heima fyrir. Enn frenmr er
í ráði að efla strandvirkin
og þarf stöðugt að hafa æft
lið á verði þar.
Það er ekki búist við, að á-
kvarðanir stjórnarinnar um
herskyldu sæti neinni mót-
spyrnu i þinginu eða meðal
þjóðarinnar.
UNITED PRESS.
DULARFULLU KAFBÁT-
ARNIR FISKISKIP?
Einkaskeyti til Yísis.
London í rnorgun.
Fregnir frá Ottawa herma,
að menn hallist nú helst að
því, að skip það fyrir utan
höfnina í Halifax, er menn
ætluðu vera kafbát, sé fiski-
skip. — Landvarnarráðherr-
ann kanadiski hefir tilkynt,
að fiskiskipstjóri hafi tilkynt
honum, að hann hafi verið
með skíp sitt þar sem kafbát-
nrinn átti að hafa sést og á
nákvæmlega sama tíma.
Herskipaeftirlitinu við
strendur Kanada hefir ekki
verið aflétt, þrátt fyrir þetta.
United Press.
SKIPSBRUNINN MIKLI
í LE HAVRE.
London, í morgun.
Sérstök rannsóknarnefnd
hefir verið skipuð til þess að
rannsaka eldsupptökin í línu-
skipinu Paris. Eiga í nefnd þess-
ari sæti margir háttsettir em-
bættismenn, herforingjar og
sérf ræðingar. Yf irheyrslur
nefndarinnar eru byrjaðar. —
Listaverk þau, sem senda átti á
Heimssýninguna, voru flest
send á skipinu Champlain, en
gömul liúsgögn að verðmæti 7
milj. franka áttu að fara í
e.s. „Paris“.
United Press.
KÍNVERSKI SENDIHERRANN
í LONDON UM STYRJÖLDINA
í KÍNA.
London, í morgun.
Kínverski sendiherrann í
London flutti erindi í Manchest-
er í gær og gerði að umtalsefni
styrjöldina milli Japana og Kin-
verja. Talaði sendiherrann ein-
dregið máli þjóðar sinnar. Kín-
verjar, sagði séndiherrann,
munu ekki gefast upp.
United Press.
Knattspyrnufél. Fram.
Æfing í kvöld hjá III. fl. kl. 7
—8 0g II. fl. kl. 8—g. í fyrra-
málið kl. 10—11 hjá III. fl. og
Meistarafl.
Friðríkí ríklserflngja og Ingiriði krfinprinsessn
tekið með kostnm og kjnjnm í Bandarlkjonom
Friðrik ríkiserfingi og Ingi-
ríður krónprinsessa eru nú á
ferðalagi um Bandaríkin, í til-
efni af Heimssýningunni, og
koma þau til allra helstu Dana-
hygða í Vestur-álfu. — Hefir
þeim hvarvetna verið tekið með
miklum fögnuði, ekki að eins
af Dönum búsettum vestra og
Bandaríkjafólki af dönskum
ættum, heldur og af amerísku
þjóðinni yfirleitt. Þau fóru sem
kunnugt er fyrst til London, en
þaðan á skipinu Canada um
Panamaskurðinn, og var fyrsti
viðkomustaður þeirra í Banda-
ríkjunum Los Angeles í Kali-
forniu. Fréttaritari Berlingske
Tidende, Jörgen Bast, sem fór
vestur um Iiaf til þess að skrifa
um ferðalag þeirra og Heims-
sýninguna segir: „Þau komu.
sáu og sigruðu“ — með þeim
orðum get -eg hest lýst komu
krónprinshjónanna til Banda-
ríkjanna í dag“. — Var þeim
tekið af mikilli viðhöfn, sérstök
nefnd tók á móti þeim, og hafði
orð, fyrir henni Mr. Stanley
Woodward, sem kom gagngert
frá Washington, til þess að
hjóða þau velkomin fyrir hönd
Cordell’s Hull utanríkismála-
ráðherra. Fyrir hönd Kaliforniu
bauð þau velkomin sonur ríkis-
stjórans Mr. R. C. Olson, en rík-
isstjórinn (sá hinn sami, sem
náðaði Tom Mooney) er af
dönskúm ættum. — Þarna voru
öll dönsku félögin í Los Angeles
og Kaliforniu viðstödd með
hlalctandi fána og gamlir Danir,
sem viðstaddir voru, voru svo
Somartimi
Klukkflnni fljtt.
Mikilvægi reynslunnar
i suraar.
Tillaga til þingsályktunar um
að flýta klukkunni sumartím-
ann var tekin fyrir í Samein-
uðu þingi í gær. Samkvæmt
þingsályktuninni er gert i’áð
fyrir að klukkunni verði flýtt á
timabilinu frá öðrum sunnudegi
í apríl lil fyrsta sunnudags í
október.
Tillagan var samþykt með 23
atkvæðum gegn 10. Voru 10
þingmenn fjarverandi, en sex
sátu hjá við atkvæðagreiðsluna.
Nokkurar umræður urðu um
málið og var það einkum Skúli
Guðmundsson fyrverandi at-
vinnumálaráðherra, sem talaði
móti tillögunni. Vék hann í máli
klökkir, að þeir gátu ekki sung-
ið með, er „Der er et yndigt.
Land“ var leikið og sungið. Og
meðal móttakendanna var kvik-
myndaleikarinn Jean Hersholt
(sem er Dani) með myndavél-
ina sína en hann er áhugasamur
„amateur“-ljósmyndari. Ame-
rísku blöðin hrósa krónprins-
hjónunum mikið, Friðrik segja
þau karlmannlegan og krón-
prinsessuna gullfallega og mjög
verður þeim tíðrætt um alþýðu-
lega og alúðlega framkomu
þeirra. ,
síuu að athugasemdum, sem
fram hefði komið frá forstjóra
Veðurstofunnar, sem taldi
breytingarnar mundu valda
stofnun sinni óþægindum vegna
veðurskeytasendinganna, en
þær yrði að vera á sama tíma
og áður. Meðhaldsmenn tillög-
unnar vildu ekki fallast á, að
réttmætt væri að láta málið
stranda á þessu, og bentu á um-
mæli póst og símamálastjóra,
sem áður hefir verið getið, en
hann komst að þeirri niður-
stöðu, að hreytingin þyrfti ekki
að valda truflunum fyrir sínar
stofnanir, en þær hafa þó náin
tengsl við samskonar stofnanir
í öðrum löndum.
Nokkur fleiri atriði har á
góma, svo sem fiskþurkun og
eftirvinnu o. fl. Þykir ekki á-
stæða til þess að rekja það frek-
ara.
Væntanlega verður klukkunni
flýtt hið fyrsta þar sem tillagan
hefir náð samþykt. Allar deilur
um málið eru nú óþarfar. Það
er vel, að þessi tilraun er gerð.
Reynslan í sumar mun skera úr
um hVort heppilegt sé að hafa
sumartíma framvegis.
VERÐLAG Á KARTÖFLUM
HÉR OG ERLENDIS.
Fimtíu kiloa pokinn af kar.
töflum kostar nú í verslunum
hér í Reykjavík frá kr. 15.50
—20,00.
I lok síðasta máyaðar kost-
uðu 100 kg. — ekki 50 kg. —
pokar í Danmörku frá kr.
6.50—10.00. Þetta er ekki svo
lítill verðmunur og þótt verð-
ið á kartöflunum í Kaup-
mannahöfn sé frá 29. mars,
þá hefir það vart hækkað
leitt að ráði síðan.
En á Jótlandi geta menn
keypt 100 kg. poka beint frá
framleiðendum fyrir kr. 3.75
—5.00.