Vísir - 31.01.1940, Blaðsíða 1

Ritetjóri:
fKRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rií ttst jórnarskrifstof ur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
30.
ar.
Reykjavík, miðvikudaginn 31. janúar 1940.
25. tbl.
Sókn Riíssa fyrir norðaustan
Ladogavatn heldur áfram,
eftir að Riíssar hafa fengið
liðsstyrk.
EINKASKEYTI frá United Press. — Kaupmannahöfn í morgun.
RALPH FORTE, fréttaritari United Press, sem
er nýkominn til vígstöðvanna á Ladogavíg-
stöðvunum, símar í morgun, að Rússar haldi
áfram tilraunum sínum til þess að sækja fram norð-
austan Ladogavatns eftir að hafa fengið nýjan liðsafla,
en finski aðalherinn, sem þarna er til varnar, hrindi
hverju áhlaupinu af öðru.
Rússar eru nú að gera tilraun til þess að taka Wantsi-
vígi með áhlaupi.
TÆPLEGA 400 MENN HAFA BEÐIB BANA AF VÖLDUM
LOFTÁRÁSA í FINNLANDI.
300 RÚSSNESKAR FLUGVELAR SKOTNAR NIÐUR.
Sihva herforingi, yfirmaður finsku loftvarnanna, hefir til-
kynt, að frá því, er innrás Rússa hófst, hafi rússneskir flug-
menn kastað niður 20.337 sprengikúlum. 377 menn hafi beðið
bana af völdum loftárásanna, en 950 særst, margir alvarlega.
Allar loftárásirnar voru gerðar á þá hluta Finnlands, sem eru
fyrir utan bardagasvæðin, sem að eins ná yfir( 1/16 hluta lands-
ins. 8 ;W]íp^
Finnar hafa skotið niður yfir 300 flugvélar fyrir Rússum.
Mikfir ilpiííil-
leibr við slrendur Du-
merkur veona isilui.
Mörg skip föst í
ísnum.
Siglingar verða stöðugt erf-
iðari á siglingaleiðum við Dan-
mörku, vegna isalaga. Öll um-
ferð hefir stöðvast á Litlabelti
sem er lagt stranda milli, og í
Stóra-Belti er litlu betra ástatt.
Stærsti ísbrjótur Dana,
„Storebjörn" kvað vera orðinn
fastur í ísnum. Eimferjurnar
milli Sjálands og Fjóns eru
ekki í förum. Mörg skip eru
föst i ísnum. Við innsiglinguna
í Limafjörð hefir eimskipið
Ryggja, sem strandaði þar
hindrað siglingarnar en með að-
stoð ísbrjóta hefir tekist að
opna skipum leið. — NRP—FB
EKKERT MARKVERT TÍÐINDA —- "
Það er iðulega svo að orði komist í tilkynningum Frakka frá vesturvígstöðvunum — stundum
mörgum sinnum i röð — þegar illfært er vegna snjóa eða bleytu milli aðalvíggirðinganna eða
þykni er í lofti, svo að flugvélarnar geta ekki hafið sig til flugs. En þegar bjart er i lofti eru þær
stöðugt á sveimi og þótt örsjaldan komi til viðureignar margra flugvéla, enn sem komið er, er
hvor styrjaldaraðili um sig að skjóta niður flugvélar fyrir hinum þegar færi gæfist. — Hér sést
þýsk sprengjuflugvél sem var skotin niður, og féll logandi til jarðar Frakklandsmegin landamær-
anna.
1 síðastliðinni viku vörpuðu
rússneskir flugmenn niður 2940
sprengikúlum í loftárásum sín-
um á finskar borgir. 24 menn
biðu bana, en 56 særðust. Gerð-
ar voru loftárásir á 8 sjúkrahús,
sem auðkend voru merki Rauða
Krossins.
Á eitt sjúkrahús í austurhluta
Finnlands var í fyrradag varp-
að 17 sprengikúlum og geT-
eyðilagðist það. Sjö hjúkrunar-
lconur og 13 sjúklingar biðu
bana. Af tilviljun sluppu tveir
læknar lifandi.
Loftárásin á Ábæ í fyrradag
var hin hroðalegasta, en borgin
hefir nú orðið fyrir loftárásum
35 sinnum. Fimtán rússneskar
flugvélar voru skotnar niður i
fyrradag.
Ákafir bardagar standa yfir
fyrir norðan og norðaustan
Ladogavatn.
Tilraunir Finna til þess að
úmkringja rússneska herinn á
þessym vígstöðvum , virðast
ekkiliafa tekist. — NRP—FB.
Undirtektir erlendra blaða
Búist við að Chamberlain
svari Hitler »kröftuglega«
í dag.
Hvatning Dala-
diesrs til frönsku
þjóðarinnar.
i 1 útvarpsræðu þeirri, sem
Daladier flutti i fyrrakvöld
varaði hann við þvi, að styrj-
öldin kynni brátt að komast á
það stig, að barist yrði með öll-
um þeim meðulum, sem styrj-
aldaraðilar hefði yfir að ráða,
uns úrslit fengist.
Hvatti Daladier frönsku þjóð-
ina eindregið til þess að sýna
sömu fórnfýsi og hermennirnir.
Franska þjóðin hefir altaf stað-
ið saman þegar hættur steðjuðu
að, og frelsi og öryggi Frakk-
lands er í hættu og hún gerir
pað enn í dag, sagði Daladier.
~. NRP—FB.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Ræða Hitlers, sem hann flutti
í Sportspalatz í Berlín í gær, í
tilefni af sjö ára afmæli naz-.
istastjórnarinnar þýsku, hefir
að dómi breskra, amerískra og
franskra blaða, ekki breytt
neinu, og segja þau, að hann
hafi ekki fært neitt nýtt fram,
sem máli skifti.
Flest morgunblöðin birta út-
drátt úr ræðu Hitlers, en Times
birtir hana í heilu lagi.
Yfirleitt telja bresku blöðin
ræðuna heldur „þróttlitla" og að
Hitler hafi haldið hana, til þess
að treysta fyígið heima í Þýska-
landi. Erlendis telja þau, að hún
muni ekki hafa nein áhrif.
Chamberlain forsætisráð-
herra f lytur ræðu í dag í hádeg-
isverði, sem haldinn er af nefnd
þeirri, sem vinnur að því, að
vekja áhuga almennings fyrir
land- og þjóðvörnum.
1 fregnum frá Rómaborg seg-
ir, að blöðin þar leggi áherslu á
ummæli Hitlers um þýsk-ítalska
vináttu, en þau eru óánægð yf-
ir vinsemdarummælum Hitlers
í garð líússa.
" Það varð kunnugt fyrir
skemstu, að engin sérstök há-
tíðahöld myndi fram fara í til-
efni af nazistastjórnarafmælinu
þrátt fyrir það, að öll undan-
gengin ár hefir verið mikið um
að vera, Hitler haldið ræðu.
Að kvöldi þessa dags hafa naz-
istar gengið fylktu liði með
blys fram hjá kanslarabústað-
inum, og hylt Hitler, sem tók
sér stöðu á svölunum. Þar til í
gær vissu menn ekki annað en
að Hitler hefði hætt við að
halda ræðu sina, svo og dr.
Göbbels, sem ætlaði að tala í
stað Hitlers, en alt í einu barst
fregn um það í gær, að Hitler
ætlaði að flytja ræðu. Fluttu
þeir svo báðir ræðu og talaði
dr. Göbbels á undan Hitler.
Hitler rakti atburði þá, sem
gerst hafa síðan er nazistar
komust til valda og þau átök,
sem nú fara fram, milli styrj-
aldarþjóðanna. Striðsmarkmið1
Breta og Frakka gerði hann að
umtalsefni — loforðum þeirra,
sem Þjóðverjar myndi kannast
við frá 1918 og væri þetta slitin
„grammófónplata" og ónýt og
Þjóðverjar vissi hvernig efnd-
irnar yrði. Minti hann á hversu
hart hefði verið gengið að
Þýskalandi með Versalasamn-
ingunum, hversu mikla erfið-
leika þýska þjóðin hefði átt við
að búa af þeirra völdum, samn-
inganna, sem voru verk stjórn-
málam. lýðræðisþjóðanna, og
hefði þýska þjóðin loks orðið
þreytt á að biðja um rétt sinn,
og upp úr þvi hefði skapast hin
nazistiska hreyfing, til þess að
ná þeim rétti, sem Þýskalandi
bæri án þess að biðja um hann.
Rakti hann því næst hvað naz-
istum hefði orðið ágengt und-
angengin sjö ár.
Vék hann svo máli sínu til
Englendinga, hélt þvi fram, að
þeir vildu tvistra Þýskalandi og
lama það, og sannaði styrjalda-
saga Rretlands þetta be'st. Bret-
land og Frakkland hefði gnægð
landa og auðlinda, en Þjóð-
verjar borið skarðan hlut frá
borði. Hitler spáði því, að Bret-
ar og Frakkar myndi iðra þess,
að hafna samkomulagi, eins og
raunin hefði orðið með Pól-
verja, sem hefði beðíð ósigur
þess vegna. Ennfremur ræddi
Hitler afstöðuna til Rússlands
og Italíu.
í ræðulok var foringinn hylt-
ur af öllum viðstöddum.
Hækkun á verðlagi kjöts
kann að hafa ófyrirsjáan-
lecsar a!
llrot gc&n stcfnu ríkisst jóriiarinnar
Hækkunin á verðlagi kjöts, sem getið hefir verið um hér í
blaðinu, veldur áð vonum nokkurri undrun meðal almennings,
með því að ekki var við því búist að megináhersla myndi verða
lögð á það að hækka innlendar vörur í verði, enda í litlu sam-
ræmi við það fyrirheit ríkisstjórnarinnar að halda niðri vöru-
verðinu.
BALKANRIKJAFUNDUR-
INN OG KRÖFUR UNG-
VERJA.
YFIRLÝSING CZAKY.
Það hef ir haft góð áhrif, að
Czaky greifi, utanríkismála-
ráðherra Ungverjalands, hef-
ir lýst yfir því, að Ungverjar
vilji friðsamlega lausn allra
ágreiningsmála við Rúmena
sem aðra nágranna sína. Er
talið, að ítalir hafi beitt á-
hrifum sínum til þess, að yf-
irlýsing í framannefnda átt
kom nú. Vinna ítalir að því,
að sætta Balkanþjóðirnar, í
því skyni, að þær standi sam-
einaðar gegn hinni rauðu
hættu.
RÚMENAR HAFA l</2 MILJ.
MANNA UNDIR VOPNUM.
Horfurnar í þessum hluta
álfunnar hafa að ýmsu ver-
ið ískyggilegar að undan-
förnu og sagt er að Rúmenar
hafi 1 y2 miljón manna undir
vopnum.
í öllum virkjum á landamær-
unum er jafnmikið lið og á
styrjaldartíma og varalið haft
til taks.
Nú hefir kjöt á Reykjavikur-
markaði hækkað tvisvar frá því
í haust, og er sú hækkun sem
hér greinir:
í heildsölu var verðið kr. 1.40
pr. kg., en hækkaði upp í kr.
1.53 og nú síðast upp í kr. 1.73
og nemur hækkunin því sam-
tals kr. 0.33 pr. kg.
1 smásölu var verðið kr. 1.60
en var hækkað upp í kr. 1.75
og nú síðast upp í kr. 2.00 pr.
kg. og nemur hækkunin því
samtals kr. 0.40 pr. kg.
Eins og bent var a í leiðara
Vísis i gær hafa neytendur orð-
ið að greiða allhátt verðjöfnun-
Kauplagsnefnd
sker úr deilumáli
1 gær kvað kauplagsnefnd
upp úrskurð í ágreiningsmáli
um kaup og hlunnindi kyndara
og háseta á togurum á ísfisk-
veiðum. Hafði verið reynt að ná
frjálsu samkomulagi um þetta,
en ekki tekist, og var málið því
Iagt fyrir kauplagsnefnd.
Fyrsta atriðið, sem skorið
var úr, var það, til hvaða
launaflokks hásetar og kynd-
arar skyldi teljast. VorU þeir
úrskurðaðir i lægsta flokki og
fá þeir þvi 9% dýrtíðaruppbót.
Annað atriðið, sem um var
deilt, var lifrarpremian, en hún
er 28 kr. pr. fat handa háset-
um og kyndurum. Töldu sjó-
menn, að premían væri ekki
háð ákvæðum gengislaganna
og því mætti semja um hana
á frjálsum grundvelli.
• Kauplagsnefnd vísaði þessu
frái, taldi það ekki í sínum
verkahring að úrskurða það.
argjald af kjöti þvi, sém selt
hefir verið á innlendum mark-
aði, og mun það gjald hafa
niunið 6 aurum á hvert kiló, og
var lagt á með tilliti til lélegs
markaðsVerðs erlendis. Nú gef-
ur formaður kjötverðlagsnefnd-
ar hinsvegar þá skýringu á kjöt-
hækkuninni, að verðið sé svo
hátt á hinum erlenda markaði,
að því verði einnig að hækka
það innanlands, enda séu kjöt-
birgðir litlar í landinu.
Við þessari verðlagshækkun
væri á sjálfu sér ekkert að segja,
ef kaupgetan væri fyrir hetndi,
næg atvinna og hátt kaupgjald
hjá öllum almenningi, en með-
an allur fjöldinn lepur dauðann
úr skel, og verður að spara við
sig alla hluti til þess að draga
fram lífið, er hér um óverjandi
ráðstöfun að ræða, sem beint
brýtur í gegn yfirlýstri stefnu
rikisstjórnarinnar.
Hitt er og auðsætt að milli-
liðakostnaður vegna kjötsöl-
unnar er orðinn óþarflega hár,
og væri því eðlilegt að athugað
yrði, hvort úr honum mætti
draga að skaðlausu, þannig að
bændur nytu sem mests af sölu
verðinu, og ætti ríkisstjórnin
að hafa forgöngu í því máli nú
þegar.
Láti rikisstjórnin hinsvegarj
kyrt liggja og hafist ekki að,
er fyrirsjáanlegt að að því stefn-
ir, að hún missir tök á þvi að
sporna í gegn takmarkalausri
dýrtíð í landinU.
Haldi svo áfram, sem horfir,
kunna að skapast hér erfiðleik-
ar, sem lítt etu viðráðanlegir,
með þvi að ekki er unt að draga
fram rétt eins á annars kostn-
að, og slíku atferli mun enginn
mæla bót, og almenningur for-
dæma.