Vísir - 16.02.1940, Blaðsíða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Riiitstjórnarskrifslofur:
í'élagsprentsmiðjan (3. hæð).
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 16. febrúar 1940.
39. tbl.
Hlé á orustunni við Summa
FiniBsir M nokkura livíld.
w
I næstu viku er nárshátíð Rauða hers-
insu og þá ætla Rússar sér að hrjótast
í gegnum viggirðingarnar á Kyrjálanesi
EINKASKEYTI frá United Press. — Kaupmannahöfn í morgun.
Edward Beattie, fréttaritari United Press, símar
í morgun frá vígstöðvunum í Finnlandi:
Svo virðist sem orustan við Summaa sé um
garð gengin. Hefir dregið svo mjög úr bardögunum
þar, að hersveitir Finna hafa nú í fyrsta skifti á hálf-
um mánuði getað fengið nokkura hvíld, sem um mun-
ar. En menn óttast, að hér muni að eins vera um stutt
hlé að ræða. Rússar ætli að halda uppteknum hætti óg
halda áfram sókninni, þegar er þeir hafa dregið að sér
enn meira lið. Samkvæmt seinustu fregnum draga
Rússar að sér mikið lið fyrir austan Summaa.
í næstu viku er „dagur Rauða hersins“ eða
sá dagur, sem Rauði herinn hef ir haldið nokk-
urs konar árshátíð. Menn búast við, að þann
dag verði háð mesta orusta styrjaldarinnar.
— Rússar búi sig nú undir, að brjótast í gegn
þá hvað sem það kostar og vinna Rauða hern-
um aftur á þessum degi tapað álit. Reynist
þessi grunur manna réttur má svo fara, að úr-
slitaorusta á Kyrjálanesi verði háð í næstu
viku.
Það verður ekki neinu spáð um það hversu Rússum kann að
verða ágengt, ef þeir halda áfram að draga að sér nýjar og
nýjar, óþreyttar hersveitir, og ógrynni hergagna, en ýmsir
hermálasérfræðingar benda á, að Mannerheimvíggirðingarnar
séu margar mílur á breidd, og þótt liðsmunur sé gífurlegur sé
ekki svo mjög að óttast, að Rússum takist að brjótast í gegn
þarna fyrst um sinn.
FINNAR HAFA TEKIÐ AFTUR ALLAR FRAMVARÐSTÖÐV-
AR, SEM RÚSSAR NÁÐU Á SITT VALD I BILI.
Það er engum vafa undirorpið, að tilkynningar Rússa um
að þeir hafi náð á sitt vald tugum virkja í fremsíu röð víggirð-
inganna, eru mjög ýktar, en nokkrum slíkum virkjum náðu
þeir í bili. Finnar segjast hafa náð þeim öllum aftur.
Hálfsmánaðarsóknin mikla hefir ekki fært Rússum neinn
árangur. Það er viðurkent af öllum, að á Kyrjálanesi og Petsa-
movígstöðvunum er um sókn að ræða af hálfu Rússa, en engar
verulegar breytingar hafa orðið, en á öðrum vígstöðvum eru
Finnar í sókn og sumstaðar hafa þeir þjarmað mjög að Rúss-
um, svo sem við Kuhmo, þar sem heilt herfylki þeirra er í mik-
illi hættu.
Kommðnistar stimplaðir
sem landráðamenn.
60 þingmenn kommúnista í Frakk-
landi verða sviftir rétti til þingsetu
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
í Fulltrúadeild franska þjóðþingsins verður bráðlega gengið
til atkvæða um frv. það, sem bannar þingmönnum kommún-
ista þingsetu. Eru það um 60 þingmenn, sem um er að ræða.
Nefnd hefir haft frumvarpið til athugunar og leggur hún til,
að þingmennirnir verið sviftir umboði fyrir kjördæmi sín.
Jafnaðarmannaleiðtoginn Barthelemy krefst þess, að bar-
áttunni gegn kommúnistum verði haldið áfram, að leiðtogar
þeirra verði handteknir og leiddir fyrir rétt. Leiðtoga komm-
únista ber að stimpla sem landráðamenn, segir Barthelemy.
Karlakór iðnaðarmanna
heimsótti VífilsstaÖi s.l. sunnudag
og skemti sjúklingum með Bellman-
söngvum, með aðstoð Carls Billich.
Hafa sjúklingar beðið Vísi að færa
kórnum og C. Billich þakkir fyrir
komuna.
ítalskt skip ferst
við strendur Eng-
lands.
15 menn af áhöfninni
taldip af.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Flak ítalska skipsins Georgio
Ohlsen hefir rekið á land á aust-
urströnd Bretlands. Áður höfðu
borist fregnir um, að sldpið
hefði rekist á tundurdufl, og
héldu Bretar þvi fram, að Þjóð-
verjar liefði lagt tundurduflinu,
sem slcipið rakst á, rétt fyrir ut-
an breska landhelgi.
Seytján mönnum af skips-
höfninni hefir verið hjargað, en
15 eru taldir af.
Inílúenzufaraldur og
kolaskortur í Þýska-
landi.
EINKASKEYTI frá U. P. —
Khöfn í morgun.
í Þýskalandi er nú svo mikill
kolaskortur, að það er orðið al-
gengt, að fjölskyldur slái sér
saman, og búi tvær eða fleiri í
sömu íhúð, til þess að geta ver-
ið í hlýju. Brenni er ekki leyft
að selja, nema með sérstöku
leyfi. — Inflúensufaraldur geis-
ar í Þýskalandi og öll sjúkrahús
eru full af inflúensusjúklingum.
I ræðu, sem Göring flutti í
gær sagði hann, að það væri
ekki rétt, að kolaskortur væri í
Þýskalandi, heldur væri flutn-
ingaerfiðleikum af völdum
fannfergis um að kenna, að ekki
væri hægt að láta í té næg kol.
RÚSSNESKIR SÉRFRÆÐING-
AR NEITA AÐ HVERFA HEIM
f HINA „RAUÐU PARADlS“.
EINKASKEYTI frá U. P. —
Khöfn í morgun.
Fregn frá Istambul hermir,
að 50 rússneskir sérfræðingar,
sem unnið hafa í tyrkneskum
vefnaðarverksmiðjum liafi ver-
ið kvaddir heim. Þegar Tyrkir
fóru að korna sér upp vefnaðar-
versmiðjum fyrir nokkurum ár-
um, fengu þeir aðstoð lijá Rúss-
um, og lánuðu Rússar Tyrkjum
allmarga sérfræðinga i þessari
grein sem fleirum.
Ekki er kunnugt um orsök
þess, að sérfræðingarnir voru
kvaddir heim skyndilega, en það
sem furðulegt þykir er, að þess-
ir umræddu sérfræðingar vilja
ekki með nokkuru móti fara —
segjast þeir heldur vilja eiga
reiði sovétstjórnarinnar yfir
höfði sér, heldur en að hverfa
aftur til Rússlands.
Frá íiæstarétti
Veðréttup stofnaöai* áöur en
uppskrift fer fram vegna
fátæks*askuldap9 gengur
fypir kenni.
Enski sendikennarinn,
dr. J. McKenzie, flytur háskóla-
fyrirlestur í kvöld kl. 8, um „Ox-.
ford and Cambridge". Skugga-
myndir verða sýndar og er öllum
heimill aðgangur.
í dag var í hæstarétti kveðinn
upp dómur í máli milli bæjar-
sjóðs Reykjavíkur annarsvegar
og Hins íslenska steinolíuhluta-
félags og Bifreiðaeinkasölu ís-
lands hinsvegar.
Málavextir eru þessir:
Hinn 13. okt. 1938 veðsetli
Sigurjón nokkur Jóhannsson
Hinu ísl. steinolíuhlutafél. vöru-
hifreið sina með 1. veðrétti og
sama dag veðsetti liann Bif-
reiðaednkasölu Islands þessa
sömu bifreið sína með 2. veð-
rétti. Voru veðsetningar þessar
til tryggingar skuldum Sigur-
jóns við nefnd fyrirtæki. Ilinn
22. október s. á. lét bæjarsjóð-
ur Reykjavikur fara fram upp-
skrift á nefndri bifreið samkv.
48. gr. framfærslulaganna fyrir
fátækvaskuld Sigurjóns og var
uppskriftin þinglesin 3* nóv. s.
á. Hinn 25. jan. 1939 fór fram
fjárnám í bifreiðinni eftir kröfu
1. og 2. veðliafa og 18. febr. s.
á. var bifreiðin seld á nauðung-
arupphoði eflir kröfu fjárnáms-
hafanna. Við uppboðsgerðina
lét bæjarsjóður Reykjavíkur
mæta og reis nú ágreiningur
um skiftingu uppboðsandvirðis-
ins með ]>ví að hifreiðin seldist
fyrir miklu lægra verð en svo
að nægði til þess að fullnægja
fjárnámskröfunum og hæjar-
sjóði Reykjavíkur. Ilélt hæjar-
ALT RÓLEGT Á KYRJÁLAEIÐI. — í fyrsta skifti í hálfan
mánuð geta finsku skytturnar við loftvarnabyssurnar tekið sér
hvíld. Rússar liaía um sinn hætt hinum æðisgengnu álilaupum
sínum. Myndin sýnir hvernig loftvarnabyssunum er skipað í
röð þétt yfir eiðið.
sjóðurinn því fram, að með
nefndri uppskrift hefði stofn-
ast lögveð í bifreiðinni, er gengi
fyrir öllum öðrum höftum og
veðkröfum þótt fyr væru stofn-
aðar og bygði hann þessa skoð-
un sina á 48. gr. framfærslulag-
anna. Veðháfarnir héldu því
hinsvegar fram, að þar sem veð-
réttur þeirra í bifreiðinni hefði
stofnast áður en uppskriftin fór
fram, þá bæri þeim uppboðs-
andvirðið framar bæjarsjóði.
Ujjpboðslialdarinn félst á kröfn
veðhafanna og kvað svo á, að
þeir skyldu ganga fyrir bæjar-
sjóði. — Hæstiréttur staðfesti
þessa niðurstöðu og segir svo i
forsendum hæstaréttardómsins:
„Með því að veðréttir stefndu
(þ. e. H. í. S. og B. 1.) voru lög-
lega tilorðnir og þinglesnir, áð-
ur en uppskriftargerð sú, er í
málinu greinir, fór fram, þá
ganga þeir fyrir þeim rétti, sem
áfrýjand i (bæjarsjóður) kann
að hafa öðlast fyrir hana.“.
Samkvæmt þessum málalok-
um var bæjarsjóður dæmdur til
þess að greiða H. í. S. og B. 1.
(livorum um sig) 175 kr. í
málskostnað fyrir hæstarétti.
Ilrm. Garðar Þorsteinsson
flutti málið af hálfu bæjarsjóðs
en hrm. Th. B. Líndal af hálfu
gagnaðiljanna.
Frá hæstayéttl.
Vegagjaid miðað við
fasteignamat jarða-
bóta.
S.l. miðvikudag var upplcveð •
inn í hæstarétti dómur í mál-
inu Svínvetningahrautarfélagið
gegn Karli Helgasyni.
Málavextir eru þeir, að með
erfðaleigubréfi dags. 27. júní
1932 seldi Blönduóslireppur
Karli á erfðaleigu landspildu, er
liggur að svo nefndri Svínvetn-
ingabraut. Samkv. samþykt um
braut þessa frá 1920 er heimilt
að krefjast gjalds til hennar af
liverjum þeim, sem á land eða
jörð, er brautin liggur um. Má
gjald þetta nema árlega 1% af
virðingarverði lands eða jarðar
án liúss, en með jarðabótum. —-
Nefnd landspilda, sem er 2.47
lia. að stærð, og sem Karli, sam-
kvæmt erfðaleigubréfinu, er
heimilt að selja eða veðsetja af-
notarétt sinn að, var í febrúar
1935 metin til fasteignamats á
2800 kr., án húsa. Taldi stjórn
Svínvetninga-brautarfélagsins,
að Karli bæri að greiða í veg-
argjald 3A% af matsverðinu
samkvæmt fyrrnefndri sam-
þykt. Heldur Svínvetninga-
brautarfélagið því fram, að með
fasteignamatinu frá 1935 hafi
að eins verið metin ræktun
Karls og aðrar jarðabætur á
nefndu landi, án liúsa, en verð
landsins órældaðs sé ekki metið
með. Þetta véfengir Karl. En
matsmennirnir liafa í sambandi
við málið skýrt svo frá, að þeir
hafi metið landið, „án sundur-
liðunar“, en með fullu tilliti til
afgjalds af landinu til Blöndu-
ósshrepps. I forsendum liæsta-
réttardómsins segir svo:
„Vegna legu nefnds erfða-
festulands og réttinda þeirra, er
stefndi hefir fyrir því fengið,
verður að vísu að telja lionum
skylt að greiða áfrýjanda vega-
gjald, en þó aðeins miðað við
fasteignamat jarðabóta lians á
landinu án húsa, enda hefir
Blönduóshreppur greitt áfrýj-
anda gjakl fyrir árið 1936 mið-
að við fasteignamat landsins ó-
óræktaðs, eins og fyrr segir. En
sökum þess, að fasteignamatið
frá 6. febr. 1935 er ekki nægi-
lega skýrt eða sundurgreint um
þau atriði, er hér skifta máli,
þykir ekki unt að ákveða með
vissu gjald það, sem stefnda her
að greiða. Af því leiðir að synja
verður um framkvæmd lög-
laksins.“
Samkvæmt þessu var Svín-
veíningabrautarfélagið dæmt til
að greiða Karli 200 kr. í máls-
kostnað fyrir liæstarétti.
Hrm. Pétur Magnússon flutti
málið af hálfu félagsins, en
hrm. Jón Ásbjömsson af hálfu
Karls.
Framfarasjóður
B. H. Bjarnasonar, kaupmanns.
ÚthlutaÖ var á aímæli gefanda 14.
febrúar þ. á., til Geirs Reynis Tóm-
assonar til tannlækninganáms í Jena
kr. 600, til Friðgeirs Grímssonar
til náms í flugvélaverkfræði í Mit-
weide kr. 400, til Kristjáns Ha.uks
Péturssonar til landmælinganáms
við landbúnaðarháskóla 400 kr. og
til Ólafs Eiríkssonar til náms í bók-
sölufræðum í Kaupmannahöfn 400
kr. —
Slökkviliðið
var kvatt út tvisvar í gærkveldi.
A sjöunda tímanum var það kallað
að Landssmiðjunni, en þar var ekk-
ert alvarlegt að, og aftur á xo. tím-
anum, er það var gabbað upp í
Brattagötu.
Næturakstur.
Bs. Steindórs, Hafnarstræti, sírni
1580, hefir opið í nótt.
I
■ Næturlæknir.
; Þórarinn Sveinsson, Ásvallagötu
‘ 5, sími 2714. Næturvörður i Ingólfs
í apóteki og Laugavegs apóteki.
1
Sundliöllin
; verður aðeins
kvöld, veglxa