Vísir - 10.02.1940, Blaðsíða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rii itstjórnarskrifstof ur:
í'élagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
34. tbl.
Oll finska þjóðin
á verði gegn
nýrri hættu.
Rii§§ar hafa flutt íin§knniæ!aiidi
njdinara íll Finnland§ loftleiðis og:
liafa margir þegar verið liautl-
tekiiir.
EINKASKEYTI frá United Press. — Khöfn í morgun.
Auknar ráðstafanir hafa verið gerðar um gervalt
Finnland til varnar gegn nýrri hættu: Finsku-
mælandi rússneskum njósnurum, sem Rússar
hafa flutt loftleiðis til Finnlands, í allstórum stíl, þann-
ig, að búnir fallhlífum svífa þeir til jarðar úr flugvél-
um, að baki víglínu Finna. Tilraunir Rússa í þessa átt
yfir hinum þéttbygðari hluta landsins suður frá gáfust
ekki vel, en í strjálbýlinu í Norður-Finnlandi hefir þeim
hepnast þetta. Starfsemi þessara manna er Finnum vit-
anlega mjög hættuleg. Er hér um að ræða njósnara sem
tala finsku sem innfæddir menn, og þeir eru klæddir
finskum einkennisbúningum. Aðrir hafa það hlutverk
með höndum að vinna skemdarverk á samgönguleiðum
og víðar.
I
Lögreglan um gervalt Finnland hefir fengið sérstak-
ar fyrirskipanir um að vera vel á verði og auk þess hafa
stjórnarvöldin snúið sér til almennings, og hvatt menn
til þess að aðstoða her og lögreglu í hvívetna við að hafa
hendur í hári njósnaranna. Hafa allmargir rússneskir
njósnarar verið handteknir síðustu daga.
FRÁ VlGSTÖÐVUNUM. RÚSSAR HALDA ÁFRAM
SÓKNINNI.
Rússar halda hvarvetna áfram áhlaupum sínum, en verður
ekki ágengt. Mestur kraftur virðist í sókn þeirra á Kyrjálanesi
og er nú ekki eingöngu sótt fram á Summavígstöðvunum,
heldur beggja megin við þær. Frá Kuhmovígstöðvunum hafa
ekki borist nýjar fregnir, nema að Finnar halda áfram að
þjarma að Rússum, og er manntjón mikið í liði Rússa. Fyrir
norðan Ladogavatn hafa Finnar bætt aðstöðu sína, þótt Rússar
þar eins og á Kyrjálanesi hafi fengið mikinn liðsauka.
FINNAR HAFA FENGIÐ MIK-
IÐ AF HERGÖGNUM FRÁ
BRETLANDI OG FRAKK-
LANDI.
Hergögn eru nú flutt í stór-
um stil til Finnlands frá Bret-
landi og Frakklandi. Frá Bret-
landi hafa Finnar fengið árás-
arflugvélar af allra nýjustu
gerð og miklar birgðir af skot-
um í rifla og vélbyssur. Skorti
Finna mjög hvorttveggja. Þá
hafa Frakkar einnig brugðist
drengilega við og sent Finnum
miklar birgðir af marsgkonar
hergögnum og hefir forsætis-
ráðherra Finnlands persónu-
Iega þakkað franslca sendiherr-
anum i Helsingfors hjálpina.
Hergögn þessi munu munu vera
send vfir Svíþjóð.
Briskflr Hnrspillir
sfikkvir 2 kafbátum.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Breskur tundurspillir liefir
sökt tveimur þýskum kafbát-
um á sömu stundu og þykir það
mikið afrek. Hefir breska flota-
málaráðuneytið birt tilkynn-
ingu um þetta, vegna þess
liversu óvanalegt afrek er um
að ræða, en vanalega er ekki til-
kynt jafnóðum, þó kafbáti eða
kafbátum sé sökt. Kafbátar
þessir ætluðu að gera árás á
flulningaskip, sem herskip
íylgdu. Nánara getur ekki um
atburð þennan í tilkynningu
flotamálaráðuneytisins, en það
er búist við að Churchill eða
Chamberlain geri nánari grein
fyrir þessu i næstu yfirlits-
greinum sínum um styrjöldina.
LEBRÓí
á vígr§töðvuiiiim.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Gort lávarður, breski yfirher-
foringinn bauð Lebrun ríkisfor-
seta Frakklands að heimsækja
breska herinn fyrir aftan vig-
stöðvarnar í Frakklandi og fór
rikisforsetinn í þessa heimsókn
i gær. Lebrun heimsótti her-
menn í bækistöðvum þeirra
fyrir aftan vígstöðvarnar, skoð-
aði hin nýju, vélknúnu hergögn
Breta o. s. frv. Flokkur Há-
skota (Gordon-Highlanders)
stóðu á heiðursverði við komu
Lebrun. — Hyltu hinir bresku
hermenn Lebrun ákaft.
Að heimsókninni fyrir aftan
vigstöðvarnar lokinni fóru þeir
Lebrun og Gort lávarður ásamt
fylgdarliði til vigstöðvanna og
skoðuðu hin nýju, ramgeru
virki, sem búið er að koma þar
upp, til viðbótar ])eim, sem fyr-
ir voru.
Msl PjlWjðl
I rjífi tialntiðin
M?
Fjöldi flutningaskipa með mat-
væli við Norður-íshaf. Þau ætla
að komast suður með Noregs-
ströndúm til Þýskalands.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
í skeyti frá Helsingfors í
morgun er sagt frá því, sam-
kvæmt fregnum frá Norður-
Finnlandi, að mörg þýsk flutn-
ingaskip hafi sést í Limnahamri
og þar undan ströndinni. —
Limnahamri er eina höfnin í
Norður-Finnlandi, sem ekki
leggur, en hún er nú í höndum
Rússa. Talið er, að flutninga-
skip þessi séu hlaðin korni og
öðrum matvælum, og ætli
Þjóðverjar að gera tilraun til
þess að rjúfa hafnbann Breta,
með því að láta skip þessi sigla
suður með Noregsströndum til
Þýskalands.
Friðarvið-
leitni
Roosevelts.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Það var tilkynt í Washington
í gær, að Roosevelt forseti hefði
ákveðið, að senda Summer
Wells aðstoðarutanrikismála-
ráðherra Bandaríkjanna til
Þýskalands, Ítalíu, Bretlands og
Fralcklands, til þess að kynna
sér horfurnar í þessum löndum.
Það var tekið fram, að hann
'færi aðeins kynningarerinda, en
liefði engar tillögur meðferðis,
og myndi ekki takast á liendur
neinar skuldbindingar fyrir
liönd Bandaríkjanna. Jafnframt
var tilkynt, að Bandaríkja-
stjórn hefði liafið umræður við
„önnur hlutlaus ríki“. Þótt til-
kynt væri, að engin tengsli væri
milli fju’irhugaðra viðræðna við
stj órnmálamenn styr jaldar-
landa og hlullausra landa, er
lilið svo á, að hér sé um tilraun
að ræða, lil þess að koma á
friði. Má m. a. marka það af
því, að i London þótti ástæða
til að taka það fram, að Frakk-
ar og Bretar hefði þegar tekið
fram skýrt og skilmerkilega
livaða skilyrði þeir hefði sett
fyrir því, að sest væri á ráð-
stefnu til þess að ræða friðar-
j skilmála, en jafnframt var til-
i kynt, að Summer Wells myndi
j verða tekið vel í London og
j hann gæti fengið þar allar þær
' upplýsingar, sem hann óskaði
i eftir.
1 fregnum frá Rómaborg seg-
DANSKIR SJÁLFBODALIÐAR LÆRA Á SKlÐUM. — Sá er gallinn við dönsku sjálfboðaliðana,
sem farið liafa til Finnlands, að þeir eru ekki þaulvanir skíðagarpar, eins og sjálfboðaliðarnir frá
Noregi og Sviþjóð. Má glögt sjá það á j>essari mynd, að „enginn verður óbarinn biskup“. En Dan-
irnir taka þessu brosandi og þá er hálfur sigur unninn.
Lokaður fundur í franska
þinginu í fyrsta sinn í 20 ár
Landvarnamálin og styrjöldin til umræðu.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Leon Blum, leiðtogi jafnaðarmanna, gerði það áð tillögu sinni
undir umræðum í frönsku málstofunni í gær, að haldinn yrði
lokaður fundur til þess að ræða landvamirnar og ýmsar styrj-
aldarframkvæmdir. Daladier, sem er hermálaráðherra og utan-
ríkismálaráðherra, auk þess sem hann er forsætisráðherra, var
í rauninni andvígur tillögunni, og þótti sýnilega miður, ef farið
væri út á þessa braut, enda hefir ekki veríð haldinn fundur fyr-
ir luktum dyrum í fulltrúadeildinni í tvo áratugi, en hann kvaðst
ekki vilja vekja deilur um þetta, og sætta sig við þær ákvarð-
anir, sem deildin tæki. Var svo tillaga Blums samþykt með
nokkurum atkvæðamun og greiddu, auk jafnaðarmanna, ýmsir
úr róttæka flokknuin (radikalflokknum) atkvæði með tillög-
unn, einkum úr hægra armi flokksins. Fundurinn stóð yfir þar
íil kl. 8 í gærkveldi og var þá frestað og hófst að nýju í morgun.
NJÓSNASTARFSEMÍ
í FRAKKLANDI.
Franska lögreglan liefir að
undanförnu verið að komast á
snoðir um víðtæka njósnastarf-
semi, að undirlagi þýsku lög-
reglunnar (Gestapo). Er ekki
grunlaust um, að eitthvað frek-
ara liafi sannast í þessa átt, er
liúsrannsóknin var gerð lijá
Rússum nýverið, en annars er
svo að sjá, sem Þjóðverjar liafi
liaft „útsendara“ og „agenta“
hingað og þangað um Frakk-
land, og liefir franska lögregl-
an verið all-athafnasöm að
undanförnu að grafa fyrir ræt-
ur þessa meins. Höfuðtilgang-
urinn með allri þessari starf-
semi virðist vera, að vekja
sundrungu meðal frakknesku
þjóðarinnar og tortrygni henn-
ar í garð Breta. Gestapo liefir
sent allskonar fyrirspurnir, sem
„agentarnir" áttu að svara, t. d.
var spurt um lýðhylli Daladiei-s,
hverjir væri vinir hans, liverj-
um augum almenningur í
Frakklandi liti á samvinnu
Breta og Frakka, livern stuðn-
ing Daladier myndi fá, ef til
verulegra átaka kæmi, hvort
ir, að stjórnmálamenn þar séu
vantrúaðir á, að friðartilraunir
Roosevelts muni bera árangur
að svo stöddu, og stuðnings ít-
aliu sé vart að vænta, fyrr en
ákveðnar tillögur liggi fyrir.
Hinsvegar láta stjórnmálamenn
i ljós von um, að af lieimsókn
Sumer Wells leiði bætt sam-
búð Bandaríkjamanna og Itala.
Frakkar treysti nýlenduher-
svedtum sínum og þar fram eft-
ir götunum. Daladier mintist á
þessa njósnastarfsemi i þing-
ræðu í gær og sagði, að það yrði
franska þingið, sem nú gæti
svarað þessum fyrirspurnum
Gestapo.
Þólt Daladier væri mótfallinn
tillögu Blums um lokaðan fund
og tillaga Blums næði fram að
ganga, er Daladier ekki talinn
i neinni hættu. Alger eining er
sögð ríkja á fundinum og allur
þingheimur miðar gagnrýni
sína á styrjaldarframkvæmdiun
við heill og liag Frakklands.
Nýbýlastofnun
og atvinnuleysi.
Nefnd skipuð til þess að athuga
skilyrði til þess að koma á stofn
nýbýlahverfi og fái atvinnulaus-
ir menn atvinnu við fram-
kvæmdirnar.
.—o-
Eins og kunnugt er hefir ný~
býlamálið verið alllengi á dag-
skrá og hefir á undangengnum
árum sveigst í þá átt, að menn
hallast frekar að því, að stofnað
verði til nýhýla í hverfum, þar
sem ræktunar- og samvinnu-
skilyrði eru best. í framhaldi af
þvi, sem áður hefir verið gert
þcssum málum viðlcomandi, er
það, að landliúnaðarráðherra
hefir skipað þriggja manna
nefnd, sem hefir fengið það
hlutverk, að athuga skilyrði til
þe'ss að koma á fót nýbýla-
hverfi, sem gert mun vera ráð
fyrir, að verði i allstórum stil,
og mun nefndin einnig taka til-
lit til þess við störf sín hversu
ástatt er i atvinnuleysismálum,
svo að atvinnulausir menn geti
fengið störf við þessar fram-
kvæmdir.
I nefndinni eiga sæti:
Steingr. Steinþórsson búnað-
armálastjóri,
Valtýr Stefánsson ritstjóri,
Ingimar Jónsson skólastjóri.
Mlkill fjðldi áskrifenda
að bókum Menningar-
sjóðs og Þjóðvinafél.
Fyrir rúmri viku var byrjað
að safna áskrifendum að bók-
um Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins. Gengur áskrif-
endasöfnunin ágætlega og hafa
að jafnaði safnast um 100 á dag.
Eru þetta aðallega þeir, sem
komið hafa á skrifstofu Menn-
ingarsjóðs í húsi Búnaðarbank-
ans, en auk þess tóku um 100
áhugamenn hér í bænum að
sér, að safna áslcrifendum. Hafa
nokkrir þeirra skilað fullum á-
skriftalistum, en flestir eiga
eftir að skila.
Það eru bæði ungir og gamlir,
sem gerast áskrifendur að bók-
unum, og úr öllum stéttum.
Þá hafa fengist 1-—2 menn í
hverri sveit landsins til ]>ess að
safna áskrifendum þar og fleiri
menn í kaupstöðum og kaup-
túnum. Eins og nú horfir má
því búast við, að upplag bók-
anna verði óvenjulega mikið á
íslenskan mælikvarða.
Fyrstu bækurnar munu koma
út í apríl næstkomandi. Eru
það „Marlcmið og leiðir“ eftir
AldoUs Huxley, í þýðingu dr.
Guðmundar Finnbogasonar og
„Sultur“, eftir Hamsun, þýdd af
Jóni Sigurðssyni, skrifstofu-
stjóra Alþingis.
Landsmálafélagið Vörður
hélt fund i gærkvöldi og hóf
Thor Thors umræður um stjórn-
málin. Rakti hann helstu lagasetn-
ingu síðasta þings, sem og samn-
ingaumleitanir og samvinnu lýðræð-
isflokkanna. Gerði hann sérstaklega
grein íyrir afstöðu sinni til þessa
máls, og lýsti því næst árangri af
stjórnarsamvinnunni. Talaði hann
langt mál og snjalt, við hinar hestu
undirtektir. Frekari umræður urðu
ekki og var fundi slitið um kl. loyí.