Vísir - 31.01.1940, Page 1

f . RHstjíri:
fKRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
I“' ■
Rií ttst jórnarskrifstof ur:
iPélagsprentsmiðjan (3. hseð).
30. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
25. tbl.
Sókn Rússa fyrir norðaustan
Ladogavatn heldur áfram,
eftir að Rðssar hafa fengið
liðsstyrk.
EINKASKEYTI frá United Press. — Kaupmannahöfn í morgun.
iKiir simiaair
r
RALPH FORTE, fréttaritari United Press, sem
er nýkominn til vígstöðvanna á Ladogavíg-
stöðvunum, símar í morgun, að Rússar haldi
áfram tilraunum sínum til þess að sækja fram norð-
austan Ladogavatns eftir að hafa fengið nýjan liðsafla,
en finski aðalherinn, sem þarna er til varnar, hrindi
hverju áhlaupinu af öðru.
Rússar eru nú að gera tilraun til þess að taka Wantsi-
vígi með áhlaupi.
TÆPLEGA 400 MENN HAFA BEÐIÐ BANA AF VÖLDUM
LOFTÁRÁSA í FINNLANDI.
300 RÚSSNESKAR FLUGVÉLAR SKOTNAR NIÐUR.
Sihva herforingi, yfirmaður finsku loftvarnanna, hefir til-
kynt, að frá því, er innrás Rússa hófst, hafi rússneskir flug-
menn kastað niður 20.337 sþrengikúlum. 377 menn hafi beðið
bana af völdum loftárásanna, en 950 særst, margir alvarlega.
Allar loftárásimar vom gerðar á þá hluta Finnlands, sem eru
fyrir utan bardagasvæðin, sem áð eins ná yfir( 1/16 hluta lands-
ins. " :
Finnar hafa skotið niður yfir 300 flugvélar fyrir Rússum.
Mörg skip föst í
ísnum.
Siglingar verða stöðugt e!rf-
iðari á siglingaleiðum við Dan-
mörku, vegna ísalaga. Öll um-
ferð liefir stöðvast á Litlabelti
sem er lagt stranda milli, og í
Stóra-Belti er litlu betra ástatt.
Stærsti ísbrjótur Dana,
„Storebjörn“ kvað vera orðinn
fastur í ísnum. Eimferjurnar
milli Sjálands og Fjóns eru
eklci í förum. Mörg skip eru j
föst í ísnum. Við innsiglinguna :
í Limafjörð hefir eimskipið
Ryggja, sem strandaði þar
hindrað siglingarnar en með að-
stoð ísbrjóta liefir tekist að
opna skipum leið. — NRP—FB
I síðastliðinni viku vörpuðu
russnéskir flugmenn niður 2940
sprengikúlum í loftárásum sín-
um á finskar borgir. 24 menn
biðu bana, en 56 særðust. Gerð-
ar voru loftárásir á 8 sjúkrahús,
sem auðkend voru merki Rauða
Krossins.
Á eitt sjúkraliús i austurhluta
Finnlands var í fyrradag varp-
að 17 sprengikúlum og ger-
eyðilagðist það. Sjö hjúkrunar-
konur og 13 sjúklingar biðu
bana. Af tilviljun sluppu tveir
læknar lifandi.
Loftárásin á Ábæ i fyrradag
var hin hroðalegasta, en borgin
hefir nú orðið fyrir loftárásum
35 sinnum. Fimtán rússneskar
flugvélar voru skotnar niður í
fyrradag.
Ákafir bardagar standa yfir
fyrir norðan og norðaustan
Ladogavatn.
Tilraunir Finna til þess að
umkringja rússneska herinn á
þessuni vigstöðvum , virðast
ekkiTÍiafa tekist. — NRP—FB.
Hvatning Dala-
diers til írönsku
þjóðarinnar.
I útvarpsræðu þeirri, sem
Daladier flutti í fyrrakvöld
varaði hann við þvi, að styrj-
öldin kynni brátt að komast á
það stig, að barist yrði með öll-
um þeim meðulum, sem styrj-
aldaraðilar hefði yfir að ráða,
uns úrslit fengist.
Hvatti Daladier frönsku þjóð-
ina eindregið til þess að sýna
sömu fórnfýsi og hermennirnir.
Franska þjóðin hefir altaf stað-
ið saman þegar hættur steðjuðu
að, og frelsi og öryggi Frakk-
lands er í hættu og hún gerir
það enn í dag, sagði Daladier.
— NRP—FB.
Undirtektir erlendra blaða
Búist við að Chamberlain
svari Hitler »kröítuglega«
í dag.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Ræða Hitlers, sem hann flutti
í Sportspalatz í Berlín í gær, í
tilefni af sjö ára afmæli naz-
istastjórnarinnar þýsku, hefir
að dómi breskra, amerískra og
franskra blaða, ekki breytt
neinu, og segja þau, að hann
hafi ekki fært neitt nýtt fram,
sem máli skifti.
Flest morgunblöðin birta út-
drátt úr ræðu Hitlers, en Times
birtir hana í heilu lagi.
Yfirleitt telja bresku blöðin
ræðuna heldur „þróttlitla“ og að
Hitler hafi haldið hana, til þess
að treysta fylgið heima í Þýska-
landi. Erlendis telja þau, að hún
muni ekki hafa nein áhrif.
Chamberlain forsætisráð-
herra flytur ræðu í dag í hádeg-
isverði, sem haldinn er af nefnd
þeirri, sem vinnur að því, að
vekja áhuga almennings fyrir
land- og þjóðvömum.
í fregnum frá Rómaborg seg-
ir, að blöðin þar leggi áherslu á
ummæli Hitlers um þýsk-ítalska
vináttu, en þau eru óánægð, yf-
ir vinsemdarummælum Hitlers
í garð Rússa.
Það varð kunnugt fyrir
skemstu, að engin sérstök liá-
tíðaliöld inyndi fram fara í til-
efni af nazistastjórnarafmælinu
þrátt fyrir það, að öll undan-
gengin ár hefir verið mikið Um
að vera, Hitler haldið ræðu.
Að kvöldi þessa dags liafa naz-
istar gengið fylktu liði með
blys fram hjiá kanslarabústað-
inum, og hylt Hitler, sem tók
sér stöðu á svölunum. Þar til í
gær vissu menn ekki annað en
að Hitler hefði hætt við að
lialda ræðu sína, svo og dr.
Göbbels, sem ætlaði að tala í
stað Hitlers, en alt í einu barst
fregn um það í gær, að Hitler
ætlaði að flytja ræðu. Fluttu
þeir svo báðir ræðu og íalaði
dr. Göbbels á undan Hitler.
Hitler rakti atburði þá, sem
gerst hafa síðan er nazistar
komust til valda og þau átök,
sem nú fara fram, milli styrj-
aldarþj óðanna. Strdðsmarkmið'
Breta og Frakka gerði liann að
umtalsefni — loforðum þeirra,
sem Þjóðverjar myndi kannast
við frá 1918 og væri þetta slitin
„grammófónplata“ og ónýt og
Þjóðverjar vissi hvernig efnd-
irnar yrði. Minti liann á hversu
hart hefði verið gengið að
I>ýskalandi með Versalasamn-
ingunum, hversu mikla erfið-
leika þýska þjóðin hefði átt við
EKKERT MARKVERT TÍÐINDA — “
Það er iðulega svo að orði komist i tilkynningum Frakka frá vesturvígstöðvunum — stundum
mörgum sinnum i röð — þegar illfært er vegna snjóa eða hleytu milli aðalvíggirðinganna eða
þykni er i lofti, svo að flugvélarnar geta ekki hafið sig til flugs. En þegar bjart er i lofti eru þær
stöðugt á sveimi og þótt örsjaldan komi til viðureignar margra flugvéla, enn sem komið er, er
hvor styrjaldaraðili um sig að skjóta niður flugvélar fyrir liinum þegar færi gæfist. — Hér sést
þýsk sprengjuflugvél sem var skotin niður, og féll logandi til jarðar Frakklandsmegin landamær-
anna.
að búa af þeirra völdum, sanm- i
inganna, sem voru verk stjórn-
málam. lýðræðisþjóðanna, og
liefði þýska þjóðin loks orðið
þreytt á að biðja um rétt sinn,
og upp úr þvi hefði skapast hin
nazistiska lireyfing, til þess að
ná þeim rétti, sem Þýskalandi
liæri án þess að biðja um liann.
Rakti hann þvi næst livað naz-
istum hefði orðið ágengt und-
angengin sjö ár.
Vók liann svo máli sínu til
Englendinga, liélt þvi fram, að
þeir vildu tvistra Þýskalandi og
lama það, og sannaði styrjalda-
saga Bretlands þetta best. Bret-
land og Fralckland hefði gnægð
landa og auðlinda, en Þjóð-
verjar borið skarðan hlut frá
borði. Hitler spáði þvi, að Bret-
ar og Frakkar myndi iðra þess,
að hafna samkomulagi, eins og
raunin hefði orðið með Pól-
verja, sem hefði beðið ósigur
þess vegna. Ennfremur ræddi
Hitler afstöðuna til Rússlands
og Ítalíu.
í ræðulok var foringinn hylt-
ur af öllum viðstöddum.
B ALK ANRlKJ AFUNDUR-
INN OG KRÖFUR UNG-
VERJA.
YFIRLÝSING CZAKY.
Það hefir haft góð áhrif, að
Czaky greifi, utanríkismála-
ráðherra UngYeríalands, hef-
ir lýst yfir því, að Ungverjar
vilji friðsamlega lausn allra
ágreiningsmála við Rúmena
sem aðra nágranna sína. Er
talið, að ítalir hafi beitt á-
I hrifum sínum til þess, að yf-
irlýsing í framannefnda átt
kom nú. Vinna ítalir að því,
að sætta Balkanþjóðirnar, í
því skyni, að þær standi sam-
einaðar gegn hinni rauðu
hættu.
RÚMENAR HAFA 1 Vz MILJ.
MANNA UNDIR VOPNUM.
Horfurnar í þessum hluta
álfunnar hafa að ýmsu ver-
ið ískyggilegar að undan-
förnu og sagt er að Rúmenar
hafi 1 </2 miljón manna undir
vopnum.
í öllum virkjum á landamær-
unum er jafnmikið lið og á
styrjaldartíma og varalið haft
til taks.
Hækkun á verðlagi kjöts
kann að hafa óíyrirsjáan-
legar afleiðingar.
tlrot g*Fg*ia stefiiia fi*íkf!Sst|éraiOFÍEiiiar
Hækkunin á verðlagi kjöts, sem getið hefir verið um hér í
blaðinu, veldur áð vonum nokkurri undrun meðal almennings,
með því að ekki var við því búist að megináhersla myndi verða
lögð á það að hækka innlendar vörur í verði, enda í litlu sam-
ræmi við það fyrirheit ríkisstjórnarinnar að halda niðri vöru-
verðinu.
Nú hefir kjöt á Reykjavikur- argjald af kjöti því, sem selt
markaði hækkað tvisvar frá því liefir verið á innlendum mark-
í liaust, og er sú liækkun sem aði, og mun það gjald hafa
hér greinir: | numið 6 aurum á hvert kiló, og
í heildsölu var verðið kr. 1.40 var lagt á með tilliti til lélegs
pr. kg., en hækkaði upp í kr. markaðsVerðs erlendis. Nú gef-
1.53 og nú síðast upp í kr. 1.73 ur formaður kjötverðlagsnefnd-
og nemur hækkunin því sam- ;
tals kr. 0.33 pr. kg.
I smásölu var verðið kr. 1.60 j
en var hækkað upp í kr. 1.75 j
og nú síðast upp í kr. 2.00 pr. 1
kg. og nemur hækkunin því
samtals kr. 0.40 pr. kg.
Eins og bent var á í leiðara
Vísis i gær hafa neytendur orð-
ið að greiða allhátt verðjöfnun-
Kauplagsnefnd
sker úr deilumáli
í gær kvað kauplagsnefnd
upp úrskurð í ágreiningsmáli
um kaup og hlunnindi kyndara
og háseta á togurum á ísfisk-
veiðum. Hafði verið reynt að ná
frjálsu samkomulagi um þetta,
en ekki tekist, og var málið því
lagt fyrir kauplagsnefnd.
Fyrsta atriðið, sem skorið
var úr, var það, til hvaða
launaflokks hásetar og kynd-
arar skyldi teljast. VorU þeir
úrskurðaðir í lægsta flolcki og
fá þeir því 9% dýrtíðaruppbót.
Annað atriðið, sem um var
deilt, var lifrarpremian, en hún
er 28 kr. pr. fat handa liáset-
um og kyndurum. Töldu sjó-
menn, að premían væri ekki
liáð ákvæðum gengislaganna
og því mætti semja um hana
á frjálsum grundvelli.
Kauplagsnefnd vísaði þessu
frá, taldi það ekki í sínum
verkahring að úrskurða það.
ar hinsvegar þá skýringu á kjöt-
hækkuninni, að verðið sé svo
hátt á hirtum erlenda markaði,
að því verði einnig að hækka
það innanlands, enda séu kjöt-
birgðir litlar í landinu.
Við þessari verðlagshækkun
væri ó sjálfu sér ekkert að segja,
ef kaupgetan væri fyrir hetidi,
næg atvinna og hátt kaupgjald
hjá öllum almenningi, en með-
an allur fjöldinn lepur dauðann
úr skel, og verður að spara við
sig alla hluti til þess að draga
fram lífið, er liér um óverjandi
ráðstöfun að ræða, sem beint
brýtur í gegn yfirlýstri stefnu
ríkisstjórnarinnar.
Hitt er og auðsætt að milli-
liðakostnaður vegna kjötsöl-
unnar er orðinn óþarflega hár,
og væri því eðlilegt að athugað
yrði, livort úr lionum mætti
draga að skaðlausu, þannig að
bændur nytu sem mests af sölu
verðinu, og ætti ríkisstjórnin
að hafa forgöngu í því máli nú
þegar.
Láti ríkisstjórnin hinsvegarj
kyrt liggja og hafist ekki að,
er fyrirsjáanlegt að að því stefn-
ir, að liún missir tök á því að
sporna í gegn takmarkalausri
dýrtíð í landinti.
Haldi svo áfram, sem horfir,
kunna að skapast hér erfiðleik-
ar, sem lítt eru viðráðanlegir,
með þvi að ekki er unt að draga
fram rétt eins á annars kostn-
að, og sliku atferli mun enginn
mæla bót, og almenningur for-
dæma.
\