Vísir - 23.02.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
KRiSTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rintst jórnarskrifstof ur:
í’élagsprentsmiðjan (3. haeð).
30. ár.
Af greiðsia:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSING A STJ ÓRI:
Sími: 2834.
45. tbl.
Tekst Rússum
Viborg í dag -■
Rauða hersins
að hertaka
á árshátíð
a Svíi dæmdur fyrir
EINKASKEYTI frá United Press. — Khöfn í morgun.
njósnir í Noregi.
Maður að nafni C. G. Riehtem
Edward Beattie, fréttaritari United Press á víg-
stöðvunum í Finnlandi, símar í dag: Finnar
búast við því, að Rússar muni gera tilraun til
þess að vinna eithvert afrek á vígstöðvunum í Finn-
landi í dag, því að í dag er hinn árlegi hátíðisdagur rauða
hersins, en ef þeir gerði slíka tilraun og hún gengi þeim
að óskum, mundi það rétta við álit hersins að nokkuru.
Gera Finnar helst ráð fyrir, að Rússar áformi að ná Vi-
borg á sitt vald í dag. Samkvæmt seinustu upplýsingum,
sem eg hefi fengið, eru forverðir Finna 10—15 kíló-
metra frá Viborg, en vegna fannfergis er miklum erfið-
leikum bundið að sækja fram með skriðdreka og þung
hergögn. Finnar viðurkenna að Viborg sé í hættu, en
segja, að sér sé ekki mikill hernaðarlegur hnekkir bú-
inn, þótt Rússar næði borginni.
Frégnir um, að Viborg hafi gefist upp, eru bornar til
baka. ' * f' Wi
'Á Taipalevígstöðvunum hefir verið barist af miklum
móði, en öllum áhlaupum Rússa verið hrundið.
berg, fyrrverandi yfirforingi í
sænska flotanum, liefir verið
sekur fundinn um njósnir í
Noregi. Var dómur upp kveð-
inn í yfirheyrsiuréttinum í Oslo
og fékk Richtenherg tveggja
ára fangelsi. Riclitenberg njósn-
aði fyrir erlent ríki. Aflaði
hann sér upplýsinga um komur
og brottför norskra skipa og
kom upplýsingunum áfram til
þýskra borgara í Stokkhólmi.
Njósnastarfsemi sína stundaði
Richtenberg í Kristianssand, og
þar var hann handtekinn. —
Hinn dómfeldi hefir skotið roáli
sínu til hæstaréttar, NRP,—FB.
Irskir hendirirerka-
Pólsku hersveitírnar
í Frakldandi ern að
verða fnllæfðar.
Stofnun, skipulagning og æfing pólskra liðssveita í Frakk-
landi hefir gengið svo vel, að búist er við því, að hægt verði að
senda þær til vígvallanna í næsta mánuði eða apríl. Er búist við
því, að þegar til verulegra átaka komi á vesturvígstöðvunum í
vor, þá verði Pólverjar látnir fara að berjast.
Skömmu eftir að styrjöldin
braust út voru stofnaðir sér-
stakir æfingaskólar fyrir pólska
liðsforingja, háa sem lága. Voru
þeir æfðir i 3 mánuði, en síðan
var byrjað að æfa meginher-
5nn. Hefir það gengið mjög
greiðlega.
Ráðgert er að þessi pólski lier
verði 4—5 stórfylki, en hvert
stórfylki (division) er um 18
þús. manna. Foringjar yrði all-
ir pólskir, en eins og yfir öðr-
um hverjum í Frakklandi, yrði
Gamelin yfirhershöfðinginn.
1 herinn eru teknir pólskir
hermenn og flugmenn, sem
tókst að komast úr landi, áður
en Rússar og Þjóðverjar höfðu
alveg lagt það unclir sig, Pól-
verjar, sem hafa verið í herjum
Breta og Frakka, pólskir sjálf-
boðaliðar frá öllum löndum
heims og svo Pólverjar á aldr-
inum 21—35 ára, sem búsettir
hafa verið i Englandi og Frakk-
landi. Eru þeir síðastnefndu
herskyldir.
í Frakklandi eru um 5.000.-
000 Pólverja, 4.000.000 í Banda-
ríkjunum, 500.000 í Suður-Am-
eríku og 150.000 í Kanada.
Æfingastöðvar fyrir flug-
menn og vélamenn liafa verið
stofnaðar víðsvegar á Englandi
og Frakklandi. Flugmennirnir
þurfa þó miklu minni æfingu
en fólgönguliðið, því að þeir
eru flestir útlærðir áður, voru
flestir í pólska flughernum.
Bretar og Frakkar leggja til
flugvélarnar, en yfirstjórnin
verður pólsk. Þær sveitir, sem
læra í Bretlandi, eru aðallega
æfðar í sprengjukasti.
Nokkrir kafbátar og tundur-
•spillar Pólverja bei’jast með
Bandamönnum. Eru þessi skip
undir pólskri stjórn og sigla
undir fána Pólverja. Tundur-
spillarnir komust út úr Eystra-
salti áður en styrjöldin hófst, en
kafbátarnir sluppu síðar og
gekk þeim erfiðlega að komast
lijá tundurduflum og leitar-
skipum Þjóðverja.
Okunnar flugvélar
yfir Amsterdam,
London, í morgun.
í opinberri fregn frá Amster-
dam segir, að ein eða fleiri er-
lendar flugvélar, sem menn
ekki vissu deili á, hefði flogið
yfir suðurhluta borgarínnar í
nótt sem leið um miðnætti, og
hafi verið skotið á þær af loft-
varnabyssum.
Þjóðverjar senda
Clodius á ný til
Rúmeníu.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Þýski samningamaðurinn dr.
Clodius er kominn aftur til
Rúmeníu og er talið að hann
eigi að gera tilraun til þess að
afstýra því, að 25% verðliækk-
un á olíu, sem út er flutt, nái
fram að ganga. Hafa Rúmenar
lagt útflutningsgjald á ýmsar
afurðir, m. a. olíu, og gengur
það sem þannig fæst, til aukinna
landvarna.
Einkask. frá United Press.
London í morgun.
Tvö sprengjutilræði voru
gerð í London í gær og telur
lögreglan víst, að I. R A. menn
hafi verið að verki. Önnur
sprengjan hafði verið sett í
körfu, sem skilin hafði verið
eftir við Oxford Street. Þegar
hún sprakk, sprungu rúður í
tveimur sölubúðum og talsverð-
ar skemdir urðu á framhlið liús-
annna og varningi í búðar-
gluggunum. Hin sprengingin
varð í biðstofu járbrautarstöðv-
ar. Þrettán manns meiddust af
völdum sprenginganna.
600 leynilögreglumenn liafa
fengið fyrirskipanir um, að
gefa strangar gætur að I. R. A.
mönnum (írska lýðveldishern-
um svo kallaða). Lögreglan er
á verði við pósthús, járnbraut-
arstöðvar og opinberar bygging-
ar og lögreglubílar útbúnir loft-
skeytatækkjum eru á sveimi
um borgina, og bendir þetta til,
að lögreglan óttist frekari til-
raunir til þess að vinna skemd-
arverk.
Breskum
togara sökt.
Einn maður af áhöfn-
inni komst lífs af.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Breska flotamálaráðuneytið
tilkynnir, að þýskar sprengju-
flugvélar hafi sökt togaranum
Fifeshire, sem var í þjónustu
flotans. Að eins einn maður
komst lífs af, en tveggja yfir-
manna og 19 undirmanna e r
salcnað og eru þeir taldir af.
------- '■>»—íowqggfljggWP t —■ -—--
Næturakstur.
Aðalstöðin, Lækjartorgi, sírni
1383, hefir 'opið í nótt.
ÞJÓÐYERJAR SELJA SVlUM HEINKEL-FLUGVÉLAR. — Þess hefir verið getið i skeytum, að
framleiðsla hemaðarflugvéla sé orðin svo mikil í Bretlandi, að þeir séa aflögufærir, ®g geti t. d.
íátið Finna fá mikið af flugvélum (sbr. skeyti í blaðinu i gær). Þjóðveriar geta lika flutt hernað-
arflugvélar úr landi, og sést hér mynd af þýskri sprengjuflugvél, svo nefndri Heinkel „torpedo"*-
flugvél, en Sviar hafa keypt allmargar flugvélar af jæssari gerð frá Þjóðverjum.
Engin landvinninga-
pólitík rekin í Rúss-
landi, segir Pravda.
Rússneska blaðið Pravda
birtir grein þar sem svo er að
orði komist um það, sem erlend
blöð hafa sagt um áform Rússa
varðandi Narvik i Noregi, að
jiað sé „marklaust rugl“. Rúss-
ar áforma ekki að ná á sitt vald
löndum eða borgum annara
þjóða, segir i greininni, i Rúss-
landi er ekki rekin nein land-
vinningapólitík. NRP—FB.
Its&ndaineiiKi og
Italkanlijóðirnai*
-o—
ítalir um áform
Bandamsnna.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
I fregnum frá Rómaborg seg-
ir frá j>vi, að ítalskir stjórn-
málamenn búist við vaxandi af-
skiftum Breta og Frakka af jrvi,
sem gerist á Balkanskaga. Gera
menn náð fyrir, að ef Rússar
ógni Rúmenum muni Banda-
menn, ef til átaka kemur, hjálpa
Rúmenum. Yfirleitt er vaxandi
ótti meðal ýmissa þjóða, að erf-
iðara og erfiðara verði liér eftir
að fylgja. hlutleysisstefnunni.
Bretar, Frakkar, íalir og
Balkanj>jóðirnar gefa nánar
gætur að Rússum og óttast
Bandamenn og Tyrkir, að Rúss-
ar muni ætla sér að hefja sókn
suður á bóginn.
LIÐSSAFNAÐUR RÚSSA OG
FLOTAÆFINGAR Á SVARTA-
HAFI.
Fregnir liafa borist um mik-
inn liðssafnað Rússa i Kaukasus
og viðar. Talið er, að Tyrkir
bafi gripið til ýmissa varúðar-
ráðstafana, í samráði við
Bandamenn, vegna liðssafnaðar
Rússa.
Nú berast tilkynningar frá
Moskva þess efnis, að lokið sé
æfingum Svartaliafsflota Rússa.
Segir í tilkynningunni, að Rauði
flotinn sé „voldugur og sterk-
ur“ og sé lilutverk lians að
vernda landamæri Suður-Rúss-
lands.
Þýskir blaðamenn og
kvikmyndatökumenn
í Jössingfirði.
Til Fornebo flugstöðvar
kom stór þýsk flugvél í gær.
Meðal farþega voru blaðamenn
i
Fjárstoín Borg-
firðinga hrynur
niður úr mæði-
veiki.
Menn gerðu sér alment von
um, að i Borgarfirðinum, j>ar
sem mæðiveikin byrjaði, væri
hún að mestu „rösuð út“. Með
j>að fyrir augum voru bændur
í liéraðinu styrktir til að setja
á lömb og viss fjárhæð veitt á
hvert lamb sem fóðrað var í
vetur. Ennfremur komu all-
margir bændur úr nærliggjandi
sýslum, j>ar sem mæðiveikin
geisaði i almætti á s.I. hausti og
keyptu líflömb i uppsveitum
Borgarfjarðar.
Nú hafa hinsvegar borist þær
fregnir úr Borgarfirði, að í
j>eim sveitiun héraðsinsmar sem
mæðiveikin átti upptök sín og
virtist vera í rénun, liafi hún
að nýju gert usla í vetur og
valdið ugg og kviða lijá bænd-
um. Á einum bæ í efri liluta
liéraðsins voru í fyrrahaust sett
á 20 lömb. Þriðjungur þeirra
er nú dauður — og áj>ekt þessu
er j>að víða, að j>ví er skrifað
hefir verið úr Borgarfirði. Á
sumum bæjum hefir veikin gert
meiri usla í vetur en nokkuru
sinni áður.
lÚtlitið er óneilanlega iskyggi-
legt, j>ar eð þetta eru j>ær sveit-
irnar, sem mæðiveikin hófst í
fyrir nokkurum árum, og lítið
sem ekkert útlit fyrir, að hún
sé i rénun, sem menn voru þó
orðnir svo vongóðir um á s.l.
ári.
Margir bændur liafa sent
mæðiveikt fé til Borgarness í
vetur.
Frá Kæstarétti
Þrjú skip leita
enn að v.b.
Kristjáni.
Sandgerðisbátarnir hættu
leitinni að v.b. Kristjáni í gær-
kveldi, en Ægir, Óðinn og Sæ-
björg halda áfram leitinni.
Skygni er gott, svo að gera
verður ráð fyrir, að báturinn
finnist í dag, ef hann er ennþá
ofansjávar, en margir eru orðn-
ir vondaufir um að svo sé. —-
Skipin munu halda leitinni á-
frain í dag og nótt.
og kvikmyndatökumenn, sem
liéldu áfram til Jössingfjarðar,
j>ar sem j>ýska hjólparbeitiskip-
ið Áltmark strandaði. NRP. —
FB.
lu. irliðis.
I dag var í hæstarétti kveðinn
upp dómur í máli er Sturla
nokkur Vilhjálmsson höfðaði
gegn H.f. Shell á íslandi, til
greiðslu skaðabóta að upphæð
kr. 10.000.00, en úrslit málsins
í hæstarétti urðu þau, að H.f.
Shell var sýknað.
Málavextir eru jiessir:
Þann 1. okt. 1927 réðst Sturla
í þjónustu H.f. Shell og vann
liann við olíu- og bensínstöð
þess í Skerjafirði. Var starf
lians i j>vi fólgið, að tappa ben-
sín og olíur af geymum á tunn-
ur, að hreinsa tómar tunnur og
að prófa og lireinsa bensín og
oliur á fuþum tunnum. Sumar-
ið 1929 var Sturla ásamt öðr-
um manni að „stúfa“ oliutunn-
ur í bát. Hruflaðist hann þá
nokkuð á annari hendi. Sár það,
er J>á myndaðist greri seint og
eftir að það var gróið var kláði
mikill í kringum það og brátt
fór að bera á kláða og þrota í
kringum augu og enni Sturlu.
Breiddist sjúkdómur þessi sið-
an út um likamann og fylgdi
honum bólguj>rimlar og graft-
arbólur. Ágerðist sjúkdómur-
inn og 1. apríl 1935 fór Sturla
úr þjónustu H.f. Shell, er hafði
sagt honum upp starfi frá þeim
tíma vegna veikindanna,, en
hann hafði oft verið frá vinnu
vegna þeirra. Greiddi H.f. Shell
honum kaupj og borgaði alla
læknishjálp hans til 1. apríl
1935. Síðan liefir stefndi jijáðst
mjög af sjúkdómi þessum og
oft verið algjörlega óvinnufær.
Sturla taldi nú að H.f. Shell
ætti að bæta sér heilsutjónið,
sem hann tvimælalaust hefði
beðið vegna starfs síns hjá fé-
laginu. Bygði hann bótakröfu
sina bæði á j>vi, að aðbúnaður
á vinnustaðnum hefði verið
slæmur; liann hefði t. d. ætið
verið votur a. m. k. um hendur
af benzíni því og ollum, er hann
handlék og svo á því, að H.f.
Shell bæri liér sérstaka ábyrgð
gagnvart bonum, vegna þess
liættulega atvinnurekstrar, er
liér væri um að ræða. Sliell
mótmælti skaðabótakröfunni á
þeim grundvelli, að ekki væri
Frli. á 3. síðu.