Vísir - 12.12.1939, Blaðsíða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Ri itstjórnarskrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
29. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
287. tbl.
Vopnahlé og: §amkomu!ag:§-
umleiAaiiir iindir nm§|on
Þ|oðabandalag:§in§.
Rússar hafa frest til kl. 6 til að svara
skeyti þingsins.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Þing Þjóðabandalagsins hlýddi í gær á Holsti, full-
trúa Finnlands, tala fyrir beiðni þjóðar sinn-
ar um stuðning, vegna árásar Rússa. Holsti
var svo vel tekið, að eins dæmi eru um ræðumann, í
þingsal Þjóðabandalagsins. Holsti lagði áherslu á, að
það yrði að hjálpa Finnlandi ekki aðeins með orðum og
samþyktum, heldur með öflugri meðulum. Finska
stjórnin hefir gefið út hvíta bók (þ. e. opinbera
skýrslu), þar sem gerð er grein fyrir samkomulagsum-
leitunum Rússa og Finna.
Nefnd, sem skipuð var til þess að íhuga deilu Finna
og Rússa, samþykti að síma til ríkisstjórna Finnlands
og Sovét-Rússlands, að tillögu Butlers, aðstoðar-utan-
ííkismálaráðherra Bretlands, að Finnar og Rússar féll-
ist á að vopnahlé verði, en þar næst f ari f ram samkomu-
lagsumleitanir undir umsjótt Þjóðabancíaiagsíns. Þetta
hefir finska stjórnin þegar fallist á, en1 sólarhrings
frestur var gefinn, og er hann ekki út runninn fyr en
kl. 5 í kvöld (ísl. tími). í Genf, segir í símskeyti frá
fréttaritara United Press, er litið á skeytið til Rússa
sem sólahrings úrslitakosti.
HERSKIPAÁRÁS Á HANGÖ.
Herskipaárás Rússa á Hangö
á suðvesturodda Finnlands hef-
ir reynst árangurslaus, segir í
finskum fregnum. Strandvarna-
lið Finna þar hefir með góðum
árangri skotið á herskip Rússa.
í
MANNFALL RÚSSA MIKIÐ.
Öllum fregnum ber saman
um, að mannfall sé mikið í liði
Rússa. Eru það vélbyssuskyttur
Finna, sem valda mestu tjóni í
liði Rússa. I gær stráféllu tvær
herdeildir Rússa í slíkri viður-
eign.
RÚSSAR SEGJA, AÐ FINSKIR
FANGAR GANGI 1 HER
KUUSINEN.
Rússar tilkynna, að finskir
hermenn, sem Rússar hafi tekið
til fanga, hafi gengið í herdeild,
sem Kuusinen sé að mynda. —
Kuusinen er maður sá, sem
myndaði kommúnistastjórnina í
Terijoki á dögunum.
LAIDONER HERFORINGI
EISTLANDS Á FUNDI MEÐ
STALIN OG VOROSHILOV.
Það hefir vakið allmkila at-
hygli, að Laidoner, yfirherfor-
ingi Eistlands, fór í gær á fund
Stalins og ræddi í klukkustund
við hann og Voroshilov, yfir-
herforingja Rauða hersins. Um
hvað viðræðurnar hafa snúist
hefir ekki verið tilkynt.
Viðskiftasamkomulagsum-
leitanir Tyrkja og Þjóð-
verja strandaðar.
Von Papan kalladni* lieim.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS — Khöfn. í morgun.
Skeyti frá Helsingfors herma, að menn bíði þar ó-
þreyjufullir eftir fregnum af því, sem gerist í Genf.
Finnar eru vongóðir um, að Þjóðabandalagið styðji
Finnland í verki.
FRÁ VÍGSTÖÐVUNUM. — RÚSSUM MISHEPPNAST
AÐ SETJA LIÐ Á LAND f PETSAMO.
Fregnir þær, sem berast frá vígstöðvunum hníga yfirleitt í
sömu átt enn sem komið er að mótspyrna Finna sé mjög harðn-
andi, og að þeim hafi til þessa tekist að ónýta öll áform Rússa
um stórfelda sókn. Við ofurefli liðs er að etja, en veðráttan er
Finnum mjög í hag. Á norðurvígstöðvunum, þar sem Rússar
hafa áformað stórkostlega sókn, hefir fannfergi og hríðarveð-
ur komið í veg fyrir allar slíkar ráðagerðir.
Allar tilraunir Rússa til þess að setja lið á land við Petsamo-
fjörðinn, hafa mishepnast, að því er fregnir frá Norður-Noregi
herma. Hafa Finnar úrvalsskyttur sínar á ströndinni, búnar
vasa-vélbyssum og stórum vélbyssum, og hafa Rússar orðið að
jhætta við hverja tilraunina á fætur annari við að setja lið á
land þar.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS — London í morgun.
Samkvæmt áreiðanlegum fregnum í Istanbul eru samkomu-
lagsumleitanir Tyrkja og Þjóðverja um viðskifti, farnar út um
þúfur. Það, sem erfiðleikunum hefir valdið er það, að ekkert
samkomulag náðist um á hvaða vörutegundum skyldi skift.
Það er búist við því, að von Papen sendiherra Þýskalands í
Ankara, verði kallaður heim, ef honum tekst ekki að ráða fram
úr erfiðleikunum.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS — Khöfn. í morgun.
ÁGREININGUR MILLI RÚSSA OG ÞJÓÐVERJA.
Samkvæmt fregnum frá Búkarest hefir engin olía verið send
til Þýskalands að undanförnu, þar sem beðið hefir verið eftir
að samkomulag næðist um vöruskifti. Orðrómur er á kreiki
um að ágreiningur sé kominn upp milli Rússa og Þjóðverja, um
greiðslur fyrir flutning á olíunni gegnum rússneska hluta Pól-
Iands.
Þýskir menn í Istanbul taka ekki trúanlegan orðróminn um
að von Papen verði kvaddur heim.
Ágreiningurinn milli Tyrkja og Þjóðverja er um á hvaða
vörutegundum skuli skift.
SPREN G JUFLU G VÉL.
Þessi mynd er sérstök í sinni röð. Hún er tekin í amerískri
flugvél, um leið og sá, sem lætur sprengjurnar falla, þrýstir
á hnapp og losar þær. Maðurinn liggur á maganum á gólfi flug-
vélarinnar. Með hægri hendinni er liann að hleypa niður 1100
punda sprengju.
Forðast útgerðarfélög
hlutlausu þjóðanna
að ílytja þýskar
vörur.
London í morgun.
Einkask. frá United Press.
Blaðið News Chronicle
skýrir frá því, að fyrstu at-
huganir breska siglingaeftir-
litsins, sem það Iætur fram
fara í skipum, sem tekin eru
til skoðunar, til þess að
stöðva þýskar útflutnings-
vörur, leiði í Ijós, að skipin
hafi mjög lítið af þýskum
vörum meðferðis, og muni
þetta stafa af því, að skipaút-
gerðarfélögin forðist að taka
þýskar vörur til útflutnings.
Skátar
heimsækja í dag bæjarbúa í Mið-
bænum, Vesturbænum og Skerja-
firði fyrir Vetrarhjálpina. Látið þá
ekki fara erindisleysu.
'Sundmót skólanna.
Skólarnir í bænum héldu
hið árlega boðsundsmót sitt i
Sundhöllinni í gærlwöldi. Átta
skólar tóku þátt í sundinu og
bar Háskólinn sigur úr býtum.
Vann Háskólinn því bikarinn
til fullrar eignar, því að þeir
unnu nú í þriðja sinn í röð.
Stúdentaráð gaf þennan bikar.
Tími Háskólans var 17 mín.
56.3 selc. í fyrra vann Háskól-
inn á 18: 28.4 mín.
Iðnskólinn varð næstur Há-
skólanum á 18:08.0 mín. 3.
Verslunarskólinn 18:29.3 mín.
4. Mentaskólinn 18: 31.6 mín.
5. Ingimarsskólinn 19:29.0 m.
6. Stýrimannaskólinn 19: 38.4,
I 7. Gagnfræðaskóli Reykvíkinga
19: 46.0 og 8. Kennaraskólinn
20: 14.8 mín.
Sjómaðurinn.
Sölubörn, komið í bókabúðina á
Laugaveg 18, kl. 9 í fyrratnálið.
Alit bresks fiskkaupmanns
á fiskverslun íslendinga.
Freðfiskurinn getur rutt sér til rúms
ef rétt er að farið.
Hér hefir dvalið að undanfömu Mr. W. J. Asten fulltrúi
Smethurst Ltd. í Grimsby, en það fyrirtæki hefir verið aðal-
umboðsmaður og seljandi frysts fiskjar frá íslandi undanfarin
ár. Er Mr. Asten hér í erindum fyrirtækis síns til þess að semja
við Fiskimálanefnd um sölu á þessum fiski í framtíðinni. —
Vísir hafði tal af Mr. Asten í morgun og fer álit hans á fisk-
verslun íslendinga hér á eftir.
Eg hygg að miklir erfiðleik-
ar verði á fiskverslun íslend-
inga. Breska stjórnin hefir sett
rammar slcorður við ve'rðhækk-
un á öllum matvælum, nema
fiski. Og þó að fiskur sé undan-
skilinn verðeftirlitinu, þá lilýtur
liið ahnenna eftirlit með verð-
lagi að liafa áhrif á fiskverð-
lagið.
Ef verðlag á ednni vörutegund
hækkar gífurlega, hættir fólk
að kaupa liana. Eg vil geta þess,
að kjötverðið hefir ekki hækk-
að í Bretlandi, nema um 10—15
af hundraði og yfirleitt mun
hækkunin ekki meiri á matvæl-
um, Meðan svona er ástatt
kaupir ahnenningur ekki fisV
sem hefir hækkað urh 200—
300%. Nú er ekki matvæla-
skorti til að dreifa og þvi er
það, að almenningur kaupir
ekki eina fæðutegund, ef verð-
hækkun á henni keyrir úr liófi
fram.
Kaupgjald fer sjaldan ört
hækkandi, jafnvel ekki á styrj-
aldartímum, og þegar svo er á-
statt er auðskilið, að ahnenning-
ur getur ekki keypt matvæli,
sem hafa tvöfaldast eða þre-
faldast í verði. Ilér kemur einn-
ig annað til greina, sem torveld-
ar sölu þessara fisktegunda. Að-
alkaupendur þorsks og ýsu eru
fiskbúðirnar, Fried Fish Shops.
Flutningur fólks úr borgum i
sveit hefir mjög lamað þennan
atvinnurekstur. í London er ó-
hemju fjöldi slíkra fiskbúða, en
margir viðskiftamenn þeirra
eru fluttir hurt úr borginni. í
sveitaliéruðunum, þar sem
borgarbúar dvelja nú í þús-
undalali, vantar hinsvegar þess-
ar fiskbúðir.
Yerð það, sem undanfarið
liefir verið greitt fyrir þorsk og
ýsu, hefir skapast fyrir óvenju-
legt ástand, en á enga stoð 1
eðlilegu viðskiftalögmáli. Menn
verða að gera sér þetta atriði
ljóst. Hátt verðlag freistar
framleiðandans til offram-
leiðslu, svo markaðir offyllast
og verðhrun er afleiðingin. —
Þetta átti sér einmitt stað í
Englandi í byrjun styrjaldsar-
innar.
Eg er aðallega riðinn við
verslun með freðfisk. Mér virð-
ist þessi atvinnugrein íslendinga
vera í hættu, ef ekki er tekin
rétt stefna. Hinsvegar er ekki
ósennilegt, að freðfiskneyslan
aukist í Bretlandi meðan styrj-
öldin stendur yfir, vegna skorts
á nýjum fiski, en þetta er ó-
traustur grundvöllur til að
byggja á, enda myndu slílc við-
skifti falla niður jafnskjótt og
friður kæmist á. Þó er það ein-
dregin skoðun mín, að markað-
ur fyrir freðfisk mun aukast,
en ekki liröðum skrefum, enda
er það hagfeldasta þróunin. Að-
alhættuna fyrir freðfiskverslun-
ina tel eg vera þá, að íslending-
ar auki framleiðsluna um of, til
þess að fullnægja óeðlilegri eft-
irspurn, sem skapast af núver-
andi styrjöld. Ef þetta færi svo
myndu íslendingar, að lolcinni
styrjöldinni, sitja uppi með ó-
þarflega mörg frystihús, sem
framleiddu vöru, sem enginn
lcaupandi væri að. Mundi það
leiða til harðrar samkepni og
verðhruns. Einnig er sú hætta
á ferðum, að vörugæðum hrak-
aði, þar sem framleiðendur
myndu leggja alt kapp á að
draga sem mest úr framleiðslu-
kostnaðinum, til þess að vera
samkepnisfærir. Eg er þeirrar
skoðunar, að frystihús þau, sem
uu eru starn’ækt a Islándi, nægi
fylhlega tíí þess að framleiða
það fiskmagn, sem hægt er að
selja í Bretlandi með hagnaði
bæði fyrir kaupanda og selj-
anda og það er vissulega ekki
hagur fyrir þessa aðila að auka
framleiðslutækin sem stendur á
þessu sviði.
Bönnuð sala á
ógerilsneyddi mjólk.
Vegna þess að viss tegund
magagarnabólgu (líkl. blóð-
kreppusótt), hefir gengið í
börnum hér í bæ undanfarnar
2 vikur hefir grunur fallið á,
að sýklanna væri að leita í ó-
gerilsneyddri mjólk, þar eð
sóðaleg meðferð á mat eða
mjólk getur verið orsök þessa
sjúkdóms.
Af þessari ástæðu, og vegna
þess að veikin hefir gripið sam-
tímis um sig um allan bæinn,
hefir héraðslækninum, Magnúsi
Péturssyni, þótt öruggara,' að
banna sölu á ógerilsneyddri
mjólk um stundasakir, á meðan
rannsókn fer fram. Sem stend-
ur er veríð að rannsaka þetta
á rannsóknarstofu Háskólans
en þeirri rannsókn er enn ekki
lokið.
Yísir hafði tal af Jónasi
Sveinssyni lækni í dag, og sagði
hann, að í sumum þeirra til-
fella er hann hefði rannsakað,
væri ekki hægt að setja það í
samband við neyslu ógeril-
sneyddrar mjólkur, enda væri
víðar hægt að leita orsakanna
en í henni.
Þessi magagarnabólga legst
þungt á börn, þau geta
fengið alt að 40 st. hita, en veik-
in er ekki hættuleg ef fullkom-
innar varúðar er gætt og lækn-
is vitjað í tíma.
Einar ól. Sveinsson cand. niag.
er fertugur í dag.
Reykvíking-ar
í Mið- og Vesturbænum og Skerja-
firði. Látið skátana ekki fara tóm-
henta frá ykkur.