Vísir - 25.01.1940, Blaðsíða 1
Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
RLitstjórnarskrifstofur:
Uélagsprentsmiðjan (3. hæð).
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 34Ó0.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 25. janúar 1940.
20. tbl.
ManntJ ón
upp undir 20.000
i fiinm daga sókn
50 skriðtl rekar eyðila^ðir.
EINKASKEYTI frá United Press. — Khöfn í morgun.
Webb Miller, fréttaritari United Press á víg-
stöðvunum í Finnlandi, símar í morgun: —
Rússar halda áfram sókn sinni f yrir norðan
Ladogavatn. Það er mesta sókn þeirra síðan er styrj-
oldin hófst og það er alveg vafalaust, að þeir tefla fram
öllu því liði, sem þeir hafa getað flutt til vígstöðvanna,
í von um að knýja fram úrslit — komast að Manner-
heimvíggirðingRnum að norðanverðu frá, og slíta
samgönguleiðir Finna þar, og þar með knýja hersveit-
irnar, sem halda Mannerheimvíggirðingunum, til þess
að gefast upp. Árásirnar á Mannerheimvíggirðingarnar
að sunnanverðu frá hafa allar mishepnast og var þó
ekkert til sparað, hvorki mannslíf eða hergögn? til þess
að reyna að brjótast í gegn þar. Nú er reynt að fara aðra
leið, svo sem segir hér að framan.
Ennverður ekki með neinni vissu sagt hversu þeirri tilraun
reiðir af ,en Rússar senda fram nýjar og nýjar herdeildir, studd-
ar af skriðdrekum og flugvélum, en í dag, á fimta degi sóknar-
innar, hefir aðstaðan ekki breyst Rússum í vil. Er það aðdáan-
legt hversu Finnar nota sér varnarstöðu sína.
Þeir hafa eyðilagt að meðaltali tíu skriðdreka fyrir
Rússum dag hvem síðan er styrjöldin byrjaði og það
er giskað á, að manntjón Rússa þessa daga, fallnir
og særðir, nemi 15.000—20.000 manns.
Það eru þegar farin að sjást merki þess, að Rússar neyðist til
þess að draga úr sókninni, meðan þeir bíða eftir nýjum liðs-
afla.
Orðrómur gengur um, að ágreiningur sé milli rússneskra her-
foringja um hversu haga skuli hemaðinum gegn Finnum. Sum-
ir vildu bíða átekta um sinn, uns veður breyttist til batnaðar og
mestu kuldamir væru um garð gengnir, en aðrir vildu reyna
að knýja fram úrslit þegar, og studdi Stalin þá.
Gremja Japana i
garð Breta yax-
andi.
FINSKU SKIPI SÖKT.
Rússar hafa sökt finska skip-
inu Notung. Yar því sölct við
Álandseyjar. Rússneskar flug-
vélar gerðu árás á skipið, og er
skipsmenn fóru í björgunarbát-
ana, skutu flugmenn Rússa á þá
af vélbyssum.
Skipverjar komust þó heilu
og höldnu í land.
Rússar hafa teflt fram mjög
miklu liði á vigstöðvunum fyrir
norðan Ladogavatn og hafa
miklu meira lið en Finnar og
auk þess eru þeir betur birgir af
hverskonar hergögnum. Þeir
liafa teflt þarna fram miklu
fótgönguliði, sem hefir notið
stuðnings skriðdreka og árásar-
flugvéla, en þrátt fyrir það hefir
þeim hvergi tekist að brjóta
mótspyrnu Finna á bak aftur.
1 bardögunum undanfarna tvo
daga á þessum vígstöðvum hafa
fallið af Iiði Rússa á annað þús-
und menn. NRP—FB.
MÖRG SÁR OG STÓR — SEG-
IR HOLST PRÓFESSOR.
Johan Holst prófessor, for-
stöðumaður norska hjúkrunar-
leiðangursins, sem kominn er
til Finnlands, hefir skýrt frá
því, að yfirleitt liafi finsku her-
mennirnir, sem hann liefir haft
til meðferðar, fengið mörg sár
og stór og erfið viðfangs. Segist
hann hvorki í þýskum sjúkra-
húsum í Heimsstyrjöldinni eða
í finska frelsisstriðinu hafa
fengið jafnljót sár til með-
ferðar. NRP—FB.
Baretar missa tvö
forystuskip tundur-
spilladeildar í
sömu viku.
Einkaskeyti frá United Press.
London i gær.
Breska flotamálaráðuneytið
hefir tilkynt, að tundurspillirinn
Exmouth hafi farist á tundur-
dufli eða verið skotinn í kaf með
tundurskeyti. Engar fregnir
hafa enn borist um, að nokkur
skipsmanna hafi komist af, en
þeir voru 175. Tundurspillirinn
sökk við norðausturströnd
Bretlands og er þetta fimti
tundurspillirinn, sem Bret-
ar missa í styrjöldinni, en þeir
hafa nú mist tvö forystuskip
tundurspilladeilda í sömu vik-
unni, hvorttveggja tiltölulega
ný skip. Er það og feikna tjón
fyrir flotann, að missa svo
marga menn og vel æfða. Ex-
mouth var 1475 smálestir að
stærð.
NB. Skeyti þessu seinkaði
vegna símatafa.
Ár§ vÍEaiiiifi'iðiBr í
Horegi.?
Svar við dýrtíðaruppbótatil-
lögum sáttasemjara Noregs
Loridon í gær.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregn frá Honolulu hermir,
samkvæmt upplýsingum frá
amerískum tollgæslumönnum
þar, að Tautamaru, japanskt
skip, eign Nippon Yusenkaisha,
hafi verið stöðvað áf bresku
lierskipi, milli Kaliforniu og
Honolulu. Var aðeins spurt með
merkjum um nafn skipsins og
ákvörðunarstað, en því var þar
næst leyft að fara leiðar sinnar.
Japönsk blöð eru mjög gröm
i garð Breta fyrir að hafa stöðv-
að Assama Maru undan strönd-
um Japan, og tekið þýsku sjó-
mennina 21 sem á því voru.
Japanir hafa sent Bretum mót-
mæli og er svar Breta við orð-
sendingu Japana væntanlegt
næstu daga.
NB. — Skeyti þessu seinkaði
vegna símatafa.
JAPANSKI FLOTINN REIÐU-
BClNN, EF BRETAR STÖÐYA
FLEIRI JAPÖNSK SKIP.
Frá United Press i London
barst eftirfarandi skeyti í morg-
un:
Talsmaður japanska flota-
málaráðuneytisins hefir komist
svo að orði, er hann svaraði
fyrirspurnum blaðamanna um
Assama Maru-málið, að jap-
anska flotamálastjórnin liefði
gert ráðstafanir til þess að slik-
ir atburðir endurtaki sig ekki,
eins og sá, er þýslcu sjómenn-
irnir voru teknir úr höndum
Japana og flutti til Hongkong.
Ekki vildi embæltismaðurinn
skýra nánara frá þessum ráð-
stöfunum flotamálastjórnarinn-
ar.
Skipstjórinn á Assama Maru
liefir verið setlur á biðlista, og
mun það gert til þess að hann
verði til staðar til yfirlieyrslu,
en japanska stjórnin lætur fara
fram rannsókn í málinu.
Martha norska krón-
prinsesan ílytur fyrsta
útvarpsenndi sitt.
Martan prónprinsessa Noregs
mun á föstudag næstkomandi
tala í útvarpið í fyrsta sinn um
„Kvinners arbeidshjelp", en
krónprinsessan er forseli þesas
félagsskapar. NRP—FB.
verður gefið á morgun með at-
kvæðagreiðslu. Bíða menn ó-
þreyjufullir úrslitanna. Er þess
vænst að tillögurnar verði sam-
þyktar en afleiðing þess yrði
heils árs vinnufriður. NRP—FB.
SUÐUR-FINNLAND. — Kortið sýnir (1) flotastöðina Hangö, sem leppstjóni landráða-
mannsins Kuusinens i Terijoki hefir „afhent“ Rússum. Þá sjást einnig eyjaklasamir (2)
sem sama „stjórn“ hefir selt Rússum í hendur. Punktalínan á Kyrjálaeiðinu (3) sýnir
MannerheimJinuna, en Rússar sækja nú að henni lijá Ladogavatni og (4) sýnir Suojárvi,
þar sem Rússar halda einnig ujipi sókn.
»01íustríð« milli Finnlandsh jálpin:
Breta og Rúmena
Ðretar óttasi, að Þióðverjar fái aukið olíu-
magn frá Rúmeníu. — Ungverjar óttast
afleiðingar olíudeilunnar.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Deila sú, sem upp er komin
milli Breta og Rúmena, um
olíuflutning, vekur hina mestu
athygli hvarvetna, og þykir auð-
sýnt, að gerðar eru kröfur til
Rúmena varðandi olíuútflutn.,
frá Þjóðverjum annarsvegar og
Bandamönnum hinsvegar, sem
Rúmenum er erfitt að verða Við
þannig, að allir styrjaldaraðil-
ar verði ánægðir. En deilur
þessar gæti komist á það stig,
að það væri hættulegt Rúmen-
um, sem eins og öll smáríki álf-
unnar leitast við að vernda
hlutleysi sitt í lengstu lög.
Það eru eins og stendur mikl-
ir erfiðleikar á því, að koma
rúmenskri olíu til Þýskalands,
vegna þess, að Dóná er frosin,
en járnbrautarsamgöngur milli
Þýskalands og Rúmeníu (yfir
rússneska hluta Póllands) voru
komnar i ólag, og er sagt, að
þýskar hersveitir hafi nú tekið
í sínar hendur flutninga á járn-
braut þessari, og eru þær frégn-
ir þó ekki staðfestar. Hvað sem
því líður er vist, að þýska
stjórnin leitast við að fá sem
mesta oliu frá Rúmeníu og
greiða fyrir flutningi hennar.
Nú er svo að sjá, sem Bretar
hafi óttast, að Rúmenar kynni
að verða um of tilslakanlegir
við Þjóðverja, og þess vegna
hefir breska stjórnin byrjað
viðræður við rúmensku stjórn-
ina um olíumálin. Er leidd at-
hygli að því, að breskt fjár-
magn stendur að baki margra
rúmenskra oliufélaga, og er
ekki ólíklegt, að Bretar krefj-
ist þess, að framleiðsla þessara
félaga fari ekki í hendur Þjóð-
verja. Vegna bandalags sins við
Bandamenn i Heimsstyrjöldinni
og nána samvinnu við þá sið-
an, er og búist við, að Rúmen-
ar vildi heldur þóknast þeim en
Þjóðverjum, en hitt er svo ann-
að mál, livort þeir óttast Þjóð-
verja og láta af þeim sökum
undan þeirra kröfum.
Hvergi er þessi olíustríði fylgt
af meiri áhuga en i Ungverja-
landi, nágrannaríld Rúmeníu.
Ungverjar virðast óttast, að al-
varleg deila sé á uppsiglingu
milli Breta og Rúmena. En
Ungverjum er það alls ekki að
skapi, að Rúmenar slaki til við
Þjóðv. Þeir líta nefnilega svo
á að erfiðara verði að fá fram-
gengt kröfunum um Transylv-
aníu, ef nánari lengsli komast
á milli Þýskalands og Rúmeníu
— ef Rúmenar slaki til við
Þjóðverja, kunni það að verða
keypt um leið, að Þjóðverjar
stuðli að þvi, að Rúmenar fái að
halda Transylvaníu.
HVERJAR ERU KRÖFUR
ÞJÓÐVERJA?
I skeyti frá United Press í
London segir svo:
Einn af æðstu embættis-
mönnum liins nýja Olíuráðs
Rúmeniu, segir í simfregn frá
fréttaritara United Press í
Bukarest, liefir borið til baka
fregnir, sem birtar hafa verið
í ýmsum löndum, að Þjóðverj-
ar hafi farið fram á, að Rúmen-
ar seldi þeim meira af olíu, en
þeir liafa fengið til þessa.
Um tilganginn með stofnun
oliuráðsins sagði embættismað-
ur þessi: Tilgangurinn er sá
einvörðungu, að auka olíufram-
leiðsluna.
TIMES UM AFSTÖÐU
BRESKU STJÓRNARINNAR.
Times í London skýrir frá
því, að breska stjórnin fylgist
nákvæmlega með þvi, sem er
að gerast í þessum málum, bæði
frá fjárliagslegu og landvarna-
sjónarmiði. Blaðið segir, að
rúmenska stjórnin hafi fullviss-
að breslcu stjórnina um það, að
breskum hagsmunum í Rú-
meníu sé engin hætta búin,
vegna þeirrar breytingar, sem
gerð hafi verið á stjórn oliu-
málanna.
Fatnaður og ann-
að fyrir tæpa
hálfa milj. marka
Peningar og prjónafatnaður
berst daglega til samskota
Rauða Krossins og Norræna fé-
lagsins. Þó berst þetta auðvitað
ekki eins ört að og áður.
Nú er verið að undirbúa
sendingu til Finnlands og verð-
ur liún 60 þús. kr. virði eða tæp-
lega V2 miljónar finskra marka.
í sendingu þessari, sem fer
með fyrsta skipi til útlanda,
verða sokkar i þúsundatali,
fjöldinn allur af peysum og
teppum, sútuð skinn og gærur.
Hafa þessar vörur fengist fyrir
mjög gott verð, síðan auglýst
var að innkaup yrði gerð fyrir
samskotaféð.
Breikkun
Tjarnargötu.
Greinapgerð frá
Skipulagsnefnd.
Skipulagsnefndin liefir beðið
blaðið fyrir eftirfarandi at-
liugase'md um breikkun Tjarn-
argölu, og sambandið til suð-
urs úr miðbæ, að Skildinganesi.
I Skipulagsnefnd eiga sæti
þessir embættismenn rikisins:
Geir G. Zoéga vegamálastjóri,
Guðjón Samúelsson próf., húsa-
meistari ríkisins og Emil Jóns-
son vitamálastjóri.
Vegna ummæla í dagblöðum
bæjarins, þ. 24. þ. m., um
breikkun Tjarnargötu, og breyt-
ingu hennar í aðalumferðaræð
til suðurs úr miðbæ, þykir
Skipulagsnefndinni rétt að taka
fram eftirfarandi:
Samkvæmt skipulagslögun-
um er framkvæmd slcipulags-
málanna, undir yfirstjórn ráð-
herra, í höndum Skipulags-
nefndar. .
Með lögum þessum er ákveð-
ið, að Skipulagsnefnd geri
skipulagsuppdrætti, sem lagðir
eru fyrir bæjarstjórnir og
breppsnefndir, en ráðherra síð-
an staðfestir.
Eftir að byrjað hefir verið að
Frh. |á 2. síðu.